Ofbeldismenning Uber Daníel Einarsson skrifar 25. júlí 2022 14:09 Síðustu daga hefur í öllum helstu miðlum heimsins mátt lesa ófagrar lýsingar á starfsemi alþjóðlega stórfyrirtækisins Uber, byggðar á gögnum sem Washington Post og fjörutíu aðrir fréttamiðlar höfðu komist yfir. Þar kemur meðal annars fram að stjórnendur fyrirtækisins vildu að bílstjórar Uber lentu í átökum við mótmælendur og forstjórinn, Travis Kalanick, sagði beinlínis: „Ofbeldi tryggir árangur.“ Þá kemur fram í gögnunum að stjórnendur Uber vissu vel að þeir voru víðs vegar um heiminn að brjóta lög og beittu fyrir sig fjölmiðlamönnum og villtu um fyrir stjórnmálamönnum, svo leigubifreiðaakstur yrði afregluvæddur. Þá kemur fram í gögnunum að Uber niðurgreiddi þjónustu sína þegar ráðist var inn á nýjan markað til að grafa undan starfsemi leigubifreiðastjóra sem fyrir voru á markaðnum. Í gögnunum kemur líka fram hvernig ólögmæt starfsemi Uber var falin fyrir stjórnvöldum en tæknimönnum fyrirtækisins voru gefin fyrirmæli um að loka á aðgang að gagnasöfnum þess til að koma í veg fyrir að lögregla kæmist yfir sönnunargögn. Svo er að sjá af gögnunum sem ýmsir af æðstu ráðamönnum í Evrópuríkjum hafi beinlínis étið úr lófa stjórnenda Uber og gert allt sem í þeirra valdi stóð til að greiða götu þessa ameríska stórfyrirtækis. Sem betur fer eru þó líka til stjórnmálamenn sem vilja fremur þjóna samborgurum sínum en alþjóðlegum risafyrirtækjum. Olaf Scholz, þáverandi borgarstjóri Hamborgar og núverandi kanslari Þýskalands, var ekki í náðinni hjá Uber-mönnum, enda barðist hann fyrir því að þeir sem ækju fyrir þetta ört stækkandi fyrirtæki, fengju að minnsta kosti greidd lágmarkslaun. Allt sem heitir félagslegt réttlæti er eitur í beinum þessara risafyrirtækja sem vita sem er að leiðin til meiri auðs er að fá að stunda félagsleg undirboð. Afregluvæðing heimtuð hér Málið er okkur Íslendingum heldur betur skylt því nú um nokkra hríð hefur samgönguráðherra og formaður Framsóknarflokksins barist fyrir því að þetta alþjóðlega stórfyrirtæki fái að stunda þessa starfsemi líka á Íslandi. Ýmsir fleiri hafa beitt sér fyrir afregluvæðingu leigubifreiðaaksturs og samhliða ráðist harkalega að stétt leigubifreiðastjóra með ítrekuðum atvinnurógi. Í ljósi gagnalekans væri fróðlegt að vita hvort og þá hvaða íslensku stjórnmálamenn, embættismenn og almannatenglar hafa verið á mála hjá Uber. Undanfarin misseri hefur reglulega verið sett á svið leikrit þar sem Eftirlitsstofnun EFTA sendir álit um það að nú þurfi að afregluvæða íslenskan leigubifreiðamarkað og embættismenn í ráðuneytinu með ráðherrann í broddi fylkingar, heimta í kjölfarið að ganga verði að kröfum stofnunarinnar. Þeir háu herrar láta sig það engu skipta þótt með þessu verði gert út af við stétt leigubifreiðastjóra, þeir sviptir lífsviðurværi sínu, atvinnu- og eignarréttindum. Ætli bréfunum frá ESA fari kannski fækkandi núna þegar spillingin í kringum Uber er orðin lýðum ljós? Frumvarp innviðaráðherra um afregluvæðingu leigubifreiðaaksturs dagaði blessunarlega uppi á nýliðnu þingi. Bregður þá svo við nú í miðjum sumarleyfum að nýtt og breytt frumvarp er sett í samráðsgáttina en ekkert samráð hefur verið haft við okkur leigubifreiðastjóra. Þá hefur í engu verið tekið tillit til margháttaðra athugasemda okkar við áður framlögð frumvörp um okkar atvinnugrein. Athugasemdir okkar leigubifreiðastjóra, beinast fyrst og fremst að öryggi almennings og að hægt verði að tryggja áfram góða þjónustu við neytendur. Afleiðingarnar afregluvæðingar í nágrannalöndunum hafa meðal annars verið versnandi þjónusta og hærra verðlag þvert á gefin fyrirheit um annað. Þetta nýja frumvarp gengur nú enn lengra í afregluvæðingunni en hið fyrra. Nú á ekki lengur að binda leyfi til aksturs við eina bifreið á hvern leyfishafa, heldur á að veita fyrirtækjum heimild til leiguaksturs með ótakmörkuðum fjölda bifreiða. Þetta er ekkert annað en þjónkun við hinn alþjóðlega auðhring Uber sem gerst hefur sekur um þau alvarlegu afbrot sem að framan var getið. Hugsjónalausir stjórnmálamenn? Eðlilega kvikna áleitnar spurningar um heilindi þeirra sem reka málið áfram af miklum krafti. Alltént blasir við að hjarta þeirra slær ekki með íslenskum starfstéttindum, heldur miklu frekar í takti við hagsmuni erlendra auðhringja. Þetta er í boði formanns Framsóknarflokksins, flokks sem eitt sinn kenndi sig við félagshyggju og jöfnuð. Að sama skapi undrumst við leigubifreiðastjórar afstöðu Sjálfstæðisflokksins í þessu efni – flokksins sem eitt sinn gumaði sig af því að vera flokkur hins sjálfstæða atvinnurekanda og vildi að atvinnutækifærin væru sem mest í höndum borgaranna sjálfra. Nú vill þessi sami flokkur samþjöppun auðs og helst undir formerkjum útlendra stórfyrirtækja. Það er eins og allar hugsjónir í pólitík séu farnar lönd og leið. Eða hvar eru íslenskir jafnaðarmenn? Þeir mættu taka forystumann systurflokks þeirra í Þýskalandi til fyrirmyndar. Hann stóð á móti félagslegum undirboðum þegar Uber ætlaði að leggja undir sig Hamborg. Það vekur upp áleitnar spurningar að kjörnir fulltrúar þjóðarinnar skuli taka málstað erlends stórfyrirtækis sem starfar í skattaskjóli, grefur undan eðlilegum réttindum starfstétta og svo mætti áfram telja. Þrátt fyrir uppljóstranir af Uber nú eru þetta alls ekkert nýjar fréttir fyrir okkur sem fylgst höfum með ömurlegri þróun þessara mála í ýmsum nágrannalandanna. Reglulega hefur verið greint frá hneykslismálum tengdum Uber í fjölmiðlum, allt frá misgóðri reynslu viðskiptavina af þjónustunni yfir í ofbeldi, þjófnaði, mannshvörf og morð. Þá blasti við að fyrirtækið stundaði undirboð á markaði til að ryðja úr vegi keppinautum og hækkaði verðið þegar ætlunarverkinu var lokið. Það hefði í sjálfu sér átt að nægja til að vekja íslenska ráðamenn til vitundar um að starfsemi af þessu tagi ætti ekkert erindi hingað. Við sem höfum bent á þetta árum saman höfum verið sakaðir um hræðsluáróður. Ítrekað hafa borist fregnir af bílstjórum Uber sem kvarta sáran undan lélegum kjörum og réttindaleysi. Þeir sem hafa reynt að sækja rétt sinn gagnvart þessum alþjóðlega auðhring hefur ekkert orðið ágengt. Norskir starfsbræður okkar hafa síðustu misseri fengið að kenna á afregluvæðingu greinarinnar þar í landi og bent á að of lítið sé að hafa upp úr akstri fyrir Uber til að hægt sé að lifa af honum mannsæmandi lífi. Félagsleg undirboð eru því beinlínis forsenda starfseminnar. Auk þess fer stór hluti ágóðans úr landi í sjóði alþjóðlegs stórfyrirtækis. Allt skattaeftirlit verður til muna dýrara og flóknara, þjónusta við neytendur verður miklu lakari og þegar á hólminn er kominn dýrari. Fyrirhuguð afregluvæðing leigubifreiðaaksturs vekur upp grundvallarspurningar um framtíð okkar þjóðfélagsgerðar. Við þurfum að gera það upp við okkur hvernig samfélagi við viljum við lifa í. Er það virkilega vilji íslenskra ráðamanna að svipta heilli starfsstétt lífsviðurværi sínu og skapa umhverfi þar sem útlent stórfyrirtæki sem gerst hefur bert að alvarlegum afbrotum taki við í krafti félagslegra undirboða? Svari hver fyrir sig. Höfundur er formaður BÍLS - Bandalags íslenskra leigubifreiðastjóra. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Leigubílar Mest lesið Hvort er ánægjulegra, kynlíf eða verslunarleiðangur? Gró Einarsdóttir Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flýr Einar Jóhannes Guðnason Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð Skoðun Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson Skoðun „Þetta reddast“ og heilsan að húfi? Alexander Aron Guðjónsson,Ásta Logadóttir Skoðun Ég er ekki alki Þorgerður María Þorbjarnardóttir Skoðun Beðið eftir orkumálaráðherra Eggert Valur Guðmundsson,Gunnar Aron Ólason Skoðun Mannréttindabrot á vinnumarkaði Helgi Brynjarsson Skoðun Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Beðið eftir orkumálaráðherra Eggert Valur Guðmundsson,Gunnar Aron Ólason skrifar Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flýr Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun „Við verðum að fylgja lögum“ Hópur listafólks skrifar Skoðun Ég er ekki alki Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun „Þetta reddast“ og heilsan að húfi? Alexander Aron Guðjónsson,Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Nauðsyn námsgagna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvort er ánægjulegra, kynlíf eða verslunarleiðangur? Gró Einarsdóttir skrifar Skoðun Fást engin svör Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Mannréttindabrot á vinnumarkaði Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Hvað á ég að gera í því? María Rut Hinriksdóttir skrifar Skoðun Gætum við verið betri hvert við annað? Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Ríkisstjórnin seilist í sjóði erfiðisvinnufólks Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Þar sem náttúran tapar Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Fjárfesting í háskólum Magnús Karl Magnússon skrifar Skoðun Orkunýlendan Ísland? Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Ég vil ekki þennan veruleika Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir skrifar Skoðun Grímulaus grænþvottur Dofri Hermannsson skrifar Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason skrifar Skoðun Skortur á serótónín Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Þegar sorgin bankar upp á Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Látum þá hlæja því þeir tapa hvort sem er Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Alzheimer - mennska og mildi Ragnheiður Ríkharðsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsa bætt um 64 milljarða Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Er krónan að valda átökum á milli kynslóða? Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Sjá meira
Síðustu daga hefur í öllum helstu miðlum heimsins mátt lesa ófagrar lýsingar á starfsemi alþjóðlega stórfyrirtækisins Uber, byggðar á gögnum sem Washington Post og fjörutíu aðrir fréttamiðlar höfðu komist yfir. Þar kemur meðal annars fram að stjórnendur fyrirtækisins vildu að bílstjórar Uber lentu í átökum við mótmælendur og forstjórinn, Travis Kalanick, sagði beinlínis: „Ofbeldi tryggir árangur.“ Þá kemur fram í gögnunum að stjórnendur Uber vissu vel að þeir voru víðs vegar um heiminn að brjóta lög og beittu fyrir sig fjölmiðlamönnum og villtu um fyrir stjórnmálamönnum, svo leigubifreiðaakstur yrði afregluvæddur. Þá kemur fram í gögnunum að Uber niðurgreiddi þjónustu sína þegar ráðist var inn á nýjan markað til að grafa undan starfsemi leigubifreiðastjóra sem fyrir voru á markaðnum. Í gögnunum kemur líka fram hvernig ólögmæt starfsemi Uber var falin fyrir stjórnvöldum en tæknimönnum fyrirtækisins voru gefin fyrirmæli um að loka á aðgang að gagnasöfnum þess til að koma í veg fyrir að lögregla kæmist yfir sönnunargögn. Svo er að sjá af gögnunum sem ýmsir af æðstu ráðamönnum í Evrópuríkjum hafi beinlínis étið úr lófa stjórnenda Uber og gert allt sem í þeirra valdi stóð til að greiða götu þessa ameríska stórfyrirtækis. Sem betur fer eru þó líka til stjórnmálamenn sem vilja fremur þjóna samborgurum sínum en alþjóðlegum risafyrirtækjum. Olaf Scholz, þáverandi borgarstjóri Hamborgar og núverandi kanslari Þýskalands, var ekki í náðinni hjá Uber-mönnum, enda barðist hann fyrir því að þeir sem ækju fyrir þetta ört stækkandi fyrirtæki, fengju að minnsta kosti greidd lágmarkslaun. Allt sem heitir félagslegt réttlæti er eitur í beinum þessara risafyrirtækja sem vita sem er að leiðin til meiri auðs er að fá að stunda félagsleg undirboð. Afregluvæðing heimtuð hér Málið er okkur Íslendingum heldur betur skylt því nú um nokkra hríð hefur samgönguráðherra og formaður Framsóknarflokksins barist fyrir því að þetta alþjóðlega stórfyrirtæki fái að stunda þessa starfsemi líka á Íslandi. Ýmsir fleiri hafa beitt sér fyrir afregluvæðingu leigubifreiðaaksturs og samhliða ráðist harkalega að stétt leigubifreiðastjóra með ítrekuðum atvinnurógi. Í ljósi gagnalekans væri fróðlegt að vita hvort og þá hvaða íslensku stjórnmálamenn, embættismenn og almannatenglar hafa verið á mála hjá Uber. Undanfarin misseri hefur reglulega verið sett á svið leikrit þar sem Eftirlitsstofnun EFTA sendir álit um það að nú þurfi að afregluvæða íslenskan leigubifreiðamarkað og embættismenn í ráðuneytinu með ráðherrann í broddi fylkingar, heimta í kjölfarið að ganga verði að kröfum stofnunarinnar. Þeir háu herrar láta sig það engu skipta þótt með þessu verði gert út af við stétt leigubifreiðastjóra, þeir sviptir lífsviðurværi sínu, atvinnu- og eignarréttindum. Ætli bréfunum frá ESA fari kannski fækkandi núna þegar spillingin í kringum Uber er orðin lýðum ljós? Frumvarp innviðaráðherra um afregluvæðingu leigubifreiðaaksturs dagaði blessunarlega uppi á nýliðnu þingi. Bregður þá svo við nú í miðjum sumarleyfum að nýtt og breytt frumvarp er sett í samráðsgáttina en ekkert samráð hefur verið haft við okkur leigubifreiðastjóra. Þá hefur í engu verið tekið tillit til margháttaðra athugasemda okkar við áður framlögð frumvörp um okkar atvinnugrein. Athugasemdir okkar leigubifreiðastjóra, beinast fyrst og fremst að öryggi almennings og að hægt verði að tryggja áfram góða þjónustu við neytendur. Afleiðingarnar afregluvæðingar í nágrannalöndunum hafa meðal annars verið versnandi þjónusta og hærra verðlag þvert á gefin fyrirheit um annað. Þetta nýja frumvarp gengur nú enn lengra í afregluvæðingunni en hið fyrra. Nú á ekki lengur að binda leyfi til aksturs við eina bifreið á hvern leyfishafa, heldur á að veita fyrirtækjum heimild til leiguaksturs með ótakmörkuðum fjölda bifreiða. Þetta er ekkert annað en þjónkun við hinn alþjóðlega auðhring Uber sem gerst hefur sekur um þau alvarlegu afbrot sem að framan var getið. Hugsjónalausir stjórnmálamenn? Eðlilega kvikna áleitnar spurningar um heilindi þeirra sem reka málið áfram af miklum krafti. Alltént blasir við að hjarta þeirra slær ekki með íslenskum starfstéttindum, heldur miklu frekar í takti við hagsmuni erlendra auðhringja. Þetta er í boði formanns Framsóknarflokksins, flokks sem eitt sinn kenndi sig við félagshyggju og jöfnuð. Að sama skapi undrumst við leigubifreiðastjórar afstöðu Sjálfstæðisflokksins í þessu efni – flokksins sem eitt sinn gumaði sig af því að vera flokkur hins sjálfstæða atvinnurekanda og vildi að atvinnutækifærin væru sem mest í höndum borgaranna sjálfra. Nú vill þessi sami flokkur samþjöppun auðs og helst undir formerkjum útlendra stórfyrirtækja. Það er eins og allar hugsjónir í pólitík séu farnar lönd og leið. Eða hvar eru íslenskir jafnaðarmenn? Þeir mættu taka forystumann systurflokks þeirra í Þýskalandi til fyrirmyndar. Hann stóð á móti félagslegum undirboðum þegar Uber ætlaði að leggja undir sig Hamborg. Það vekur upp áleitnar spurningar að kjörnir fulltrúar þjóðarinnar skuli taka málstað erlends stórfyrirtækis sem starfar í skattaskjóli, grefur undan eðlilegum réttindum starfstétta og svo mætti áfram telja. Þrátt fyrir uppljóstranir af Uber nú eru þetta alls ekkert nýjar fréttir fyrir okkur sem fylgst höfum með ömurlegri þróun þessara mála í ýmsum nágrannalandanna. Reglulega hefur verið greint frá hneykslismálum tengdum Uber í fjölmiðlum, allt frá misgóðri reynslu viðskiptavina af þjónustunni yfir í ofbeldi, þjófnaði, mannshvörf og morð. Þá blasti við að fyrirtækið stundaði undirboð á markaði til að ryðja úr vegi keppinautum og hækkaði verðið þegar ætlunarverkinu var lokið. Það hefði í sjálfu sér átt að nægja til að vekja íslenska ráðamenn til vitundar um að starfsemi af þessu tagi ætti ekkert erindi hingað. Við sem höfum bent á þetta árum saman höfum verið sakaðir um hræðsluáróður. Ítrekað hafa borist fregnir af bílstjórum Uber sem kvarta sáran undan lélegum kjörum og réttindaleysi. Þeir sem hafa reynt að sækja rétt sinn gagnvart þessum alþjóðlega auðhring hefur ekkert orðið ágengt. Norskir starfsbræður okkar hafa síðustu misseri fengið að kenna á afregluvæðingu greinarinnar þar í landi og bent á að of lítið sé að hafa upp úr akstri fyrir Uber til að hægt sé að lifa af honum mannsæmandi lífi. Félagsleg undirboð eru því beinlínis forsenda starfseminnar. Auk þess fer stór hluti ágóðans úr landi í sjóði alþjóðlegs stórfyrirtækis. Allt skattaeftirlit verður til muna dýrara og flóknara, þjónusta við neytendur verður miklu lakari og þegar á hólminn er kominn dýrari. Fyrirhuguð afregluvæðing leigubifreiðaaksturs vekur upp grundvallarspurningar um framtíð okkar þjóðfélagsgerðar. Við þurfum að gera það upp við okkur hvernig samfélagi við viljum við lifa í. Er það virkilega vilji íslenskra ráðamanna að svipta heilli starfsstétt lífsviðurværi sínu og skapa umhverfi þar sem útlent stórfyrirtæki sem gerst hefur bert að alvarlegum afbrotum taki við í krafti félagslegra undirboða? Svari hver fyrir sig. Höfundur er formaður BÍLS - Bandalags íslenskra leigubifreiðastjóra.
Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson Skoðun
Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir Skoðun
Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð skrifar
Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir skrifar
Skoðun Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar
Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason skrifar
Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar
Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson Skoðun
Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir Skoðun