Pólitískir puttar í lífeyrissjóðina Ólafur Þ. Stephensen skrifar 30. mars 2012 06:00 Helgi Magnússon, formaður stjórnar Lífeyrissjóðs verzlunarmanna, hafði rétt fyrir sér þegar hann sagði á ársfundi sjóðsins að sífellt aukinn áhugi stjórnmálamanna á lífeyrissjóðunum væri ills viti. Á vettvangi stjórnmálanna hafa að undanförnu komið fram hugmyndir um grundvallarbreytingar á lífeyriskerfinu, sem eru stórlega varasamar. Sumar þeirra voru raktar í fréttaskýringu hér í blaðinu í gær. Eftir harða gagnrýni á rekstur og fjárfestingarstefnu lífeyrissjóðanna, sem kom fram í skýrslu óháðrar úttektarnefndar fyrir nokkrum vikum, virðast ýmsir stjórnmálamenn líta svo á að sjóðirnir liggi vel við höggi. Lilja Mósesdóttir og Ögmundur Jónasson hafa lagt til að í stað „markaðsvæddrar sjóðsmyndunar" eins og sá síðarnefndi orðar það verði kerfinu breytt í ríkisvætt gegnumstreymiskerfi. Í stað þess að hver og einn safni upp rétti til lífeyris standi greiðendur iðgjalda á hverjum tíma undir lífeyri þeirra sem farnir eru af vinnumarkaði. Þetta er ávísun á gríðarlegar skattahækkanir í framtíðinni, því að auðvitað eru það skattgreiðendur sem munu standa undir lífeyrisgreiðslunum. Grikkland er gott dæmi um ríki sem hefur sett sig á hausinn, meðal annars með kerfi af þessu tagi. Ástandið á lífeyriskerfi opinberra starfsmanna á Íslandi ætti að vera víti til varnaðar í þessum efnum. Opinberir starfsmenn safna að vísu í lífeyrissjóð með iðgjaldagreiðslum, en réttindi þeirra taka ekki mið af eignunum eða ávöxtun þeirra, heldur launum eftirmanna og eru bundin í lög. Hið opinbera skuldar lífeyrissjóðum starfsmanna sinna nú um 500 milljarða króna. Eins og Gylfi Arnbjörnsson, forseti Alþýðusambandsins, benti á í Fréttablaðinu í gær hafa stjórnvöld kosið að sópa þessum vanda undir teppið og láta eins og hann sé ekki til. Hallinn mun þó koma af fullum þunga í fang skattgreiðenda á næstu árum og áratugum. Þessi staða setur líka draum Álfheiðar Ingadóttur um einn lífeyrissjóð fyrir alla landsmenn, þar sem réttindin yrðu færð að réttindum opinberra starfsmanna, í ljós óraunsæis og óskhyggju. Það er rétt sem Helgi Magnússon segir; stjórnmálamennirnir ættu að leysa vanda opinbera lífeyriskerfisins áður en þeir bjóða fram aðstoð sína við að umbylta almenna kerfinu. Áðurnefndum stjórnmálamönnum finnst heillandi hugmynd að komast með puttana í hina almennu lífeyrissjóði, bæði til að ná í peninga til lítt arðbærra opinberra framkvæmda og til að stuðla að tekjujöfnun. Það er full ástæða fyrir sjóðfélaga í lífeyrissjóðum að gjalda varhug við þessum hugmyndum. Núverandi lífeyriskerfi, þar sem almannatryggingar, samtryggingarsjóðir og séreignarsparnaður spila saman, hefur reynzt vel og er mörgum öðrum ríkjum fyrirmynd. Þar er annars vegar tryggður lágmarkslífeyrir og hins vegar nýtur fólk eigin dugnaðar og fyrirhyggju þegar komið er á efri ár. Þeir sem ráða fyrir lífeyrissjóðunum þurfa að læra ýmislegt af mistökum fyrri ára. En það er nákvæmlega engin ástæða til að kollvarpa kerfinu og endurtaka mistök annarra þjóða. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fastir pennar Ólafur Stephensen Skoðanir Mest lesið Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir Skoðun Halldór 4.10.2025 Halldór 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun
Helgi Magnússon, formaður stjórnar Lífeyrissjóðs verzlunarmanna, hafði rétt fyrir sér þegar hann sagði á ársfundi sjóðsins að sífellt aukinn áhugi stjórnmálamanna á lífeyrissjóðunum væri ills viti. Á vettvangi stjórnmálanna hafa að undanförnu komið fram hugmyndir um grundvallarbreytingar á lífeyriskerfinu, sem eru stórlega varasamar. Sumar þeirra voru raktar í fréttaskýringu hér í blaðinu í gær. Eftir harða gagnrýni á rekstur og fjárfestingarstefnu lífeyrissjóðanna, sem kom fram í skýrslu óháðrar úttektarnefndar fyrir nokkrum vikum, virðast ýmsir stjórnmálamenn líta svo á að sjóðirnir liggi vel við höggi. Lilja Mósesdóttir og Ögmundur Jónasson hafa lagt til að í stað „markaðsvæddrar sjóðsmyndunar" eins og sá síðarnefndi orðar það verði kerfinu breytt í ríkisvætt gegnumstreymiskerfi. Í stað þess að hver og einn safni upp rétti til lífeyris standi greiðendur iðgjalda á hverjum tíma undir lífeyri þeirra sem farnir eru af vinnumarkaði. Þetta er ávísun á gríðarlegar skattahækkanir í framtíðinni, því að auðvitað eru það skattgreiðendur sem munu standa undir lífeyrisgreiðslunum. Grikkland er gott dæmi um ríki sem hefur sett sig á hausinn, meðal annars með kerfi af þessu tagi. Ástandið á lífeyriskerfi opinberra starfsmanna á Íslandi ætti að vera víti til varnaðar í þessum efnum. Opinberir starfsmenn safna að vísu í lífeyrissjóð með iðgjaldagreiðslum, en réttindi þeirra taka ekki mið af eignunum eða ávöxtun þeirra, heldur launum eftirmanna og eru bundin í lög. Hið opinbera skuldar lífeyrissjóðum starfsmanna sinna nú um 500 milljarða króna. Eins og Gylfi Arnbjörnsson, forseti Alþýðusambandsins, benti á í Fréttablaðinu í gær hafa stjórnvöld kosið að sópa þessum vanda undir teppið og láta eins og hann sé ekki til. Hallinn mun þó koma af fullum þunga í fang skattgreiðenda á næstu árum og áratugum. Þessi staða setur líka draum Álfheiðar Ingadóttur um einn lífeyrissjóð fyrir alla landsmenn, þar sem réttindin yrðu færð að réttindum opinberra starfsmanna, í ljós óraunsæis og óskhyggju. Það er rétt sem Helgi Magnússon segir; stjórnmálamennirnir ættu að leysa vanda opinbera lífeyriskerfisins áður en þeir bjóða fram aðstoð sína við að umbylta almenna kerfinu. Áðurnefndum stjórnmálamönnum finnst heillandi hugmynd að komast með puttana í hina almennu lífeyrissjóði, bæði til að ná í peninga til lítt arðbærra opinberra framkvæmda og til að stuðla að tekjujöfnun. Það er full ástæða fyrir sjóðfélaga í lífeyrissjóðum að gjalda varhug við þessum hugmyndum. Núverandi lífeyriskerfi, þar sem almannatryggingar, samtryggingarsjóðir og séreignarsparnaður spila saman, hefur reynzt vel og er mörgum öðrum ríkjum fyrirmynd. Þar er annars vegar tryggður lágmarkslífeyrir og hins vegar nýtur fólk eigin dugnaðar og fyrirhyggju þegar komið er á efri ár. Þeir sem ráða fyrir lífeyrissjóðunum þurfa að læra ýmislegt af mistökum fyrri ára. En það er nákvæmlega engin ástæða til að kollvarpa kerfinu og endurtaka mistök annarra þjóða.
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun
Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson Skoðun
Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson Skoðun
Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun
Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson Skoðun
Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson Skoðun
Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun