Hvaða samfélagshópur ætli noti mynttalningarvélar bankanna hvað mest? Hvaða samfélagshópur ætli sé hvað líklegastur til að vilja skipta myntinni sem hann lætur vélina telja beint í seðla?
Ég hef ekki gengið úr skugga um það, en það kæmi mér ekki á óvart ef það reyndust vera krakkar með sparibauka.
Sonur minn sparar. Sem er dyggð. Hann safnar klinki í rauðan bauk. Þegar baukurinn fyllist af smámynt förum við í bankann, teljum klinkið og leysum það út í seðlum. Þrátt fyrir brýningar mínar um ágæti vaxtatryggðra innlánsreikninga, treystir sonur minn ekki bankastofnunum og kýs að geyma peninginn sinn heima. Lái honum hver sem vill.
Allavega. Í vikunni fylltist baukurinn. Með fulla vasa af klinki örkuðum við feðgar sem leið lá í bankann. Þar sturtuðum við góssinu í forframaða mynttalningarvél og skáluðum í heitu kakói meðan vélin flokkaði og lagði saman klinkið. Að lokinni talningu prentaði vélin út kvittun. Heildarupphæðin reyndist rúmlega 3.500 krónur, sem er dágóð fúlga þegar maður er níu ára.
Á kvittuninni stóð að ef peningurinn væri lagður beint inn á reikning fengi maður alla upphæðina. Ef maður vildi fá peninginn útgreiddan þyrfti að borga sérstakt gjald fyrir talninguna, þrjú prósent, sem í þessu tilviki nam 108 krónum.
Skemmst er frá því að segja að óánægjan sem fylgir því að horfa á sparifé sitt rýrna virðir ekki kynslóðabil. Sá stutti var ekki hress. Gjaldkerinn var hins vegar svo elskulegur að benda á nokkuð sem hafði ekki hvarflað að okkur:
við gætum lagt peninginn inn á reikninginn minn og tekið hann strax aftur út. Þá þyrftum við ekki að borga gjaldið fyrir mynttalninguna. Sem við þáðum auðvitað; ég þuldi upp kennitöluna mína og reikningsnúmer, renndi debetkorti í gegnum posa, kvittaði fyrir á rafskjá og fékk útprentaða kvittun.
Við vorum eins og útrásarvíkingar þar sem við röltum heim; 108 krónum ríkari eftir að hafa hagnýtt okkur kerfisgloppu og stundað sýndarviðskipti til að styrkja eiginfjárstöðu okkar. Á leiðinni bað drengurinn mig að rifja upp hvað ég sagði þegar ég var að hvetja hann til að leggja peningana sem hann safnaði inn á reikning; eitthvað um að bankar væru sanngjarnar og skilvirkar stofnanir fyrir fólk að ávaxta fé sitt.
Ég greikkaði sporið, glápti upp í loft og tautaði eitthvað um að nú væri vorið ábyggilega á næsta leiti.
