Höfnum nýjum lögum um leigubifreiðar Daníel O. Einarsson skrifar 10. júní 2022 15:00 Fyrir Alþingi liggur frumvarp til laga um leigubifreiðaakstur svo sem kunnugt er af fréttum. Frami, félag leigubifreiðastjóra, og Bandalag íslenskra leigubifreiðastjóra hafa lagst gegn frumvarpinu. Gild ástæða er til að útlista betur röksemdir samtaka leigubifreiðastjóra þar sem misskilnings hefur gætt í umfjöllun fjölmiðla undanfarnar vikur. Það fyrirkomulag sem nú er við lýði á leigubifreiðaakstri myndar sannarlega mikilvægan hlekk í samgönguinnviðum landsins. Fullri þjónustu leigubifreiða er haldið uppi allan sólarhringinn, árið um kring í krafti a) vinnuskyldu leyfishafa, b) stöðvarskyldu leigubifreiða og 3) takmörkunar á fjölda leyfa. Á hinum Norðurlöndunum hafa verið stigin ýmis skref í afnámi þessara þriggja þátta sem alls staðar hefur leitt til ófarnaðar, jafnt fyrir neytendur sem leigubifreiðastjóra. Samtök launafólks gera kjarasamninga við atvinnurekendur, en starfsskilyrði leigubifreiðastjóra eru eðli máls samkvæmt mun ótryggari en almenns launafólks. Með áratugalangri baráttu tókst þó að skapa stéttinni viðunandi starfsskilyrði. Sem dæmi á sjötta áratug síðustu aldar var fjöldi „götuharkara“ orðinn slíkur að einsýnt var að takmarka yrði fjölda leyfa til leigubifreiðaaksturs samhliða því sem gera yrði margháttaðar kröfur til leyfishafa svo þjónustunni yrði sinnt af fagmennsku. Allt var þetta unnið eftir evrópskri og einkum norrænni fyrirmynd. Afregluvæðing hefur haft hörmulegar afleiðingar Afnám fjöldatakmarkana á hinum Norðurlöndunum hefur orðið til þess að áhugasamir verða sér úti um leyfi og sinna akstri nær eingöngu á stöðum og tímum þegar líklegast er að vænta viðskipta. Þetta hefur haft í för með sér að þeir sem sinnt hafa leigubifreiðaakstri í fullu starfi, hafa hrakist úr greininni. Afleiðingarnar eru þannig verri þjónusta fyrir neytendur á virkum dögum, utan háannatíma og þjónustuna skortir á fjarlægari stöðum. Þetta mun eðlilega æxlast með sama hætti hér á landi og bitna einkum og sér í lagi á öldruðum, fötluðum, sjónskertum og öðrum þeim er síst skyldi. Þessir hópar fólks hafa getað treyst á þjónustu leigubifreiða hvenær sem er sólarhringsins og reyndir leigubifreiðastjórar sinnt þeim af fagmennsku. Þetta er enginn hræðsluáróður, heldur beinharðar staðreyndir af þróun mála í nágrannalöndunum. Nýlega var leigubifreiðaakstur afregluvæddur í Noregi, hámarksfjöldi leyfa afnuminn og stöðvarskylda sömuleiðis. Eftir að nýju lögin komu til framkvæmda hefur farveitan Uber komið inn á norskan markað og vegna færri ferða farþega hafa margir leigubifreiðastjórar séð sig knúna til að aka fyrir Uber. Í viðtölum benda leigubifreiðastjórar í Osló á að of lítið sé að hafa upp úr akstri fyrir Uber til að hægt sé að lifa af honum mannsæmandi lífi. Hið nýja fyrirkomulag er því ávísun á félagsleg undirboð, stór hluti ágóðans flyst úr landi og allt skattaeftirlit verður til muna erfiðara. Að ekki sé minnst á lakari þjónustu við neytendur sem hefur, þegar á hólminn er komið, reynst töluvert dýrari en áður. Lærum af mistökum nágrannalandanna Norsk stjórnvöld hafa hafið vinnu við endurskoðun nýlegrar afregluvæðingar leigubifreiðaaksturs þar í landi, en á fundi fulltrúa samtaka norskra leigubifreiðastjóra með samgöngunefnd norska Stórþingsins á dögunum, var rætt um svigrúm til að innleiða á nýjan leik nauðsynlegt regluverk um leigubifreiðaakstur innan marka löggjafar á Evrópska efnahagssvæðinu. Samtök íslenskra leigubifreiðastjóra hvetja alþingismenn til að leggja núverandi frumvarp um leigubifreiðaaksturs til hliðar. Mikilvægt er að læra af þeim mistökum sem gerð hafa verið við afregluvæðingu atvinnugreinarinnar á hinum Norðurlöndunum og annars staðar um heiminn. Sér í lagi er ástæða til að fylgjast með þeirri endurskoðun norskra laga um málaflokkinn sem nú stendur yfir þar í landi. Í reynd skiptir enn meira máli að virða núgildandi löggjöf og skerpa á áherslum en að ráðast í heildarenduskoðun. Meðal röksemda gegn núverandi fyrirkomulagi er skortur á leigubifreiðum á annatímum. Sá skortur er meðal annars tilkominn vegna ólöglegrar starfsemi, til dæmis svokallaðra „skutlara“ sem oft tengjast ýmissi annarri glæpastarfsemi, þar sem stjórnvöld hafa sýnt lítinn vilja til að uppræta þennan vanda. Slíkt ástand kemur niður á öryggi farþega og sér í lagi þeirra sem nýta sér ólöglegan akstur á eigin áhættu. Mikilvægt er að skerpa á refsiákvæðum í núverandi lögum um leigubifreiðar svo lögreglu verði búnar traustari heimildir til að beita gegn ólögmætri samkeppni. Umfram allt hvetjum við stjórnmálamenn til að eiga gott samstarf við stétt leigubifreiðastjóra um allar breytingar á rekstrarumhverfi greinarinnar og hafa hugfast hvernig megi í senn tryggja sem bestu þjónustu við neytendur og skapa leigubifreiðastjórum hagfellt vinnuumhverfi. Öryggi leigubifreiðastjóra og farþega helst í hendur, gagnkvæmt. Höfundur er formaður Bandalags íslenskra leigubifreiðastjóra. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Leigubílar Mest lesið Hvort er ánægjulegra, kynlíf eða verslunarleiðangur? Gró Einarsdóttir Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flýr Einar Jóhannes Guðnason Skoðun Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson Skoðun Ég er ekki alki Þorgerður María Þorbjarnardóttir Skoðun „Þetta reddast“ og heilsan að húfi? Alexander Aron Guðjónsson,Ásta Logadóttir Skoðun Mannréttindabrot á vinnumarkaði Helgi Brynjarsson Skoðun Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir Skoðun Nauðsyn námsgagna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýar Árnadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Beðið eftir orkumálaráðherra Eggert Valur Guðmundsson,Gunnar Aron Ólason skrifar Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flýr Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun „Við verðum að fylgja lögum“ Hópur listafólks skrifar Skoðun Ég er ekki alki Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun „Þetta reddast“ og heilsan að húfi? Alexander Aron Guðjónsson,Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Nauðsyn námsgagna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvort er ánægjulegra, kynlíf eða verslunarleiðangur? Gró Einarsdóttir skrifar Skoðun Fást engin svör Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Mannréttindabrot á vinnumarkaði Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Hvað á ég að gera í því? María Rut Hinriksdóttir skrifar Skoðun Gætum við verið betri hvert við annað? Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Ríkisstjórnin seilist í sjóði erfiðisvinnufólks Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Þar sem náttúran tapar Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Fjárfesting í háskólum Magnús Karl Magnússon skrifar Skoðun Orkunýlendan Ísland? Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Ég vil ekki þennan veruleika Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir skrifar Skoðun Grímulaus grænþvottur Dofri Hermannsson skrifar Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason skrifar Skoðun Skortur á serótónín Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Þegar sorgin bankar upp á Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Látum þá hlæja því þeir tapa hvort sem er Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Alzheimer - mennska og mildi Ragnheiður Ríkharðsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsa bætt um 64 milljarða Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Er krónan að valda átökum á milli kynslóða? Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Sjá meira
Fyrir Alþingi liggur frumvarp til laga um leigubifreiðaakstur svo sem kunnugt er af fréttum. Frami, félag leigubifreiðastjóra, og Bandalag íslenskra leigubifreiðastjóra hafa lagst gegn frumvarpinu. Gild ástæða er til að útlista betur röksemdir samtaka leigubifreiðastjóra þar sem misskilnings hefur gætt í umfjöllun fjölmiðla undanfarnar vikur. Það fyrirkomulag sem nú er við lýði á leigubifreiðaakstri myndar sannarlega mikilvægan hlekk í samgönguinnviðum landsins. Fullri þjónustu leigubifreiða er haldið uppi allan sólarhringinn, árið um kring í krafti a) vinnuskyldu leyfishafa, b) stöðvarskyldu leigubifreiða og 3) takmörkunar á fjölda leyfa. Á hinum Norðurlöndunum hafa verið stigin ýmis skref í afnámi þessara þriggja þátta sem alls staðar hefur leitt til ófarnaðar, jafnt fyrir neytendur sem leigubifreiðastjóra. Samtök launafólks gera kjarasamninga við atvinnurekendur, en starfsskilyrði leigubifreiðastjóra eru eðli máls samkvæmt mun ótryggari en almenns launafólks. Með áratugalangri baráttu tókst þó að skapa stéttinni viðunandi starfsskilyrði. Sem dæmi á sjötta áratug síðustu aldar var fjöldi „götuharkara“ orðinn slíkur að einsýnt var að takmarka yrði fjölda leyfa til leigubifreiðaaksturs samhliða því sem gera yrði margháttaðar kröfur til leyfishafa svo þjónustunni yrði sinnt af fagmennsku. Allt var þetta unnið eftir evrópskri og einkum norrænni fyrirmynd. Afregluvæðing hefur haft hörmulegar afleiðingar Afnám fjöldatakmarkana á hinum Norðurlöndunum hefur orðið til þess að áhugasamir verða sér úti um leyfi og sinna akstri nær eingöngu á stöðum og tímum þegar líklegast er að vænta viðskipta. Þetta hefur haft í för með sér að þeir sem sinnt hafa leigubifreiðaakstri í fullu starfi, hafa hrakist úr greininni. Afleiðingarnar eru þannig verri þjónusta fyrir neytendur á virkum dögum, utan háannatíma og þjónustuna skortir á fjarlægari stöðum. Þetta mun eðlilega æxlast með sama hætti hér á landi og bitna einkum og sér í lagi á öldruðum, fötluðum, sjónskertum og öðrum þeim er síst skyldi. Þessir hópar fólks hafa getað treyst á þjónustu leigubifreiða hvenær sem er sólarhringsins og reyndir leigubifreiðastjórar sinnt þeim af fagmennsku. Þetta er enginn hræðsluáróður, heldur beinharðar staðreyndir af þróun mála í nágrannalöndunum. Nýlega var leigubifreiðaakstur afregluvæddur í Noregi, hámarksfjöldi leyfa afnuminn og stöðvarskylda sömuleiðis. Eftir að nýju lögin komu til framkvæmda hefur farveitan Uber komið inn á norskan markað og vegna færri ferða farþega hafa margir leigubifreiðastjórar séð sig knúna til að aka fyrir Uber. Í viðtölum benda leigubifreiðastjórar í Osló á að of lítið sé að hafa upp úr akstri fyrir Uber til að hægt sé að lifa af honum mannsæmandi lífi. Hið nýja fyrirkomulag er því ávísun á félagsleg undirboð, stór hluti ágóðans flyst úr landi og allt skattaeftirlit verður til muna erfiðara. Að ekki sé minnst á lakari þjónustu við neytendur sem hefur, þegar á hólminn er komið, reynst töluvert dýrari en áður. Lærum af mistökum nágrannalandanna Norsk stjórnvöld hafa hafið vinnu við endurskoðun nýlegrar afregluvæðingar leigubifreiðaaksturs þar í landi, en á fundi fulltrúa samtaka norskra leigubifreiðastjóra með samgöngunefnd norska Stórþingsins á dögunum, var rætt um svigrúm til að innleiða á nýjan leik nauðsynlegt regluverk um leigubifreiðaakstur innan marka löggjafar á Evrópska efnahagssvæðinu. Samtök íslenskra leigubifreiðastjóra hvetja alþingismenn til að leggja núverandi frumvarp um leigubifreiðaaksturs til hliðar. Mikilvægt er að læra af þeim mistökum sem gerð hafa verið við afregluvæðingu atvinnugreinarinnar á hinum Norðurlöndunum og annars staðar um heiminn. Sér í lagi er ástæða til að fylgjast með þeirri endurskoðun norskra laga um málaflokkinn sem nú stendur yfir þar í landi. Í reynd skiptir enn meira máli að virða núgildandi löggjöf og skerpa á áherslum en að ráðast í heildarenduskoðun. Meðal röksemda gegn núverandi fyrirkomulagi er skortur á leigubifreiðum á annatímum. Sá skortur er meðal annars tilkominn vegna ólöglegrar starfsemi, til dæmis svokallaðra „skutlara“ sem oft tengjast ýmissi annarri glæpastarfsemi, þar sem stjórnvöld hafa sýnt lítinn vilja til að uppræta þennan vanda. Slíkt ástand kemur niður á öryggi farþega og sér í lagi þeirra sem nýta sér ólöglegan akstur á eigin áhættu. Mikilvægt er að skerpa á refsiákvæðum í núverandi lögum um leigubifreiðar svo lögreglu verði búnar traustari heimildir til að beita gegn ólögmætri samkeppni. Umfram allt hvetjum við stjórnmálamenn til að eiga gott samstarf við stétt leigubifreiðastjóra um allar breytingar á rekstrarumhverfi greinarinnar og hafa hugfast hvernig megi í senn tryggja sem bestu þjónustu við neytendur og skapa leigubifreiðastjórum hagfellt vinnuumhverfi. Öryggi leigubifreiðastjóra og farþega helst í hendur, gagnkvæmt. Höfundur er formaður Bandalags íslenskra leigubifreiðastjóra.
Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson Skoðun
Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir Skoðun
Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð skrifar
Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir skrifar
Skoðun Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar
Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason skrifar
Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar
Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson Skoðun
Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir Skoðun