Ungt fólk notar frekar samfélagsmiðla en hefðbundna fréttamiðla Rafn Ágúst Ragnarsson skrifar 9. júlí 2025 08:45 Ný skýrsla frá Fjölmiðlanefnd varpar ljósi á breytingar í fréttaneyslu landans. Getty Flestir á aldrinum 18 til 29 ára nota samfélagsmiðla frekar en hefðbundna fréttamiðla, netmiðla og sjónvarp, til að nálgast fréttir. Þrátt fyrir þetta segjast aðeins um sjö prósent þátttakenda í nýrri könnun á vegum Fjölmiðlanefndar bera mikið traust til samfélagsmiðla. Í nýrri skýrslu Fjölmiðlanefndar sem ber yfirskriftina Fjölmiðlar og traust kemur fram að aðeins um þriðjungur þjóðarinnar beri mikið traust til fjölmiðla. alls urðu 71 prósent vör við falsfréttir á netinu á síðustu tólf mánuðum og jókst hlutfallið um 12,3 samanborið við 2022. Á smaa tíma hækkaði hlutfall þeirra sem brugðust við falsfréttum eða röngum upplýsingum á netinu með því að kanna aðrar heimildir, slá upp efni þeirra í leitarvél og fleira. Fjölmiðlanefnd Yngsti hópur svarenda sagðist nota fréttamiðla á netinu til að nálgast fréttir minnst allra aldurshópa. Aðeins 74,5 prósent þeirra kváðust hafa notað slíkan miðil síðast deginum fyrir könnun. Hlutfall hinna aldurshópanna sem nálguðust fréttir á slíkum miðlum deginum fyrir könnun var hins vegar að meðaltali 91,8 prósent. Líkt og fyrr segir sögðust rúmlega tveir þriðju þátttakenda, 75,8 prósent, hafa rekist á upplýsingar á netinu síðastliðna tólf mánuði sem þeir voru ekki vissir um að væru sannar. Fjórðungur sagðist jafnframt hafa myndað sér ranga skoðun á opinberri persónu, stjórnmálamanni eða frægri manneskju, vegna villandi upplýsinga um hana á ýmsum miðlun sem er hækkun frá árinu 2022. Hlutfall þeirra sem bera saman heimildir hækkar Aftur á móti hækkar hlutfall þeirra sem bregðast við falsfréttum og röngum upplýsingum með því að kanna efni fréttanna á öðrum miðlum. Tæpur helmingur kannaði aðrar heimildir sem hann treysti og tæpur þriðjungur sló efni fréttarinnar inn í leitarvél til að kanna hvort hún væri sönn. Fjölmiðlanefnd Rúmur fjórðungur skoðaði aðrar fréttir sem birtar höfðu verið á vefmiðlinum en 16,7 prósent lokuðu á vefsíðuna eða þann sem sendi fréttina og deildi henni. Alls könnuðu 11,8% vefslóð/URL, https eða IP-tölu viðkomandi vefmiðils, 9,5% könnuðu upplýsingar um eigendur/ritstjórn vefmiðilsins, 9,2% leituðu ráða hjá öðrum og 7,9% könnuðu hvort fréttin væri sönn með aðstoð staðreyndarvaktar. Þá var fjórðungur (25,6%) sem gerði ekkert en það er töluverð fækkun frá árinu 2022 þegar 43,2% kváðust ekki hafa gert neitt. „Aukinn fjöldi falsfrétta er vissulega áhyggjuefni en jákvætt er að fleiri bregðast nú við þegar þeir verða varir við slíkt en áður,“ segir í tilkynningu Fjölmiðlanefndar. Fjölmiðlanefnd Yfir helmingur þátttakenda sagðist vera annað hvort nokkuð eða mjög sammála því að miðlar Ríkisútvarpsins og miðlar Sýnar, þar undir Vísir, sjónvarpsfréttir Sýnar og Bylgjan, væru óháðir pólitískum, efnhagslegum eða öðrum sérhagsmunum þegar þeir fjalla um samfélagið og umheiminn. Töluverður munur er á milli hægri- og vinstrisinnaðra þátttakenda. Vinstrisinnaðir eru líklegri til að telja miðla Ríkisútvarpsins og Heimildarinnar óháða í sinni umfjöllun en hægrisinnaðir miðla Árvakurs, Morgunblaðið og mbl.is, og Viðskiptablaðsins óháða í sinni umfjöllun. Rúm 70 prósent ánægð með lýðræðið Þátttakendur voru spurðir hversu sammála þeir væru fullyrðingunni „verið er að grafa undan norrænum og kristnum gildum með því að beina hingað vísvitandi straumi flóttamanna frá Miðausturlöndum“. Alls voru 39,7% þátttakenda annað hvort að hluta til eða mjög sammála fullyrðingunni en hlutfallið hefur hækkað um 16,3% frá árinu 2022 þegar aðeins 23,4% tóku sömu afstöðu. Fjölmiðlanefnd Skýr munur er á afstöðu hægri- og vinstrisinnaðra til fullyrðingarinnar en 69,2% hægrisinnaðra sögðust vera annað hvort að hluta til eða mjög sammála fullyrðingunni en tæplega sjöfalt færri, eða 10%, vinstrisinnaðra tóku sömu afstöðu. Þá voru þrír af hverjum fjórum (75,3%) vinstrimönnum alls ekki sammála fullyrðingunni en aðeins 14,9% hægrimanna. Alls sögðust 71,2% fremur ánægð eða mjög ánægð með hvernig lýðræðið virkar á Íslandi. Mikil fjölgun var á milli ára á meðal þeirra sem sögðust mjög ánægð en hlutfallið var 42% samanborið við einungis 11,4% árið 2022. Skoðanakannanir Fjölmiðlar Mest lesið Fjölskyldufaðir stunginn meðan sonurinn horfði á Innlent Fékk sex milljónum of há laun og neitaði að endurgreiða þau Innlent Þjóðhátíð í Eyjum: Farþegafjöldi í Herjólfi komi á óvart Innlent Vann skemmdir á golfvelli og skildi eftir smokk Innlent Sagði foreldrana líklega hafa dottið í aðdraganda andlátsins Innlent „Manneskja sem er komin á þetta plan hlýtur að vera rökþrota“ Innlent Trump ræsir út kjarnorkukafbáta eftir „ögrandi“ ummæli Rússa Erlent „Ég upplifi þetta sem mikinn yfirgang og ofbeldi“ Innlent Tollar á vörur frá Íslandi verða 15 prósent samkvæmt forsetatilskipun Erlent Búast við þrumuveðri og vatnavöxtum Innlent Fleiri fréttir Klíndu límmiðum á Ormsson sem versla ekki einu sinni við Rapyd Opnun Samverks á Hellu fagnað „Manneskja sem er komin á þetta plan hlýtur að vera rökþrota“ Þjóðarpúls Gallups: Kristrún og Þorgerður gætu myndað meirihluta án Flokks fólksins „Ég upplifi þetta sem mikinn yfirgang og ofbeldi“ Íbúar við Þjórsá æfir og þrumuveður um Versló Handtekinn með reipi um hálsinn eftir ofsaakstur á flugbraut undir áhrifum fíkniefna Búast við þrumuveðri og vatnavöxtum Ný verðskrá kindakjöts vonbrigði fyrir sauðfjárbændur Sagði foreldrana líklega hafa dottið í aðdraganda andlátsins Fjölskyldufaðir stunginn meðan sonurinn horfði á Fundu engan hvítabjörn Hraunbreiðan þykknar og líkur á framhlaupum aukast „Hann skilar algjörlega auðu í náttúruverndarmálum“ Þjóðhátíð í Eyjum: Farþegafjöldi í Herjólfi komi á óvart Skýrara hvar besta veðrið verður um helgina Vann skemmdir á golfvelli og skildi eftir smokk Trump hækkar tolla á Ísland og viðbúnaður á Þjóðhátíð Þyrlan farin vestur í hvítabjarnareftirlit Fékk sex milljónum of há laun og neitaði að endurgreiða þau Annasamt ár á Bessastöðum: Kóngafólk, keisari, umtöluð undirskrift og brúnir skór Áhrifin af stöðvunarkröfunni óveruleg Mengun gæti borist á Snæfellsnes og Vestfirði Hlutum kastað til í verslun og könnu í bílrúðu Óheppilegt ef fölsk mynd varpar sök á saklausan mann Skiptar skoðanir um umfang og kostnað vegna listaverks Ólafs í Eyjum Sakar sveitastjórann um atvinnuróg og „kæfandi klámhögg“ „Komið nóg af áföllum“ Níu ára og með sitt eigið „Fannars bakarí“ í Njarðvík „Þetta er hættuleg helgi“ Sjá meira
Í nýrri skýrslu Fjölmiðlanefndar sem ber yfirskriftina Fjölmiðlar og traust kemur fram að aðeins um þriðjungur þjóðarinnar beri mikið traust til fjölmiðla. alls urðu 71 prósent vör við falsfréttir á netinu á síðustu tólf mánuðum og jókst hlutfallið um 12,3 samanborið við 2022. Á smaa tíma hækkaði hlutfall þeirra sem brugðust við falsfréttum eða röngum upplýsingum á netinu með því að kanna aðrar heimildir, slá upp efni þeirra í leitarvél og fleira. Fjölmiðlanefnd Yngsti hópur svarenda sagðist nota fréttamiðla á netinu til að nálgast fréttir minnst allra aldurshópa. Aðeins 74,5 prósent þeirra kváðust hafa notað slíkan miðil síðast deginum fyrir könnun. Hlutfall hinna aldurshópanna sem nálguðust fréttir á slíkum miðlum deginum fyrir könnun var hins vegar að meðaltali 91,8 prósent. Líkt og fyrr segir sögðust rúmlega tveir þriðju þátttakenda, 75,8 prósent, hafa rekist á upplýsingar á netinu síðastliðna tólf mánuði sem þeir voru ekki vissir um að væru sannar. Fjórðungur sagðist jafnframt hafa myndað sér ranga skoðun á opinberri persónu, stjórnmálamanni eða frægri manneskju, vegna villandi upplýsinga um hana á ýmsum miðlun sem er hækkun frá árinu 2022. Hlutfall þeirra sem bera saman heimildir hækkar Aftur á móti hækkar hlutfall þeirra sem bregðast við falsfréttum og röngum upplýsingum með því að kanna efni fréttanna á öðrum miðlum. Tæpur helmingur kannaði aðrar heimildir sem hann treysti og tæpur þriðjungur sló efni fréttarinnar inn í leitarvél til að kanna hvort hún væri sönn. Fjölmiðlanefnd Rúmur fjórðungur skoðaði aðrar fréttir sem birtar höfðu verið á vefmiðlinum en 16,7 prósent lokuðu á vefsíðuna eða þann sem sendi fréttina og deildi henni. Alls könnuðu 11,8% vefslóð/URL, https eða IP-tölu viðkomandi vefmiðils, 9,5% könnuðu upplýsingar um eigendur/ritstjórn vefmiðilsins, 9,2% leituðu ráða hjá öðrum og 7,9% könnuðu hvort fréttin væri sönn með aðstoð staðreyndarvaktar. Þá var fjórðungur (25,6%) sem gerði ekkert en það er töluverð fækkun frá árinu 2022 þegar 43,2% kváðust ekki hafa gert neitt. „Aukinn fjöldi falsfrétta er vissulega áhyggjuefni en jákvætt er að fleiri bregðast nú við þegar þeir verða varir við slíkt en áður,“ segir í tilkynningu Fjölmiðlanefndar. Fjölmiðlanefnd Yfir helmingur þátttakenda sagðist vera annað hvort nokkuð eða mjög sammála því að miðlar Ríkisútvarpsins og miðlar Sýnar, þar undir Vísir, sjónvarpsfréttir Sýnar og Bylgjan, væru óháðir pólitískum, efnhagslegum eða öðrum sérhagsmunum þegar þeir fjalla um samfélagið og umheiminn. Töluverður munur er á milli hægri- og vinstrisinnaðra þátttakenda. Vinstrisinnaðir eru líklegri til að telja miðla Ríkisútvarpsins og Heimildarinnar óháða í sinni umfjöllun en hægrisinnaðir miðla Árvakurs, Morgunblaðið og mbl.is, og Viðskiptablaðsins óháða í sinni umfjöllun. Rúm 70 prósent ánægð með lýðræðið Þátttakendur voru spurðir hversu sammála þeir væru fullyrðingunni „verið er að grafa undan norrænum og kristnum gildum með því að beina hingað vísvitandi straumi flóttamanna frá Miðausturlöndum“. Alls voru 39,7% þátttakenda annað hvort að hluta til eða mjög sammála fullyrðingunni en hlutfallið hefur hækkað um 16,3% frá árinu 2022 þegar aðeins 23,4% tóku sömu afstöðu. Fjölmiðlanefnd Skýr munur er á afstöðu hægri- og vinstrisinnaðra til fullyrðingarinnar en 69,2% hægrisinnaðra sögðust vera annað hvort að hluta til eða mjög sammála fullyrðingunni en tæplega sjöfalt færri, eða 10%, vinstrisinnaðra tóku sömu afstöðu. Þá voru þrír af hverjum fjórum (75,3%) vinstrimönnum alls ekki sammála fullyrðingunni en aðeins 14,9% hægrimanna. Alls sögðust 71,2% fremur ánægð eða mjög ánægð með hvernig lýðræðið virkar á Íslandi. Mikil fjölgun var á milli ára á meðal þeirra sem sögðust mjög ánægð en hlutfallið var 42% samanborið við einungis 11,4% árið 2022.
Skoðanakannanir Fjölmiðlar Mest lesið Fjölskyldufaðir stunginn meðan sonurinn horfði á Innlent Fékk sex milljónum of há laun og neitaði að endurgreiða þau Innlent Þjóðhátíð í Eyjum: Farþegafjöldi í Herjólfi komi á óvart Innlent Vann skemmdir á golfvelli og skildi eftir smokk Innlent Sagði foreldrana líklega hafa dottið í aðdraganda andlátsins Innlent „Manneskja sem er komin á þetta plan hlýtur að vera rökþrota“ Innlent Trump ræsir út kjarnorkukafbáta eftir „ögrandi“ ummæli Rússa Erlent „Ég upplifi þetta sem mikinn yfirgang og ofbeldi“ Innlent Tollar á vörur frá Íslandi verða 15 prósent samkvæmt forsetatilskipun Erlent Búast við þrumuveðri og vatnavöxtum Innlent Fleiri fréttir Klíndu límmiðum á Ormsson sem versla ekki einu sinni við Rapyd Opnun Samverks á Hellu fagnað „Manneskja sem er komin á þetta plan hlýtur að vera rökþrota“ Þjóðarpúls Gallups: Kristrún og Þorgerður gætu myndað meirihluta án Flokks fólksins „Ég upplifi þetta sem mikinn yfirgang og ofbeldi“ Íbúar við Þjórsá æfir og þrumuveður um Versló Handtekinn með reipi um hálsinn eftir ofsaakstur á flugbraut undir áhrifum fíkniefna Búast við þrumuveðri og vatnavöxtum Ný verðskrá kindakjöts vonbrigði fyrir sauðfjárbændur Sagði foreldrana líklega hafa dottið í aðdraganda andlátsins Fjölskyldufaðir stunginn meðan sonurinn horfði á Fundu engan hvítabjörn Hraunbreiðan þykknar og líkur á framhlaupum aukast „Hann skilar algjörlega auðu í náttúruverndarmálum“ Þjóðhátíð í Eyjum: Farþegafjöldi í Herjólfi komi á óvart Skýrara hvar besta veðrið verður um helgina Vann skemmdir á golfvelli og skildi eftir smokk Trump hækkar tolla á Ísland og viðbúnaður á Þjóðhátíð Þyrlan farin vestur í hvítabjarnareftirlit Fékk sex milljónum of há laun og neitaði að endurgreiða þau Annasamt ár á Bessastöðum: Kóngafólk, keisari, umtöluð undirskrift og brúnir skór Áhrifin af stöðvunarkröfunni óveruleg Mengun gæti borist á Snæfellsnes og Vestfirði Hlutum kastað til í verslun og könnu í bílrúðu Óheppilegt ef fölsk mynd varpar sök á saklausan mann Skiptar skoðanir um umfang og kostnað vegna listaverks Ólafs í Eyjum Sakar sveitastjórann um atvinnuróg og „kæfandi klámhögg“ „Komið nóg af áföllum“ Níu ára og með sitt eigið „Fannars bakarí“ í Njarðvík „Þetta er hættuleg helgi“ Sjá meira