Ótrúleg óheppni í sögulegu sakamáli

Ótrúleg atburðarás fór af stað eftir að kafari fann fyrir algera tilviljun lík í höfninni í Neskaupstað. Fjölmiðlar fóru í kjölfarið hamförum í einu furðulegasta sakamáli síðari tíma. Kvikmyndin Undir halastjörnu byggir á líkfundarmálinu sem skýst nú aftur á yfirborðið í aðdraganda frumsýningarinnar.

Einskær tilviljun réð því að kafarinn Þorgeir Jónsson fann lík Vaidasar Jucevic­ius örfáum dögum eftir að Jónas Ingi Ragnarsson, Grétar Sigurðarson og Tomas Malakauskas komu Vaidasi fyrir í sjónum við netagerðina í höfninni í Neskaupstað.

„Mér brá hrikalega og get varla lýst því hvernig mér leið,“ sagði Þorgeir í viðtali við Fréttablaðið á sínum tíma en hann hafði stungið sér á kaf þann 11. febrúar 2004 til þess að kanna óveðursskemmdir á netagerðarbryggjunni. Skemmdir sem ekki stóð til að gera við fyrr en síðar á árinu, jafnvel því næsta.

Lögregla brást skjótt við og böndin bárust fljótt að þremenningunum enda höfðu þeir varla haft ráðrúm til þess að fela slóð sína þar sem áætlanir þeirra gerðu ekki ráð fyrir að líkið fyndist jafn fljótt og raun bar vitni.

Vaidas kom til Íslands frá Litháen í febrúarbyrjun. Innvortis var hann með 61 pakkningu af metamfeta­míni, 223,67 grömm, sem hann hafði gleypt áður en hann lagði af stað.

 

Lést eftir fjóra daga

„Líkmennirnir“ svokölluðu áttu að taka á móti honum og eftir að hafa farist á mis í Leifsstöð komu þeir sér fyrir í íbúð í Furugrund í Kópavogi og biðu þess að Vaidas skilaði efnunum af sér.

Skömmu síðar veiktist Vaidas herfilega þegar fíkniefnapakkningarnar stífluðu mjógirni hans og gengu ekki niður. Fjórum dögum eftir að hann lenti í Keflavík var hann látinn.

Krufning leiddi síðar í ljós að yfirgnæfandi líkur væru á að Vaidas hefði lifað ef honum hefði verið komið undir læknishendur. Líkmennirnir báru því hins vegar við að þeir hefðu óttast hefndaraðgerðir rússnesk/litháískrar mafíu ef þeir leystu ekki vandamálið sjálfir.

 

Brunað í fáti í Neskaupstað

 

Fát kom á þremenningana þegar Vaidas­ dó. Í ráðaleysi óku þeir þvert yfir landið í tvo sólarhringa með líkið í skottinu á meðan þeir veltu fyrir sér ólíkum leiðum til þess að losa sig við það.

Jónas er sagður hafa stungið upp á því að koma líkinu fyrir í hraun­sprungu en Malakauskas vildi grafa það, sem reyndist ómögulegt vegna þess hversu mikið frost var í jörðu. Grétar, sem á ættir að rekja til Neskaupstaðar, stakk þá upp á því að þeir færu með líkið þangað. Þar væri löggæsla í lágmarki og staðurinn fremur afskekktur. Hann væri auk þess hvort eð er á leiðinni þangað að heimsækja móður sína.

Áður en þeir lögðu af stað út úr bænum komu þeir við í BYKO þar sem þeir keyptu tólf fermetra teppisstranga og límband sem þeir notuðu til að búa um líkið.

Á áfangastað bökkuðu þeir Pajero-bílaleigubílnum niður að höfn, veltu jarðneskum leifum Vaidasar úr teppinu og þyngdu það með keðjum og öðru lauslegu sem þeir fundu við höfnina. Grétar stakk síðan líkið fimm sinnum, í háls, brjóst og maga, til þess að hleypa úr því lofti. Hnífnum fleygði hann í höfnina og þeir Jónas fleygðu líkinu síðan sömu leið.

 

Gripnir níu dögum síðar

 

Grétar og Malakauskas viðurkenndu þessar aðfarir við yfirheyrslur en Jónas sagðist ekki hafa orðið var við að lík hafi verið í bílnum enda hafi ferðin eingöngu verið skemmtiferð og heimsókn til ættingja Grétars.

Níu dögum eftir að líkið fannst voru þremenningarnir handteknir og síðar dæmdir í tveggja og hálfs árs fangelsi hver fyrir innflutning á fíkniefnum, fyrir að koma Vaidasi ekki til aðstoðar í neyð og fyrir illa meðferð á líki hans.

Jónas komst síðan aftur í fréttir 2010 þegar hann var dæmdur í tíu ára fangelsi fyrir aðkomu að uppsetningu einnar fullkomnustu amfetamínverksmiðju sem fundist hefur á Íslandi og þótt víðar væri leitað.

 

Skáldaleyfi undir halastjörnu

Leikstjórinn Ari Alexander Ergis Magnússon byggir glæpamyndina Undir halastjörnu á líkfundarmálinu í Neskaupstað. Myndin fjallar um tvo Litháa sem koma hingað til lands með drauma um gull og græna skóga.

„Ég tek mér alveg skáldaleyfi,“ segir Ari Alexander við Fréttablaðið. „Ég reyni að einbeita mér að mannlega þættinum og þótt ég sé ekki að réttlæta neinar gjörðir þá eru þessir menn sem lenda í svona aðstæðum líka fólk.“

Ari segist vera orðinn leiður á svart-hvítum veruleika dæmigerðra glæpamynda þar sem skilin milli góðra og illra eru miklu skýrari en í lífinu sjálfu.

„Ég fylgdist auðvitað með þessu máli eins og öll þjóðin á sínum tíma en það sem vakti áhuga minn og kveikti í mér er að þegar allt er komið í steik þá flýja menn heim til mömmu.

Hvað gerir Grétar, þessi stóri, rosalegi náungi þegar hann lendir í vandræðum? Hann hleypur heim til mömmu. Þetta er áhugavert. Ég segi kannski ekki fallegt en samt er ákveðin fegurð fólgin í þessu.“