Ísland er land þitt Úrsúla Jünemann skrifar 8. ágúst 2017 06:00 Hver kannast ekki við kvæði sem dásamar landið okkar með allri sinni fögru og einstöku náttúru og öllum gæðum sem hægt er að hugsa sér? Ég efast ekki um að flestum landsmönnum þykir vænt um landið sitt. En síðustu vikurnar bárust í æ auknum mæli fréttir um mengunarslys. Mikið skólp rann óhreinsað í sjóinn dögum saman í Reykjavík án þess að íbúar væru varaðir við. Olíumengunar varð vart í læk við Grafarvoginn sem er mikilvægur áningarstaður fyrir fugla. Varmá í Mosfellsbæ varð enn einu sinni fyrir alvarlegri mengun þannig að fiskarnir drápust. Loftmengun vegna svifryks og útblásturs í vetur og vor var mjög oft yfir viðunandi mörkum og „viðkvæmir voru hvattir að halda sig innandyra“. Er ekki tími kominn til þess að Íslendingar vakni af sínum þyrnirósarsvefni? Mun hreint og óspillt land heyra bráðum sögunni til? Kæruleysi og fáfræði er því miður mjög oft ennþá ríkjandi, þannig að menn nota alls konar óæskileg efni sem eru skaðleg náttúrunni og sturta jafnvel afganginum í niðurföllin þar sem það fer beint í árnar og sjóinn. Ofanvatnið frá íbúahverfunum fer oft óhreinsað í niðurföllin og þar með alls konar mengandi efni sem menn nota á sínum lóðum. Sveitarfélögin hafa því miður oft dregið lappirnar við það að vera með öfluga vöktun og aðgerðir til að draga úr mengum í ám, vötnum og víðar. Fagurgali sumra sveitarstjórnarmanna lýsir ekki því sem í raun og veru er gert í þágu náttúruverndar. Fjármagnið til umhverfis- og náttúruverndarmála er af allt of skornum skammti í mörgum sveitarfélögum. Manni finnst bara grátbroslegt að það sé verið að biðla til þeirra sem ollu menguninni að gefa sig fram – eins og var gert í tilfelli olíumengunarinnar í Grafarvoginum. Hver myndi gera það af fúsum og frjálsum vilja? „Maður lærir af mistökum,“ var sagt þegar í ljós kom að í skólpdælustöð við Faxaskjól voru lokur ekki úr ryðfríu stáli svo þær tærðust upp og ollu þessari gríðarlega miklu mengun í marga daga. Maður spyr sig hvort þarna hafi einfaldlega mistök átt sér stað eða hvort menn hafi viljað spara við að nota ódýrara efni. Og svo eru það stóru málin. Hvernig er staðan í sambandi við fyrirtækin og mengunarvarnir þeirra? Í Tálknafirði bárust plastagnir frá seiðaeldisstöðinni Arctic Fish í fjöruna og afsökunin var þannig að menn hefðu bara ekki gert ráð fyrir vestfirskum vindum (RUV 18.7.), frábært! Enn er planað lax- og silungseldi í stórum stíl þó að vitað sé að sleppifiskar muni með tímanum ganga af villtu fiskistofnunum dauðum vegna erfðamengunar. Og ekki er vitað hvaða afleiðingar fiskeldi í opnum kvíum í fjörðunum mun hafa því alls konar efni eru notuð sem eru ekki æskileg í lífríki sjávar. Stóriðjufyrirtækin fá afslátt af mengun og ef þau standa ekki í stykkinu hvað mengunarvarnir snertir þá fá þau endalaust nýja „sjensa“ eins og t.d. þetta subbufyrirtæki þarna í Helguvík. Nýjasta sorglega dæminu var greint frá í Fréttablaðinu þann 22.7.: PCC Silicon á Bakka fær afslátt af útblæstri ryks og það má vera fjórfalt meira fyrstu tvö rekstrarárin en leyfilegt er samkvæmt nýjum lögum. Og Umhverfisstofnun leggur meira að segja blessun sína yfir þetta. Menn eru ennþá að gæla við hugmyndina um olíuvinnslu á Drekasvæðinu og stórskipahöfn á Langanesi. Og svo eru það fleiri virkjunarhugmyndir með allri eyðileggingunni sem fylgir. Landsmönnum er ennþá talin trú um að þetta sé nauðsynlegt til að láta hjól atvinnulífsins snúast. Hér er einungis stiklað á stóru um það sem er að gerast hér á landi. En það er allavega skref í rétta átt að umhverfismál og mengunarslys rati í fréttir í staðinn fyrir að vera sópað undir teppið. Ég er sannfærð um að flestöllum landsmönnum þyki vænt um landið sitt og náttúru þó að til séu svartir sauðir sem er alveg sama. En fáfræði, hugsunar- og kæruleysi er því miður algengt. Þörf er á aukinni fræðslu og einnig hertu eftirliti með umhverfissóðunum. Virkri vöktun á náttúrudjásnum þarf að koma af stað þó að það kosti eitthvað. Fyrirbyggjandi aðgerðir munu seinna meir margfalt borga sig. Menn þurfa að gera ráð fyrir að þegar sparað er í umhverfismálum muni það yfirleitt kosta meira í alls konar aðgerðum þegar skaðinn er skeður.Höfundur er kennari á eftirlaunum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Skoðun Mest lesið Hvernig vogar þú þér að gera grín að Möggu Stínu? Elliði Vignisson Skoðun Rúmfatalagerinn, ekki fyrir alla! Ragnar Gunnarsson Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun Er edrúlífið æðislegt? Jakob Smári Magnússon Skoðun Kópavogsmódelið Ragnheiður Ósk Jensdóttir Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun Ráðgátan um RÚV Helgi Brynjarsson Skoðun Ísland þarf engan sérdíl Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Í örugga höfn! Örlygur Hnefill Örlygsson,Bergur Elías Ágústsson Skoðun Flækjustig í skjóli einföldunar Kolbrún Georgsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Eflum geðheilsu alla daga Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Getur fólk með gigt látið drauma sína rætast? Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Hvernig hinn sterki getur unnið nánast öll dómsmál Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Við sem lifum með POTS höfum verið yfirgefin af kerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Drifkraftur bata – Alþjóðlegi geðheilbrigðisdagurinn Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Lordinn lýgur! Andrés Pétursson skrifar Skoðun Það er ekki hægt að þykjast með líf barnanna okkar Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Í örugga höfn! Örlygur Hnefill Örlygsson,Bergur Elías Ágústsson skrifar Skoðun Reykjavíkurmódelið er skref í rétta átt – fyrir börnin og starfsfólkið Bozena Raczkowska skrifar Skoðun Varasjóður eða hefðbundið styrkjakerfi? Birgitta Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Geðheilsa á tímum óvissu og áskorana María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið Ragnheiður Ósk Jensdóttir skrifar Skoðun Villta vestur ólöglegra veðmálaauglýsinga á Íslandi Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir skrifar Skoðun Ísland þarf engan sérdíl Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Er edrúlífið æðislegt? Jakob Smári Magnússon skrifar Skoðun Rúmfatalagerinn, ekki fyrir alla! Ragnar Gunnarsson skrifar Skoðun Að gera ráð fyrir frelsi Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að þekkja sín takmörk Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Gervigreind og dómgreind Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Fjárfesting í réttindum barna bætir fjárhag sveitarfélaga Marín Rós Eyjólfsdóttir skrifar Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson skrifar Skoðun Alþjóða geðheilbrigðisdagurinn – réttur til réttrar meðferðar Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Á að takmarka samfélagsmiðlanotkun barna? María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Hvernig vogar þú þér að gera grín að Möggu Stínu? Elliði Vignisson skrifar Skoðun Hvað er í gangi? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Lausnir í leikskólamálum Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun Hjálpum fólki að eignast börn Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Ráðgátan um RÚV Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Hvetjandi refsing Reykjavíkurborgar Halla Gunnarsdóttir skrifar Sjá meira
Hver kannast ekki við kvæði sem dásamar landið okkar með allri sinni fögru og einstöku náttúru og öllum gæðum sem hægt er að hugsa sér? Ég efast ekki um að flestum landsmönnum þykir vænt um landið sitt. En síðustu vikurnar bárust í æ auknum mæli fréttir um mengunarslys. Mikið skólp rann óhreinsað í sjóinn dögum saman í Reykjavík án þess að íbúar væru varaðir við. Olíumengunar varð vart í læk við Grafarvoginn sem er mikilvægur áningarstaður fyrir fugla. Varmá í Mosfellsbæ varð enn einu sinni fyrir alvarlegri mengun þannig að fiskarnir drápust. Loftmengun vegna svifryks og útblásturs í vetur og vor var mjög oft yfir viðunandi mörkum og „viðkvæmir voru hvattir að halda sig innandyra“. Er ekki tími kominn til þess að Íslendingar vakni af sínum þyrnirósarsvefni? Mun hreint og óspillt land heyra bráðum sögunni til? Kæruleysi og fáfræði er því miður mjög oft ennþá ríkjandi, þannig að menn nota alls konar óæskileg efni sem eru skaðleg náttúrunni og sturta jafnvel afganginum í niðurföllin þar sem það fer beint í árnar og sjóinn. Ofanvatnið frá íbúahverfunum fer oft óhreinsað í niðurföllin og þar með alls konar mengandi efni sem menn nota á sínum lóðum. Sveitarfélögin hafa því miður oft dregið lappirnar við það að vera með öfluga vöktun og aðgerðir til að draga úr mengum í ám, vötnum og víðar. Fagurgali sumra sveitarstjórnarmanna lýsir ekki því sem í raun og veru er gert í þágu náttúruverndar. Fjármagnið til umhverfis- og náttúruverndarmála er af allt of skornum skammti í mörgum sveitarfélögum. Manni finnst bara grátbroslegt að það sé verið að biðla til þeirra sem ollu menguninni að gefa sig fram – eins og var gert í tilfelli olíumengunarinnar í Grafarvoginum. Hver myndi gera það af fúsum og frjálsum vilja? „Maður lærir af mistökum,“ var sagt þegar í ljós kom að í skólpdælustöð við Faxaskjól voru lokur ekki úr ryðfríu stáli svo þær tærðust upp og ollu þessari gríðarlega miklu mengun í marga daga. Maður spyr sig hvort þarna hafi einfaldlega mistök átt sér stað eða hvort menn hafi viljað spara við að nota ódýrara efni. Og svo eru það stóru málin. Hvernig er staðan í sambandi við fyrirtækin og mengunarvarnir þeirra? Í Tálknafirði bárust plastagnir frá seiðaeldisstöðinni Arctic Fish í fjöruna og afsökunin var þannig að menn hefðu bara ekki gert ráð fyrir vestfirskum vindum (RUV 18.7.), frábært! Enn er planað lax- og silungseldi í stórum stíl þó að vitað sé að sleppifiskar muni með tímanum ganga af villtu fiskistofnunum dauðum vegna erfðamengunar. Og ekki er vitað hvaða afleiðingar fiskeldi í opnum kvíum í fjörðunum mun hafa því alls konar efni eru notuð sem eru ekki æskileg í lífríki sjávar. Stóriðjufyrirtækin fá afslátt af mengun og ef þau standa ekki í stykkinu hvað mengunarvarnir snertir þá fá þau endalaust nýja „sjensa“ eins og t.d. þetta subbufyrirtæki þarna í Helguvík. Nýjasta sorglega dæminu var greint frá í Fréttablaðinu þann 22.7.: PCC Silicon á Bakka fær afslátt af útblæstri ryks og það má vera fjórfalt meira fyrstu tvö rekstrarárin en leyfilegt er samkvæmt nýjum lögum. Og Umhverfisstofnun leggur meira að segja blessun sína yfir þetta. Menn eru ennþá að gæla við hugmyndina um olíuvinnslu á Drekasvæðinu og stórskipahöfn á Langanesi. Og svo eru það fleiri virkjunarhugmyndir með allri eyðileggingunni sem fylgir. Landsmönnum er ennþá talin trú um að þetta sé nauðsynlegt til að láta hjól atvinnulífsins snúast. Hér er einungis stiklað á stóru um það sem er að gerast hér á landi. En það er allavega skref í rétta átt að umhverfismál og mengunarslys rati í fréttir í staðinn fyrir að vera sópað undir teppið. Ég er sannfærð um að flestöllum landsmönnum þyki vænt um landið sitt og náttúru þó að til séu svartir sauðir sem er alveg sama. En fáfræði, hugsunar- og kæruleysi er því miður algengt. Þörf er á aukinni fræðslu og einnig hertu eftirliti með umhverfissóðunum. Virkri vöktun á náttúrudjásnum þarf að koma af stað þó að það kosti eitthvað. Fyrirbyggjandi aðgerðir munu seinna meir margfalt borga sig. Menn þurfa að gera ráð fyrir að þegar sparað er í umhverfismálum muni það yfirleitt kosta meira í alls konar aðgerðum þegar skaðinn er skeður.Höfundur er kennari á eftirlaunum.
Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun
Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun
Skoðun Réttlæti hins sterka. Hvernig hinn sterki getur unnið nánast öll dómsmál Jörgen Ingimar Hansson skrifar
Skoðun Við sem lifum með POTS höfum verið yfirgefin af kerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Reykjavíkurmódelið er skref í rétta átt – fyrir börnin og starfsfólkið Bozena Raczkowska skrifar
Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir skrifar
Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson skrifar
Skoðun Alþjóða geðheilbrigðisdagurinn – réttur til réttrar meðferðar Pétur Maack Þorsteinsson skrifar
Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun
Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun