„Tugir kúabúa gætu þurft að hætta“ Árni Sæberg skrifar 18. febrúar 2025 16:50 Ingibjörg Isaksen, þingflokksformaður Framsóknar. Vísir/Vilhelm Þingflokksformaður Framsóknar segir áform fjármálaráðherra um að breyta tollflokkun pitsaosts íblönduðum jurtaolíu geta haft víðtæk og alvarleg áhrif á íslenska bændur og matvælaframleiðslu. „Tugir kúabúa gætu þurft að hætta.“ Umræða um tollflokkun pitsaosts hefur verið hávær síðan greint var frá því að Evrópusambandið hefði í fyrsta sinn sett Ísland á lista yfir viðskiptahindranir, sem útflutningsfyrirtæki í Evrópusambandsríkjum segjast beitt í ríkjum utan sambandsins. Ástæðan er ákvörðun Skattsins árið 2020 að breyta tollflokkun á pitsuosti með íblandaðri jurtaolíu. Aftur á móti hefði Daði Már Kristófersson, fjármála- og efnahagsráðherra birt í samráðsgátt stjórnvalda áform um lagasetningu sem breytir tollflokkuninni aftur til fyrra horfs. Þannig verði innflutningur ostsins tollfrjáls í stað þess að bera þrjátíu prósenta toll. Stórkaupmenn verndaðir Í gær sagði Margrét Ágústa Sigurðardóttir, framkvæmdastjóri Bændasamtaka Íslands, að henni litist ekkert á áform fjármálaráðherra. Með þeim væri verið að vernda heildsala og stórkaupmenn á kostnað mjólkurbænda. Í dag sendu forsvarsmenn sex hagsmunasamtaka landbúnaðar- og matvælaframleiðenda á Íslandi frá sér fréttatilkynningu þar sem komið var á framfæri hörðum mótmælum vegna áforma fjármála- og efnahagsráðherra um breytingar á tollflokkun mjólkurafurða eins og þær eru kynntar í áformaskjali í samráðsgátt stjórnvalda. „Ef af þeim verður telja samtökin að breytingarnar muni hafa veruleg neikvæð áhrif á innlenda matvælaframleiðslu, samkeppnisstöðu íslenskra bænda og stöðugleika í greininni. Í nýlegu bréfi samtakanna til fjármála- og efnahagsráðherra sé bent á að verði breytingarnar að veruleika muni mjólkurafurðir, sem nú bera tolla, verða tollfrjálsar. Það gæti leitt til stórfellds tollfrjáls innflutnings á ostum sem innihalda jurtafitu í beinni samkeppni við íslenskan landbúnað og veikja þannig samkeppnisstöðu greinarinnar. Þingmaður blandar sér í málið um blandaða ostinn Ingibjörg Isaksen, þingflokksformaður Framsóknar, gerði málið að umræðuefni sínu undir liðnum störf þingsins í þinginu í dag. „Við stöndum frammi fyrir mikilvægu máli sem snertir framtíð íslensks landbúnaðar og fæðuöryggi okkar allra. Nýleg áform fjármála- og efnahagsráðherra um breytingar á tollflokkun osts með viðbættri jurtafitu munu hafa víðtæk og alvarleg áhrif á íslenska bændur og matvælaframleiðslu.“ Slík breyting myndi ekki aðeins veikja íslenska mjólkurframleiðslu heldur stefna fæðuöryggi landsins í hættu. Hundruð milljóna króna myndu færast frá íslenskum bændum til erlendra fyrirtækja, og framtíð ungra bænda yrði óviss. „Tugir kúabúa gætu þurft að hætta starfsemi, sem ógnar ekki aðeins byggðafestu heldur einnig fæðuöryggi landsins. Við verðum að spyrja okkur hvort við séum tilbúin að fórna okkar eigin framleiðslu, byggðafestu og sjálfbærni fyrir skammtímaávinning örfárra innflutningsaðila.“ Fylgi erlendum hagsmunum frekar en að vernda bændur Ingibjörg segir málið stóralvarlegt hvað varðar vald og tilgang Alþingis. Það veki athygli að íslenska ríkið sé ekki skuldbundið til þess að fylgja áliti Alþjóðatollastofnunarinnar, þar sem íslenskir dómstólar hafi þegar komist að annarri niðurstöðu og raunar ákveðið hvernig túlka beri hina íslensku tollskrá. „Fjölmörg ríki hafa neitað að fara sambærilega leið og hafnað því að fylgja slíkum tilmælum án neikvæðra afleiðinga. Það er því mikið áhyggjuefni að ríkisstjórnin kjósi að fylgja erlendum hagsmunum frekar en að standa vörð um lífsviðurværi íslenskra bænda. Liggur fyrir greining á efnahagslegum áhrifum þessarar breytinga og aukins innflutnings á erlendum mjólkurafurðum? Hvers konar fordæmi er verið að skapa?“ Hjólar í atvinnurekendur Þá beinir Ingibjörg sjónum sínum að Félagið atvinnurekenda, sem hún segir hafa verið mjög hávært í þessari umræðu, oft og tiðum með gífuryrðum og rangfærslum. Fullyrðingar þeirra um að íslensk stjórnvöld hafi breytt tollflokkun vegna þrýstings frá hagsmunaaðilum fremur en lagalegrar nauðsynjar standist ekki skoðun. Endanleg niðurstaða dómstóla hér á landi hafi skorið úr um að umræddur ostur skuli tollflokkaður sem hefðbundinn ostur en ekki jurtaostur, og því sé íslenska ríkið bundið af þeirri niðurstöðu. „Við þurfum að vernda og efla innlenda matvælaframleiðslu. Við eigum að tryggja samkeppnishæfni, sjálfbærni og framtíð íslenskrar sveitamenningar. Það er skylda okkar að horfa til framtíðar og taka ákvarðanir sem styrkja undirstöður þjóðaröryggis og byggðafestu.“ Landbúnaður Framsóknarflokkurinn Alþingi Skattar og tollar Mest lesið Leist ekki á hagtölur og rak yfirmann stofnunarinnar Viðskipti erlent Tímabundin dreifing á sjónvarpsefni Sýnar hjá Símanum Viðskipti innlent Ferðum Play til London, Parísar og Berlínar „sjálfhætt“ Viðskipti innlent Forstjóraskipti hjá Ice-Group Viðskipti innlent Hækkun tolla eins og þruma úr heiðskíru lofti Viðskipti innlent Hvalur hf. stefnir íslenska ríkinu Viðskipti innlent Stærsti olíufundur Evrópu í áratug í Póllandi Viðskipti erlent Vara við eggjum í kleinuhringjum Neytendur Gáfust upp á Facebook og opna verslun fyrir notaðar íþróttavörur Viðskipti innlent „Verið að auglýsa öryggi sem er falsöryggi“ Neytendur Fleiri fréttir Tímabundin dreifing á sjónvarpsefni Sýnar hjá Símanum Hækkun tolla eins og þruma úr heiðskíru lofti Forstjóraskipti hjá Ice-Group Kísiltollar gætu vel endað fyrir gerðardómi Hvalur hf. stefnir íslenska ríkinu Arion hagnaðist um tíu milljarða á öðrum fjórðungi Ferðum Play til London, Parísar og Berlínar „sjálfhætt“ Festi hagnast umfram væntingar Þota Play komin úr viðgerð eftir skemmdir vegna hagléls Evrópa verði upp á Kína komin verði af tollunum Sigurður viðskiptastjóri innviðalausna hjá Ofar Hagnaður minnkar um 38 prósent og arðgreiðsla óákveðin Funda með ráðherra vegna tollanna: „Ég ætla ekki að setjast í neitt dómarasæti“ Á ég að greiða inn á lánið eða spara? Loksins, mathöllin og fleiri staðir fá nýja rekstraraðila „Við erum að bæta við atvinnustoð í samfélaginu“ Kristján og Leó kaupa Landsbankahúsið á tæpa þrjá milljarða Sjómönnum sagt upp: Skipulagsbreytingar vegna veiðigjalda Vaxtalækkun í ágúst sé nánast útilokuð Opnuðu loks Hygge eftir 245 daga bið Verðbólgan hjaðnar á ný Gáfust upp á Facebook og opna verslun fyrir notaðar íþróttavörur Endurskipuleggja reksturinn „í vinsemd og virðingu“ Tekjur jukust um helming milli ára Hátt í þrjátíu sagt upp hjá Play Gengið rétti lítillega úr kútnum en hefur aldrei verið lægra Róðurinn þungur en hefur ekki áhyggjur af Play HBO Max streymisveitan komin til Íslands Gengi Play í frjálsu falli Alþjóðlegt bílafyrirtæki kaupir Öskju og systurfélög Sjá meira
Umræða um tollflokkun pitsaosts hefur verið hávær síðan greint var frá því að Evrópusambandið hefði í fyrsta sinn sett Ísland á lista yfir viðskiptahindranir, sem útflutningsfyrirtæki í Evrópusambandsríkjum segjast beitt í ríkjum utan sambandsins. Ástæðan er ákvörðun Skattsins árið 2020 að breyta tollflokkun á pitsuosti með íblandaðri jurtaolíu. Aftur á móti hefði Daði Már Kristófersson, fjármála- og efnahagsráðherra birt í samráðsgátt stjórnvalda áform um lagasetningu sem breytir tollflokkuninni aftur til fyrra horfs. Þannig verði innflutningur ostsins tollfrjáls í stað þess að bera þrjátíu prósenta toll. Stórkaupmenn verndaðir Í gær sagði Margrét Ágústa Sigurðardóttir, framkvæmdastjóri Bændasamtaka Íslands, að henni litist ekkert á áform fjármálaráðherra. Með þeim væri verið að vernda heildsala og stórkaupmenn á kostnað mjólkurbænda. Í dag sendu forsvarsmenn sex hagsmunasamtaka landbúnaðar- og matvælaframleiðenda á Íslandi frá sér fréttatilkynningu þar sem komið var á framfæri hörðum mótmælum vegna áforma fjármála- og efnahagsráðherra um breytingar á tollflokkun mjólkurafurða eins og þær eru kynntar í áformaskjali í samráðsgátt stjórnvalda. „Ef af þeim verður telja samtökin að breytingarnar muni hafa veruleg neikvæð áhrif á innlenda matvælaframleiðslu, samkeppnisstöðu íslenskra bænda og stöðugleika í greininni. Í nýlegu bréfi samtakanna til fjármála- og efnahagsráðherra sé bent á að verði breytingarnar að veruleika muni mjólkurafurðir, sem nú bera tolla, verða tollfrjálsar. Það gæti leitt til stórfellds tollfrjáls innflutnings á ostum sem innihalda jurtafitu í beinni samkeppni við íslenskan landbúnað og veikja þannig samkeppnisstöðu greinarinnar. Þingmaður blandar sér í málið um blandaða ostinn Ingibjörg Isaksen, þingflokksformaður Framsóknar, gerði málið að umræðuefni sínu undir liðnum störf þingsins í þinginu í dag. „Við stöndum frammi fyrir mikilvægu máli sem snertir framtíð íslensks landbúnaðar og fæðuöryggi okkar allra. Nýleg áform fjármála- og efnahagsráðherra um breytingar á tollflokkun osts með viðbættri jurtafitu munu hafa víðtæk og alvarleg áhrif á íslenska bændur og matvælaframleiðslu.“ Slík breyting myndi ekki aðeins veikja íslenska mjólkurframleiðslu heldur stefna fæðuöryggi landsins í hættu. Hundruð milljóna króna myndu færast frá íslenskum bændum til erlendra fyrirtækja, og framtíð ungra bænda yrði óviss. „Tugir kúabúa gætu þurft að hætta starfsemi, sem ógnar ekki aðeins byggðafestu heldur einnig fæðuöryggi landsins. Við verðum að spyrja okkur hvort við séum tilbúin að fórna okkar eigin framleiðslu, byggðafestu og sjálfbærni fyrir skammtímaávinning örfárra innflutningsaðila.“ Fylgi erlendum hagsmunum frekar en að vernda bændur Ingibjörg segir málið stóralvarlegt hvað varðar vald og tilgang Alþingis. Það veki athygli að íslenska ríkið sé ekki skuldbundið til þess að fylgja áliti Alþjóðatollastofnunarinnar, þar sem íslenskir dómstólar hafi þegar komist að annarri niðurstöðu og raunar ákveðið hvernig túlka beri hina íslensku tollskrá. „Fjölmörg ríki hafa neitað að fara sambærilega leið og hafnað því að fylgja slíkum tilmælum án neikvæðra afleiðinga. Það er því mikið áhyggjuefni að ríkisstjórnin kjósi að fylgja erlendum hagsmunum frekar en að standa vörð um lífsviðurværi íslenskra bænda. Liggur fyrir greining á efnahagslegum áhrifum þessarar breytinga og aukins innflutnings á erlendum mjólkurafurðum? Hvers konar fordæmi er verið að skapa?“ Hjólar í atvinnurekendur Þá beinir Ingibjörg sjónum sínum að Félagið atvinnurekenda, sem hún segir hafa verið mjög hávært í þessari umræðu, oft og tiðum með gífuryrðum og rangfærslum. Fullyrðingar þeirra um að íslensk stjórnvöld hafi breytt tollflokkun vegna þrýstings frá hagsmunaaðilum fremur en lagalegrar nauðsynjar standist ekki skoðun. Endanleg niðurstaða dómstóla hér á landi hafi skorið úr um að umræddur ostur skuli tollflokkaður sem hefðbundinn ostur en ekki jurtaostur, og því sé íslenska ríkið bundið af þeirri niðurstöðu. „Við þurfum að vernda og efla innlenda matvælaframleiðslu. Við eigum að tryggja samkeppnishæfni, sjálfbærni og framtíð íslenskrar sveitamenningar. Það er skylda okkar að horfa til framtíðar og taka ákvarðanir sem styrkja undirstöður þjóðaröryggis og byggðafestu.“
Landbúnaður Framsóknarflokkurinn Alþingi Skattar og tollar Mest lesið Leist ekki á hagtölur og rak yfirmann stofnunarinnar Viðskipti erlent Tímabundin dreifing á sjónvarpsefni Sýnar hjá Símanum Viðskipti innlent Ferðum Play til London, Parísar og Berlínar „sjálfhætt“ Viðskipti innlent Forstjóraskipti hjá Ice-Group Viðskipti innlent Hækkun tolla eins og þruma úr heiðskíru lofti Viðskipti innlent Hvalur hf. stefnir íslenska ríkinu Viðskipti innlent Stærsti olíufundur Evrópu í áratug í Póllandi Viðskipti erlent Vara við eggjum í kleinuhringjum Neytendur Gáfust upp á Facebook og opna verslun fyrir notaðar íþróttavörur Viðskipti innlent „Verið að auglýsa öryggi sem er falsöryggi“ Neytendur Fleiri fréttir Tímabundin dreifing á sjónvarpsefni Sýnar hjá Símanum Hækkun tolla eins og þruma úr heiðskíru lofti Forstjóraskipti hjá Ice-Group Kísiltollar gætu vel endað fyrir gerðardómi Hvalur hf. stefnir íslenska ríkinu Arion hagnaðist um tíu milljarða á öðrum fjórðungi Ferðum Play til London, Parísar og Berlínar „sjálfhætt“ Festi hagnast umfram væntingar Þota Play komin úr viðgerð eftir skemmdir vegna hagléls Evrópa verði upp á Kína komin verði af tollunum Sigurður viðskiptastjóri innviðalausna hjá Ofar Hagnaður minnkar um 38 prósent og arðgreiðsla óákveðin Funda með ráðherra vegna tollanna: „Ég ætla ekki að setjast í neitt dómarasæti“ Á ég að greiða inn á lánið eða spara? Loksins, mathöllin og fleiri staðir fá nýja rekstraraðila „Við erum að bæta við atvinnustoð í samfélaginu“ Kristján og Leó kaupa Landsbankahúsið á tæpa þrjá milljarða Sjómönnum sagt upp: Skipulagsbreytingar vegna veiðigjalda Vaxtalækkun í ágúst sé nánast útilokuð Opnuðu loks Hygge eftir 245 daga bið Verðbólgan hjaðnar á ný Gáfust upp á Facebook og opna verslun fyrir notaðar íþróttavörur Endurskipuleggja reksturinn „í vinsemd og virðingu“ Tekjur jukust um helming milli ára Hátt í þrjátíu sagt upp hjá Play Gengið rétti lítillega úr kútnum en hefur aldrei verið lægra Róðurinn þungur en hefur ekki áhyggjur af Play HBO Max streymisveitan komin til Íslands Gengi Play í frjálsu falli Alþjóðlegt bílafyrirtæki kaupir Öskju og systurfélög Sjá meira