Breiðavíkurbætur Björgvin Guðmundsson skrifar 24. febrúar 2008 06:00 Þrátt fyrir að fáir hafi dregið í efa frásögn vistmanna á Breiðavíkurheimilinu um ofbeldi og misnotkun sem þar viðgekkst upp úr miðri síðustu öld, var mikilvægt að rannsaka málið opinberlega. Skýrsla nefndar forsætisráðuneytisins sem nú liggur fyrir staðfestir það sem sagt hefur verið. Þar kemur fram að meiri líkur en minni séu á að vistmenn hafi verið beittir ofbeldi, ákvörðun um vistun á vegum ríkisins byggði oft á hæpnum forsendum og opinberu eftirliti með stofnuninni var ábótavant. Þetta eru alvarlegar niðurstöður. Þrátt fyrir að langt sé um liðið er ekki hægt að slá því föstu að einstaklingar séu ekki lengur beittir óréttmætu ofbeldi af hálfu ríkisins. Gleymum því ekki að fjölmargir töldu eðlilegt að fulltrúar yfirvalda tækju börn frá foreldrum sínum af litlu tilefni fyrir rúmum fimmtíu árum. Því sem við teljum eðlilega valdbeitingu ríkisins í dag verður ef til vill lýst sem ósanngjörnu ofbeldi eftir fimmtíu ár. Við verðum því alltaf að efast um heimildir yfirvalda til að ráðskast með líf einstaklinganna og takmarka verulega valdheimildir ríkisins. Það á við um barnaverndarmál eins og önnur mál. Viðbrögð Geirs H. Haarde forsætisráðherra sýna að hann áttar sig á alvarleika þessa máls. Því hefur hann falið nefndinni sem rannsakaði Breiðavíkurmálið að halda starfi sínu áfram. Eiga nefndarmenn að fjalla um önnur vist- og meðferðarheimili ríkisins sem falla undir lög sem sett voru á síðasta ári. Stjórnmálamenn brugðust við fréttum af Breiðavíkurheimilinu á síðasta ári af yfirvegun. Þeir slepptu því að fara í pólitískar skotgrafir. Málið er líka þess eðlis. Búast má við að samstaða náist um framhald málsins á Alþingi svo hægt verði að koma til móts við þá vistmenn sem enn eru á lífi. Forsætisráðherra hefur boðað gerð lagafrumvarps til að gera stjórnvöldum kleift að greiða vistmönnum skaðabætur. Þrátt fyrir að skaðabótaskylda sé fyrnd samkvæmt lögum ber ríkið siðferðislega ábyrgð. Leiðin sem forsætisráðherra boðar losar hvern og einn fyrrverandi vistmann undan því að sækja málið sjálfur fyrir dómstólum. Það hlýtur að vera jákvætt fyrir þessa einstaklinga að þurfa ekki að standa í dýrum málaferlum þar sem lagagrundvöllur er óljós. Auðvitað bæta peningar ekki tjón og missi sem mennirnir hafa orðið fyrir á lífsleiðinni. Því átta sig allir á eftir að hafa lesið um vist þeirra í fjölmiðlum og horft á heimildarmyndina Syndir feðranna, sem sýnd var í kvikmyndahúsum og Ríkissjónvarpinu á síðasta ári. Margir voru sviptir barnæsku sinni og samveru með fjölskyldu, barðir, pyntaðir og svívirtir. Þeir fengu hvorki hvatningu né aðstöðu til að stunda nám. Greiðsla skaðabóta er hins vegar táknræn viðurkenning á því að þeir voru beittir miklum órétti af hálfu stjórnvalda. Barátta þeirra minnkar líka líkur á að sama sagan endurtaki sig á öðrum stað á öðrum tíma. Skaðabætur eru viðurkenning á því að enginn dragi frásögn þeirra lengur í efa. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Björgvin Guðmundsson Mest lesið Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson Skoðun
Þrátt fyrir að fáir hafi dregið í efa frásögn vistmanna á Breiðavíkurheimilinu um ofbeldi og misnotkun sem þar viðgekkst upp úr miðri síðustu öld, var mikilvægt að rannsaka málið opinberlega. Skýrsla nefndar forsætisráðuneytisins sem nú liggur fyrir staðfestir það sem sagt hefur verið. Þar kemur fram að meiri líkur en minni séu á að vistmenn hafi verið beittir ofbeldi, ákvörðun um vistun á vegum ríkisins byggði oft á hæpnum forsendum og opinberu eftirliti með stofnuninni var ábótavant. Þetta eru alvarlegar niðurstöður. Þrátt fyrir að langt sé um liðið er ekki hægt að slá því föstu að einstaklingar séu ekki lengur beittir óréttmætu ofbeldi af hálfu ríkisins. Gleymum því ekki að fjölmargir töldu eðlilegt að fulltrúar yfirvalda tækju börn frá foreldrum sínum af litlu tilefni fyrir rúmum fimmtíu árum. Því sem við teljum eðlilega valdbeitingu ríkisins í dag verður ef til vill lýst sem ósanngjörnu ofbeldi eftir fimmtíu ár. Við verðum því alltaf að efast um heimildir yfirvalda til að ráðskast með líf einstaklinganna og takmarka verulega valdheimildir ríkisins. Það á við um barnaverndarmál eins og önnur mál. Viðbrögð Geirs H. Haarde forsætisráðherra sýna að hann áttar sig á alvarleika þessa máls. Því hefur hann falið nefndinni sem rannsakaði Breiðavíkurmálið að halda starfi sínu áfram. Eiga nefndarmenn að fjalla um önnur vist- og meðferðarheimili ríkisins sem falla undir lög sem sett voru á síðasta ári. Stjórnmálamenn brugðust við fréttum af Breiðavíkurheimilinu á síðasta ári af yfirvegun. Þeir slepptu því að fara í pólitískar skotgrafir. Málið er líka þess eðlis. Búast má við að samstaða náist um framhald málsins á Alþingi svo hægt verði að koma til móts við þá vistmenn sem enn eru á lífi. Forsætisráðherra hefur boðað gerð lagafrumvarps til að gera stjórnvöldum kleift að greiða vistmönnum skaðabætur. Þrátt fyrir að skaðabótaskylda sé fyrnd samkvæmt lögum ber ríkið siðferðislega ábyrgð. Leiðin sem forsætisráðherra boðar losar hvern og einn fyrrverandi vistmann undan því að sækja málið sjálfur fyrir dómstólum. Það hlýtur að vera jákvætt fyrir þessa einstaklinga að þurfa ekki að standa í dýrum málaferlum þar sem lagagrundvöllur er óljós. Auðvitað bæta peningar ekki tjón og missi sem mennirnir hafa orðið fyrir á lífsleiðinni. Því átta sig allir á eftir að hafa lesið um vist þeirra í fjölmiðlum og horft á heimildarmyndina Syndir feðranna, sem sýnd var í kvikmyndahúsum og Ríkissjónvarpinu á síðasta ári. Margir voru sviptir barnæsku sinni og samveru með fjölskyldu, barðir, pyntaðir og svívirtir. Þeir fengu hvorki hvatningu né aðstöðu til að stunda nám. Greiðsla skaðabóta er hins vegar táknræn viðurkenning á því að þeir voru beittir miklum órétti af hálfu stjórnvalda. Barátta þeirra minnkar líka líkur á að sama sagan endurtaki sig á öðrum stað á öðrum tíma. Skaðabætur eru viðurkenning á því að enginn dragi frásögn þeirra lengur í efa.
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun