Ljósið í sálinni Árni Már Jensson skrifar 18. desember 2022 14:59 „Aldir og andartök hrynja,með undursamlegum nið,það er ekkert í heiminum öllum,nema eilífðin, Guð og við.“ Hversu fögur eru orð skáldsins í ljóðinu Ást. Hvernig skynjar maðurinn Guð og hvaða afl skyldi það vera sem er manninum og Guði órjúfanlegt í daglegu lífi? Í veruleika upplýsingarinnar styðjumst við mennirnir við lög, reglur og venjur sem við höfum samið og úthlutað hvort öðru í viðleitni til að siðvæða samfélög okkar. Lýðræðið og stjórnskipanin; löggjafarvald, dómsvald og framkvæmdarvald eru grunnstoðir þessa veruleika. Við höfum sett okkur lögin við aðstæður sem við rákum okkur á að þyrfti, til að friður megi ríkja meðal okkar, og notum sem viðmið til aðgreiningar á réttu og röngu. Við höfum stofnanir; dómstóla, lögreglu og fullnustu-yfirvald refsinga sem eiga að gæta hlutleysis en fylgja ramma laganna. Þannig hefur okkur lærst að við þurfum ytra aðhald til að fara okkur ekki að voða fyrir eigin hugsunum og gjörðum. Þessi þörf okkar endurspeglar ákveðna smæð og auðmýkt gagnvart æðri vitund sem við skynjum í nálægð og viljum eiga samfélag við. Meðvitað ástand um þessa vitund er jákvæður þáttur í þróun mannsins sem að lokum mun úthýsa grimmd og illsku sem því miður er langt ferðalag. En af hverju þarf vel upplýstur maðurinn að setja sér þessar eftirlitsstofnanir og lög? Jú, hann á það til að fyllast sjálfum sér og glata þar með auðmýkt og tengslum við æðri vitund í daglegu lífi. Við slíkar aðstæður hrynur siðferðið og óreiðan tekur við. Hvorki upplýsing né akademísk þekking leysir af hólmi vitundina góðu sem maðurinn þarf sér við hlið til að úthýsa illskunni. Það gerir einungis samviskan. Hvernig skiljum við samviskuna? Hugsun mannsins ræðst annars vegar af erfðum og getu til að lifa af í veröld efnisins, og hins vegar af þrá hans til að þroskast andlega. Hvort hugarrýmið fyrir sig víkkar í hlutfalli við athyglina og er samviskan sú glíma sem skilur þar á milli. Í trúarlegu samhengi er synd brot gegn Guðlegum lögum. Hver menning hefur sína eigin túlkun á því hvað það þýðir að drýgja synd. Þó að syndir séu yfirleitt athafnir, þá er hægt að kalla allar hugsanir, orð eða athafnir sem eru siðlausar, eigingjarnar, skammarlegar, eða skaðlegar, syndugar. Sé hugtakið synd sett í samhengi við hegðun mannsins án tillits til trúarbragða myndi nærtækast að miða synduga gjörð við flest það sem stríðir gegn betri vitund, þ.e. gegn samvisku mannsins. Svo geta menn farið dýpra og velt fyrir sér hvaðan samviskan er upprunnin og yfir höfuð hvað hún er: Guðleg eða mannleg, eða e.t.v. sambland hvoru tveggja; ‘Sam-Viska’ Guðs og manns. Hvað gerist ef við förum á svig við þessa æðri vitund? Jú, að ganga gegn samviskunni jafngildir því að brjóta gegn heiðarleikanum sem er ávísun á vanlíðan. Að sama skapi leiðir það af sér vellíðan að lúta henni. Samviskan er þannig andlegt leiðbeinandi afl sem tjáir sig gegnum tilfinningar okkar og opinberar samofið eðli Guðs og manns. „Þú gafst mér skýin og fjöllin og Guð,til að styrkja mig.Ég fann ei hvað lífið var fagurt,fyrr en ég elskaði þig.Ég fæddist til ljóssins og lífsins,er lærði ég að unna þér,og ást mín fær ekki fölnað,fyrr en með sjálfri mér.“ Lífið, ástin, ljósið og eilífðin spinna örlagaþræði í þessu undurfagra ljóði Sigurðar Nordals. Lífið er ferðalag sem aldrei tekur enda, þó forvitnileg umskipti bíði okkar við viðskilnað sálar og líkama. Þetta ferðalag er í senn erfitt og gefandi en umfram allt lærdómur þar sem enginn ávinningur er ábatasamari yfir fljót vistaskiptanna en andlegur þroski. Við bröltum áfram gegn um lífið, misstígum okkur, er refsað, leiðréttum, höldum áfram, misstígum okkur, er refsað, leiðréttum og höldum áfram osfrv,. osfrv. Hjá sumum okkar er þetta eins og hringavitleysa endaleysunnar. En svo gerist eitthvað. Við vöknum til andlegrar vitundar, tenging myndast við samviskuna, og lærdómur mistakanna raungerist. Við flestar hindranir sem við hrösum um, þurfum við ekki að eiga við refsiramma kerfisins. Okkar eigin samviska sér um fullnustuna í glímunni um sjálfsvitundina – þá meðvitund sem sker úr um hver við erum. Ekki endilega gagnvart samfélaginu og öllum hinum, heldur okkur sjálfum og því sem æðra er – betri vitund og Guði. Þannig angrar samviskan okkur ýmist og lítillækkar eða gleður og auðgar. Meðvituð sjálfsmynd verður því ekki aðskilin þessu vitundarangri sem skilur milli tilgangs og tilgangsleysis í jarðverunni. Jesú sagði: Ég er ljós heimsins. Sá sem fylgir mér, mun ekki ganga í myrkri, heldur hafa ljós lífsins. Jóh. 8:12 Öllum þeim kimum vitundarinnar sem myrkar hugsanir dveljast getum við umbreytt með ljósi. Það gerum við með því að hlusta á rödd samviskunnar og lúta í gras. Þannig ræktum við kærleika lífsins í samfélagi við sjálf okkur, hvort annað og Guð. Því samviskan og Guð eiga sér samnefnara sem er réttlætið. Höfundur er áhugamaður um betra samfélag og líf. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Hvað á ég að gera í því? María Rut Hinriksdóttir Skoðun Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson Skoðun Væri ekki bara hreinlegra að vísa manni úr landi? Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Samúel Karl Ólason Skoðun Ríkisstjórnin seilist í sjóði erfiðisvinnufólks Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Mannréttindabrot á vinnumarkaði Helgi Brynjarsson Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason Skoðun Látum þá hlæja því þeir tapa hvort sem er Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Skortur á serótónín Gunnar Dan Wiium Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa Skoðun Skoðun Skoðun Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Samúel Karl Ólason skrifar Skoðun Mannréttindabrot á vinnumarkaði Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Hvað á ég að gera í því? María Rut Hinriksdóttir skrifar Skoðun Gætum við verið betri hvert við annað? Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Ríkisstjórnin seilist í sjóði erfiðisvinnufólks Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Þar sem náttúran tapar Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Fjárfesting í háskólum Magnús Karl Magnússon skrifar Skoðun Orkunýlendan Ísland? Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Ég vil ekki þennan veruleika Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir skrifar Skoðun Grímulaus grænþvottur Dofri Hermannsson skrifar Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason skrifar Skoðun Skortur á serótónín Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Þegar sorgin bankar upp á Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Látum þá hlæja því þeir tapa hvort sem er Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Alzheimer - mennska og mildi Ragnheiður Ríkharðsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsa bætt um 64 milljarða Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Er krónan að valda átökum á milli kynslóða? Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Þetta er ekki allt að koma með fjárlagafrumvarpinu Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa skrifar Skoðun Viðskiptaþvinganir gegn Ísrael Steinunn Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Búðu til pláss – fyrir öll börn Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Sjá meira
„Aldir og andartök hrynja,með undursamlegum nið,það er ekkert í heiminum öllum,nema eilífðin, Guð og við.“ Hversu fögur eru orð skáldsins í ljóðinu Ást. Hvernig skynjar maðurinn Guð og hvaða afl skyldi það vera sem er manninum og Guði órjúfanlegt í daglegu lífi? Í veruleika upplýsingarinnar styðjumst við mennirnir við lög, reglur og venjur sem við höfum samið og úthlutað hvort öðru í viðleitni til að siðvæða samfélög okkar. Lýðræðið og stjórnskipanin; löggjafarvald, dómsvald og framkvæmdarvald eru grunnstoðir þessa veruleika. Við höfum sett okkur lögin við aðstæður sem við rákum okkur á að þyrfti, til að friður megi ríkja meðal okkar, og notum sem viðmið til aðgreiningar á réttu og röngu. Við höfum stofnanir; dómstóla, lögreglu og fullnustu-yfirvald refsinga sem eiga að gæta hlutleysis en fylgja ramma laganna. Þannig hefur okkur lærst að við þurfum ytra aðhald til að fara okkur ekki að voða fyrir eigin hugsunum og gjörðum. Þessi þörf okkar endurspeglar ákveðna smæð og auðmýkt gagnvart æðri vitund sem við skynjum í nálægð og viljum eiga samfélag við. Meðvitað ástand um þessa vitund er jákvæður þáttur í þróun mannsins sem að lokum mun úthýsa grimmd og illsku sem því miður er langt ferðalag. En af hverju þarf vel upplýstur maðurinn að setja sér þessar eftirlitsstofnanir og lög? Jú, hann á það til að fyllast sjálfum sér og glata þar með auðmýkt og tengslum við æðri vitund í daglegu lífi. Við slíkar aðstæður hrynur siðferðið og óreiðan tekur við. Hvorki upplýsing né akademísk þekking leysir af hólmi vitundina góðu sem maðurinn þarf sér við hlið til að úthýsa illskunni. Það gerir einungis samviskan. Hvernig skiljum við samviskuna? Hugsun mannsins ræðst annars vegar af erfðum og getu til að lifa af í veröld efnisins, og hins vegar af þrá hans til að þroskast andlega. Hvort hugarrýmið fyrir sig víkkar í hlutfalli við athyglina og er samviskan sú glíma sem skilur þar á milli. Í trúarlegu samhengi er synd brot gegn Guðlegum lögum. Hver menning hefur sína eigin túlkun á því hvað það þýðir að drýgja synd. Þó að syndir séu yfirleitt athafnir, þá er hægt að kalla allar hugsanir, orð eða athafnir sem eru siðlausar, eigingjarnar, skammarlegar, eða skaðlegar, syndugar. Sé hugtakið synd sett í samhengi við hegðun mannsins án tillits til trúarbragða myndi nærtækast að miða synduga gjörð við flest það sem stríðir gegn betri vitund, þ.e. gegn samvisku mannsins. Svo geta menn farið dýpra og velt fyrir sér hvaðan samviskan er upprunnin og yfir höfuð hvað hún er: Guðleg eða mannleg, eða e.t.v. sambland hvoru tveggja; ‘Sam-Viska’ Guðs og manns. Hvað gerist ef við förum á svig við þessa æðri vitund? Jú, að ganga gegn samviskunni jafngildir því að brjóta gegn heiðarleikanum sem er ávísun á vanlíðan. Að sama skapi leiðir það af sér vellíðan að lúta henni. Samviskan er þannig andlegt leiðbeinandi afl sem tjáir sig gegnum tilfinningar okkar og opinberar samofið eðli Guðs og manns. „Þú gafst mér skýin og fjöllin og Guð,til að styrkja mig.Ég fann ei hvað lífið var fagurt,fyrr en ég elskaði þig.Ég fæddist til ljóssins og lífsins,er lærði ég að unna þér,og ást mín fær ekki fölnað,fyrr en með sjálfri mér.“ Lífið, ástin, ljósið og eilífðin spinna örlagaþræði í þessu undurfagra ljóði Sigurðar Nordals. Lífið er ferðalag sem aldrei tekur enda, þó forvitnileg umskipti bíði okkar við viðskilnað sálar og líkama. Þetta ferðalag er í senn erfitt og gefandi en umfram allt lærdómur þar sem enginn ávinningur er ábatasamari yfir fljót vistaskiptanna en andlegur þroski. Við bröltum áfram gegn um lífið, misstígum okkur, er refsað, leiðréttum, höldum áfram, misstígum okkur, er refsað, leiðréttum og höldum áfram osfrv,. osfrv. Hjá sumum okkar er þetta eins og hringavitleysa endaleysunnar. En svo gerist eitthvað. Við vöknum til andlegrar vitundar, tenging myndast við samviskuna, og lærdómur mistakanna raungerist. Við flestar hindranir sem við hrösum um, þurfum við ekki að eiga við refsiramma kerfisins. Okkar eigin samviska sér um fullnustuna í glímunni um sjálfsvitundina – þá meðvitund sem sker úr um hver við erum. Ekki endilega gagnvart samfélaginu og öllum hinum, heldur okkur sjálfum og því sem æðra er – betri vitund og Guði. Þannig angrar samviskan okkur ýmist og lítillækkar eða gleður og auðgar. Meðvituð sjálfsmynd verður því ekki aðskilin þessu vitundarangri sem skilur milli tilgangs og tilgangsleysis í jarðverunni. Jesú sagði: Ég er ljós heimsins. Sá sem fylgir mér, mun ekki ganga í myrkri, heldur hafa ljós lífsins. Jóh. 8:12 Öllum þeim kimum vitundarinnar sem myrkar hugsanir dveljast getum við umbreytt með ljósi. Það gerum við með því að hlusta á rödd samviskunnar og lúta í gras. Þannig ræktum við kærleika lífsins í samfélagi við sjálf okkur, hvort annað og Guð. Því samviskan og Guð eiga sér samnefnara sem er réttlætið. Höfundur er áhugamaður um betra samfélag og líf.
Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson Skoðun
Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Samúel Karl Ólason Skoðun
Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason Skoðun
Skoðun Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Samúel Karl Ólason skrifar
Skoðun Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar
Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason skrifar
Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar
Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson Skoðun
Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Samúel Karl Ólason Skoðun
Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason Skoðun