Nútíminn - Myndin sem við blasir Böðvar Jónsson skrifar 16. febrúar 2015 12:57 Það eru sannarlega undarlegir tímar sem við lifum á. Hvert sem litið er blasa við ofbeldisverk af öllu tagi, á heimilum, í samfélögum, í þjóðfélögum og á hinum víða alþjóðlega vettvangi. Þolendur eru fyrst og fremst börn, konur og gamalmenni. Stríðsátök, þar sem varnarlaust fólk er drepið í þúsundavís með hátækni fjarstýrðum drápstækjum allt niður í það að vera skorið á háls að heimsbyggðinni ásjáandi. Þjóðir og samfélög eru arðrænd sem aldrei fyrr þar sem alþjóðlegir auðhringir hafa tekið við af nýlenduveldum fyrri tíma. Nútíma nýlendustefna einkennist af því að risafyrirtæki mjólka auðlindir heilla þjóða í þágu örfárra. Ríkisstjórnir horfa á, fylgjast með og geta ekki eða vilja ekki takast á við vandann sem við blasir. „G 20“ ríkin funda, samdar ályktanir en hvað sem slíkum ályktunum líður heldur áfram að síga á ógæfuhliðina. Þeir ríku verða stöðugt ríkari og hinir fátæku sökkva í sífellt óviðráðanlegri fátækt vegna arðráns, þrælahalds, mansals og annarra þjóðfélagslegra meina sem stjórnendur heimsins sjá enga leið til að höndla sökum innbyrðis sundurlyndis og þeirrar staðreyndar að þeir eru að reyna að stjórna nýjum og gjörbreyttum heimi með aðferðum sem áttu rétt á sér á gullöld þjóðríkisins. Þeir sem aftur á móti hafa tileinkað sér stjórnunarhætti nýrrar heimsmyndar eru auðhringir og fjölþjóðafyrirtæki, vopnasalar, eiturlyfjasalar, hryðjuverkamenn og þeir sem stunda mansal svo einhverjir séu nefndir. Þeirra sýn er heimsvíð, þeir stjórna í þágu hömlulausrar auðsöfnunar sem víkkar með ljóshraða bilið milli þeirra ríku og þeirra sem búa við örbirgð eða þeir stjórna í þágu sóknar í völd og yfirráð. Árið 2012 segja alþjóðlegar tölur að 8,4% íbúa heimsins hafi átt 83% jarðarauðsins en fátækustu 69% íbúanna 3%.Er komið nóg? Fylgjast má í forundran með hvernig mannkynið virðist algerlega hjálparlaust gagnvart eigin brjálsemi. Stöðugir smáskammtar af hræðilegum uppákomum minnir mig á tilraun með frosk sem settur var í krukku með köldu vatni sem síðan var hitað upp hægt og rólega. Þótt hitinn væri að lokum komin vel yfir þolmörk frosksins hreyfði hann sig ekki fyrr en komið var við hann, þá gerði hann sér grein fyrir ástandinu og forðaði sér með látum. Er þetta sambærilegt við ástandið sem einkennir líf mannkynsins í dag? Er „hitinn“ sem við búum við enn þá þægilegur eða er hann kannski kominn yfir hættumörk? Er enn ekkert það komið upp sem vekur mannkynið af dvalanum svo það grípi til þeirra ráða sem samsvara því þegar froskurinn brást við og forðaði lífi sínu. Virðist ekki vera.Fyrirheit um heimsfrið og Sevilla yfirlýsingin Vegna aðgerðarleysisins leitar á hugann það sem fram kemur í Fyrirheiti um heimsfrið, víðkunnu friðarbréfi baháí heimssamfélagsins frá árinu 1985. Þar er talað um tregðu í friðarviðleitni sem „lömun viljans“ og því haldið fram að þessa lömun viljans megi rekja til þeirrar rótgrónu falshugmyndar að maðurinn sé sjálfselskur og árásargjarn að eðlisfari. Í þessu samhengi er áhugavert að skoða Sevilla yfirlýsinguna um ofbeldi, sem var samþykkt á alþjóðlegri ráðstefnu vísindamanna í Sevilla á Spáni 1986. Tilgangur ráðstefnunnar var að fjalla um og hrekja þá fullyrðingu að skipulegt mannlegt ofbeldi sé líffræðilega ákvarðað. Í ályktun ráðstefnunnar segir m.a. að það sé vísindalega rangt að halda því fram að við erfum stríðshneigðina frá forfeðrum okkar í dýraríkinu. Hernaður sé fyrirbæri sem einskorðist við manninn og þekkist ekki hjá öðrum tegundum. Það sé vísindalega rangt að halda því fram að ofbeldisfull hegðun sé erfðafræðilega forrituð í mannlegt eðli. Einnig segir þar að það sé rangt að halda því fram að menn fæðist með „ofbeldisfullan heila“. Hegðun okkar mótist fyrst og fremst af því hvernig við höfum verið skilyrt og af félagslegum aðstæðum. Lokaorð yfirlýsingarinnar eru á þessa leið – Við ályktum að við (mennirnir) séum ekki dæmdir til hernaðarátaka og ofbeldis af líffræðilegum ástæðum. Þess í stað er okkur mögulegt að binda enda á stríð og þær þjáningar sem þau valda. Við getum það ekki ein og hvert í sínu lagi heldur aðeins með samvinnu. Það skiptir hins vegar gríðarlegu máli að við, hvert og eitt okkar, trúum því að við getum þetta. Án þeirrar trúar má vera að við reynum ekki einu sinni. (viljinn lamast innsk. höf.) Stríð voru fundin upp í fornöld og á sama hátt getum við fundið upp friðinn á okkar tímum. Það er í höndum hvers og eins okkar að leggja okkar lóð á vogarskálina. Þann 25. september 2011 var haldin önnur ráðstefna í Róm undir yfirskriftinni Sevilla yfirlýsingin 25 árum síðar. Til ráðstefnunnar mætti hópur alþjóðlegra sérfræðinga úr ýmsum greinum frá fjölda landa. Í hringborðsumræðu í lok ráðstefnunnar var sá möguleiki ræddur hvort endurskoða þyrfti yfirlýsinguna frá 1986 og uppfæra hana eða breyta. Niðurstaða samráðsins varð sú að yfirlýsingin frá 1986 væri enn í fullu gildi óbreytt.Lokaorð Hvert getur framlag okkar hér á landi verið til að aflétta stríðsbölinu? Manni dettur í hug að það gæti falist í því að sameinast um að halda því á lofti að stríðsrekstur sé ekki líffræðilega byggður inn í eðli mannsins og að tegundin sem fann upp stríð í fyrndinni sé fullkomlega fær um að finna upp frið í nútímanum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Böðvar Jónsson Mest lesið Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa Skoðun Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun Er krónan að valda átökum á milli kynslóða? Guðmundur Ragnarsson Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens Skoðun Skoðun Skoðun Er krónan að valda átökum á milli kynslóða? Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Þetta er ekki allt að koma með fjárlagafrumvarpinu Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa skrifar Skoðun Viðskiptaþvinganir gegn Ísrael Steinunn Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Búðu til pláss – fyrir öll börn Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason skrifar Skoðun Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Mammon hefur náð lífeyrissjóðum á sitt band Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Forgangsorkan verður ekki skert Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir skrifar Skoðun „Við höfðum öll rangt fyrir okkur“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin og gerviverktaka Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Tölum um tilfinningar Amanda Ásdís Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Óttinn við íslensku rafkrónuna Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Áskorun til Sjúkratrygginga Íslands – hugsum í lausnum Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Afnemum launamisrétti Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Sjá meira
Það eru sannarlega undarlegir tímar sem við lifum á. Hvert sem litið er blasa við ofbeldisverk af öllu tagi, á heimilum, í samfélögum, í þjóðfélögum og á hinum víða alþjóðlega vettvangi. Þolendur eru fyrst og fremst börn, konur og gamalmenni. Stríðsátök, þar sem varnarlaust fólk er drepið í þúsundavís með hátækni fjarstýrðum drápstækjum allt niður í það að vera skorið á háls að heimsbyggðinni ásjáandi. Þjóðir og samfélög eru arðrænd sem aldrei fyrr þar sem alþjóðlegir auðhringir hafa tekið við af nýlenduveldum fyrri tíma. Nútíma nýlendustefna einkennist af því að risafyrirtæki mjólka auðlindir heilla þjóða í þágu örfárra. Ríkisstjórnir horfa á, fylgjast með og geta ekki eða vilja ekki takast á við vandann sem við blasir. „G 20“ ríkin funda, samdar ályktanir en hvað sem slíkum ályktunum líður heldur áfram að síga á ógæfuhliðina. Þeir ríku verða stöðugt ríkari og hinir fátæku sökkva í sífellt óviðráðanlegri fátækt vegna arðráns, þrælahalds, mansals og annarra þjóðfélagslegra meina sem stjórnendur heimsins sjá enga leið til að höndla sökum innbyrðis sundurlyndis og þeirrar staðreyndar að þeir eru að reyna að stjórna nýjum og gjörbreyttum heimi með aðferðum sem áttu rétt á sér á gullöld þjóðríkisins. Þeir sem aftur á móti hafa tileinkað sér stjórnunarhætti nýrrar heimsmyndar eru auðhringir og fjölþjóðafyrirtæki, vopnasalar, eiturlyfjasalar, hryðjuverkamenn og þeir sem stunda mansal svo einhverjir séu nefndir. Þeirra sýn er heimsvíð, þeir stjórna í þágu hömlulausrar auðsöfnunar sem víkkar með ljóshraða bilið milli þeirra ríku og þeirra sem búa við örbirgð eða þeir stjórna í þágu sóknar í völd og yfirráð. Árið 2012 segja alþjóðlegar tölur að 8,4% íbúa heimsins hafi átt 83% jarðarauðsins en fátækustu 69% íbúanna 3%.Er komið nóg? Fylgjast má í forundran með hvernig mannkynið virðist algerlega hjálparlaust gagnvart eigin brjálsemi. Stöðugir smáskammtar af hræðilegum uppákomum minnir mig á tilraun með frosk sem settur var í krukku með köldu vatni sem síðan var hitað upp hægt og rólega. Þótt hitinn væri að lokum komin vel yfir þolmörk frosksins hreyfði hann sig ekki fyrr en komið var við hann, þá gerði hann sér grein fyrir ástandinu og forðaði sér með látum. Er þetta sambærilegt við ástandið sem einkennir líf mannkynsins í dag? Er „hitinn“ sem við búum við enn þá þægilegur eða er hann kannski kominn yfir hættumörk? Er enn ekkert það komið upp sem vekur mannkynið af dvalanum svo það grípi til þeirra ráða sem samsvara því þegar froskurinn brást við og forðaði lífi sínu. Virðist ekki vera.Fyrirheit um heimsfrið og Sevilla yfirlýsingin Vegna aðgerðarleysisins leitar á hugann það sem fram kemur í Fyrirheiti um heimsfrið, víðkunnu friðarbréfi baháí heimssamfélagsins frá árinu 1985. Þar er talað um tregðu í friðarviðleitni sem „lömun viljans“ og því haldið fram að þessa lömun viljans megi rekja til þeirrar rótgrónu falshugmyndar að maðurinn sé sjálfselskur og árásargjarn að eðlisfari. Í þessu samhengi er áhugavert að skoða Sevilla yfirlýsinguna um ofbeldi, sem var samþykkt á alþjóðlegri ráðstefnu vísindamanna í Sevilla á Spáni 1986. Tilgangur ráðstefnunnar var að fjalla um og hrekja þá fullyrðingu að skipulegt mannlegt ofbeldi sé líffræðilega ákvarðað. Í ályktun ráðstefnunnar segir m.a. að það sé vísindalega rangt að halda því fram að við erfum stríðshneigðina frá forfeðrum okkar í dýraríkinu. Hernaður sé fyrirbæri sem einskorðist við manninn og þekkist ekki hjá öðrum tegundum. Það sé vísindalega rangt að halda því fram að ofbeldisfull hegðun sé erfðafræðilega forrituð í mannlegt eðli. Einnig segir þar að það sé rangt að halda því fram að menn fæðist með „ofbeldisfullan heila“. Hegðun okkar mótist fyrst og fremst af því hvernig við höfum verið skilyrt og af félagslegum aðstæðum. Lokaorð yfirlýsingarinnar eru á þessa leið – Við ályktum að við (mennirnir) séum ekki dæmdir til hernaðarátaka og ofbeldis af líffræðilegum ástæðum. Þess í stað er okkur mögulegt að binda enda á stríð og þær þjáningar sem þau valda. Við getum það ekki ein og hvert í sínu lagi heldur aðeins með samvinnu. Það skiptir hins vegar gríðarlegu máli að við, hvert og eitt okkar, trúum því að við getum þetta. Án þeirrar trúar má vera að við reynum ekki einu sinni. (viljinn lamast innsk. höf.) Stríð voru fundin upp í fornöld og á sama hátt getum við fundið upp friðinn á okkar tímum. Það er í höndum hvers og eins okkar að leggja okkar lóð á vogarskálina. Þann 25. september 2011 var haldin önnur ráðstefna í Róm undir yfirskriftinni Sevilla yfirlýsingin 25 árum síðar. Til ráðstefnunnar mætti hópur alþjóðlegra sérfræðinga úr ýmsum greinum frá fjölda landa. Í hringborðsumræðu í lok ráðstefnunnar var sá möguleiki ræddur hvort endurskoða þyrfti yfirlýsinguna frá 1986 og uppfæra hana eða breyta. Niðurstaða samráðsins varð sú að yfirlýsingin frá 1986 væri enn í fullu gildi óbreytt.Lokaorð Hvert getur framlag okkar hér á landi verið til að aflétta stríðsbölinu? Manni dettur í hug að það gæti falist í því að sameinast um að halda því á lofti að stríðsrekstur sé ekki líffræðilega byggður inn í eðli mannsins og að tegundin sem fann upp stríð í fyrndinni sé fullkomlega fær um að finna upp frið í nútímanum.
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun