Mælir með skaðabótamáli 1. júlí 2005 00:01 "Lögreglurannsókn efnahagsbrotadeildar ríkislögreglustjóra hefur nú staðið stanslaust, eftir því sem í veðri er látið vaka, allt frá 28. ágúst 2002 eða í tvö ár og níu mánuði án þess að sakborningum hafi verið gerð formleg grein fyrir gangi málsins og hugsanlegum rannsóknarlokum. Þótt margt sé óljóst um umfang og eðli þessarar lögreglurannsóknar, gagnsemi hennar og líklegan árangur, má þó fullyrða að hún tekur sífellt á sig nýjar myndir með nýjum sakarefnum, jafnóðum og eldri sakarefni eru skýrð eða hrakin af hálfu Baugs Group hf, stjórnenda félagsins, lögfræðinga og endurskoðenda." Þannig ritar Jónatan Þórmundsson lagaprófessor í nýrri lögfræðilegri álitsgerð sinni um Baugsmálið, sem hófst með húsleit efnahagsbrotadeildar ríkislögreglustjóra fyrir nærri þremur árum. Úrskurðurinn um húsleitarheimildina hvíldi á ásökunum Jóns Geralds Sullenberger um að Jón Ásgeir Jóhannesson stjórnarformaður Baugs og Tryggvi Jónsson forstjóri hefðu dregið sér fé frá félaginu. Jónatan Þórmundsson hefur margt við lögreglurannsóknina að athuga í álitsgerð sinni, en tekur fram að við margs konar hindranir sé að glíma. Hann nefnir einkum þá leynd sem hvílir yfir rannsókninni af hálfu ríkislögreglustjóra. Skemmtibáturinn í Flórida Eftir að hafa rakið einkenni auðgunarbrota snýr lagaprófessorinn sér að því að rekja sakargiftir og segir þær einfaldlega ótraustar. Annars vegar voru Jón Ásgeir og Tryggvi sakaðir um að hafa með tilbúnum og röngum reikningum látið Baug hf. greiða hátt í 500 þúsund bandaríkjadali til kaupa á skemmtibáti í Bandaríkjunum. Þennan bát voru þeir sagðir eiga persónulega í félagi við áðurnefndan Jón Gerald. Í öðru lagi voru sakargiftir þær að stjórnendur Baugs hefðu gefið út tilhæfulausan reikning í nafni Nordica Inc á Baug, sem síðar hefði verið gjaldfærður hjá félaginu án þess að nokkur verðmæti kæmu fyrir þá upphæð. Fjárhæð þessa reiknings nam tæpum 600 þúsund bandaríkjadölum. Um þetta segir Jónatan Þórmundsson: "Niðurstaða mín um báða liði þessara sakargifta er því sú að sakfellingargrundvöllur sé nánast óhugsandi, ef til málshöfðunar kæmi út af þessum viðskiptum. Til þess standa sakarefnin á of veikum grunni og sönnun óhugsandi gegn rökstuddum skýringum og skjalfestum gögnum sakborninga. Þar að auki voru (og eru) hagsmunir hinna kærðu stjórnenda og félagsins svo samofnir, að það verður að teljast afar langsótt refsiréttarlega séð að stilla þessum aðilum upp sem gerendum og brotaþolum. Hvorki hluthafar, lánardrottnar né aðrir viðskiptamenn hafa, svo að vitað sé, kvartað yfir meðferð fjármuna, ráðstöfunum stjórnenda né yfirleitt upplifað fyrirtækið Baug Group hf. sem fórnarlamb í einhverjum fjárhagslegum hráskinnaleik. Eina undantekningin, sem hér sannar regluna, eru staðhæfingar fyrrum viðskiptafélaga og kæranda málsins." Sakarefnin eru fjölmörg önnur. Þau tengjast bankaábyrgðum, hugsanlegum umboðssvikum, kaffiviðskiptum í Færeyjum, viðskiptum með hluti í eignarhaldsfélögunum Gaumi Holding og A-Holding, sakarefni varðandi viðskiptareikninga, greiðslukort og persónuleg útgjöld, lánveitingum til stjórnenda og hluthafa Baugs Group. Í flestum tilvikum telur Jónatan Þórmundsson mikinn vafa á að sekt verði sönnuð. Jónatan Þórmundsson lagaprófessor telur að litlar líkur séu á sakfellingu fyrir auðgunarbrot en miklar líkur séu til þess að blásið verði til málssóknar við birtingu ákæru. Fyrir því segir hann þrjár ástæður. Í fyrsta lagi verði samkrull lögreglu og ákæruvalds í málum að þessu tagi til þess að sami aðili, jafnvel sami einstaklingur taki ákvarðanir um rannsóknaraðgerðir. "Með þessu fyrirkomulagi heyrir sjálfstætt mat ákæruvalds sögunni til. Ákæruvaldið verður þá gegnsýrt af einhliða rannsóknarsjónarmiðum án raunverulegs endurmats sakarefna með stoð í 112 gr. laga nr. 19/1991." Í öðru lagi telur Jónatan hætt við því að umfang ákæru ráðist að nokkru af löngu rannsóknarferli, miklu skjalamagni og tímafrekum bókhaldsathugunum. "Ákæran gæti því mótast af tímaþáttum og sýndarárangri fremur en líklegum horfum á sakfellingu." Í þriðja lagi segir Jónatan orðrétt: "Allt rannsóknarferlið bendir óneitanlega til óvenju mikils ákafa og hörku rannsóknara að ná "árangri" í málinu og talsvert hefur vottað fyrir vafasamri afstöðu rannsóknara til grundvallarreglnanna um sönnunarbyrði ákæruvalds og um sakleysi grunaðs manns uns sekt hans er sönnuð." Jónatan Þórmundsson prófessor hugleiðir í álitsgerð sinni réttarúrræði og réttarkröfur sem sakborningar í Baugsmálinu gætu gripið til. Á grundvelli þeikrrar álitsgerðar hefur stjórn Baugs Group hf. ákveðið að krefja íslenska ríkið um skaðabætur vegna þess tjóns sem fyrirtækið telur sig hafa orðið fyrir af völdum lögreglunnar. Um réttarúrræðin og réttarkröfurnar segir Jónatan meðal annars, að unnt sé að lögsækja ríkið til heimtu skaðabóta vegna tjóns af völdum ólöglegra lögregluaðgerða og óhæfilegra tafa. Hann telur þann kost vænstan að höfða almennt skaðabótamál og segir orðrétt í lok álitsgerðarinnar: "Búast má við, að lögreglurannsókninni yrði þá hraðað og henni lokið fyrr en ella. Jafnframt mundi slík málssókn sýna ákveðinn styrk félagsins út á við og staðfesta þá ímynd, sem ég hef á þessari stundu, að fyrirtækið Baugur Group hf. sé fremur fórnarlamb lögregluaðgerða en lögbrota af hálfu stjórnenda sinna." Fréttir Innlent Lög og regla Mest lesið Mamma bara María þegar mæðgurnar eru saman á vakt Innlent Fjölskylda flugmanns Icelandair vill að lögregla rannsaki andlát hans Innlent Önnur vopnageymsla í ljósum logum í Rússlandi Erlent Hvers vegna að fella ísbirni? Innlent Drengnum hafi ekki verið trúað í fyrstu Innlent Stjörnublaðamaður í straff vegna sambands við Kennedy Erlent Telja fleiri vera að falla á nýjum bílprófum Innlent Maður margra storma íhugar stöðu sína Innlent Vörpuðu líkum fram af húsþaki á Vesturbakkanum Erlent Framboð Baldurs þurfti að endurgreiða styrki sem fóru yfir hámark Innlent Fleiri fréttir Telja fleiri vera að falla á nýjum bílprófum Maður margra storma íhugar stöðu sína Byssan reyndist leikfang Mamma bara María þegar mæðgurnar eru saman á vakt Hvers vegna að fella ísbirni? Í gæsluvarðhald vegna kókaínsendingar Bræður heiðraðir á 100 ára starfsafmæli: „Einfalt, þægilegt og engin keppni“ Drengnum hafi ekki verið trúað í fyrstu Myndgreiningarkerfi geti hjálpað til við að stoppa af óprúttna aðila Framboð Baldurs þurfti að endurgreiða styrki sem fóru yfir hámark Fjölskylda flugmanns Icelandair vill að lögregla rannsaki andlát hans Áfram í varðhaldi fyrir að ræna og hóta ungmennum Fjölskylda flugmanns vill að lögregla rannsaki andlát hans Sýndi lögreglu löngutöng og var ekinn út af Svanhildur afhenti Biden trúnaðarbréf Loka almenningsbókasafninu og leita til Akureyrar Búið að taka sýni úr ungu birnunni Vinna málið saman og nýta greinargerð vegna fyrri umsóknar Kona réðst að sjö ára dreng við Smáraskóla Stofna námsstyrk á sviði umhverfismála í nafni Ellýjar Hafa „góða hugmynd“ hvar og hvenær stúlkunni var ráðinn bani Maður sem var leitað við Vík fannst látinn Ákvörðun ráðherra viðurkenning á að mikil þekking sé fyrir norðan Biðin óásættanleg og vill skýr svör frá ríkinu Hinir grunuðu í mansalsmálinu ganga lausir Sveitarfélögin krefja ríkið svara um NPA Norðurlönd dýpka samvinnu í varnarmálum Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið „Það er ódýrast og best og fljótlegast að kála þessum dýrum“ Bein útsending: Birting lýðheilsuvísa í Grindavík Sjá meira
"Lögreglurannsókn efnahagsbrotadeildar ríkislögreglustjóra hefur nú staðið stanslaust, eftir því sem í veðri er látið vaka, allt frá 28. ágúst 2002 eða í tvö ár og níu mánuði án þess að sakborningum hafi verið gerð formleg grein fyrir gangi málsins og hugsanlegum rannsóknarlokum. Þótt margt sé óljóst um umfang og eðli þessarar lögreglurannsóknar, gagnsemi hennar og líklegan árangur, má þó fullyrða að hún tekur sífellt á sig nýjar myndir með nýjum sakarefnum, jafnóðum og eldri sakarefni eru skýrð eða hrakin af hálfu Baugs Group hf, stjórnenda félagsins, lögfræðinga og endurskoðenda." Þannig ritar Jónatan Þórmundsson lagaprófessor í nýrri lögfræðilegri álitsgerð sinni um Baugsmálið, sem hófst með húsleit efnahagsbrotadeildar ríkislögreglustjóra fyrir nærri þremur árum. Úrskurðurinn um húsleitarheimildina hvíldi á ásökunum Jóns Geralds Sullenberger um að Jón Ásgeir Jóhannesson stjórnarformaður Baugs og Tryggvi Jónsson forstjóri hefðu dregið sér fé frá félaginu. Jónatan Þórmundsson hefur margt við lögreglurannsóknina að athuga í álitsgerð sinni, en tekur fram að við margs konar hindranir sé að glíma. Hann nefnir einkum þá leynd sem hvílir yfir rannsókninni af hálfu ríkislögreglustjóra. Skemmtibáturinn í Flórida Eftir að hafa rakið einkenni auðgunarbrota snýr lagaprófessorinn sér að því að rekja sakargiftir og segir þær einfaldlega ótraustar. Annars vegar voru Jón Ásgeir og Tryggvi sakaðir um að hafa með tilbúnum og röngum reikningum látið Baug hf. greiða hátt í 500 þúsund bandaríkjadali til kaupa á skemmtibáti í Bandaríkjunum. Þennan bát voru þeir sagðir eiga persónulega í félagi við áðurnefndan Jón Gerald. Í öðru lagi voru sakargiftir þær að stjórnendur Baugs hefðu gefið út tilhæfulausan reikning í nafni Nordica Inc á Baug, sem síðar hefði verið gjaldfærður hjá félaginu án þess að nokkur verðmæti kæmu fyrir þá upphæð. Fjárhæð þessa reiknings nam tæpum 600 þúsund bandaríkjadölum. Um þetta segir Jónatan Þórmundsson: "Niðurstaða mín um báða liði þessara sakargifta er því sú að sakfellingargrundvöllur sé nánast óhugsandi, ef til málshöfðunar kæmi út af þessum viðskiptum. Til þess standa sakarefnin á of veikum grunni og sönnun óhugsandi gegn rökstuddum skýringum og skjalfestum gögnum sakborninga. Þar að auki voru (og eru) hagsmunir hinna kærðu stjórnenda og félagsins svo samofnir, að það verður að teljast afar langsótt refsiréttarlega séð að stilla þessum aðilum upp sem gerendum og brotaþolum. Hvorki hluthafar, lánardrottnar né aðrir viðskiptamenn hafa, svo að vitað sé, kvartað yfir meðferð fjármuna, ráðstöfunum stjórnenda né yfirleitt upplifað fyrirtækið Baug Group hf. sem fórnarlamb í einhverjum fjárhagslegum hráskinnaleik. Eina undantekningin, sem hér sannar regluna, eru staðhæfingar fyrrum viðskiptafélaga og kæranda málsins." Sakarefnin eru fjölmörg önnur. Þau tengjast bankaábyrgðum, hugsanlegum umboðssvikum, kaffiviðskiptum í Færeyjum, viðskiptum með hluti í eignarhaldsfélögunum Gaumi Holding og A-Holding, sakarefni varðandi viðskiptareikninga, greiðslukort og persónuleg útgjöld, lánveitingum til stjórnenda og hluthafa Baugs Group. Í flestum tilvikum telur Jónatan Þórmundsson mikinn vafa á að sekt verði sönnuð. Jónatan Þórmundsson lagaprófessor telur að litlar líkur séu á sakfellingu fyrir auðgunarbrot en miklar líkur séu til þess að blásið verði til málssóknar við birtingu ákæru. Fyrir því segir hann þrjár ástæður. Í fyrsta lagi verði samkrull lögreglu og ákæruvalds í málum að þessu tagi til þess að sami aðili, jafnvel sami einstaklingur taki ákvarðanir um rannsóknaraðgerðir. "Með þessu fyrirkomulagi heyrir sjálfstætt mat ákæruvalds sögunni til. Ákæruvaldið verður þá gegnsýrt af einhliða rannsóknarsjónarmiðum án raunverulegs endurmats sakarefna með stoð í 112 gr. laga nr. 19/1991." Í öðru lagi telur Jónatan hætt við því að umfang ákæru ráðist að nokkru af löngu rannsóknarferli, miklu skjalamagni og tímafrekum bókhaldsathugunum. "Ákæran gæti því mótast af tímaþáttum og sýndarárangri fremur en líklegum horfum á sakfellingu." Í þriðja lagi segir Jónatan orðrétt: "Allt rannsóknarferlið bendir óneitanlega til óvenju mikils ákafa og hörku rannsóknara að ná "árangri" í málinu og talsvert hefur vottað fyrir vafasamri afstöðu rannsóknara til grundvallarreglnanna um sönnunarbyrði ákæruvalds og um sakleysi grunaðs manns uns sekt hans er sönnuð." Jónatan Þórmundsson prófessor hugleiðir í álitsgerð sinni réttarúrræði og réttarkröfur sem sakborningar í Baugsmálinu gætu gripið til. Á grundvelli þeikrrar álitsgerðar hefur stjórn Baugs Group hf. ákveðið að krefja íslenska ríkið um skaðabætur vegna þess tjóns sem fyrirtækið telur sig hafa orðið fyrir af völdum lögreglunnar. Um réttarúrræðin og réttarkröfurnar segir Jónatan meðal annars, að unnt sé að lögsækja ríkið til heimtu skaðabóta vegna tjóns af völdum ólöglegra lögregluaðgerða og óhæfilegra tafa. Hann telur þann kost vænstan að höfða almennt skaðabótamál og segir orðrétt í lok álitsgerðarinnar: "Búast má við, að lögreglurannsókninni yrði þá hraðað og henni lokið fyrr en ella. Jafnframt mundi slík málssókn sýna ákveðinn styrk félagsins út á við og staðfesta þá ímynd, sem ég hef á þessari stundu, að fyrirtækið Baugur Group hf. sé fremur fórnarlamb lögregluaðgerða en lögbrota af hálfu stjórnenda sinna."
Fréttir Innlent Lög og regla Mest lesið Mamma bara María þegar mæðgurnar eru saman á vakt Innlent Fjölskylda flugmanns Icelandair vill að lögregla rannsaki andlát hans Innlent Önnur vopnageymsla í ljósum logum í Rússlandi Erlent Hvers vegna að fella ísbirni? Innlent Drengnum hafi ekki verið trúað í fyrstu Innlent Stjörnublaðamaður í straff vegna sambands við Kennedy Erlent Telja fleiri vera að falla á nýjum bílprófum Innlent Maður margra storma íhugar stöðu sína Innlent Vörpuðu líkum fram af húsþaki á Vesturbakkanum Erlent Framboð Baldurs þurfti að endurgreiða styrki sem fóru yfir hámark Innlent Fleiri fréttir Telja fleiri vera að falla á nýjum bílprófum Maður margra storma íhugar stöðu sína Byssan reyndist leikfang Mamma bara María þegar mæðgurnar eru saman á vakt Hvers vegna að fella ísbirni? Í gæsluvarðhald vegna kókaínsendingar Bræður heiðraðir á 100 ára starfsafmæli: „Einfalt, þægilegt og engin keppni“ Drengnum hafi ekki verið trúað í fyrstu Myndgreiningarkerfi geti hjálpað til við að stoppa af óprúttna aðila Framboð Baldurs þurfti að endurgreiða styrki sem fóru yfir hámark Fjölskylda flugmanns Icelandair vill að lögregla rannsaki andlát hans Áfram í varðhaldi fyrir að ræna og hóta ungmennum Fjölskylda flugmanns vill að lögregla rannsaki andlát hans Sýndi lögreglu löngutöng og var ekinn út af Svanhildur afhenti Biden trúnaðarbréf Loka almenningsbókasafninu og leita til Akureyrar Búið að taka sýni úr ungu birnunni Vinna málið saman og nýta greinargerð vegna fyrri umsóknar Kona réðst að sjö ára dreng við Smáraskóla Stofna námsstyrk á sviði umhverfismála í nafni Ellýjar Hafa „góða hugmynd“ hvar og hvenær stúlkunni var ráðinn bani Maður sem var leitað við Vík fannst látinn Ákvörðun ráðherra viðurkenning á að mikil þekking sé fyrir norðan Biðin óásættanleg og vill skýr svör frá ríkinu Hinir grunuðu í mansalsmálinu ganga lausir Sveitarfélögin krefja ríkið svara um NPA Norðurlönd dýpka samvinnu í varnarmálum Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið „Það er ódýrast og best og fljótlegast að kála þessum dýrum“ Bein útsending: Birting lýðheilsuvísa í Grindavík Sjá meira