Með styrka hönd á stýri í eigin lífi Árni Sigurðsson skrifar 12. janúar 2025 09:32 „Að taka alfarið ábyrgð á lífi sínu merkir að hafna því að koma með afsakanir eða kenna öðrum um allt það í lífi þínu sem þú ert ekki ánægður með,“ sagði Brian Tracy. Orð hans lýsa einfaldri en krefjandi hugmynd: Að treysta á sjálfan sig til að breyta eigin veruleika og taka fulla ábyrgð á eigin gjörðum og athöfnum þ.m.t. tilfinningum, hugsunum og þeim aðstæðum sem þær hafa skapað. Með því að axla fulla sjálfsábyrgð getum við fundið leiðina að innri styrk og uppbyggilegum breytingum – ekki aðeins hjá okkur sjálfum heldur einnig í samskiptum við annað fólk. Af hverju skiptir sjálfsábyrgð máli? Margir reyna að bæta líf sitt með því að breyta ytri þáttum, skipta um starf, leita í ný sambönd eða safna veraldlegum auði. Sú leið getur vissulega borið tímabundinn árangur, en án innri endurskipulagningar munum við fyrr eða síðar standa frammi fyrir sömu áskorunum og áður. Ástæðan er sú að rót vanlíðunar býr oft djúpt innra með okkur: óuppgerðar tilfinningar, sjálfsfyrirlitning eða óþægilegar hugsanir sem við forðumst. Þegar við horfum inn á við og temjum okkur sjálfsábyrgð opnast nýir möguleikar til að takast á við áskoranir með yfirvegun. Í stað þess að festast í vítahring ásakana og afsakana veljum við að beina sjónum inn á við og spyrja: „Hvernig get ég brugðist við með öflugri, jákvæðari og uppbyggilegri hætti? Hvað er í mínu valdi til að gera betur? Hvað get ég lært af þessu?“ Viskan er að vita að til að gera betur þarf að geta betur. Sjálfsþekking er ómissandi þáttur í þeirri vegferð. Umbreyting hugarfars: Hugarfarið er lykillinn að innri umbreytingu. Þegar við tökum skýra afstöðu til að bera ábyrgð á eigin lífi, styrkjum við jákvæðar tilfinningar eins og þakklæti, samkennd og fyrirgefningu. Með því móti losum við um neikvæðar hugsanir og minnkum þær kröfur sem við gerum til annarra. Rannsóknir sýna að slíkt jákvætt hugarfar eykur vellíðan, bætir heilsu og dregur úr streitu. Við uppgötvum einnig að við höfum meira svigrúm til að breyta rétt, velja leiðir sem samræmast gildum okkar og eigum hollari samskipti við vandamenn, vini og vinnufélaga. Langtímaárangur næst ekki á einni nóttu en verður eðlileg afleiðing af stöðugri, meðvitaðri vinnu með sjálfsmyndina og hugarfarið. Fyrstu skrefin að betra lífi: Til að styðja við þessa vegferð er gagnlegt að setja sér persónuleg, mælanleg og raunhæf markmið. Byrjaðu smátt, taktu nokkrar mínútur á hverjum degi til að skrifa niður eina jákvæða hugsun, t.d. hvað þú ert þakklát/ur fyrir (hversu smátt sem það kann að virðast), eða verðu tíma í hreyfingu nokkrum sinnum í viku. Korters labbitúr getur gert kraftaverk til að bregða birtu yfir sálina jafnvel þótt veðrið sé hráslagarlegt. Einnig getur verið gagnlegt að halda dagbók þar sem þú kortleggur hugsanir og tilfinningar. Þar fæst skýr sýn á hvort þú sért í sama gamla farinu og áður eða á uppbyggilegri leið fram á við. Þroskinn eykst við endurmat og þá er gott að geta gripið í dagbókina til að rifja upp. Stutt, en stöðug skref geta skipt sköpum þegar til lengri tíma er litið. Hænuskref skipta máli, engin framför er án ávinnings hversu smávægileg sem hún kann að virðast í fyrstu eða eins og Brian Tracy bendir á: „Allt telur“ (everything counts). Smám saman byrjar heildarmyndin að breytast, bæði hvað varðar eigin líðan og samskipti við fólk í kringum þig. Ferlið felur í sér sjálfskoðun, vilja til að læra af mistökum og kjark til að halda áfram jafnvel þótt á móti blási um stund. Alla storma lægir og stundum getur sigurinn einfaldlega verið fólginn í að þrauka og þora að næra vonina. Þeim sem á von er allt fært. Snilligáfan er fólgin í að halda lífinu í þeirri glóð. Áhrif á umhverfi og sambönd: Slík innri uppbygging nær einnig út fyrir okkur sjálf. Þegar við erum sáttari í eigin skinni, eins og stundum er sagt, getum við átt betri samskipti, veitt stuðning og sýnt dýpri skilning. Við verðum yfirvegaðri vinir, maki, foreldri eða vinnufélagi. Þar með eykst traust, virðing og dýpt sambanda. Jafnframt uppgötvum við að við getum haft skapandi áhrif á umhverfi okkar: góð fyrirmynd verður farvegur jákvæðra breytinga hjá öðrum. Jafnvægi og varanlegur ávinningur: Að taka alfarið ábyrgð á sjálfum sér er langtímaverkefni og oft krefjandi. Þó að leiðin geti verið óþægileg í byrjun er hún frelsandi og færir nýja framtíðarsýn. Við upplifum að við höfum stjórn á lífi okkar – sama hversu óvænt verkefnin eða áskoranirnar eru sem birtast. Í stað þess að verja orku í gremju eða ásakanir, finnum við þann innri kraft sem þarf til að halda áfram, finna lausnir og vaxa af hverri reynslu. Að taka ábyrgð á eigin lífi er því stöðugt ferli og verkefni sem varir út lífið, en hver einasta tilraun til að vaxa og þroskast færir okkur nær markmiðum okkar. Það opnar um leið dyrnar að sannri, sjálfsprottinni gleði sem stendur á traustum grunni í eigin trú á sjálfa(n) sig og getu sína. Þegar upp er staðið snýst allt um að axla ábyrgð, hætta að benda á aðra og byrja að breyta eigin lífi innan frá. Sýnum sjálfum okkur og öðrum að við getum staðið vaktina „með styrka hönd á stýri í eigin lífi“ – þar liggur kjarni varanlegrar vellíðanar og von til vaxtar og vegsauka í framtíðinni. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 36 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Árni Sigurðsson Mest lesið Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Aðför Vinnueftirlits að hagsmunum slasaðra. Steinar Harðarson Skoðun Hörmulegur atburður í flugstöð Leifs Eiríkssonar Jón Pétursson Skoðun Eiga ellilífeyrir og örorkubætur að fylgja launavísitölu? Haukur Arnþórsson Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir Skoðun Forstjórinn stígur fram Örn Pálsson Skoðun Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Brimrót og veðragnýr í alþjóðamálum Árni Þór Sigurðsson Skoðun Ertu klár? Jakob Smári Magnússon Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Aðför Vinnueftirlits að hagsmunum slasaðra. Steinar Harðarson skrifar Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Karlar, piltar og strákar Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Eiga ellilífeyrir og örorkubætur að fylgja launavísitölu? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Ísland verður að vernda hafið og fiskimiðin frá námuvinnslu á hafsbotni Laura Sólveig Lefort Scheefer,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir,Belén García Ovide,Huld Hafliðadóttir skrifar Skoðun Nennið þið plís blessaða ríkisstjórn! Derek T. Allen skrifar Skoðun Ertu klár? Jakob Smári Magnússon skrifar Skoðun Kengúrur eða Þorskar: Hver forritar framtíð Íslands? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir skrifar Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Brimrót og veðragnýr í alþjóðamálum Árni Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Forstjórinn stígur fram Örn Pálsson skrifar Skoðun Lífsgæði íbúa Mosfellsbæjar skert Regína Ásvaldsdóttir skrifar Skoðun Lestur lykillinn að endurhæfingu? Hvað ef lestur væri lykillinn út? Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Tilvera okkar er undarlegt ferðalag Hópur meðlima No Borders skrifar Skoðun Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Það að þrá börn eða ekki Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tímanna tákn? Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Hörmulegur atburður í flugstöð Leifs Eiríkssonar Jón Pétursson skrifar Skoðun Kvótaverð, veiðigjald, fjárfesting og arðsemi í sjávarútvegi Ásgeir Daníelsson skrifar Skoðun Getur Seljaskóli núna orðið símalaus skóli, Jóhanna? Kristín Jónsdóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og traust á raforkumarkaði Einar S Einarsson skrifar Skoðun Ef þetta er rétt – hvað er þá rangt? Anna Berg Samúelsdóttir skrifar Skoðun Hvað er þetta MG? Júlíana Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sjúkraþyrlu sem allra fyrst, kerfi sem veitir lífsbjörg Gunnar Svanur Einarsson skrifar Skoðun Ríkisstofnun forherðist við gagnrýni Björn Ólafsson skrifar Skoðun Bylting, bóla, bölvun - bull? Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Eru smáþjóðir stikkfríar? Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Ákall Valdimar Júlíusson skrifar Skoðun Á að leyfa eða halda áfram að banna? Sigurður G. Guðjónsson skrifar Sjá meira
„Að taka alfarið ábyrgð á lífi sínu merkir að hafna því að koma með afsakanir eða kenna öðrum um allt það í lífi þínu sem þú ert ekki ánægður með,“ sagði Brian Tracy. Orð hans lýsa einfaldri en krefjandi hugmynd: Að treysta á sjálfan sig til að breyta eigin veruleika og taka fulla ábyrgð á eigin gjörðum og athöfnum þ.m.t. tilfinningum, hugsunum og þeim aðstæðum sem þær hafa skapað. Með því að axla fulla sjálfsábyrgð getum við fundið leiðina að innri styrk og uppbyggilegum breytingum – ekki aðeins hjá okkur sjálfum heldur einnig í samskiptum við annað fólk. Af hverju skiptir sjálfsábyrgð máli? Margir reyna að bæta líf sitt með því að breyta ytri þáttum, skipta um starf, leita í ný sambönd eða safna veraldlegum auði. Sú leið getur vissulega borið tímabundinn árangur, en án innri endurskipulagningar munum við fyrr eða síðar standa frammi fyrir sömu áskorunum og áður. Ástæðan er sú að rót vanlíðunar býr oft djúpt innra með okkur: óuppgerðar tilfinningar, sjálfsfyrirlitning eða óþægilegar hugsanir sem við forðumst. Þegar við horfum inn á við og temjum okkur sjálfsábyrgð opnast nýir möguleikar til að takast á við áskoranir með yfirvegun. Í stað þess að festast í vítahring ásakana og afsakana veljum við að beina sjónum inn á við og spyrja: „Hvernig get ég brugðist við með öflugri, jákvæðari og uppbyggilegri hætti? Hvað er í mínu valdi til að gera betur? Hvað get ég lært af þessu?“ Viskan er að vita að til að gera betur þarf að geta betur. Sjálfsþekking er ómissandi þáttur í þeirri vegferð. Umbreyting hugarfars: Hugarfarið er lykillinn að innri umbreytingu. Þegar við tökum skýra afstöðu til að bera ábyrgð á eigin lífi, styrkjum við jákvæðar tilfinningar eins og þakklæti, samkennd og fyrirgefningu. Með því móti losum við um neikvæðar hugsanir og minnkum þær kröfur sem við gerum til annarra. Rannsóknir sýna að slíkt jákvætt hugarfar eykur vellíðan, bætir heilsu og dregur úr streitu. Við uppgötvum einnig að við höfum meira svigrúm til að breyta rétt, velja leiðir sem samræmast gildum okkar og eigum hollari samskipti við vandamenn, vini og vinnufélaga. Langtímaárangur næst ekki á einni nóttu en verður eðlileg afleiðing af stöðugri, meðvitaðri vinnu með sjálfsmyndina og hugarfarið. Fyrstu skrefin að betra lífi: Til að styðja við þessa vegferð er gagnlegt að setja sér persónuleg, mælanleg og raunhæf markmið. Byrjaðu smátt, taktu nokkrar mínútur á hverjum degi til að skrifa niður eina jákvæða hugsun, t.d. hvað þú ert þakklát/ur fyrir (hversu smátt sem það kann að virðast), eða verðu tíma í hreyfingu nokkrum sinnum í viku. Korters labbitúr getur gert kraftaverk til að bregða birtu yfir sálina jafnvel þótt veðrið sé hráslagarlegt. Einnig getur verið gagnlegt að halda dagbók þar sem þú kortleggur hugsanir og tilfinningar. Þar fæst skýr sýn á hvort þú sért í sama gamla farinu og áður eða á uppbyggilegri leið fram á við. Þroskinn eykst við endurmat og þá er gott að geta gripið í dagbókina til að rifja upp. Stutt, en stöðug skref geta skipt sköpum þegar til lengri tíma er litið. Hænuskref skipta máli, engin framför er án ávinnings hversu smávægileg sem hún kann að virðast í fyrstu eða eins og Brian Tracy bendir á: „Allt telur“ (everything counts). Smám saman byrjar heildarmyndin að breytast, bæði hvað varðar eigin líðan og samskipti við fólk í kringum þig. Ferlið felur í sér sjálfskoðun, vilja til að læra af mistökum og kjark til að halda áfram jafnvel þótt á móti blási um stund. Alla storma lægir og stundum getur sigurinn einfaldlega verið fólginn í að þrauka og þora að næra vonina. Þeim sem á von er allt fært. Snilligáfan er fólgin í að halda lífinu í þeirri glóð. Áhrif á umhverfi og sambönd: Slík innri uppbygging nær einnig út fyrir okkur sjálf. Þegar við erum sáttari í eigin skinni, eins og stundum er sagt, getum við átt betri samskipti, veitt stuðning og sýnt dýpri skilning. Við verðum yfirvegaðri vinir, maki, foreldri eða vinnufélagi. Þar með eykst traust, virðing og dýpt sambanda. Jafnframt uppgötvum við að við getum haft skapandi áhrif á umhverfi okkar: góð fyrirmynd verður farvegur jákvæðra breytinga hjá öðrum. Jafnvægi og varanlegur ávinningur: Að taka alfarið ábyrgð á sjálfum sér er langtímaverkefni og oft krefjandi. Þó að leiðin geti verið óþægileg í byrjun er hún frelsandi og færir nýja framtíðarsýn. Við upplifum að við höfum stjórn á lífi okkar – sama hversu óvænt verkefnin eða áskoranirnar eru sem birtast. Í stað þess að verja orku í gremju eða ásakanir, finnum við þann innri kraft sem þarf til að halda áfram, finna lausnir og vaxa af hverri reynslu. Að taka ábyrgð á eigin lífi er því stöðugt ferli og verkefni sem varir út lífið, en hver einasta tilraun til að vaxa og þroskast færir okkur nær markmiðum okkar. Það opnar um leið dyrnar að sannri, sjálfsprottinni gleði sem stendur á traustum grunni í eigin trú á sjálfa(n) sig og getu sína. Þegar upp er staðið snýst allt um að axla ábyrgð, hætta að benda á aðra og byrja að breyta eigin lífi innan frá. Sýnum sjálfum okkur og öðrum að við getum staðið vaktina „með styrka hönd á stýri í eigin lífi“ – þar liggur kjarni varanlegrar vellíðanar og von til vaxtar og vegsauka í framtíðinni. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 36 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds.
Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir Skoðun
Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun
Skoðun Ísland verður að vernda hafið og fiskimiðin frá námuvinnslu á hafsbotni Laura Sólveig Lefort Scheefer,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir,Belén García Ovide,Huld Hafliðadóttir skrifar
Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir skrifar
Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Lestur lykillinn að endurhæfingu? Hvað ef lestur væri lykillinn út? Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar
Skoðun Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir Skoðun
Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun