Óvissa í efnahagsmálum beggja vegna Atlantshafs 20. júlí 2011 06:00 Skuldakreppan í Evrópu hefur dreifst til Ítalíu sem er langstærsta hagkerfið sem áhyggjur hafa vaknað af. Leiðtogar ESB-ríkjanna hittast síðar í vikunni til að reyna að leysa vandann. Mynd/AP Ótti hefur gripið um sig beggja vegna Atlantsála um að ný fjármálakreppa sé í aðsigi. Í Evrópu er skuldafarg að sliga nokkur ríki evrusvæðisins og björgunaraðgerðir hinna ESB-ríkjanna virðast ekki hafa skilað tilætluðum árangri. Í Bandaríkjunum er vandinn af öðrum toga en þar er komið upp pólitískt þrátefli sem gæti, ef allt fer á versta veg, valdið greiðslufalli bandaríska ríkisins. Nick Clegg, varaforsætisráðherra Bretlandi, hafði um helgina orð á hættunni sem virðist vera til staðar. Í viðtali við breska ríkisútvarpið sagðist hann gífurlega áhyggjufullur vegna óvissunnar í Bandaríkjunum og skuldakreppunnar í Evrópu og bætti svo við að heimurinn gæti verið á barmi annarrar fjármálakreppu. Skuldakreppan í Evrópu hefur verið áberandi í fréttum síðustu misseri. Fyrst komu upp áhyggjur af getu Grikkja til að standa undir opinberum skuldum sínum, síðan Íra, þar á eftir Portúgala, svo aftur Grikkja og loks Ítala. Í hvert sinn hefur ESB brugðist við af of litlum krafti. Það að skuldakreppan hafi smitast til Ítalíu veldur mörkuðum þungum áhyggjum. Ítalía er þriðja stærsta hagkerfi evrusvæðisins en opinberar skuldir í ríkinu eru þrefalt meiri en skuldir Grikkja, Íra og Portúgala til samans. Ávöxtunarkrafa á ítölsk ríkisskuldabréf hefur hækkað með miklum hraða síðustu daga og er nú rétt tæplega 6 prósent. Hækki ávöxtunarkrafan mikið meira gæti skuldabyrði Ítala reynst of mikil og þá myndi greiðslufall blasa við. Það gæti haft skelfilegar afleiðingar fyrir heimshagkerfið og jafnvel valdið því að evrusamstarfið liðaðist í sundur. Það er þó varla líklegt enn sem komið er. Ljóst er að erfiðar ákvarðanir bíða leiðtoga ESB-ríkjanna en þeim hefur reynst erfitt að velja hverjir skuli bera kostnað krísunnar; kröfuhafar í gegnum afskriftir skulda, skuldarar í gegnum umfangsmikinn niðurskurð ríkisútgjalda eða þá hinar ríkari þjóðir ESB í gegnum tilfærslur til vandræðaþjóðanna. Ætli lausnin liggi ekki í einhvers konar blöndu af öllu þrennu. Vandinn í Bandaríkjunum virðist vera auðveldari viðureignar því hann er í raun búinn til af stjórnmálamönnum því skuldir bandaríska ríkisins, þrátt fyrir að vera í hærra lagi, eru ekki svo háar að bráður vandi blasi við. Vandinn er sá að þingmenn repúblikana, sem hafa meirihluta í fulltrúadeild þingsins, neita að hækka skuldaþak bandaríska ríkisins án þess að ríkisútgjöld verði skorin harkalega niður. Barack Obama forseti og þingmenn demókrata hafa lýst yfir vilja til að koma til móts við kröfur repúblikana en það hefur strandað á bjargfastri kröfu repúblikana um að engar breytingar megi gera á skattkerfinu, aðrar en þær að lækka skatta. Náist ekki samkomulag munu skuldir bandaríska ríkisins rekast á skuldaþakið 2. ágúst næstkomandi sem gæti haft afar alvarlegar afleiðingar í för með sér. Því verður þó eiginlega vart trúað að ekki náist samkomulag en skuldaþakið hefur alls 102 sinnum verið hækkað frá því að lög voru sett um slíkt þak árið 1917. magnusl@frettabladid.is Mest lesið Verðtryggð jafngreiðslulán aðeins í boði fyrir fyrstu kaupendur Viðskipti innlent Gervigreind og tíska: Hafa nú þegar fengið 100 milljónir í styrki Atvinnulíf Milljarður í arðgreiðslur hjá Toyota Viðskipti innlent „Við eigum margar rómantískar stundir í vinnunni“ Atvinnulíf Ráðin markaðsstjóri Sensa Viðskipti innlent Langaði svakalega mikið í sleik við George Clooney Atvinnulíf Tekur við stöðu forstöðumanns þjónustu hjá Reitum Viðskipti innlent „Alls konar fólk heyrt í mér um alls konar hluti“ Viðskipti innlent Stöðva þurfi rányrkju bílastæðaeigenda Neytendur Atvinnumissir: „Ég kunni nú ekki við að spyrja Jón beint“ Atvinnulíf Fleiri fréttir Stýrivextir lækkaðir í Bandaríkjunum í fyrsta sinn í fjögur ár Tupperware lýsir yfir gjaldþroti Snúa við dómnum og dæma Bonnesen í fangelsi Gera Apple að greiða tvær billjónir í skatta Skaut samstundis niður tillögur um efnahagslega björgun Evrópu Bein útsending: Apple kynnir nýjustu græjurnar Hætta steðjar að lífsgæðum Evrópubúa Volvo heykist á algjörri rafvæðingu árið 2030 Þessari rafmagnsflugvél er ætlað að flytja 90 farþega Zuckerberg harmar að hafa látið undan þrýstingi Bidens Breska stjórnin samþykkir að efla London City-flugvöll Sádar sagðir byrjaðir að skrúfa fyrir kranann Susan Wojcicki er látin Ummæli Trump vekja áhyggjur af sjálfstæði seðlabanka Hlutabréfin ruku aftur upp degi eftir hrun Google beið lægri hlut í risavöxnu einokunarmáli Hrun í hlutabréfamörkuðum ytra Sjá meira
Ótti hefur gripið um sig beggja vegna Atlantsála um að ný fjármálakreppa sé í aðsigi. Í Evrópu er skuldafarg að sliga nokkur ríki evrusvæðisins og björgunaraðgerðir hinna ESB-ríkjanna virðast ekki hafa skilað tilætluðum árangri. Í Bandaríkjunum er vandinn af öðrum toga en þar er komið upp pólitískt þrátefli sem gæti, ef allt fer á versta veg, valdið greiðslufalli bandaríska ríkisins. Nick Clegg, varaforsætisráðherra Bretlandi, hafði um helgina orð á hættunni sem virðist vera til staðar. Í viðtali við breska ríkisútvarpið sagðist hann gífurlega áhyggjufullur vegna óvissunnar í Bandaríkjunum og skuldakreppunnar í Evrópu og bætti svo við að heimurinn gæti verið á barmi annarrar fjármálakreppu. Skuldakreppan í Evrópu hefur verið áberandi í fréttum síðustu misseri. Fyrst komu upp áhyggjur af getu Grikkja til að standa undir opinberum skuldum sínum, síðan Íra, þar á eftir Portúgala, svo aftur Grikkja og loks Ítala. Í hvert sinn hefur ESB brugðist við af of litlum krafti. Það að skuldakreppan hafi smitast til Ítalíu veldur mörkuðum þungum áhyggjum. Ítalía er þriðja stærsta hagkerfi evrusvæðisins en opinberar skuldir í ríkinu eru þrefalt meiri en skuldir Grikkja, Íra og Portúgala til samans. Ávöxtunarkrafa á ítölsk ríkisskuldabréf hefur hækkað með miklum hraða síðustu daga og er nú rétt tæplega 6 prósent. Hækki ávöxtunarkrafan mikið meira gæti skuldabyrði Ítala reynst of mikil og þá myndi greiðslufall blasa við. Það gæti haft skelfilegar afleiðingar fyrir heimshagkerfið og jafnvel valdið því að evrusamstarfið liðaðist í sundur. Það er þó varla líklegt enn sem komið er. Ljóst er að erfiðar ákvarðanir bíða leiðtoga ESB-ríkjanna en þeim hefur reynst erfitt að velja hverjir skuli bera kostnað krísunnar; kröfuhafar í gegnum afskriftir skulda, skuldarar í gegnum umfangsmikinn niðurskurð ríkisútgjalda eða þá hinar ríkari þjóðir ESB í gegnum tilfærslur til vandræðaþjóðanna. Ætli lausnin liggi ekki í einhvers konar blöndu af öllu þrennu. Vandinn í Bandaríkjunum virðist vera auðveldari viðureignar því hann er í raun búinn til af stjórnmálamönnum því skuldir bandaríska ríkisins, þrátt fyrir að vera í hærra lagi, eru ekki svo háar að bráður vandi blasi við. Vandinn er sá að þingmenn repúblikana, sem hafa meirihluta í fulltrúadeild þingsins, neita að hækka skuldaþak bandaríska ríkisins án þess að ríkisútgjöld verði skorin harkalega niður. Barack Obama forseti og þingmenn demókrata hafa lýst yfir vilja til að koma til móts við kröfur repúblikana en það hefur strandað á bjargfastri kröfu repúblikana um að engar breytingar megi gera á skattkerfinu, aðrar en þær að lækka skatta. Náist ekki samkomulag munu skuldir bandaríska ríkisins rekast á skuldaþakið 2. ágúst næstkomandi sem gæti haft afar alvarlegar afleiðingar í för með sér. Því verður þó eiginlega vart trúað að ekki náist samkomulag en skuldaþakið hefur alls 102 sinnum verið hækkað frá því að lög voru sett um slíkt þak árið 1917. magnusl@frettabladid.is
Mest lesið Verðtryggð jafngreiðslulán aðeins í boði fyrir fyrstu kaupendur Viðskipti innlent Gervigreind og tíska: Hafa nú þegar fengið 100 milljónir í styrki Atvinnulíf Milljarður í arðgreiðslur hjá Toyota Viðskipti innlent „Við eigum margar rómantískar stundir í vinnunni“ Atvinnulíf Ráðin markaðsstjóri Sensa Viðskipti innlent Langaði svakalega mikið í sleik við George Clooney Atvinnulíf Tekur við stöðu forstöðumanns þjónustu hjá Reitum Viðskipti innlent „Alls konar fólk heyrt í mér um alls konar hluti“ Viðskipti innlent Stöðva þurfi rányrkju bílastæðaeigenda Neytendur Atvinnumissir: „Ég kunni nú ekki við að spyrja Jón beint“ Atvinnulíf Fleiri fréttir Stýrivextir lækkaðir í Bandaríkjunum í fyrsta sinn í fjögur ár Tupperware lýsir yfir gjaldþroti Snúa við dómnum og dæma Bonnesen í fangelsi Gera Apple að greiða tvær billjónir í skatta Skaut samstundis niður tillögur um efnahagslega björgun Evrópu Bein útsending: Apple kynnir nýjustu græjurnar Hætta steðjar að lífsgæðum Evrópubúa Volvo heykist á algjörri rafvæðingu árið 2030 Þessari rafmagnsflugvél er ætlað að flytja 90 farþega Zuckerberg harmar að hafa látið undan þrýstingi Bidens Breska stjórnin samþykkir að efla London City-flugvöll Sádar sagðir byrjaðir að skrúfa fyrir kranann Susan Wojcicki er látin Ummæli Trump vekja áhyggjur af sjálfstæði seðlabanka Hlutabréfin ruku aftur upp degi eftir hrun Google beið lægri hlut í risavöxnu einokunarmáli Hrun í hlutabréfamörkuðum ytra Sjá meira