Menguð efni leka úr úrgangi varnarliðsins Svavar Hávarðsson skrifar 10. janúar 2014 08:53 Síðustu varnarliðsmennirnir yfirgáfu landið á haustdögum 2006. Mikil mengun hlaust af veru þeirra hér. Mynd/Vilhelm Þungmálmar og önnur mengandi efni berast enn frá gömlum urðunarstöðum á Miðnesheiði og menga grunnvatn á stóru svæði. Svæðið fellur í hættuflokk í nýrri greiningu Umhverfisstofnunar vegna þessa.Lengi vitað Allt frá árinu 1985 hefur verið kunnugt um grunnvatnsmengun á Miðnesheiði (Rosmhvalanesi), en á þessum slóðum er berggrunnur úr grágrýti sem gleypir auðveldlega í sig vatn og aðra vökva. Hins vegar sýna rannsóknir og eftirlit að enn vætla mengandi efni úr því sem þar var urðað um áratuga skeið. Þetta kemur fram í Stöðuskýrslu fyrir vatnasvæði Íslands, sem Umhverfisstofnun birti í gær. Þar er meðal annars fjallað um tvö svæði; gömlu urðunarstaðina á Stafnesi, sunnan Sandgerðis, og við Smiðjutröð við Ásbrú en þar sýna efnamælingar að ýmsir þungmálmar og önnur mengandi efni frá þeim menga grunnvatn. Þessir staðir eru í dag sérstaklega vaktaðir af Heilbrigðiseftirliti Suðurnesja (HES).Ásmundur E. Þorkelsson, sérfræðingur hjá HES, viðurkennir að spurningar vakni um neysluvatnið á svæðinu en segir aðspurður að grunnvatnsmengunin hafi ekkert með neysluvatnið á Reykjanesi að gera. „Allar okkar sýnatökur sanna að það er í glimrandi lagi,“ segir Ásmundur og bætir við að vegna mengunar á Miðnesheiði voru vatnsból Reykjanesbæjar flutt, og þjóna í dag sveitarfélögunum á svæðinu.Olía og afísing Í skýrslunni kemur fram að á sama tíma og vatnsbólið var flutt var olía hreinsuð úr grunnvatni, jarðvegur fjarlægður og skipt um afísingarefni á flugvellinum. Vorið 1990 sýndu mælingar talsverða nítratmengun í borholum við flugbrautina en sú mengun er rakin til afísingarefnisins. Hækkun á nítrati fannst í grunnvatni á öllu sunnanverðu Rosmhvalanesi, en þó ekki í Sandgerði eða í Garðinum.Jóhanna Björk Weisshappel, sérfræðingur hjá Umhverfisstofnun, segir að grunnvatnshlotið [sjá skilgreiningu á vatnshloti hér að neðan] Rosmhvalanes hafi nokkra sérstöðu. Þar sé grunnvatn flokkað í hættu. „Hvað varðar Miðnesheiðina, sem og Rosmhvalanes, eru helstu mengunaruppsprettur mengaður úrgangur sem urðaður var áður en reglur voru hertar. Það eru gamlir urðunarstaðir sem við höfum mestar áhyggjur af í dag, vegna þeirra efna sem losna smátt og smátt úr þeim í grunnvatnið.“ Jóhanna segir að hreinsun hafi farið fram víða á svæðinu, en þó lítil á urðunarstöðum á Stafnesi og við Smiðjutröð svo vitað sé. „Þarna vitum við að efnaástand grunnvatnsins er ekki nógu gott og með því verður að fylgjast áfram. Jafnvel er mögulegt að fara þurfi í hreinsunaraðgerðir, en það vitum við ekki að svo stöddu. Um það snýst aðgerðaáætlunin sem verður unnin í framhaldinu í tengslum við stjórn vatnamála, að finna leiðir til að bæta ástand svæða eins og þarna.“Urðurnarstaðir - gamlir syndaselir Á Stafnesi var frá 9. áratugnum fram til 2005 urðuð aska úr brennsluofni gömlu sorpeyðingarstöðvarinnar við Hafnarveg, asbest og ýmis óbrennanlegur úrgangur frá herstöðinni, verktökum og sveitarfélögum. Mælingar í grunnvatni neðan við urðunarstaðinn árin 2001, 2003 og nú síðast árið 2009 sýna meðal annars. styrk króms, kopars, mangans og nikkels yfir neysluvatnsmörkum, svo eitthvað sé nefnt. Árið 2009 var greint í mælingu að díoxín berst einnig frá urðunarstaðnum, en aðeins í litlum mæli. Gamli urðunarstaður varnarliðsins við Ásbrú var notaður fyrir sorp frá herstöðinni og verktökum frá seinni heimsstyrjöld til ársins 1983. Mælingar árin 2007 og 2009 sýndu að grunnvatnsmengun hafði minnkað á svæðinu og virðist því vera að brotna niður og þynnast út. Engu að síður er í skýrslunni sleginn sá varnagli að ýmsir þungmálmar og forgangsefni gætu leynst í úrgangi sem þar var urðaður og getur smám saman losnað úr læðingi og komist í grunnvatn.[Vatnshlot: Ákveðin afmörkuð og samfelld heild af vatni, í föstu eða fljótandi formi, t.d. í einu stöðuvatni, á eða læk, árósi o.s.frv.] Fréttaskýringar Mest lesið Aron Can heill á húfi Innlent Epstein-skjölin og Trump: Eitthvað virðist rotið í Danaveldi Erlent Ísraelskur ráðherra kynnir áform um þjóðernishreinsun á Gasa Erlent Hundurinn gerði vart um mann sem stóð og starði inn Innlent Tekist á um þéttingu byggðar: „Þá getur þú bara flutt til Kaupmannahafnar“ Innlent Lögreglan leitar tveggja manna Innlent Hneig niður vegna flogakasts Innlent Ólíðandi að fá sektir aftur og aftur Innlent Amgen sver af sér njósnir um starfsfólk Íslenskrar erfðagreiningar Innlent Óánægja með stjórnarandstöðuna eykst hressilega Innlent Fleiri fréttir Hneig niður vegna flogakasts Tekist á um þéttingu byggðar: „Þá getur þú bara flutt til Kaupmannahafnar“ Lögreglan leitar tveggja manna Frakkar viðurkenna Palestínu og stjórnarandstaðan á Alþingi mælist illa í nýrri könnun Óánægja með stjórnarandstöðuna eykst hressilega Amgen sver af sér njósnir um starfsfólk Íslenskrar erfðagreiningar Hundurinn gerði vart um mann sem stóð og starði inn Hægt nokkuð á virkninni frá því í gærmorgun Aron Can heill á húfi „Sorglega lítið eftir“ þegar sundkappinn var stöðvaður Ljóst að stjórnarandstaðan græddi ekki á „kjarnorkuákvæðinu“ Ólíðandi að fá sektir aftur og aftur Svona vindmyllur vill ráðherra fá samþykktar ofan Gilsfjarðar Tónleikar stöðvaðir vegna veikinda Arons Can Launaði neitun á gistingu með löðrungi Óvinsældir eftir þinglok og meint leyndarmál frönsku forsetahjónanna Innan við þriðjungur andvígur olíuleit Ætlar fyrir Mannréttindadómstólinn og segir fréttaflutning villandi Gasútstreymi minnkandi en gosmóðu enn spáð Vínsalar látnir klára vakt eftir andlát í versluninni Annar stór skartgripaþjófnaður í miðborginni „Ef þú móðgaðist, þykir mér það leitt“ Spellvirkinn líka grunaður um líkamsárás og mansal Staða Sjálfstæðisflokksins versnar eftir þinglok Hóteleigendur vilja byggja á verndarsvæði og ábúendur ekki sáttir Sjálfstæðisflokkur sjaldan mælst minni Þurfti að hætta sundi af öryggisástæðum Gylfi Ægisson er látinn Hundruð kvenna einmana: „Er skrýtið að eiga engar vinkonur?“ Ekið á ökumann rafmagnshlaupahjóls og gámur á hliðina Sjá meira
Þungmálmar og önnur mengandi efni berast enn frá gömlum urðunarstöðum á Miðnesheiði og menga grunnvatn á stóru svæði. Svæðið fellur í hættuflokk í nýrri greiningu Umhverfisstofnunar vegna þessa.Lengi vitað Allt frá árinu 1985 hefur verið kunnugt um grunnvatnsmengun á Miðnesheiði (Rosmhvalanesi), en á þessum slóðum er berggrunnur úr grágrýti sem gleypir auðveldlega í sig vatn og aðra vökva. Hins vegar sýna rannsóknir og eftirlit að enn vætla mengandi efni úr því sem þar var urðað um áratuga skeið. Þetta kemur fram í Stöðuskýrslu fyrir vatnasvæði Íslands, sem Umhverfisstofnun birti í gær. Þar er meðal annars fjallað um tvö svæði; gömlu urðunarstaðina á Stafnesi, sunnan Sandgerðis, og við Smiðjutröð við Ásbrú en þar sýna efnamælingar að ýmsir þungmálmar og önnur mengandi efni frá þeim menga grunnvatn. Þessir staðir eru í dag sérstaklega vaktaðir af Heilbrigðiseftirliti Suðurnesja (HES).Ásmundur E. Þorkelsson, sérfræðingur hjá HES, viðurkennir að spurningar vakni um neysluvatnið á svæðinu en segir aðspurður að grunnvatnsmengunin hafi ekkert með neysluvatnið á Reykjanesi að gera. „Allar okkar sýnatökur sanna að það er í glimrandi lagi,“ segir Ásmundur og bætir við að vegna mengunar á Miðnesheiði voru vatnsból Reykjanesbæjar flutt, og þjóna í dag sveitarfélögunum á svæðinu.Olía og afísing Í skýrslunni kemur fram að á sama tíma og vatnsbólið var flutt var olía hreinsuð úr grunnvatni, jarðvegur fjarlægður og skipt um afísingarefni á flugvellinum. Vorið 1990 sýndu mælingar talsverða nítratmengun í borholum við flugbrautina en sú mengun er rakin til afísingarefnisins. Hækkun á nítrati fannst í grunnvatni á öllu sunnanverðu Rosmhvalanesi, en þó ekki í Sandgerði eða í Garðinum.Jóhanna Björk Weisshappel, sérfræðingur hjá Umhverfisstofnun, segir að grunnvatnshlotið [sjá skilgreiningu á vatnshloti hér að neðan] Rosmhvalanes hafi nokkra sérstöðu. Þar sé grunnvatn flokkað í hættu. „Hvað varðar Miðnesheiðina, sem og Rosmhvalanes, eru helstu mengunaruppsprettur mengaður úrgangur sem urðaður var áður en reglur voru hertar. Það eru gamlir urðunarstaðir sem við höfum mestar áhyggjur af í dag, vegna þeirra efna sem losna smátt og smátt úr þeim í grunnvatnið.“ Jóhanna segir að hreinsun hafi farið fram víða á svæðinu, en þó lítil á urðunarstöðum á Stafnesi og við Smiðjutröð svo vitað sé. „Þarna vitum við að efnaástand grunnvatnsins er ekki nógu gott og með því verður að fylgjast áfram. Jafnvel er mögulegt að fara þurfi í hreinsunaraðgerðir, en það vitum við ekki að svo stöddu. Um það snýst aðgerðaáætlunin sem verður unnin í framhaldinu í tengslum við stjórn vatnamála, að finna leiðir til að bæta ástand svæða eins og þarna.“Urðurnarstaðir - gamlir syndaselir Á Stafnesi var frá 9. áratugnum fram til 2005 urðuð aska úr brennsluofni gömlu sorpeyðingarstöðvarinnar við Hafnarveg, asbest og ýmis óbrennanlegur úrgangur frá herstöðinni, verktökum og sveitarfélögum. Mælingar í grunnvatni neðan við urðunarstaðinn árin 2001, 2003 og nú síðast árið 2009 sýna meðal annars. styrk króms, kopars, mangans og nikkels yfir neysluvatnsmörkum, svo eitthvað sé nefnt. Árið 2009 var greint í mælingu að díoxín berst einnig frá urðunarstaðnum, en aðeins í litlum mæli. Gamli urðunarstaður varnarliðsins við Ásbrú var notaður fyrir sorp frá herstöðinni og verktökum frá seinni heimsstyrjöld til ársins 1983. Mælingar árin 2007 og 2009 sýndu að grunnvatnsmengun hafði minnkað á svæðinu og virðist því vera að brotna niður og þynnast út. Engu að síður er í skýrslunni sleginn sá varnagli að ýmsir þungmálmar og forgangsefni gætu leynst í úrgangi sem þar var urðaður og getur smám saman losnað úr læðingi og komist í grunnvatn.[Vatnshlot: Ákveðin afmörkuð og samfelld heild af vatni, í föstu eða fljótandi formi, t.d. í einu stöðuvatni, á eða læk, árósi o.s.frv.]
Fréttaskýringar Mest lesið Aron Can heill á húfi Innlent Epstein-skjölin og Trump: Eitthvað virðist rotið í Danaveldi Erlent Ísraelskur ráðherra kynnir áform um þjóðernishreinsun á Gasa Erlent Hundurinn gerði vart um mann sem stóð og starði inn Innlent Tekist á um þéttingu byggðar: „Þá getur þú bara flutt til Kaupmannahafnar“ Innlent Lögreglan leitar tveggja manna Innlent Hneig niður vegna flogakasts Innlent Ólíðandi að fá sektir aftur og aftur Innlent Amgen sver af sér njósnir um starfsfólk Íslenskrar erfðagreiningar Innlent Óánægja með stjórnarandstöðuna eykst hressilega Innlent Fleiri fréttir Hneig niður vegna flogakasts Tekist á um þéttingu byggðar: „Þá getur þú bara flutt til Kaupmannahafnar“ Lögreglan leitar tveggja manna Frakkar viðurkenna Palestínu og stjórnarandstaðan á Alþingi mælist illa í nýrri könnun Óánægja með stjórnarandstöðuna eykst hressilega Amgen sver af sér njósnir um starfsfólk Íslenskrar erfðagreiningar Hundurinn gerði vart um mann sem stóð og starði inn Hægt nokkuð á virkninni frá því í gærmorgun Aron Can heill á húfi „Sorglega lítið eftir“ þegar sundkappinn var stöðvaður Ljóst að stjórnarandstaðan græddi ekki á „kjarnorkuákvæðinu“ Ólíðandi að fá sektir aftur og aftur Svona vindmyllur vill ráðherra fá samþykktar ofan Gilsfjarðar Tónleikar stöðvaðir vegna veikinda Arons Can Launaði neitun á gistingu með löðrungi Óvinsældir eftir þinglok og meint leyndarmál frönsku forsetahjónanna Innan við þriðjungur andvígur olíuleit Ætlar fyrir Mannréttindadómstólinn og segir fréttaflutning villandi Gasútstreymi minnkandi en gosmóðu enn spáð Vínsalar látnir klára vakt eftir andlát í versluninni Annar stór skartgripaþjófnaður í miðborginni „Ef þú móðgaðist, þykir mér það leitt“ Spellvirkinn líka grunaður um líkamsárás og mansal Staða Sjálfstæðisflokksins versnar eftir þinglok Hóteleigendur vilja byggja á verndarsvæði og ábúendur ekki sáttir Sjálfstæðisflokkur sjaldan mælst minni Þurfti að hætta sundi af öryggisástæðum Gylfi Ægisson er látinn Hundruð kvenna einmana: „Er skrýtið að eiga engar vinkonur?“ Ekið á ökumann rafmagnshlaupahjóls og gámur á hliðina Sjá meira