Breytt viðhorf
Svíar tóku aftur upp herskyldu 2017. Það voru viðbrigði. Sænska ríkisstjórnin gaf þá skýringu á breytingunni að Rússar létu ófriðlega. Þeir höfðu innlimað Krímskaga 2014 – ólöglega segja Svíar, Nató, Úkraínustjórn o.fl., löglega segja Rússar. Nokkru áður hafði Viktor Yanukovych, forseti landsins, horfið skyndilega frá að staðfesta frágengið samkomulag um viðskipti Úkraínu við ESB, hrakizt úr embætti og flúið til Rússlands þar sem hann hefur haldið sig síðan. Hann bíður nú dóms fyrir landráð í heimalandi sínu. Forsetabústað hans með einkadýragarði, gullklósettum o.fl. hefur verið breytt í safn. Úkraína er gerspillt. Forseti landsins nú, Petro Poroshenko, var í Panama-skjölunum, en þar fundust að vísu mun færri Úkraínumenn en Íslendingar.Borgarastríð með aðild Rússa geisar enn í austur-hluta Úkraínu. Áður höfðu Rússar ráðizt á Georgíu 2008. Rússneskar herþotur höfðu rofið lofthelgi Svíþjóðar og flogið hættulega nærri farþegaflugvélum SAS. Sænska leyniþjónustan sagðist einnig vita um árásir Rússa á tölvukerfi í Svíþjóð, sams konar árásir og Eistar höfðu orðið fyrir. Almenningur í Svíþjóð virtist líta málið sömu augum og stjórnvöld. Meiri hluti sænskra kjósenda 2014 var skv. skoðanakönnunum orðinn hlynntur inngöngu Svíþjóðar í Nató.
Hver ber sökina?
Mönnum ber ekki saman um skýringuna á þessum skyndilegu umskiptum. Sumir kenna Rússum um eða réttara sagt Pútín forseta og mönnum hans. Aðrir skella skuldinni á Kanann.Árin eftir 1991 þegar Kommúnistaflokkurinn missti völdin í Sovétríkjunum og landið leystist upp í frumeindir sínar, 15 sjálfstæð ríki, þóttust margir sjá hilla undir framfarir og frið í stað kalds stríðs og stöðnunar þar eystra. Margir töldu líklegt að Rússar og aðrar þjóðir sem kommúnisminn hafði haldið í fjötrum fátæktar hlytu að fagna nýfengnu frelsi með því að semja sig að háttum þeirra þjóða – Bandaríkin, Kanada, Bretland, Frakkland, Þýzkaland o.s.frv. – sem höfðu náð miklu betri árangri með markaðsbúskap og lýðræði. Hugsunin var að nýfrjálsar þjóðir hlytu að neyta lags. Til að flýta fyrir þeirri niðurstöðu kölluðu sumir eftir nýrri Marshall-aðstoð handa Rússum o.fl. í ljósi reynslunnar af því hvernig Evrópa var reist úr rústum heimsstyrjaldarinnar síðari eftir 1945.
Versnandi samskipti
Bandaríkjastjórn hlýddi ekki þessu kalli. Sumir töldu að Kaninn kærði sig ekki um að hjálpa Rússum, betra þætti að hafa Rússland veikt. Rússar létu þetta ekki á sig fá framan af en þeir segja nú margir að þeir hafi smám saman komizt að þeirri niðurstöðu að Kaninn væri ósannfærandi samherji. Rússar fordæmdu sprengjuárásir Nató á Júgóslavíu 1999 og sögðu þær brjóta gegn alþjóðalögum. Nató-ríkin sögðu árásirnar löglegar og nauðsynlegar til að stöðva þjóðarmorð. Rússum mislíkaði einnig að Eystrasalts- og Austur-Evrópuríkjum skyldi veitt innganga í Nató. Kaninn á einfalt svar við því atriði: Allar þessar þjóðir óskuðu eftir inngöngu. Það var ekki hægt að hafna umsóknum þeirra eftir það sem á undan var gengið.Samband Bandaríkjanna og Rússlands er að sumu leyti verra nú en í kalda stríðinu. Afskipti Rússa af bandarísku forsetakosningunum 2016 – nauðvörn, myndu margir Rússar segja – spilla ástandinu og það gera einnig morð á rússneskum blaðamönnum, stjórnarandstæðingum o.fl. og meðfylgjandi efnahagsþvinganir gegn Rússum í mótmælaskyni af hálfu Bandaríkjastjórnar. Bandaríkjamenn kalla Rússland þjófræðisríki og benda á ríkidæmi Pútíns forseta, Medvedevs forsætisráðherra o.fl. stjórnmálamanna og vina þeirra. Æ fleiri Bandaríkjamenn orða einnig eigið land við fáveldi (e. oligarchy) enda hefur lýðræði í Bandaríkjunum hrakað undangengin ár. Mörgum þykja horfurnar ískyggilegar.
