Áform um breytingar á lögum auðvelda sameiningu sveitarfélaga Hallgerður Kolbrún E. Jónsdóttir skrifar 29. júlí 2019 13:29 Sigurður Ingi, samgöngu- og sveitastjórnarráðherra. Vísir/Egill Ein umsögn barst um fyrirhugaðar breytingar á lögum um tekjustofna sveitarfélaga frá Bæjarráði Akraneskaupstaðar. Opið var fyrir umsagnir frá 20. júní til 5. júlí í samráðsgáttinni en verði lögum breytt mun það minnka kostnað við sameiningu sveitarfélaga og þar með auðvelda sameiningar. Frumvarpið mun fela í sér breytingar á ákvæðum 3. kafla laga um tekjustofna sveitarfélaga og snúa sérstaklega að Jöfnunarsjóði sveitarfélaga. Til stendur að auka þátttöku Jöfnunarsjóðs í átaki til að efla sveitarstjórnarstigið. Til þess mun þurfa að rýmka heimildir sjóðsins til að úthluta sérstökum framlögum vegna sameiningar sveitarfélaga og þar með tryggja að nýtt sveitarfélag standi ekki verr að vígi gagnvart Jöfnunarsjóði en þau gömlu sem voru sameinuð. Tilefni þessara fyrirhuguðu breytinga er dómur sem féll í Hæstarétti þann 14. maí nú í ár í máli Grímsnes- og Grafningshrepps gegn íslenska ríkinu. Dómur Hæstaréttar kvað svo á að framsal löggjafans til ráðherra á ákvörðunarvaldi um skerðingu á tilteknum framlögum Jöfnunarsjóðs til tekjuhárra sveitarfélaga bryti í bága við lagaáskilnaðarreglu 2. mgr. 78. greinar stjórnarskrárinnar.Fjörutíu sveitarfélög með færri en þúsund íbúa Samgöngu- og sveitarstjórnarráðuneytið gaf árið 2017 út skýrslu um stöðu og framtíð íslenskra sveitarfélaga og var í henni lagt til að lágmarksfjöldi íbúa verði hækkaður í skrefum upp í að lágmarki 1.000 íbúa í hverju sveitarfélagi í ársbyrjun 2026. Þann 1. janúar 2019 bjuggu alls 40 manns í Árneshreppi, sem er fámennasta sveitarfélag landsins, en alls eru 40 sveitarfélög á Íslandi sem hafa færri en þúsund íbúa samkvæmt tölum frá Hagstofu Íslands. Sveitarfélögum hefur þó fækkað hægt og þétt síðustu fimmtíu árin en um miðja síðustu öld voru þau 229 en í dag eru þau 74. Hröðust var þróunin á árunum 1994-2206 en þá fækkaði þeim úr 196 niður í 79.Sveitarfélögin sjálfbærar þjónustu- og rekstrareiningar Hlutverk Jöfnunarsjóðs sveitarfélaga er að jafna mismunandi útgjaldaþörf og skatttekjur sveitarfélaga. Ríkið stefnir á að efla sveitarstjórnarstigið og tryggja að hvert sveitarfélag sé sjálfbær þjónustu- og rekstrareining. Þá segir í skjali samgöngu- og sveitarstjórnarráðuneytisins um áformin um lagasetninguna að vinna eigi að eflingu sveitarstjórnarstigsins með því að stuðla að frekari sameiningu sveitarfélaga. Almennt sé talið að stærri sveitarfélög séu betur í stakk búin til að sinna lögákveðnum verkefnum. Árlega gefur það ráðuneyti sem fer með mál sveitarfélaga út yfirlit um lögmæt verkefni þeirra og var yfirlitið síðast uppfært þann 27. mars síðast liðinn. Lögmælt verkefni eru flokkuð eftir því hvort sveitarfélögum sé skylt að uppfylla þau verkefni eða ekki, lögskyld og lögheimil.Fagna aukinni þátttöku Jöfnunarsjóðs Bæjarráð Akraneskaupstaðar sendi inn einu umsóknina sem barst og fagnaði þessum breytingum. Það hvatti til þess, í umsókn sinni, að ríkið tæki markvissan þátt í styrkingu sveitarstjórnarstigsins og fjárfesti í því með það að markmiði að sveitarfélög verði sjálfbærar þjónustu- og rekstrareiningar „Ekki verði einungis fjárhagslegir hvatar til sameiningar sveitarfélaga heldur ráði þar mestu að hagur íbúa sé hafður í öndvegi í öflugum sveitarfélögum sem bjóða íbúum sínum upp á góða þjónustu,“ stóð að Bæjarráð Akraneskaupstaðar hafi skrifað í umsögn sinni, í skýrslu samgöngu- og sveitarstjórnarráðuneytisins um samráð. Alþingi Sveitarstjórnarmál Mest lesið Meintur þjófur leitaði til lögreglu vegna framkvæmdastjórans Innlent Ágengir ferðamenn hafi sært syrgjandi Mýrdælinga Innlent Vonast til að spáin rætist ekki: Rigning og 22 metrar á sekúndu Innlent Dóttirin í Súlunesi ákærð Innlent Fjórir látnir eftir skotárás á Manhattan Erlent Maxwell biðlar til Hæstaréttar Erlent Langtímarannsóknir skorti á áhrifum kreatíns Innlent Íhuga að greiða sextíu milljarða til að friðþægja Trump Erlent „Þetta er auðvitað stórhættulegt“ Innlent Fundaði með Guterres: Tveggja ríkja lausnin sé eina lausnin Innlent Fleiri fréttir Engin fjármögnun gereyðingarvopna á Íslandi Enn varað við svikapóstum: „Við hlökkum til að fá jákvæða svörun frá þér“ Samstarfið við Íra og Frakka tímafrekt Hefja gjaldtöku við höfnina í Stykkishólmi Ágengir ferðamenn hafi sært syrgjandi Mýrdælinga Neyðarástand á Gasa og ágengir túristar angra kirkjugesti Dóttirin í Súlunesi ákærð Vonast til að spáin rætist ekki: Rigning og 22 metrar á sekúndu Rannsaka áhrif samfélagsmiðla á heilastarfsemi barna Meintur þjófur leitaði til lögreglu vegna framkvæmdastjórans Gat ekki sannað að verkstæðið tjónaði vélina Mögulegur fyrirboði um goslok Fundaði með Guterres: Tveggja ríkja lausnin sé eina lausnin Ungir menn staðnir að því að skjóta gelkúlum á vegfarendur Enn gýs úr einum megingíg og virknin nokkuð stöðug Langtímarannsóknir skorti á áhrifum kreatíns „Þetta er auðvitað stórhættulegt“ Styttist í háþróuð gervigreindarsvindl á íslensku Setja þurfi meiri þunga í hagsmunagæslu gagnvart ESB Neyðast til að endurbyggja grunnskólann vegna myglu Bílar fullir af bensínbrúsum séu úti um alla borg Áhyggjur af tollum ESB, olíuþjófur gómaður og fífldjarfir ferðamenn „Í minningu sonar - og allra þeirra sem aldrei komu heim“ MBA-nemi kvartaði og kveinaði en beið lægri hlut Hjólreiðamaður slasaður við Kerlingarfjöll Árekstur í Öxnadal Ung stúlka varð fyrir húsbíl og hljóp af vettvangi Vilja að ríkisstjórnin leggi allt kapp í að afstýra tollunum Sagði sig úr þingmannahóp: „Ég læt ekki nota mig í slíkum tilgangi“ Ekkert hægt að gera nema húseigendur kæri Sjá meira
Ein umsögn barst um fyrirhugaðar breytingar á lögum um tekjustofna sveitarfélaga frá Bæjarráði Akraneskaupstaðar. Opið var fyrir umsagnir frá 20. júní til 5. júlí í samráðsgáttinni en verði lögum breytt mun það minnka kostnað við sameiningu sveitarfélaga og þar með auðvelda sameiningar. Frumvarpið mun fela í sér breytingar á ákvæðum 3. kafla laga um tekjustofna sveitarfélaga og snúa sérstaklega að Jöfnunarsjóði sveitarfélaga. Til stendur að auka þátttöku Jöfnunarsjóðs í átaki til að efla sveitarstjórnarstigið. Til þess mun þurfa að rýmka heimildir sjóðsins til að úthluta sérstökum framlögum vegna sameiningar sveitarfélaga og þar með tryggja að nýtt sveitarfélag standi ekki verr að vígi gagnvart Jöfnunarsjóði en þau gömlu sem voru sameinuð. Tilefni þessara fyrirhuguðu breytinga er dómur sem féll í Hæstarétti þann 14. maí nú í ár í máli Grímsnes- og Grafningshrepps gegn íslenska ríkinu. Dómur Hæstaréttar kvað svo á að framsal löggjafans til ráðherra á ákvörðunarvaldi um skerðingu á tilteknum framlögum Jöfnunarsjóðs til tekjuhárra sveitarfélaga bryti í bága við lagaáskilnaðarreglu 2. mgr. 78. greinar stjórnarskrárinnar.Fjörutíu sveitarfélög með færri en þúsund íbúa Samgöngu- og sveitarstjórnarráðuneytið gaf árið 2017 út skýrslu um stöðu og framtíð íslenskra sveitarfélaga og var í henni lagt til að lágmarksfjöldi íbúa verði hækkaður í skrefum upp í að lágmarki 1.000 íbúa í hverju sveitarfélagi í ársbyrjun 2026. Þann 1. janúar 2019 bjuggu alls 40 manns í Árneshreppi, sem er fámennasta sveitarfélag landsins, en alls eru 40 sveitarfélög á Íslandi sem hafa færri en þúsund íbúa samkvæmt tölum frá Hagstofu Íslands. Sveitarfélögum hefur þó fækkað hægt og þétt síðustu fimmtíu árin en um miðja síðustu öld voru þau 229 en í dag eru þau 74. Hröðust var þróunin á árunum 1994-2206 en þá fækkaði þeim úr 196 niður í 79.Sveitarfélögin sjálfbærar þjónustu- og rekstrareiningar Hlutverk Jöfnunarsjóðs sveitarfélaga er að jafna mismunandi útgjaldaþörf og skatttekjur sveitarfélaga. Ríkið stefnir á að efla sveitarstjórnarstigið og tryggja að hvert sveitarfélag sé sjálfbær þjónustu- og rekstrareining. Þá segir í skjali samgöngu- og sveitarstjórnarráðuneytisins um áformin um lagasetninguna að vinna eigi að eflingu sveitarstjórnarstigsins með því að stuðla að frekari sameiningu sveitarfélaga. Almennt sé talið að stærri sveitarfélög séu betur í stakk búin til að sinna lögákveðnum verkefnum. Árlega gefur það ráðuneyti sem fer með mál sveitarfélaga út yfirlit um lögmæt verkefni þeirra og var yfirlitið síðast uppfært þann 27. mars síðast liðinn. Lögmælt verkefni eru flokkuð eftir því hvort sveitarfélögum sé skylt að uppfylla þau verkefni eða ekki, lögskyld og lögheimil.Fagna aukinni þátttöku Jöfnunarsjóðs Bæjarráð Akraneskaupstaðar sendi inn einu umsóknina sem barst og fagnaði þessum breytingum. Það hvatti til þess, í umsókn sinni, að ríkið tæki markvissan þátt í styrkingu sveitarstjórnarstigsins og fjárfesti í því með það að markmiði að sveitarfélög verði sjálfbærar þjónustu- og rekstrareiningar „Ekki verði einungis fjárhagslegir hvatar til sameiningar sveitarfélaga heldur ráði þar mestu að hagur íbúa sé hafður í öndvegi í öflugum sveitarfélögum sem bjóða íbúum sínum upp á góða þjónustu,“ stóð að Bæjarráð Akraneskaupstaðar hafi skrifað í umsögn sinni, í skýrslu samgöngu- og sveitarstjórnarráðuneytisins um samráð.
Alþingi Sveitarstjórnarmál Mest lesið Meintur þjófur leitaði til lögreglu vegna framkvæmdastjórans Innlent Ágengir ferðamenn hafi sært syrgjandi Mýrdælinga Innlent Vonast til að spáin rætist ekki: Rigning og 22 metrar á sekúndu Innlent Dóttirin í Súlunesi ákærð Innlent Fjórir látnir eftir skotárás á Manhattan Erlent Maxwell biðlar til Hæstaréttar Erlent Langtímarannsóknir skorti á áhrifum kreatíns Innlent Íhuga að greiða sextíu milljarða til að friðþægja Trump Erlent „Þetta er auðvitað stórhættulegt“ Innlent Fundaði með Guterres: Tveggja ríkja lausnin sé eina lausnin Innlent Fleiri fréttir Engin fjármögnun gereyðingarvopna á Íslandi Enn varað við svikapóstum: „Við hlökkum til að fá jákvæða svörun frá þér“ Samstarfið við Íra og Frakka tímafrekt Hefja gjaldtöku við höfnina í Stykkishólmi Ágengir ferðamenn hafi sært syrgjandi Mýrdælinga Neyðarástand á Gasa og ágengir túristar angra kirkjugesti Dóttirin í Súlunesi ákærð Vonast til að spáin rætist ekki: Rigning og 22 metrar á sekúndu Rannsaka áhrif samfélagsmiðla á heilastarfsemi barna Meintur þjófur leitaði til lögreglu vegna framkvæmdastjórans Gat ekki sannað að verkstæðið tjónaði vélina Mögulegur fyrirboði um goslok Fundaði með Guterres: Tveggja ríkja lausnin sé eina lausnin Ungir menn staðnir að því að skjóta gelkúlum á vegfarendur Enn gýs úr einum megingíg og virknin nokkuð stöðug Langtímarannsóknir skorti á áhrifum kreatíns „Þetta er auðvitað stórhættulegt“ Styttist í háþróuð gervigreindarsvindl á íslensku Setja þurfi meiri þunga í hagsmunagæslu gagnvart ESB Neyðast til að endurbyggja grunnskólann vegna myglu Bílar fullir af bensínbrúsum séu úti um alla borg Áhyggjur af tollum ESB, olíuþjófur gómaður og fífldjarfir ferðamenn „Í minningu sonar - og allra þeirra sem aldrei komu heim“ MBA-nemi kvartaði og kveinaði en beið lægri hlut Hjólreiðamaður slasaður við Kerlingarfjöll Árekstur í Öxnadal Ung stúlka varð fyrir húsbíl og hljóp af vettvangi Vilja að ríkisstjórnin leggi allt kapp í að afstýra tollunum Sagði sig úr þingmannahóp: „Ég læt ekki nota mig í slíkum tilgangi“ Ekkert hægt að gera nema húseigendur kæri Sjá meira