Heilbrigðisþjónustan á kafi í bið… Eyrún Björg Magnúsdóttir skrifar 1. júní 2015 08:00 Það vita það nær allir að álagið á heilbrigðisþjónustuna er gífurlegt. Margir finna það á eigin skinni sem notendur, aðrir heyra af því og enn aðrir reyna að standa undir því. Tökum heilbrigðisþjónustuna á Suðurlandi sem dæmi, það er stórt þjónustusvæði með fyrir fram ákveðin fjárframlög. „Heildarframlag til HSU á fjárlögum 2015 er um 3,6 milljarðar króna og hjá stofnuninni starfa ríflega 500 manns. Fjöldi íbúa í umdæminu eru um 26.000 manns.“ (Heilbrigðisstofnun Suðurlands. (e.d.). Almennar upplýsingar.) Miðað við þær tölur eru reiknaðar um 138.462 kr. á notanda á ári EÐA 7.200.000 kr. í laun á starfsmann á ári, sem eru að meðaltali 600.000 kr. á mánuði (mismunandi launaflokkar eru vitaskuld í jafn stórri stofnun og þessari). Þá er eftir allt sem heitir rekstrarkostnaður og viðhald, ferðakostnaður um umdæmið, óvænt útgjöld, þróunarstarf vegna þjónustu, endurmenntun og starfsþróun. Umdæmið nær frá Þorlákshöfn austur til Hafnar. Það segir sig sjálft að þjónustan hlýtur að bíða skaða á mörgum þessara staða. Þjónusta sem er ein af grunnþjónustum ríkis sem vill hafa starfhæft samfélag. Á Selfossi er starfrækt stærsta þjónustumiðstöð umdæmisins og eru flestir starfsmenn með meginpart starfsemi sinnar þar. Margir sinna starfseminni á öðrum stöðum í hlutastörfum að auki og nokkrir í fullu starfi. Það er starfrækt læknavakt á heilbrigðisstofnuninni á Selfossi alla daga frá 16-18 og um helgar frá 10-12 (auk þess sem alltaf er bráðavakt til staðar eða í viðbragðsstöðu). Oft eru tveir læknar á vaktinni en oftar en ekki þarf annar þeirra líka að sinna bráðavaktinni auk hjúkrunarfræðinga. Hvernig finnst ykkur dæmið ganga upp fram að þessu? Margir heimilislæknar eru hættir að taka við tímapöntunum frá notendum nema þeir séu skráðir heimilislæknar þeirra. Margir heimilislæknar eru einnig komnir með mjög miklar takmarkanir á hvenær megi panta tíma hjá þeim og þá eingöngu ákveðið marga daga fram í tímann. Ef notandi ætlar að panta tíma hjá sérfræðingi er honum oft bent á að panta frekar á starfsstöð hans í Reykjavík, þar sé minni bið.Ofurálag Þetta þekkja mjög margir. Þeir sem þurfa sérstaka aðstoð, sumir eldri borgarar, fólk með miklar sérþarfir, börn í áhættuhópum, fólk með astma, fatlaðir og jafnvel óléttar konur neyðast til að sækja þjónustu oft og tíðum utan þjónustusvæðis ef það þolir litla bið. Aðrir, þeir sem hafa haft flensu með háan hita í marga erfiða daga, þeir sem hafa haft niðurdrepandi niðurgang eða uppköst, þeir sem hafa haft mikil óþægindi af stoðkerfisvanda, svefnvanda, húðvanda, greftri í stóru tá, þvagfærasýkingu eða vægu brunasári sem ætlar ekki að gróa t.d., þeir þurfa að fara á vaktina ef einkenni þeirra trufla þá í daglegu starfi og lífi. Vegna þess ofurálags sem er á starfseminni þá hafa æ fleiri nýtt sér vaktina til að fá svör við vanlíðan eða kvillum almennt. Vaktin sem á að standa frá 16-18 er farin að vera umsetin töluvert fyrir 16 og suma daga jafnvel lengur en 19-20+. Einstaka daga þarf notandi bara að bíða í 40-60 mín, aðra töluvert lengur, bara á almennu vaktinni sem er ætlað að taka álagið af tímapöntunum heimilislækna og svara minna áríðandi köllum. Bráðavaktin er enn eftir auk útkalla. Það þýðir ekki að segja að annars staðar sé þetta verra því eitt rangt réttlætir ekki annað rangt. Kannski var vaktinni ætlað að skapa meiri innkomu í rekstrarumhverfið á kostnað þjónustunnar? Þetta er grunnþjónusta í rekstri samfélaga. Sparnaðurinn við að draga úr starfsemi getur haft margföldunaráhrif í kostnaði vegna notanda. Margir notendur leita þangað vegna tímabundinna vankanta (sem þó draga úr virkni) sem er hægt að leysa á einfaldan og ódýran hátt, bæði fyrir notandann og samfélagið. Margir notendur kosta þó samfélagið mun meira en hefði þurft vegna tafa, biða og álags í kerfinu. Vankantar sem hefðu getað verið leystir með snöggri íhlutun vinda upp á sig án meðferðar eða úrræða og verða að alvarlegri vanköntum, jafnvel krónískum. Það kostar svo aftur samfélagið í endurhæfingu, örorku, tapi á starfsgetu, íhlutun Tryggingastofnunar og svo framvegis. Fyrir utan andlegu hliðina sem kostar samfélagið mun meira en bara fjárhagslega. Sparnaðurinn skilar sér því í auknum kostnaði neytanda, auknu álagi á kerfið sem um ræðir og auknum kostnaði þess sem rekur kerfið. Dæmið hreinlega gengur ekki upp. Við í Bjartri framtíð í Árborg viljum skora á ríkið að vinna betur með notendum sínum, notendum þeirrar grunnþjónustu sem ríkinu er skylt að veita í lagalegum og siðferðislegum skilningi. Dæmið verður að ganga upp, annars endum við öll á bólakafi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Verkfall 2016 Mest lesið Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir Skoðun Búðu til pláss – fyrir öll börn Birna Þórarinsdóttir Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Viðskiptaþvinganir gegn Ísrael Steinunn Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Búðu til pláss – fyrir öll börn Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason skrifar Skoðun Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Mammon hefur náð lífeyrissjóðum á sitt band Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Forgangsorkan verður ekki skert Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir skrifar Skoðun „Við höfðum öll rangt fyrir okkur“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin og gerviverktaka Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Tölum um tilfinningar Amanda Ásdís Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Óttinn við íslensku rafkrónuna Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Áskorun til Sjúkratrygginga Íslands – hugsum í lausnum Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Afnemum launamisrétti Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Hvað hefur Ísland gert? Katla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar Skoðun Ýmislegt um rafmagnsbíla og reiðhjól Valur Elli Valsson skrifar Skoðun Taugatýpísk forréttindi Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Hver er ég og hvert er ég að fara? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Þeir borga sem nota! Tómas Kristjánsson skrifar Sjá meira
Það vita það nær allir að álagið á heilbrigðisþjónustuna er gífurlegt. Margir finna það á eigin skinni sem notendur, aðrir heyra af því og enn aðrir reyna að standa undir því. Tökum heilbrigðisþjónustuna á Suðurlandi sem dæmi, það er stórt þjónustusvæði með fyrir fram ákveðin fjárframlög. „Heildarframlag til HSU á fjárlögum 2015 er um 3,6 milljarðar króna og hjá stofnuninni starfa ríflega 500 manns. Fjöldi íbúa í umdæminu eru um 26.000 manns.“ (Heilbrigðisstofnun Suðurlands. (e.d.). Almennar upplýsingar.) Miðað við þær tölur eru reiknaðar um 138.462 kr. á notanda á ári EÐA 7.200.000 kr. í laun á starfsmann á ári, sem eru að meðaltali 600.000 kr. á mánuði (mismunandi launaflokkar eru vitaskuld í jafn stórri stofnun og þessari). Þá er eftir allt sem heitir rekstrarkostnaður og viðhald, ferðakostnaður um umdæmið, óvænt útgjöld, þróunarstarf vegna þjónustu, endurmenntun og starfsþróun. Umdæmið nær frá Þorlákshöfn austur til Hafnar. Það segir sig sjálft að þjónustan hlýtur að bíða skaða á mörgum þessara staða. Þjónusta sem er ein af grunnþjónustum ríkis sem vill hafa starfhæft samfélag. Á Selfossi er starfrækt stærsta þjónustumiðstöð umdæmisins og eru flestir starfsmenn með meginpart starfsemi sinnar þar. Margir sinna starfseminni á öðrum stöðum í hlutastörfum að auki og nokkrir í fullu starfi. Það er starfrækt læknavakt á heilbrigðisstofnuninni á Selfossi alla daga frá 16-18 og um helgar frá 10-12 (auk þess sem alltaf er bráðavakt til staðar eða í viðbragðsstöðu). Oft eru tveir læknar á vaktinni en oftar en ekki þarf annar þeirra líka að sinna bráðavaktinni auk hjúkrunarfræðinga. Hvernig finnst ykkur dæmið ganga upp fram að þessu? Margir heimilislæknar eru hættir að taka við tímapöntunum frá notendum nema þeir séu skráðir heimilislæknar þeirra. Margir heimilislæknar eru einnig komnir með mjög miklar takmarkanir á hvenær megi panta tíma hjá þeim og þá eingöngu ákveðið marga daga fram í tímann. Ef notandi ætlar að panta tíma hjá sérfræðingi er honum oft bent á að panta frekar á starfsstöð hans í Reykjavík, þar sé minni bið.Ofurálag Þetta þekkja mjög margir. Þeir sem þurfa sérstaka aðstoð, sumir eldri borgarar, fólk með miklar sérþarfir, börn í áhættuhópum, fólk með astma, fatlaðir og jafnvel óléttar konur neyðast til að sækja þjónustu oft og tíðum utan þjónustusvæðis ef það þolir litla bið. Aðrir, þeir sem hafa haft flensu með háan hita í marga erfiða daga, þeir sem hafa haft niðurdrepandi niðurgang eða uppköst, þeir sem hafa haft mikil óþægindi af stoðkerfisvanda, svefnvanda, húðvanda, greftri í stóru tá, þvagfærasýkingu eða vægu brunasári sem ætlar ekki að gróa t.d., þeir þurfa að fara á vaktina ef einkenni þeirra trufla þá í daglegu starfi og lífi. Vegna þess ofurálags sem er á starfseminni þá hafa æ fleiri nýtt sér vaktina til að fá svör við vanlíðan eða kvillum almennt. Vaktin sem á að standa frá 16-18 er farin að vera umsetin töluvert fyrir 16 og suma daga jafnvel lengur en 19-20+. Einstaka daga þarf notandi bara að bíða í 40-60 mín, aðra töluvert lengur, bara á almennu vaktinni sem er ætlað að taka álagið af tímapöntunum heimilislækna og svara minna áríðandi köllum. Bráðavaktin er enn eftir auk útkalla. Það þýðir ekki að segja að annars staðar sé þetta verra því eitt rangt réttlætir ekki annað rangt. Kannski var vaktinni ætlað að skapa meiri innkomu í rekstrarumhverfið á kostnað þjónustunnar? Þetta er grunnþjónusta í rekstri samfélaga. Sparnaðurinn við að draga úr starfsemi getur haft margföldunaráhrif í kostnaði vegna notanda. Margir notendur leita þangað vegna tímabundinna vankanta (sem þó draga úr virkni) sem er hægt að leysa á einfaldan og ódýran hátt, bæði fyrir notandann og samfélagið. Margir notendur kosta þó samfélagið mun meira en hefði þurft vegna tafa, biða og álags í kerfinu. Vankantar sem hefðu getað verið leystir með snöggri íhlutun vinda upp á sig án meðferðar eða úrræða og verða að alvarlegri vanköntum, jafnvel krónískum. Það kostar svo aftur samfélagið í endurhæfingu, örorku, tapi á starfsgetu, íhlutun Tryggingastofnunar og svo framvegis. Fyrir utan andlegu hliðina sem kostar samfélagið mun meira en bara fjárhagslega. Sparnaðurinn skilar sér því í auknum kostnaði neytanda, auknu álagi á kerfið sem um ræðir og auknum kostnaði þess sem rekur kerfið. Dæmið hreinlega gengur ekki upp. Við í Bjartri framtíð í Árborg viljum skora á ríkið að vinna betur með notendum sínum, notendum þeirrar grunnþjónustu sem ríkinu er skylt að veita í lagalegum og siðferðislegum skilningi. Dæmið verður að ganga upp, annars endum við öll á bólakafi.
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar
Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun