Hvað getum við gert? III 21. október 2010 06:00 Þetta er þriðja grein mín um hvað þarf (að breytast) til þess að stjórnmál fari að virka fyrir almenning og ástæður þess að það er bæði óæskilegt og ósanngjarnt að setja alla flokka undir sama hatt. Í síðustu grein rakti ég þær róttæku breytingar sem Framsókn réðist í og hvernig við sýndum í verki að alvara væri á bakvið þær breytingar. Alla tíð síðan höfum við lagt fram fjölmargar tillögur að lausnum, aðvaranir og ábendingar um hvað betur mætti fara og ráð um hvernig best væri að standa að því. Margt af því hefur þegar sannað gildi sitt og er nú ofarlega í umræðunni eins og rakið verður hér að neðan: 1. Stjórnmálamenn verða að vinna betur samanÞrátt fyrir reynsluna af minnihlutastjórninni höfum við ítrekað boðið stjórnvöldum samstarf við úrlausn mála. M.a. með tillögum í þinginu, þátttöku í samráðsnefndum og með því að teygja okkur langt til að vinna með stjórnvöldum að lausn Icesave-deilunnar. Í mars kynntum við svo kallaðar þjóðarsáttartillögur en stjórnvöld hafa nú boðað slíkt samstarf eftir mótmælin miklu á Austurvelli. 2. Almenn skuldaleiðréttingTillögur okkar um almenna skuldaleiðréttingu komu til vegna þess að minnihlutastjórnin lagði ekki fram tillögur að því hvernig hún ætlaði að uppfylla skilyrðin fyrir tilveru sinni. Þ.e. hvernig hún hygðist taka á skuldavanda heimila og atvinnulífs (sem var orðið afar aðkallandi þegar í byrjun árs 2009). Rökin sem við færðum fyrir því að hagkvæmt, rétt og sanngjarnt væri að fara þá leið hafa síðan sannað gildi sitt eitt af öðru þótt nú sé reyndar búið að varpa fyrir róða mörgum þeirra tækifæra sem gáfust til að framkvæma leiðréttinguna með skilvirkum og ódýrum hætti. Iðulega höfum við þó ítrekað að við værum reiðubúin til að ræða útfærsluna til að finna þá leið sem á best við á hverjum tíma. 3. Undirgefni gagnvart erlendum stofnunum og kröfuhöfumÞingflokkur framsóknarmanna studdi neyðarlögin í stjórnarandstöðu og frá upphafi höfum við bent á að þær efnahagslegu hremmingar sem þjóðin lenti í kalli á róttækar aðgerðir til að tryggja hagsmuni almennings. Í tvö ár höfum við varað við undirgefni stjórnvalda gagnvart erlendum kröfuhöfum, stjórnmálamönnum og alþjóðastofnunum. Það er skammgóður vermir að reyna að kaupa sér vinsældir erlendis með undirgefni. Til lengri tíma litið skilja allir að Íslendingar eru í þeirri stöðu að þurfa að verja hagsmuni sína af festu, það mundu aðrar þjóðir gera í sömu aðstöðu. 4. AlþjóðagjaldeyrissjóðurinnVið höfum hvað eftir annað gagnrýnt samstarfið við Alþjóðagjaldeyrissjóðinn og varað við því að AGS fengi að stýra stefnu stjórnvalda, sérstaklega í ljósi reynslu annarra landa. Jafnframt höfum við bent á aðrar leiðir til lausnar. Oft fengum við bágt fyrir en erlendir sérfræðingar hafa tekið undir einn af öðrum (m.a. tveir Nóbelsverðlaunahafar í hagfræði). 5. IcesaveMánuðum saman var okkur legið á hálsi fyrir að vera of hörð í Icesave-deilunni og máttum þola endalausar „pólitískar loftárásir" af þeirri ástæðu. Framsóknarmenn voru hvað eftir annað sagðir einangraðir í afstöðu sinni. Á endanum greiddu 98% þeirra sem tóku afstöðu í þjóðaratkvæðagreiðslu atkvæði með þeirri afstöðu sem Framsókn var sögð einangruð í. Öfugt við hrakspárnar styrktist gengið og skuldatryggingaálagið lækkaði í framhaldinu. Sparnaðurinn sem þegar er til kominn vegna lægri vaxtagreiðslna er meiri en nemur öllum skattahækkunum og niðurskurði ríkisstjórnarinnar. 6. Fyrning gjaldþrotakrafnaVið höfum barist fyrir því að kröfur vegna gjaldþrota fyrnist á nokkrum árum svo að fólk sem lendir í gjaldþroti geti byrjað að byggja upp að nýju, sjálfu sér, fjölskyldum sínum og samfélaginu til heilla. 7. Gengisbundin lán og nýju bankarnirHæstiréttur staðfesti ólögmæti gengisbundinna lána. Að mati ráðherra stefndi dómurinn nýju bönkunum í hættu og gat kostað ríkið yfir 100 milljarða króna. Framsóknarmenn leiddu umræðuna um gengisbundin lán með ítrekuðum fyrirspurnum í þinginu frá því á fyrri hluta árs 2009. Við vöruðum við áhættunni sem fylgdi stofnun nýju bankanna og lögðum fram tillögu um ódýrari og áhættuminni leið sem hefði auk þess gert bankana betur í stakk búna til að afskrifa og gegna hlutverki sínu. 8. VerðtrygginginVið höfum lagt mikla áherslu á umræðu um verðtryggingu og lögðum til að sett yrði 4% hámark á vísitölutengingu. Loks fengum við, með samningum við ríkisstjórnina, samþykkta stofnun nefndar sem á að hanna leiðir til að afnema eða vinda ofan af neikvæðum áhrifum verðtryggingarinnar. 9. Heimilin í óvissuÞegar ljóst var orðið að stefndi í stór álitamál varðandi gengisbundin lán og aðrar kröfur á heimilin lögðu þingmenn Framsóknar fram frumvarp að lögum um hópmálsókn og flýtimeðferð fyrir dómstólum til þess að slík mál yrðu ekki í óvissu mánuðum og árum saman og héldu um leið samfélaginu í frosti. 10. SkjaldborginÞegar til stóð að leggja niður samráðshóp þingmanna um stöðu heimilanna síðast liðið vor, þar eð allar aðgerðir sem von væri á væru fram komnar, fengum við því afstýrt. Það gerðum við vegna þess að við blasti að ekki væri nóg að gert. Við töldum allt betra en ekkert en vöruðum ítrekað við því að hinar sértæku lausnir væru óraunhæfar. Það hefur nú sýnt sig þar sem aðeins 128 mál einstaklinga hafa verið leyst með þeim hætti. Í fjórðu og síðustu greininni tel ég upp nokkur grundvallaratriði til viðbótar og fer loks yfir hvernig staðan er nú og hvað er til ráða. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðanir Skoðun Mest lesið Tímaskekkjan skólaíþróttir Davíð Már Sigurðsson Skoðun Nei, við skulum ekki kaupa handa þeim fleiri vopn Haraldur Ólafsson Skoðun Ég kýs mælskan og mannlegan leiðtoga sem rektor Engilbert Sigurðsson Skoðun Eigandinn smánaður Sigurjón Þórðarson Skoðun VR á krossgötum - félagsmenn verða að hafna sundrungu Harpa Sævarsdóttir Skoðun Bakpokinn sem þyngist þegar á brattann sækir Gunnar Úlfarsson Skoðun Að kenna eða ekki kenna Helga Margrét Marzellíusardóttir Skoðun Hvað er kona? - Þörf kynjakerfisins til að skilgreina og stjórna konum Arna Magnea Danks Skoðun Er þetta satt eða heyrði ég þetta bara nógu oft? Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir Skoðun Sólarhringur til stefnu Flosi Eiríksson Skoðun Skoðun Skoðun Lífið gefur engan afslátt Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kolbrún Pálsdóttir sem næsti rektor HÍ Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Vitskert veröld Einar Helgason skrifar Skoðun Draumurinn um hið fullkomna öryggisnet Signý Jóhannesdóttir skrifar Skoðun Sönnunarbyrði og hagsmunaárekstur Arnar Sigurðsson skrifar Skoðun Sem doktorsnemi styð ég Silju Báru til Rektors Háskóla Íslands Eva Jörgensen skrifar Skoðun Sterk og breið samtök – tími til að styrkja rödd minni fyrirtækja Friðrik Árnason skrifar Skoðun Nýjar ráðleggingar um mataræði María Heimisdóttir skrifar Skoðun Börn með fjölþættan vanda Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Hvalveiðar eru slæmar fyrir ímynd Íslands Clive Stacey skrifar Skoðun Netöryggi á krossgötum: Hvernig tryggjum við íslenska innviði? Heimir Fannar Gunnlaugsson skrifar Skoðun Í heimi sem samþykkir þjóðarmorð er ekkert jafnrétti Najlaa Attaallah skrifar Skoðun Heilinn okkar og klukka lífsins Birna V. Baldursdóttir ,Heiðdís B. Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Hvað er kona? - Þörf kynjakerfisins til að skilgreina og stjórna konum Arna Magnea Danks skrifar Skoðun Ég styð Ingibjörgu Gunnarsdóttur í stöðu rektors við Háskóla Íslands Herdís Sveinsdóttir skrifar Skoðun Silja Bára skilur stjórnsýslu HÍ! Elva Ellertsdóttir,Kolbrún Eggertsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif til hádegis Bjarni Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Stöndum vörð um hlutverk háskóla – Kjósum Kolbrúnu Ástríður Stefánsdóttir skrifar Skoðun Nei, við skulum ekki kaupa handa þeim fleiri vopn Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Tímaskekkjan skólaíþróttir Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Þegar fíllinn byltir sér.... Gunnar Pálsson skrifar Skoðun Leyfi til að syrgja Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Kominn tími til að þingmenn axli ábyrgð Björn Ólafsson skrifar Skoðun VR-members, exercise your right to vote! Christopher Eva skrifar Skoðun Stöðvum það sem gott er Íris E. Gísladóttir skrifar Skoðun Kjósum Kolbrúnu – Styrk stjórnun á tímum breytinga Margrét Sigrún Sigurðardóttir skrifar Skoðun Vanfjármögnun Háskóla Íslands verður að breyta Magnús Karl Magnússon skrifar Skoðun Er þetta satt eða heyrði ég þetta bara nógu oft? Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Stöndum með börnum Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun „Án orku verður ekki hagvöxtur“ Jón Skafti Gestsson skrifar Sjá meira
Þetta er þriðja grein mín um hvað þarf (að breytast) til þess að stjórnmál fari að virka fyrir almenning og ástæður þess að það er bæði óæskilegt og ósanngjarnt að setja alla flokka undir sama hatt. Í síðustu grein rakti ég þær róttæku breytingar sem Framsókn réðist í og hvernig við sýndum í verki að alvara væri á bakvið þær breytingar. Alla tíð síðan höfum við lagt fram fjölmargar tillögur að lausnum, aðvaranir og ábendingar um hvað betur mætti fara og ráð um hvernig best væri að standa að því. Margt af því hefur þegar sannað gildi sitt og er nú ofarlega í umræðunni eins og rakið verður hér að neðan: 1. Stjórnmálamenn verða að vinna betur samanÞrátt fyrir reynsluna af minnihlutastjórninni höfum við ítrekað boðið stjórnvöldum samstarf við úrlausn mála. M.a. með tillögum í þinginu, þátttöku í samráðsnefndum og með því að teygja okkur langt til að vinna með stjórnvöldum að lausn Icesave-deilunnar. Í mars kynntum við svo kallaðar þjóðarsáttartillögur en stjórnvöld hafa nú boðað slíkt samstarf eftir mótmælin miklu á Austurvelli. 2. Almenn skuldaleiðréttingTillögur okkar um almenna skuldaleiðréttingu komu til vegna þess að minnihlutastjórnin lagði ekki fram tillögur að því hvernig hún ætlaði að uppfylla skilyrðin fyrir tilveru sinni. Þ.e. hvernig hún hygðist taka á skuldavanda heimila og atvinnulífs (sem var orðið afar aðkallandi þegar í byrjun árs 2009). Rökin sem við færðum fyrir því að hagkvæmt, rétt og sanngjarnt væri að fara þá leið hafa síðan sannað gildi sitt eitt af öðru þótt nú sé reyndar búið að varpa fyrir róða mörgum þeirra tækifæra sem gáfust til að framkvæma leiðréttinguna með skilvirkum og ódýrum hætti. Iðulega höfum við þó ítrekað að við værum reiðubúin til að ræða útfærsluna til að finna þá leið sem á best við á hverjum tíma. 3. Undirgefni gagnvart erlendum stofnunum og kröfuhöfumÞingflokkur framsóknarmanna studdi neyðarlögin í stjórnarandstöðu og frá upphafi höfum við bent á að þær efnahagslegu hremmingar sem þjóðin lenti í kalli á róttækar aðgerðir til að tryggja hagsmuni almennings. Í tvö ár höfum við varað við undirgefni stjórnvalda gagnvart erlendum kröfuhöfum, stjórnmálamönnum og alþjóðastofnunum. Það er skammgóður vermir að reyna að kaupa sér vinsældir erlendis með undirgefni. Til lengri tíma litið skilja allir að Íslendingar eru í þeirri stöðu að þurfa að verja hagsmuni sína af festu, það mundu aðrar þjóðir gera í sömu aðstöðu. 4. AlþjóðagjaldeyrissjóðurinnVið höfum hvað eftir annað gagnrýnt samstarfið við Alþjóðagjaldeyrissjóðinn og varað við því að AGS fengi að stýra stefnu stjórnvalda, sérstaklega í ljósi reynslu annarra landa. Jafnframt höfum við bent á aðrar leiðir til lausnar. Oft fengum við bágt fyrir en erlendir sérfræðingar hafa tekið undir einn af öðrum (m.a. tveir Nóbelsverðlaunahafar í hagfræði). 5. IcesaveMánuðum saman var okkur legið á hálsi fyrir að vera of hörð í Icesave-deilunni og máttum þola endalausar „pólitískar loftárásir" af þeirri ástæðu. Framsóknarmenn voru hvað eftir annað sagðir einangraðir í afstöðu sinni. Á endanum greiddu 98% þeirra sem tóku afstöðu í þjóðaratkvæðagreiðslu atkvæði með þeirri afstöðu sem Framsókn var sögð einangruð í. Öfugt við hrakspárnar styrktist gengið og skuldatryggingaálagið lækkaði í framhaldinu. Sparnaðurinn sem þegar er til kominn vegna lægri vaxtagreiðslna er meiri en nemur öllum skattahækkunum og niðurskurði ríkisstjórnarinnar. 6. Fyrning gjaldþrotakrafnaVið höfum barist fyrir því að kröfur vegna gjaldþrota fyrnist á nokkrum árum svo að fólk sem lendir í gjaldþroti geti byrjað að byggja upp að nýju, sjálfu sér, fjölskyldum sínum og samfélaginu til heilla. 7. Gengisbundin lán og nýju bankarnirHæstiréttur staðfesti ólögmæti gengisbundinna lána. Að mati ráðherra stefndi dómurinn nýju bönkunum í hættu og gat kostað ríkið yfir 100 milljarða króna. Framsóknarmenn leiddu umræðuna um gengisbundin lán með ítrekuðum fyrirspurnum í þinginu frá því á fyrri hluta árs 2009. Við vöruðum við áhættunni sem fylgdi stofnun nýju bankanna og lögðum fram tillögu um ódýrari og áhættuminni leið sem hefði auk þess gert bankana betur í stakk búna til að afskrifa og gegna hlutverki sínu. 8. VerðtrygginginVið höfum lagt mikla áherslu á umræðu um verðtryggingu og lögðum til að sett yrði 4% hámark á vísitölutengingu. Loks fengum við, með samningum við ríkisstjórnina, samþykkta stofnun nefndar sem á að hanna leiðir til að afnema eða vinda ofan af neikvæðum áhrifum verðtryggingarinnar. 9. Heimilin í óvissuÞegar ljóst var orðið að stefndi í stór álitamál varðandi gengisbundin lán og aðrar kröfur á heimilin lögðu þingmenn Framsóknar fram frumvarp að lögum um hópmálsókn og flýtimeðferð fyrir dómstólum til þess að slík mál yrðu ekki í óvissu mánuðum og árum saman og héldu um leið samfélaginu í frosti. 10. SkjaldborginÞegar til stóð að leggja niður samráðshóp þingmanna um stöðu heimilanna síðast liðið vor, þar eð allar aðgerðir sem von væri á væru fram komnar, fengum við því afstýrt. Það gerðum við vegna þess að við blasti að ekki væri nóg að gert. Við töldum allt betra en ekkert en vöruðum ítrekað við því að hinar sértæku lausnir væru óraunhæfar. Það hefur nú sýnt sig þar sem aðeins 128 mál einstaklinga hafa verið leyst með þeim hætti. Í fjórðu og síðustu greininni tel ég upp nokkur grundvallaratriði til viðbótar og fer loks yfir hvernig staðan er nú og hvað er til ráða.
Skoðun Netöryggi á krossgötum: Hvernig tryggjum við íslenska innviði? Heimir Fannar Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Hvað er kona? - Þörf kynjakerfisins til að skilgreina og stjórna konum Arna Magnea Danks skrifar
Skoðun Ég styð Ingibjörgu Gunnarsdóttur í stöðu rektors við Háskóla Íslands Herdís Sveinsdóttir skrifar