Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir skrifar 26. september 2024 16:02 Ég horfði á Silfrið í gær þar sem Anton Sveinn McKeey nýr formaður ungliðahreyfingar Miðflokksins sagði að ástæðan fyrir því að hann hafi valið Miðflokkinn væri að það væri almennilegur hægri flokkur sem aðhylltist skynsemishyggju. Þeir hafa klifað dálítið á þessu hugtaki: Skynsemishyggja, Miðflokksmenn, síðustu ár og hafa í sama mund gagnrýnt gífurleg ríkisútgjöld og talað fyrir mikilli heftingu flóttamanna hingað til lands. Það er rétt hjá Antoni Sveini að það er týpískt fyrir hægri flokk að tala fyrir þessu tvennu: minni ríkisútgjöldum og heftum flóttamannastraumi. En ég er hugsi yfir því hvernig Miðflokksmenn nota orðið „skynsemishyggja“. Ég tel næsta víst að það sé þýðing á hugtakinu rationalism þar sem fyrstu ár flokksins klifaði Sigmundur Davíð stöðugt á orðinu „rökhyggja“ sem átti líklega að vera rosa trúverðugur grunnur til að treysta flokknum. Ég benti honum þá á í einhverju kommenti á samfélagsmiðlum að rökhyggja í heimspeki þýddi eitthvað allt annað en hann var að tala um. Hann var að tala um almenna skynsemi og rökhugsun jú, sem átti að vera einskonar jarðbinding og tenging við raunveruleikann eða eitthvað í þá áttina. Rökhyggja í þekkingarfræðilegum skilningi er nefnilega algjör andstæða raunhyggju (empirisim) sem lítur á skynfæri og reynslu (hin hefðbundna vísindalega aðferð) sem forsendur þekkingar. Rökhyggjan í þekkingafræðilegum skilningi vill nefnilega treysta á rökhugsunina og innsæið án beinnar skynreynslu sem uppspretta þekkingar. Það fer því ekki mjög vel að reyna að tala jarðbindingu og vísindalegar staðreyndir og rökhyggju í sama mund. Í kjölfarið fór hann að nota orðið skynsemishyggja í staðinn. Ég velti hins vegar fyrir mér hvurslags skynsemi liggur þarna að baki hjá honum. Ef hann er að tala um skynsemi í merkingunni vísindalegar staðreyndir hef ég nú ekki tekið eftir því að þeir í Miðflokknum séu að vitna mikið í vísindalegar rannsóknir í málflutningi sínum. Ég held að þeir séu að meina einhvers konar „almenna skynsemi“ hvað svo sem það er í raun. Það sem þykir skynsamlegt er náttúrulega afstætt eins og margt annað. Skynsemi fyrir hvern? Skynsamlegt fyrir fjármagnseigendur? Það segir sig sjálft að skynsemi fyrir hinn almenna vinnandi Íslending er alls ekki sú sama og fyrir stórfyrirtækjaeigandann. Það sem er skynsamlegt fyrir þá sem byggja og kaupa upp húsnæði á Íslandi er bara alls ekki skynsamlegt eða hagkvæmt fyrir hinn almenna íbúðarkaupanda o.s.frv. Formaður flokksins gagnrýnir mikið aukin ríkisútgjöld og talar fyrir enn meiri skortsstefnu en núverandi stjórnvöld viðhafa sem mörgum finnst samt nóg um. Það á að hljóma voða „skynsamlegt“ að sýna aðhald í „heimilisbókhaldinu“ og spara og passa að eiga fyrir útgjöldum. Auðvitað þarf ríkið að passa að eiga fyrir útgjöldum en ég hef nú ekki tekið eftir því hjá Miðflokknum að þeir vilji skattleggja meira fjármagnseigendur enda væru þeir þá ekki „almennilegur“ hægri flokkur þá. Svo hann hlýtur að vera að tala fyrir enn meiri niðurskurðastefnu. Í sama Silfri talaði ítalskur hagfræðingur sem var nú alls ekki á því að niðurskurðastefna væri neitt skynsamleg fyrir almenning enda hentaði hún fyrst og fremst þeim ríku og að auki fóstraði ýmsar fasískar hugmyndir í einræðisstíl um „karlinn“ sem kemur síðan og bjargar almenningi frá kreppunni. En ég spyr aftur: Skynsemi fyrir hvern? Ég hef alla vega orðið vör við ákveðna útlendingaandúð í málflutningi Miðflokksmanna sem Sjálfstæðismenn hafa reyndar líka tekið upp á áberandi hátt og þeir tala mikið um að hafa „stjórn á landamærunum“. Ég er nú ekki talsmaður „galopinna landamæra“ og held ég að það séu fæstir þrátt fyrir að fólk með útlendingaandúð eins og Inga Sæland tali eins og það sé landlægt í sumum flokkum. Auðvitað þarf að hefta glæpahópa ef mögulegt er. Þeir hafa barasta ekkert með hinn venjulega flóttamann að gera og enn síður útlendinga sem koma hingað og eru oft fluttir hingað inn til að vinna. En þeir eiga það til að blanda þessu öllu saman til að auka ótta og hræðslu. Klassísk leið hjá þjóðernissinnanum í tilraun sinni til að telja sér trú um að „við“ sem fyrir eru á landinu séu nú miklu betra fólk en „hinir“ sem eru þá litaðir upp sem glæpamenn. Þetta er auðvitað málflutningur sem mér finnst ekki svaraverður. Það er vel hægt að hafa stjórn á landamærunum í einhverjum skilningi en sýna samt mannúð og virðingu. Að nýta nýja útlendingastefnu til að banna fólki að setjast hér að í stað þess að hjálpa fólki í neyð er ekki mér að skapi. Að taka ómannúðlegar ákvarðanir í krafti laga og reglugerðna þegar svo auðveldlega er hægt að sýna mennsku og fara eftir mannréttindasáttmálum frekar er auðvitað bara stefna ákveðinna flokka eins og Miðflokksins, Sjálfstæðisflokksins og Flokks Fólksins. Þessi stefna byggir á ótta og röngum upplýsingum um hópa sem hingað leita. Þegar að algengast er að hingað leiti venjulegt fjöslkyldufólk með börn. Öllu er blandað saman. Er það skynsemin sem Miðflokkurinn er að vísa til? Er skynsemi án mennsku góð og eftirsóknarverð? Ef við erum hrædd og óttasleginn litast viðbrögð okkar síður en svo af skynsemi eða hlutlægni. Ef við erum hrædd og höldum uppi hræðsluboðskap um útlendinga erum við ekki að fara að hugsa, tala eða hegða okkur af skynsemi. Hver er þessi skynsemi sem Miðflokkurinn er alltaf að klifa á? Hana er alla vega ekki að finna í niðurskurðastefnu eða hræðsluáróðri. Hvar er hún þá? Fyrir hvað stendur þá eiginlega þessi flokkur sem hefur hækkað töluvert í skoðanakönnunum? Höfundur er framhaldsskólakennari. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Miðflokkurinn Mest lesið Ár vondra vinnubragða í Stúdentaráði HÍ Katla Ólafsdóttir,Mathias Bragi Ölvisson Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun Mannúð og hugrekki - gegn stríðsglæpum og þjóðarmorði Ólafur Ingólfsson Skoðun Myllan sem mala átti gull Andrés Kristjánsson Skoðun Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson,Elva Rakel Jónsdóttir Skoðun Rösk og reiðubúin fyrir landsbyggðina Hópur Röskvuliða Skoðun Pírati pissar í skóinn sinn Helgi Áss Grétarsson Skoðun Fáum presta aftur inn í skólana Rósa Guðbjartsdóttir Skoðun Icelandic Learning is a Gendered Health Issue Logan Lee Sigurðsson Skoðun Vanhæfur Sjálfstæðisflokkur Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ár vondra vinnubragða í Stúdentaráði HÍ Katla Ólafsdóttir,Mathias Bragi Ölvisson skrifar Skoðun Mannúð og hugrekki - gegn stríðsglæpum og þjóðarmorði Ólafur Ingólfsson skrifar Skoðun Framtíð menntunar – byggjum á trausti, ekki tortryggni Helga Kristín Kolbeins skrifar Skoðun Fé án hirðis Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson skrifar Skoðun Gæludýr geta dimmu í dagsljós breytt Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Myllan sem mala átti gull Andrés Kristjánsson skrifar Skoðun Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson,Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Pírati pissar í skóinn sinn Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Fáum presta aftur inn í skólana Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Rösk og reiðubúin fyrir landsbyggðina Hópur Röskvuliða skrifar Skoðun Icelandic Learning is a Gendered Health Issue Logan Lee Sigurðsson skrifar Skoðun Goðsögnin um UFS-sjóði sem róttækar „woke"- fjárfestingar Már Wolfgang Mixa skrifar Skoðun Framtíð Öskjuhlíðar Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vanhæfur Sjálfstæðisflokkur Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Mælt fyrir miklum kjarabótum öryrkja og aldraðra Inga Sæland skrifar Skoðun Mannréttindabrot og stríðsglæpir Rússa í Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Getur Sturlunga snúið aftur? Leifur B. Dagfinnsson skrifar Skoðun Vaka stendur með Menntavísindasviði í verki Gunnar Ásgrímsson skrifar Skoðun Vorbókaleysingar Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru umdeild skoðun fámenns hóps? Snorri Másson skrifar Skoðun Liðveisla fyrir öll Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar Skoðun Að standa við stóru orðin Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar Sjá meira
Ég horfði á Silfrið í gær þar sem Anton Sveinn McKeey nýr formaður ungliðahreyfingar Miðflokksins sagði að ástæðan fyrir því að hann hafi valið Miðflokkinn væri að það væri almennilegur hægri flokkur sem aðhylltist skynsemishyggju. Þeir hafa klifað dálítið á þessu hugtaki: Skynsemishyggja, Miðflokksmenn, síðustu ár og hafa í sama mund gagnrýnt gífurleg ríkisútgjöld og talað fyrir mikilli heftingu flóttamanna hingað til lands. Það er rétt hjá Antoni Sveini að það er týpískt fyrir hægri flokk að tala fyrir þessu tvennu: minni ríkisútgjöldum og heftum flóttamannastraumi. En ég er hugsi yfir því hvernig Miðflokksmenn nota orðið „skynsemishyggja“. Ég tel næsta víst að það sé þýðing á hugtakinu rationalism þar sem fyrstu ár flokksins klifaði Sigmundur Davíð stöðugt á orðinu „rökhyggja“ sem átti líklega að vera rosa trúverðugur grunnur til að treysta flokknum. Ég benti honum þá á í einhverju kommenti á samfélagsmiðlum að rökhyggja í heimspeki þýddi eitthvað allt annað en hann var að tala um. Hann var að tala um almenna skynsemi og rökhugsun jú, sem átti að vera einskonar jarðbinding og tenging við raunveruleikann eða eitthvað í þá áttina. Rökhyggja í þekkingarfræðilegum skilningi er nefnilega algjör andstæða raunhyggju (empirisim) sem lítur á skynfæri og reynslu (hin hefðbundna vísindalega aðferð) sem forsendur þekkingar. Rökhyggjan í þekkingafræðilegum skilningi vill nefnilega treysta á rökhugsunina og innsæið án beinnar skynreynslu sem uppspretta þekkingar. Það fer því ekki mjög vel að reyna að tala jarðbindingu og vísindalegar staðreyndir og rökhyggju í sama mund. Í kjölfarið fór hann að nota orðið skynsemishyggja í staðinn. Ég velti hins vegar fyrir mér hvurslags skynsemi liggur þarna að baki hjá honum. Ef hann er að tala um skynsemi í merkingunni vísindalegar staðreyndir hef ég nú ekki tekið eftir því að þeir í Miðflokknum séu að vitna mikið í vísindalegar rannsóknir í málflutningi sínum. Ég held að þeir séu að meina einhvers konar „almenna skynsemi“ hvað svo sem það er í raun. Það sem þykir skynsamlegt er náttúrulega afstætt eins og margt annað. Skynsemi fyrir hvern? Skynsamlegt fyrir fjármagnseigendur? Það segir sig sjálft að skynsemi fyrir hinn almenna vinnandi Íslending er alls ekki sú sama og fyrir stórfyrirtækjaeigandann. Það sem er skynsamlegt fyrir þá sem byggja og kaupa upp húsnæði á Íslandi er bara alls ekki skynsamlegt eða hagkvæmt fyrir hinn almenna íbúðarkaupanda o.s.frv. Formaður flokksins gagnrýnir mikið aukin ríkisútgjöld og talar fyrir enn meiri skortsstefnu en núverandi stjórnvöld viðhafa sem mörgum finnst samt nóg um. Það á að hljóma voða „skynsamlegt“ að sýna aðhald í „heimilisbókhaldinu“ og spara og passa að eiga fyrir útgjöldum. Auðvitað þarf ríkið að passa að eiga fyrir útgjöldum en ég hef nú ekki tekið eftir því hjá Miðflokknum að þeir vilji skattleggja meira fjármagnseigendur enda væru þeir þá ekki „almennilegur“ hægri flokkur þá. Svo hann hlýtur að vera að tala fyrir enn meiri niðurskurðastefnu. Í sama Silfri talaði ítalskur hagfræðingur sem var nú alls ekki á því að niðurskurðastefna væri neitt skynsamleg fyrir almenning enda hentaði hún fyrst og fremst þeim ríku og að auki fóstraði ýmsar fasískar hugmyndir í einræðisstíl um „karlinn“ sem kemur síðan og bjargar almenningi frá kreppunni. En ég spyr aftur: Skynsemi fyrir hvern? Ég hef alla vega orðið vör við ákveðna útlendingaandúð í málflutningi Miðflokksmanna sem Sjálfstæðismenn hafa reyndar líka tekið upp á áberandi hátt og þeir tala mikið um að hafa „stjórn á landamærunum“. Ég er nú ekki talsmaður „galopinna landamæra“ og held ég að það séu fæstir þrátt fyrir að fólk með útlendingaandúð eins og Inga Sæland tali eins og það sé landlægt í sumum flokkum. Auðvitað þarf að hefta glæpahópa ef mögulegt er. Þeir hafa barasta ekkert með hinn venjulega flóttamann að gera og enn síður útlendinga sem koma hingað og eru oft fluttir hingað inn til að vinna. En þeir eiga það til að blanda þessu öllu saman til að auka ótta og hræðslu. Klassísk leið hjá þjóðernissinnanum í tilraun sinni til að telja sér trú um að „við“ sem fyrir eru á landinu séu nú miklu betra fólk en „hinir“ sem eru þá litaðir upp sem glæpamenn. Þetta er auðvitað málflutningur sem mér finnst ekki svaraverður. Það er vel hægt að hafa stjórn á landamærunum í einhverjum skilningi en sýna samt mannúð og virðingu. Að nýta nýja útlendingastefnu til að banna fólki að setjast hér að í stað þess að hjálpa fólki í neyð er ekki mér að skapi. Að taka ómannúðlegar ákvarðanir í krafti laga og reglugerðna þegar svo auðveldlega er hægt að sýna mennsku og fara eftir mannréttindasáttmálum frekar er auðvitað bara stefna ákveðinna flokka eins og Miðflokksins, Sjálfstæðisflokksins og Flokks Fólksins. Þessi stefna byggir á ótta og röngum upplýsingum um hópa sem hingað leita. Þegar að algengast er að hingað leiti venjulegt fjöslkyldufólk með börn. Öllu er blandað saman. Er það skynsemin sem Miðflokkurinn er að vísa til? Er skynsemi án mennsku góð og eftirsóknarverð? Ef við erum hrædd og óttasleginn litast viðbrögð okkar síður en svo af skynsemi eða hlutlægni. Ef við erum hrædd og höldum uppi hræðsluboðskap um útlendinga erum við ekki að fara að hugsa, tala eða hegða okkur af skynsemi. Hver er þessi skynsemi sem Miðflokkurinn er alltaf að klifa á? Hana er alla vega ekki að finna í niðurskurðastefnu eða hræðsluáróðri. Hvar er hún þá? Fyrir hvað stendur þá eiginlega þessi flokkur sem hefur hækkað töluvert í skoðanakönnunum? Höfundur er framhaldsskólakennari.
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun
Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar
Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar
Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar
Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar
Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun