Afburðamenn og örlagavaldar 2. október 2009 06:00 Í vikunni afhjúpuðu fornleifafræðingar salarkynni sem þeir telja að hafi tilheyrt Neró Rómarkeisara, sem ríkti frá árinu 54 til 68 eftir Krist. Veislusalur þessi þykir mikið verkfræðiundur því hann er búinn þeim kosti að geta snúist í hringi fyrir vatnsafli. Það verður ekki af Neró tekið að hann hugsaði stórt. Hverjum dettur í hug að reisa veislusal sem snýst í hringi? Óhætt er að segja að Neró hafi hlotið harðan dóm af hálfu sögunnar; í dag er hans fyrst og fremst minnst sem íburðarmikla harðstjórans sem aðhafðist ekkert meðan Róm brann. Það er þó helst til of einföld mynd. Hann var margslunginn maður og slyngur pólitíkus, sem sést meðal annars á því að þrátt fyrir allt naut hann iðulega talsverðrar lýðhylli á sinni rúmlega þrettán ára valdatíð. Sumir sagnfræðingar segja reyndar að það hafi stappað nærri þráhyggju hve upptekinn hann var af vinsældum sínum. Vinsældir Nerós stöfuðu sjálfsagt ekki síst af efnahagsstefnu hans; Neró rak lágskattastefnu og keyrði meðal annars skattalækkanir í gegn á þinginu. Hann var líka umsvifamikill á sviði myntsláttu. Á hinn bóginn var hann afar framkvæmdaglaður og vílaði ekki fyrir sér að nota skattfé til að byggja hvert glæsihýsið á fætur öðru, þar á meðal risavaxna íþróttaleikvanga og leikhús. Til eru þeir sem segja að Neró hafi aðallega viljað reisa sjálfum sér bautasteina. Svo þarf ekki endilega að vera; Neró var jú afar menningarsinnaður og listfengur, duflaði til dæmis við ljóðlist, söng og tónsmíðar, þótt stjórnmálin hefði ætíð verið í forgrunni. Neró var ætíð umdeildur stjórnmálamaður, eins og títt er með stórhuga menn, og átti sér ófáa andstæðinga á þingi sem reyndu stundum að bola honum frá völdum. Þeim varð að ósk sinni árið 68, þegar landstjóri Gallíu gerði uppreisn gegn Neró og skattastefnu hans. Neró hrökklaðist frá völdum og beið dapurleg örlög. Þegar hann vissi hvert stefndi er hann sagður hafa sagt: „Hvílíkur listamaður sem veröldin glatar nú." Því fer þó fjarri að hlutskipti Rómarborgar hafi batnað eftir að Neró hvarf af sjónvarsviðinu. Fjórir keisarar komust til valda næsta árið, sem einkenndist af ófriði og glundroða. „Sagan endurtekur sig ekki," er haft eftir Mark Twain. „En hún rímar." Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Til þeirra sem fagna Doktornum! Kristján Freyr Halldórsson Skoðun Skuldin við úthverfin Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir Skoðun Hringekja verðtryggingar og hárra vaxta Benedikt Gíslason Skoðun Einelti er dauðans alvara Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Áfram gakk – með kerfisgalla í bakpokanum Harpa Þorsteinsdóttir Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir Skoðun Réttlæti hins sterka. Gildra dómarans Jörgen Ingimar Hansson Skoðun Hefur þú heyrt þetta áður? Stefnir Húni Kristjánsson Skoðun Það sem Njáll sagði ykkur ekki Inga Lind Karlsdóttir Skoðun
Í vikunni afhjúpuðu fornleifafræðingar salarkynni sem þeir telja að hafi tilheyrt Neró Rómarkeisara, sem ríkti frá árinu 54 til 68 eftir Krist. Veislusalur þessi þykir mikið verkfræðiundur því hann er búinn þeim kosti að geta snúist í hringi fyrir vatnsafli. Það verður ekki af Neró tekið að hann hugsaði stórt. Hverjum dettur í hug að reisa veislusal sem snýst í hringi? Óhætt er að segja að Neró hafi hlotið harðan dóm af hálfu sögunnar; í dag er hans fyrst og fremst minnst sem íburðarmikla harðstjórans sem aðhafðist ekkert meðan Róm brann. Það er þó helst til of einföld mynd. Hann var margslunginn maður og slyngur pólitíkus, sem sést meðal annars á því að þrátt fyrir allt naut hann iðulega talsverðrar lýðhylli á sinni rúmlega þrettán ára valdatíð. Sumir sagnfræðingar segja reyndar að það hafi stappað nærri þráhyggju hve upptekinn hann var af vinsældum sínum. Vinsældir Nerós stöfuðu sjálfsagt ekki síst af efnahagsstefnu hans; Neró rak lágskattastefnu og keyrði meðal annars skattalækkanir í gegn á þinginu. Hann var líka umsvifamikill á sviði myntsláttu. Á hinn bóginn var hann afar framkvæmdaglaður og vílaði ekki fyrir sér að nota skattfé til að byggja hvert glæsihýsið á fætur öðru, þar á meðal risavaxna íþróttaleikvanga og leikhús. Til eru þeir sem segja að Neró hafi aðallega viljað reisa sjálfum sér bautasteina. Svo þarf ekki endilega að vera; Neró var jú afar menningarsinnaður og listfengur, duflaði til dæmis við ljóðlist, söng og tónsmíðar, þótt stjórnmálin hefði ætíð verið í forgrunni. Neró var ætíð umdeildur stjórnmálamaður, eins og títt er með stórhuga menn, og átti sér ófáa andstæðinga á þingi sem reyndu stundum að bola honum frá völdum. Þeim varð að ósk sinni árið 68, þegar landstjóri Gallíu gerði uppreisn gegn Neró og skattastefnu hans. Neró hrökklaðist frá völdum og beið dapurleg örlög. Þegar hann vissi hvert stefndi er hann sagður hafa sagt: „Hvílíkur listamaður sem veröldin glatar nú." Því fer þó fjarri að hlutskipti Rómarborgar hafi batnað eftir að Neró hvarf af sjónvarsviðinu. Fjórir keisarar komust til valda næsta árið, sem einkenndist af ófriði og glundroða. „Sagan endurtekur sig ekki," er haft eftir Mark Twain. „En hún rímar."
Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun
Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun