Gengið áfram annan veg Svanborg Sigmarsdóttir skrifar 11. júní 2008 06:00 Eflaust hefur mörgum brugðið í brún á mánudag þegar bensínlítrinn fór í 170 krónur, án þjónustu, og lítri af dísilolíu í 185 krónur. Það er eitthvað svo stutt síðan áhyggjurnar voru hvort dælurnar myndu ráða við hækkun upp í hundrað krónur. Og á rétt rúmu ári hefur bensínlítrinn hækkað um fimmtíu krónur. Þegar eldsneytiskostnaður hækkar svona, umfram verðbólgu, hlýtur það að hafa víðtæk áhrif. Nú er verið að selja olíufatið á 120 dollara, en alsírski orkumálaráðherrann, sem jafnframt leiðir samstarf OPEC-ríkjanna, spáir því að verðið muni hækka upp í um 200 dollara fatið, sérstaklega ef dollarinn fellur frekar. Það þýðir að núverandi eldsneytiskostnaður hefur ekki enn náð hæstu hæðum og mun verða enn drýgri hlutur úr pyngju neytenda. Einn möguleikinn við þessar aðstæður er að bíta bara á jaxlinn og breyta engu í því hvernig við notum einkabílinn. Það mun væntanlega þýða að hlutfallslega mun rekstur einkabílsins verða dýrari og fjölskyldan þarf að draga saman annars staðar í heimilisbókhaldinu. Hækkandi bensínverð getur því þýtt að dragi úr viðskiptum við ýmsa þjónustuaðila sem ekki teljast jafn nauðsynlegir eins og í góðærinu, til dæmis að ekki þurfi að endurnýja innbúið jafn reglulega og annars, eða að sjaldnar verði farið út að borða. Bensínhækkunin lendir líka á verslunum og þjónustuaðila, sem gætu þurft að bregðast við með verðhækkunum. Væntanlega munu fleiri bregðast við hækkandi bensínverði með því að reyna að draga úr notkun einkabílsins, í stað þess að stinga höfðinu í sandinn. Slík viðbrögð geta einnig haft efnahagsleg áhrif, til dæmis ef Íslendingar draga úr ferðalögum sínum innanlands. Það gæti farið illa með ferðaþjónustuna sem reynt hefur verið að byggja upp á undanförnum árum. Ekki er hægt að búast við miklum aðgerðum ríkisstjórnarinnar, svo sem að lækka álögur á eldsneyti vegna þessa háa heimsmarkaðsverðs. Líklegra er að ríkisstjórnin hér bregðist við með svipuðum hætti og aðrar ríkisstjórnir í Evrópu. Á meginlandinu er ráðgert að vikan verði undirlögð mótmælum vörubílstjóra, sem heimta viðbrögð við síhækkandi olíuverði. Nicolas Sarkozy Frakklandsforseti mun í næstu viku leggja það til á leiðtogafundi ESB að brugðist verði við með þaki á virðisaukaskatt á bensín. Þegar er ljóst að þeirri tillögu verður hafnað á fundinum á þeirri forsendu að skattalækkanir og ívilnanir muni helst rata í vasa olíuútflutningsríkjanna. Hins vegar verður hvatt til þess að hver ríkisstjórn fyrir sig leiti leiða til að áhrifin verði ekki of mikil fyrir fátækustu borgarana. Slíkar úrlausnir verða þó einungis tímabundnar. Nauðsynlegt er að aðlagast nýjum veruleika sem felst í dýru eldsneyti, og draga úr neyslunni. Hækkun olíuverðs hefur þó ekki einungis neikvæð áhrif. Í fyrsta lagi eflast nú efnahagslegar forsendur fyrir því að þróað verði ódýrara og umhverfisvænna eldsneyti. Í öðru lagi hefur það góð umhverfisleg áhrif ef dregið er úr akstri og notkun almenningssamganga er aukin þess í stað, fyrir utan hollustuna við að hjóla eða ganga. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Svanborg Sigmarsdóttir Mest lesið Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun
Eflaust hefur mörgum brugðið í brún á mánudag þegar bensínlítrinn fór í 170 krónur, án þjónustu, og lítri af dísilolíu í 185 krónur. Það er eitthvað svo stutt síðan áhyggjurnar voru hvort dælurnar myndu ráða við hækkun upp í hundrað krónur. Og á rétt rúmu ári hefur bensínlítrinn hækkað um fimmtíu krónur. Þegar eldsneytiskostnaður hækkar svona, umfram verðbólgu, hlýtur það að hafa víðtæk áhrif. Nú er verið að selja olíufatið á 120 dollara, en alsírski orkumálaráðherrann, sem jafnframt leiðir samstarf OPEC-ríkjanna, spáir því að verðið muni hækka upp í um 200 dollara fatið, sérstaklega ef dollarinn fellur frekar. Það þýðir að núverandi eldsneytiskostnaður hefur ekki enn náð hæstu hæðum og mun verða enn drýgri hlutur úr pyngju neytenda. Einn möguleikinn við þessar aðstæður er að bíta bara á jaxlinn og breyta engu í því hvernig við notum einkabílinn. Það mun væntanlega þýða að hlutfallslega mun rekstur einkabílsins verða dýrari og fjölskyldan þarf að draga saman annars staðar í heimilisbókhaldinu. Hækkandi bensínverð getur því þýtt að dragi úr viðskiptum við ýmsa þjónustuaðila sem ekki teljast jafn nauðsynlegir eins og í góðærinu, til dæmis að ekki þurfi að endurnýja innbúið jafn reglulega og annars, eða að sjaldnar verði farið út að borða. Bensínhækkunin lendir líka á verslunum og þjónustuaðila, sem gætu þurft að bregðast við með verðhækkunum. Væntanlega munu fleiri bregðast við hækkandi bensínverði með því að reyna að draga úr notkun einkabílsins, í stað þess að stinga höfðinu í sandinn. Slík viðbrögð geta einnig haft efnahagsleg áhrif, til dæmis ef Íslendingar draga úr ferðalögum sínum innanlands. Það gæti farið illa með ferðaþjónustuna sem reynt hefur verið að byggja upp á undanförnum árum. Ekki er hægt að búast við miklum aðgerðum ríkisstjórnarinnar, svo sem að lækka álögur á eldsneyti vegna þessa háa heimsmarkaðsverðs. Líklegra er að ríkisstjórnin hér bregðist við með svipuðum hætti og aðrar ríkisstjórnir í Evrópu. Á meginlandinu er ráðgert að vikan verði undirlögð mótmælum vörubílstjóra, sem heimta viðbrögð við síhækkandi olíuverði. Nicolas Sarkozy Frakklandsforseti mun í næstu viku leggja það til á leiðtogafundi ESB að brugðist verði við með þaki á virðisaukaskatt á bensín. Þegar er ljóst að þeirri tillögu verður hafnað á fundinum á þeirri forsendu að skattalækkanir og ívilnanir muni helst rata í vasa olíuútflutningsríkjanna. Hins vegar verður hvatt til þess að hver ríkisstjórn fyrir sig leiti leiða til að áhrifin verði ekki of mikil fyrir fátækustu borgarana. Slíkar úrlausnir verða þó einungis tímabundnar. Nauðsynlegt er að aðlagast nýjum veruleika sem felst í dýru eldsneyti, og draga úr neyslunni. Hækkun olíuverðs hefur þó ekki einungis neikvæð áhrif. Í fyrsta lagi eflast nú efnahagslegar forsendur fyrir því að þróað verði ódýrara og umhverfisvænna eldsneyti. Í öðru lagi hefur það góð umhverfisleg áhrif ef dregið er úr akstri og notkun almenningssamganga er aukin þess í stað, fyrir utan hollustuna við að hjóla eða ganga.
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun