Tómatuppskriftir 15. júní 2004 00:01 Tómatar eru bragðmestir ef þeir fá að þroskast á plöntunni og ekki síst ef þeir eru ræktaðir úti undir berum himni í mikilli sól. Bragð tómatanna breytist töluvert við eldun og verður sætara og mildara. Tómatar eru frábærir í samansoðna rétti þar sem þeir draga mjög auðveldlega fram bragð annars hráefnis auk þess sem þeir innihalda sitt eigið bragðaukandi efni. Þar sem tómathýðið er ómeltanlegt og nokkuð seigt reynist oft nauðsynlegt að afhýða tómata fyrir matreiðslu. Auðveldasta aðferðin til að ná hýðinu af er að bregða tómötunum fyrst í sjóðandi vatn og svo í kalt vatn. Við sósugerð er óþarfi að afhýða tómatana, auðveldara er að sjóða þá í sósuna, merja þá, sjóða áfram og sía svo sósuna ef hún á að vera örðulaus. Algengustu sósurnar eru auðvitað tómatsósan, sem er alveg örðulaus, pitsu- og pastasósur eru minna síaðar og að lokum er það salsasósan sem er ekkert síuð. Næringargildi niðursoðinna tómatvara er eitthvað skert miðað við ferskt hráefni auk þess sem ýmiskonar viðbótarefnum er oft blandað saman við til dæmis sykri, salti og jafnvel rot- og þráavarnarefnum. Eftir suðu má frysta tómata bæði í heilu lagi og sem mauk. Hér á eftir fara uppskriftir að gómsætum tómatréttum. Íslensk tómatsúpa 1 íslensk gulrót (ef til er, annars 1 appelsínugul íslensk paprika, lítil) 1 gul íslensk paprika, lítil 25 g íslenskt smjör 800 g íslenskir tómatar, vel þroskaðir 2 tsk. ferskt íslenskt timjan, saxað 1 tsk. ferskt íslenskt rósmarín, saxað nýmalaður pipar salt 3/4 l íslenskt vatn 2-3 msk. íslenskur graslaukur, saxaður íslenskur fetaostur til að setja út í Gulrótin og paprikan skornar í litla teninga. Smjörið brætt í potti og gulrót og paprika látnar krauma í því við fremur vægan hita í nokkrar mínútur. Tómatarnir saxaðir og settir út í ásamt kryddjurtum, nokkuð miklum pipar og salti. Hitað að suðu og látið malla við hægan hita í 25-30 mínútur. Þá er súpan smökkuð til og söxuðum graslauk dreift yfir. Tekin af hitanum og látin standa 1-2 mínútur en síðan borin fram ásamt fetaosti, sem hver og einn setur út í eftir smekk. Lykilatriði til að súpan verði góð er að tómatarnir séu vel þroskaðir og rauðir og að notaður sé mikill pipar til að krydda hana. Tómatsalat 4 tómatar, sneiddir hálfur rauðlaukur, smátt saxaður 1msk. ólífuolía hálf msk. balsamedik salt og pipar Tómötunum er raðað á fat og stráð yfir þá lauknum, olíunni, edikinu og kryddað til. Passar sérstaklega vel með grillmat eða ristuðu brauði. Hægsteiktir tómatar með mozzarellu 12 fallega rauðir tómatar bréf ferskt timían eða oreganó 3-4 ferskar mozzarellukúlur salt og pipar ólífuolía Skerið tómatana í tvennt, þvert á kjötið. Dreifið timíani á pönnu, hellið ólífuolíu yfir, salti og pipar. Setjið vægan hita undir pönnuna Raðið tómötunum á hana með hýðið niður og kryddið þá með salti og pipar. Leyfið þeim að steikjast á annarri hliðinni í um 30-40 mínútur. Hitinn má ekki vera það mikill að kryddjurtirnar brenni. Þegar tómatarnir eru tilbúnir skerið þá ostinn í hæfilega þykkar sneiðar, setjið þær ofan á tómatana og kryddið með pipar. Einnig er hægt að nota olíuna sem tilfellur af pönnunni og setja yfir tómatana. Gott er að bera þennan rétt fram með fiski eða kjúklingi eða bara einan og sér. Varla þarf að bera sósu fram með þeim rétt Matur Mest lesið Dagbók móður: „Það var eins og þeir sæju eitthvað sem ég sá ekki” Áskorun Jólagjafir íslenskra vinnustaða Lífið Króli trúlofaður Lífið Jólagjöf ársins er stóllinn sem getur allt nema flogið Lífið Besta jólagjöfin að sjá bata foreldranna Lífið Brostnar væntingar á Frostrósum Gagnrýni Áreittar í sundi fyrir það að vera hinsegin Menning „Í stórgróða“ að eyða jólunum á Tene Lífið Guðmundur „ofpeppaðist“ og reif sig á kassann Lífið Frægir fjölguðu sér árið 2024 Lífið Fleiri fréttir Áreittar í sundi fyrir það að vera hinsegin Arnaldur tók sér frí frá glæpum en ekki toppnum Jói Pé og Króli skrifa söngleik Féll í myndlist en fann sig sem myndlistarmaður Bestu vinkonur sameinast í listinni Bjarni og Sigurður verði ekki myrtir í bók Borgarleikhúsið setur upp Moulin Rouge 250 sýningar af Elly: „Án hennar væri Íslandssagan öðruvísi“ Heitustu stjörnur listarinnar saman í Ásmundarsal Snorri skein skært í hátíðarbrókinni Engin sé uppskeran ef kartöflurnar eru ekki settar niður Verður ýmist í leyfi eða hlutastarfi á listamannalaunum Þessi fá listamannalaun 2025 Gleðilegir gestir í hátíðarskapi á safninu „Spurning um að fara að sækja réttu kokteilboðin“ Geir og Arnaldur í fangbrögðum á toppnum Í beinni: Dagur íslenskrar tónlistar Reykjavík samdi til þriggja ára við Borgarleikhúsið Bróðir Díönu Prinsessu naut sín í Reykjavík Leikstjóri Forrest Gump mættur til Reykjavíkur 52 ár á milli þeirra og þrjár bækur Ballettdansarinn Vladimir Shklyarov látinn Einar og Sigga á Grund gerð að heiðurslistamönnum Skaðlegt geðheilsunni að reyna að geðjast öðrum Leikfélag Hafnarfjarðar lagt niður Víkingur Heiðar tilnefndur til Grammy-verðlauna Frambjóðendur, sjónvarpsstjörnur og gamlir félagar fögnuðu með Geir Setja upp árekstur og hefja saman rekstur „Þetta eru mjög vondir samningar við Storytel“ Varpa ljósi á mikilvægi og gæði íslenskrar hönnunar Sjá meira
Tómatar eru bragðmestir ef þeir fá að þroskast á plöntunni og ekki síst ef þeir eru ræktaðir úti undir berum himni í mikilli sól. Bragð tómatanna breytist töluvert við eldun og verður sætara og mildara. Tómatar eru frábærir í samansoðna rétti þar sem þeir draga mjög auðveldlega fram bragð annars hráefnis auk þess sem þeir innihalda sitt eigið bragðaukandi efni. Þar sem tómathýðið er ómeltanlegt og nokkuð seigt reynist oft nauðsynlegt að afhýða tómata fyrir matreiðslu. Auðveldasta aðferðin til að ná hýðinu af er að bregða tómötunum fyrst í sjóðandi vatn og svo í kalt vatn. Við sósugerð er óþarfi að afhýða tómatana, auðveldara er að sjóða þá í sósuna, merja þá, sjóða áfram og sía svo sósuna ef hún á að vera örðulaus. Algengustu sósurnar eru auðvitað tómatsósan, sem er alveg örðulaus, pitsu- og pastasósur eru minna síaðar og að lokum er það salsasósan sem er ekkert síuð. Næringargildi niðursoðinna tómatvara er eitthvað skert miðað við ferskt hráefni auk þess sem ýmiskonar viðbótarefnum er oft blandað saman við til dæmis sykri, salti og jafnvel rot- og þráavarnarefnum. Eftir suðu má frysta tómata bæði í heilu lagi og sem mauk. Hér á eftir fara uppskriftir að gómsætum tómatréttum. Íslensk tómatsúpa 1 íslensk gulrót (ef til er, annars 1 appelsínugul íslensk paprika, lítil) 1 gul íslensk paprika, lítil 25 g íslenskt smjör 800 g íslenskir tómatar, vel þroskaðir 2 tsk. ferskt íslenskt timjan, saxað 1 tsk. ferskt íslenskt rósmarín, saxað nýmalaður pipar salt 3/4 l íslenskt vatn 2-3 msk. íslenskur graslaukur, saxaður íslenskur fetaostur til að setja út í Gulrótin og paprikan skornar í litla teninga. Smjörið brætt í potti og gulrót og paprika látnar krauma í því við fremur vægan hita í nokkrar mínútur. Tómatarnir saxaðir og settir út í ásamt kryddjurtum, nokkuð miklum pipar og salti. Hitað að suðu og látið malla við hægan hita í 25-30 mínútur. Þá er súpan smökkuð til og söxuðum graslauk dreift yfir. Tekin af hitanum og látin standa 1-2 mínútur en síðan borin fram ásamt fetaosti, sem hver og einn setur út í eftir smekk. Lykilatriði til að súpan verði góð er að tómatarnir séu vel þroskaðir og rauðir og að notaður sé mikill pipar til að krydda hana. Tómatsalat 4 tómatar, sneiddir hálfur rauðlaukur, smátt saxaður 1msk. ólífuolía hálf msk. balsamedik salt og pipar Tómötunum er raðað á fat og stráð yfir þá lauknum, olíunni, edikinu og kryddað til. Passar sérstaklega vel með grillmat eða ristuðu brauði. Hægsteiktir tómatar með mozzarellu 12 fallega rauðir tómatar bréf ferskt timían eða oreganó 3-4 ferskar mozzarellukúlur salt og pipar ólífuolía Skerið tómatana í tvennt, þvert á kjötið. Dreifið timíani á pönnu, hellið ólífuolíu yfir, salti og pipar. Setjið vægan hita undir pönnuna Raðið tómötunum á hana með hýðið niður og kryddið þá með salti og pipar. Leyfið þeim að steikjast á annarri hliðinni í um 30-40 mínútur. Hitinn má ekki vera það mikill að kryddjurtirnar brenni. Þegar tómatarnir eru tilbúnir skerið þá ostinn í hæfilega þykkar sneiðar, setjið þær ofan á tómatana og kryddið með pipar. Einnig er hægt að nota olíuna sem tilfellur af pönnunni og setja yfir tómatana. Gott er að bera þennan rétt fram með fiski eða kjúklingi eða bara einan og sér. Varla þarf að bera sósu fram með þeim rétt
Matur Mest lesið Dagbók móður: „Það var eins og þeir sæju eitthvað sem ég sá ekki” Áskorun Jólagjafir íslenskra vinnustaða Lífið Króli trúlofaður Lífið Jólagjöf ársins er stóllinn sem getur allt nema flogið Lífið Besta jólagjöfin að sjá bata foreldranna Lífið Brostnar væntingar á Frostrósum Gagnrýni Áreittar í sundi fyrir það að vera hinsegin Menning „Í stórgróða“ að eyða jólunum á Tene Lífið Guðmundur „ofpeppaðist“ og reif sig á kassann Lífið Frægir fjölguðu sér árið 2024 Lífið Fleiri fréttir Áreittar í sundi fyrir það að vera hinsegin Arnaldur tók sér frí frá glæpum en ekki toppnum Jói Pé og Króli skrifa söngleik Féll í myndlist en fann sig sem myndlistarmaður Bestu vinkonur sameinast í listinni Bjarni og Sigurður verði ekki myrtir í bók Borgarleikhúsið setur upp Moulin Rouge 250 sýningar af Elly: „Án hennar væri Íslandssagan öðruvísi“ Heitustu stjörnur listarinnar saman í Ásmundarsal Snorri skein skært í hátíðarbrókinni Engin sé uppskeran ef kartöflurnar eru ekki settar niður Verður ýmist í leyfi eða hlutastarfi á listamannalaunum Þessi fá listamannalaun 2025 Gleðilegir gestir í hátíðarskapi á safninu „Spurning um að fara að sækja réttu kokteilboðin“ Geir og Arnaldur í fangbrögðum á toppnum Í beinni: Dagur íslenskrar tónlistar Reykjavík samdi til þriggja ára við Borgarleikhúsið Bróðir Díönu Prinsessu naut sín í Reykjavík Leikstjóri Forrest Gump mættur til Reykjavíkur 52 ár á milli þeirra og þrjár bækur Ballettdansarinn Vladimir Shklyarov látinn Einar og Sigga á Grund gerð að heiðurslistamönnum Skaðlegt geðheilsunni að reyna að geðjast öðrum Leikfélag Hafnarfjarðar lagt niður Víkingur Heiðar tilnefndur til Grammy-verðlauna Frambjóðendur, sjónvarpsstjörnur og gamlir félagar fögnuðu með Geir Setja upp árekstur og hefja saman rekstur „Þetta eru mjög vondir samningar við Storytel“ Varpa ljósi á mikilvægi og gæði íslenskrar hönnunar Sjá meira