Deilt um dómara og vitni í Aurum-málinu

Fyrirtaka verður í Aurum-málinu á morgun en aðalmeðferð þess á að fara fram í apríl. Áður en til þess kemur þarf að leysa úr nokkrum ágreiningsefnum fyrir dómi en eitt þeirra snýr að setu Símons Sigvaldasonar í dómnum.

Símon tók sæti í dómnum í stað Arngríms Ísbergs samkvæmt ákvörðun Ingimundar Einarssonar,  dómstjóra Héraðdóms Reykjavíkur, sem tilkynnt var um við fyrirtöku þann 13. nóvember síðastliðinn.

Þann 21. október hafði Ingimundur sett Barböru Björnsdóttur sem dómsformann í málinu. Þessar hrókeringar komu í kjölfarið á því að tveimur dómurum sem upphaflega dæmdu í Aurum-málinu var gert að víkja sæti.

Vanhæfi sérfróðs meðdómara og dómsformanns

Í málinu eru þeir Jón Ásgeir Jóhannesson, Lárus Welding, Magnús Arnar Arngrímsson og Bjarni Jóhannesson ákærðir fyrir umboðssvik og hlutdeild í þeim vegna sex milljarða króna láns sem Glitnir veitti félaginu FS38 ehf., sem var í eigu Pálma Haraldssonar, vegna kaupa á félaginu Aurum Holdings Ltd.

Fjölskipaður héraðsdómur sýknaði þá í júní 2014 en Hæstiréttur ómerkti þann dóm þar sem hann taldi sérfróða meðdómarann, Sverri Ólafsson, vanhæfan til að dæma í málinu. Sverrir er bróðir Ólafs Ólafssonar, sem dæmdur var í fangelsi í Al Thani-málinu, en Sverrir var talinn vanhæfur vegna ummæla sem hann lét falla í fjölmiðlum eftir að dómur hafði verið kveðinn upp í Aurum-málinu.

Það var því aftur sent heim í hérað þar sem Ólafur Þór Hauksson, sérstakur saksóknari, fór fram á að Guðjón St. Marteinsson, dómsformaður, myndi víkja sæti vegna vanhæfis. Féllst Hæstiréttur á þá kröfu og þurfti því að skipa nýjan dómsformann.

Þannig var Arngrímur Ísberg orðinn eini dómarinn sem upphaflega tók sæti í dómi vegna Aurum-málsins sem ekki var vikið úr honum af Hæstarétti en dómstjóri héraðsdóms ákvað engu að síður að Símon Sigvaldason skyldi taka sæti í dómnum í stað Arngríms. Auk Símons og Barböru situr Hrefna Sigríður Briem í dómnum sem sérfróður meðdómari.

Leggjast gegn því að Símon sitji í dómnum

Einn hinna ákærðu, Bjarni, mótmælti því að Arngrímur myndi víkja sæti í dómnum og krafðist þess þann 30. nóvember síðastliðinn að ákvörðun dómstjórans yrði virt að vettugi. Þessari kröfu hafnaði dómsformaðurinn en sá úrskurður var kærður til Hæstaréttar.

Hæstiréttur vísaði kærunni frá en þegar kveðinn var upp úrskurður í héraðsdómi hafði Gestur Jónsson, verjandi Jóns Ásgeirs, orð á því að hann myndi kæra setu Símonar í dómnum færi svo Arngrímur yrði ekki tekinn upp aftur.

Ekki liggur fyrir hvort Gestur hyggst kæra og kemur það væntanlega í ljós á fimmtudaginn. Hann segist hins vegar í samtali við Vísi lesa dóm Hæstaréttar í málinu sem svo að Arngrímur sé enn dómari í málinu en í dóminum segir:

„Samkvæmt gögnum málsins hefur Arngrímur Ísberg héraðsdómari ekki vikið sæti í því. Eins og ráðið verður af hinum kærða úrskurði stendur ekki ágreiningur um hæfi hans til að sitja í dómi í málinu, heldur hvort dómstjóri hafi að lögum mátt taka ákvörðun um að úthluta málinu til annars dómara í hans stað.“

Gestur segir að ef það sé svo að Arngrímur sé enn dómari í málinu þá þurfi að bregðast við því með einhverjum hætti þar sem ekki sé heimilt að fjórir dómarar sitji í dóminum.

Sverrir Ólafsson efast um hæfi Símons til að dæma í hrunmálunum

Í þessu samhengi má nefna að í blaðagrein í Morgunblaðinu í gær gagnrýndi Sverrir Ólafsson, sá hinn sami og Hæstiréttur mat vanhæfan í Aurum-málinu, Símon harðlega fyrir ummæli sem hann lét falla í fjölmiðlum í tengslum við þyngri refsingar í kynferðisbrotamálum. Vildi Sverrir meina að vegna þeirra ummæla mætti efast um hæfi Símons til að taka hlutlausa og málefnalega afstöðu til sakamála tengdu bankahruninu.

Þá hafði Sverrir jafnframt orð á því í grein sinni að Símon hefði „verið einna afkastamestur við að senda bankamenn í fangelsi,“  en Símon var dómsformaður í fjölskipuðum héraðsdómi í Al Thani-málinu annars vegar og Stím-málinu hins vegar. Í báðum tilfellum hlutu ákærðu þunga fangelsisdóma en þess ber að geta að í báðum dómunum voru allir dómararnir þrír sammála um niðurstöðuna.

Því var ekki til að dreifa í Aurum-málinu þegar fyrst var dæmt í því þar sem Arngrímur Ísberg vildi dæma þá Lárus, Jón Ásgeir og Magnús Arnar til refsingar, öfugt við meðdómara sína, Sverri Ólafsson og Guðjón St. Marteinsson.

Deilt um hæfi sérfróðs meðdómara

Í öðru lagi eru uppi ágreiningur um það hvort að Gylfi Magnússon, Bjarn Frímann Karlsson og aðrir matsmenn sem lögðu mat á verðmæti Aurum í einkamáli sem hefur verið rekið samhliða sakamálinu fái að bera vitni. Saksóknari fer fram á það en ekki er víst að dómsformaður fallist á að þeir beri vitni þar sem ekki er um dómkvadda matsmenn í sakamálinu að ræða.

Þá mun í þriðja lagi væntanlega reyna á hæfi Hrefnu Sigríðar Briem, sérfróðs meðdómara, til að sitja í dómnum en Óttar Pálsson, verjandi Lárusar Welding, kvaðst við fyrirtöku í málinu í janúar gera ráð fyrir að leggja fram kröfu um að hún myndi víkja. Ætti það væntanlega að koma í ljós við fyrirtökuna á morgun hvort að slík krafa verður lögð fram.