Brottkast, brottkast Svanur Guðmundsson skrifar 14. september 2020 15:00 Komin er út skýrsla Haf- og vatnarannsókna um mælingar á brottkasti þorsks og ýsu 2016 til 2018. Skýrslan er 11 síður að lengd og reikna skýrsluhöfundar sér til að brottkast á þorski árið 2017 sé um 5.658 tonn. Það er árið sem mest er hent af þorski af öllum þeim árum sem skýrslan tekur til. Þegar þetta er sagt er sláandi að lesa að svo miklu magni sé hent og þeir aðilar sem ég hef rætt við innan greinarinnar eru slegnir yfir í niðurstöðu skýrslunnar. Satt best að segja skilur enginn hvernig þetta má vera og furða sig á að svo miklu af fiski sé hent. Sérstaklega þegar haft er í huga að þetta tiltekna ár, 2017, gengu þorskveiðar mjög vel og fiskur var mjög stór. Því virðist ástæðulaust að henda fiski, sem menn hafi á annað borð náð um borð, þegar menn eru við veiðar. En við nánari skoðun á skýrslunni kemur margt ekki fram og vantar í hana nauðsynlegar upplýsingar svo hægt sé að bregðast við af hagsmunaaðilum og þeim sem hafa um málið að segja. Hvar eru menn að henda fiski og af hvaða svæðum? Ef við skoðum bara botnvörpuveiðar árið 2017 þá er samkvæmt skýrslunni reiknað með að nærri 4% af þorsk veiddum í troll það ár hafi verið hent. Það þýðir að 4 kör af hverjum 100 hafi farið í sjóinn eftir að búið er að veiða þann fisk. Menn finna fyrir því. Gleymum því ekki að þorskur var mjög vænn árið 2017. Í skýrslunni kemur fram að 24 reitir af 84 voru teknir til mælinga af starfsmönnum Fiskistofu við útreikninga á brottkasti úr botnvörpu. Fiskistofa aflaði gagnanna og þau voru notuð af starfsmönnum Haf- og vatnarannsókna við gerð þessarar skýrslu. Hvernig úrtakið var valið kemur ekki fram og ekki tekið fram hvort um slembiúrtak hafi verið að ræða á reitum til rannsóknar sem er mikilvægt að vita við úrvinnslu ef verið er að vinna með tölfræði. Ekki er heldur upplýst hvort sá afli, sem skoðaður var um borð í veiðiskipum, hafi verið borinn saman við sömu löndun veiðiskips og með sama poka í báðum tilfellum. Í því sambandi er rétt að hafa í huga að bátar nota bæði poka með 135mm möskva og 155mm möskva við veiðar. Þannig að ef afli, sem mældur er um borð í veiðiskipi, kemur úr 135 mm poka er borinn saman við afla í landi, sem kemur úr sama veiðiskipi sem hafði notað 155mm poka, þá mælist það sem brottkast. Upplýsingar um þetta er ekki að finna í skýrslunni. Annað sem ekki kemur fram í þessari skýrslu, er hvernig unnið er úr gögnum úr reitum og hvernig þeir eru bornir saman við afla og hvort afli sem veiddur er á ákveðnum reit sé borinn saman við afla landaður úr viðkomandi reit. Svo ég útskýri þetta nánar þá fylgist Fiskistofa vel með að ekki sé verið að veiða af svæðum þar sem smáfiskur heldur sig. Mælingar eru framkvæmdar af Fiskistofu á hlutfalli smáfisks (þorskur undir 55 cm) og ef hann fer yfir ákveðið hlutfall þá er veiðisvæði lokað. Á sumum svæðum veiðist meir af þorski undir 55 cm og ef afli af þeim reitum er borin saman við afla lönduðum af öðrum reitum þar sem stærri fiskur heldur sig þá er augljóst að minna kemur í land af minni fiski. Það yrði tekið í þessari aðferð sem brottkast á smáfiski. Eins og áður sagði voru það starfsmenn Fiskistofu sem sáu um gagnaöflun. Ríksendurskoðun tók út starfsemi Fiskistofu og skiluðu skýrslu um hana í desember 2018. Þar var vakin sérstök athygli á nokkrum atriðum og sagði orðrétt „[e]ftirlit stofnunarinnar með brottkasti er veikburða og ómarkvisst. Raunverulegur árangur þess er auk þess á huldu þar sem hvorki liggja fyrir skýr árangursmarkmið eða árangursmælingar.“ Í skýrslu Ríkisendurskoðunar kemur fram að við mælingar á brottkasti skuli mæla að lágmarki 200 þorska og 200 ýsur í hverri mælingu og jafn margar mælingar í landi af lönduðum afla. Síðar var þessu breytt í samstarfi við Hafrannsóknarstofnun (sem heitir núna Haf- og vatnarannsóknir) í 100 fiska. Í þessari skýrslu Haf og vatnarannsókna núna er bara talað um 90 fiska í hverri mælingu af hverjum reit. Er augljóst að Fiskistofa er ekki að fara eftir tilmælum og athugasemdum Ríkisendurskoðunar. Það er ljóst að það verður að kryfja þetta mál og rannsaka mun betur. Það er ólíðandi að menn séu að henda fiski en það er líka slæmt að væna menn um rangindi séu þau ekki til staðar. Ekki er hægt að lesa út úr þessari skýrslu hvernig rannsóknin var framkvæmd og því ómögulegt að meta hana á sanngjarnan hátt, hvað þá að finna út hvar vandinn liggur. Það er ekki nóg að kalla brottkast brottkast og útskýra þá svo ekkert frekar. En starfsmenn Haf og vatnarannsókn treysta sér til að segja að 4% af þorski hafði verið hent við botnvörpuveiðar árið 2017 ásamt mörgum öðrum staðhæfingum sem finna má í skýrslu þessari. En að lokum leifi ég mér að vitna í skýrslu Ríkisendurskoðunar sem segir orðrétt. “Í ljósi þess hversu takmarkað eftirlit stjórnvöld hafa með brottkasti sem og takmarkaðra rannsókna á umfangi þess er vart tilefni til fullyrðinga um umfang brottkasts.” Höfundur er sjávarútvegsfræðingur og framkvæmdastjóri Bláa hagkerfisins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Svanur Guðmundsson Sjávarútvegur Mest lesið Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Skoðun Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Sjá meira
Komin er út skýrsla Haf- og vatnarannsókna um mælingar á brottkasti þorsks og ýsu 2016 til 2018. Skýrslan er 11 síður að lengd og reikna skýrsluhöfundar sér til að brottkast á þorski árið 2017 sé um 5.658 tonn. Það er árið sem mest er hent af þorski af öllum þeim árum sem skýrslan tekur til. Þegar þetta er sagt er sláandi að lesa að svo miklu magni sé hent og þeir aðilar sem ég hef rætt við innan greinarinnar eru slegnir yfir í niðurstöðu skýrslunnar. Satt best að segja skilur enginn hvernig þetta má vera og furða sig á að svo miklu af fiski sé hent. Sérstaklega þegar haft er í huga að þetta tiltekna ár, 2017, gengu þorskveiðar mjög vel og fiskur var mjög stór. Því virðist ástæðulaust að henda fiski, sem menn hafi á annað borð náð um borð, þegar menn eru við veiðar. En við nánari skoðun á skýrslunni kemur margt ekki fram og vantar í hana nauðsynlegar upplýsingar svo hægt sé að bregðast við af hagsmunaaðilum og þeim sem hafa um málið að segja. Hvar eru menn að henda fiski og af hvaða svæðum? Ef við skoðum bara botnvörpuveiðar árið 2017 þá er samkvæmt skýrslunni reiknað með að nærri 4% af þorsk veiddum í troll það ár hafi verið hent. Það þýðir að 4 kör af hverjum 100 hafi farið í sjóinn eftir að búið er að veiða þann fisk. Menn finna fyrir því. Gleymum því ekki að þorskur var mjög vænn árið 2017. Í skýrslunni kemur fram að 24 reitir af 84 voru teknir til mælinga af starfsmönnum Fiskistofu við útreikninga á brottkasti úr botnvörpu. Fiskistofa aflaði gagnanna og þau voru notuð af starfsmönnum Haf- og vatnarannsókna við gerð þessarar skýrslu. Hvernig úrtakið var valið kemur ekki fram og ekki tekið fram hvort um slembiúrtak hafi verið að ræða á reitum til rannsóknar sem er mikilvægt að vita við úrvinnslu ef verið er að vinna með tölfræði. Ekki er heldur upplýst hvort sá afli, sem skoðaður var um borð í veiðiskipum, hafi verið borinn saman við sömu löndun veiðiskips og með sama poka í báðum tilfellum. Í því sambandi er rétt að hafa í huga að bátar nota bæði poka með 135mm möskva og 155mm möskva við veiðar. Þannig að ef afli, sem mældur er um borð í veiðiskipi, kemur úr 135 mm poka er borinn saman við afla í landi, sem kemur úr sama veiðiskipi sem hafði notað 155mm poka, þá mælist það sem brottkast. Upplýsingar um þetta er ekki að finna í skýrslunni. Annað sem ekki kemur fram í þessari skýrslu, er hvernig unnið er úr gögnum úr reitum og hvernig þeir eru bornir saman við afla og hvort afli sem veiddur er á ákveðnum reit sé borinn saman við afla landaður úr viðkomandi reit. Svo ég útskýri þetta nánar þá fylgist Fiskistofa vel með að ekki sé verið að veiða af svæðum þar sem smáfiskur heldur sig. Mælingar eru framkvæmdar af Fiskistofu á hlutfalli smáfisks (þorskur undir 55 cm) og ef hann fer yfir ákveðið hlutfall þá er veiðisvæði lokað. Á sumum svæðum veiðist meir af þorski undir 55 cm og ef afli af þeim reitum er borin saman við afla lönduðum af öðrum reitum þar sem stærri fiskur heldur sig þá er augljóst að minna kemur í land af minni fiski. Það yrði tekið í þessari aðferð sem brottkast á smáfiski. Eins og áður sagði voru það starfsmenn Fiskistofu sem sáu um gagnaöflun. Ríksendurskoðun tók út starfsemi Fiskistofu og skiluðu skýrslu um hana í desember 2018. Þar var vakin sérstök athygli á nokkrum atriðum og sagði orðrétt „[e]ftirlit stofnunarinnar með brottkasti er veikburða og ómarkvisst. Raunverulegur árangur þess er auk þess á huldu þar sem hvorki liggja fyrir skýr árangursmarkmið eða árangursmælingar.“ Í skýrslu Ríkisendurskoðunar kemur fram að við mælingar á brottkasti skuli mæla að lágmarki 200 þorska og 200 ýsur í hverri mælingu og jafn margar mælingar í landi af lönduðum afla. Síðar var þessu breytt í samstarfi við Hafrannsóknarstofnun (sem heitir núna Haf- og vatnarannsóknir) í 100 fiska. Í þessari skýrslu Haf og vatnarannsókna núna er bara talað um 90 fiska í hverri mælingu af hverjum reit. Er augljóst að Fiskistofa er ekki að fara eftir tilmælum og athugasemdum Ríkisendurskoðunar. Það er ljóst að það verður að kryfja þetta mál og rannsaka mun betur. Það er ólíðandi að menn séu að henda fiski en það er líka slæmt að væna menn um rangindi séu þau ekki til staðar. Ekki er hægt að lesa út úr þessari skýrslu hvernig rannsóknin var framkvæmd og því ómögulegt að meta hana á sanngjarnan hátt, hvað þá að finna út hvar vandinn liggur. Það er ekki nóg að kalla brottkast brottkast og útskýra þá svo ekkert frekar. En starfsmenn Haf og vatnarannsókn treysta sér til að segja að 4% af þorski hafði verið hent við botnvörpuveiðar árið 2017 ásamt mörgum öðrum staðhæfingum sem finna má í skýrslu þessari. En að lokum leifi ég mér að vitna í skýrslu Ríkisendurskoðunar sem segir orðrétt. “Í ljósi þess hversu takmarkað eftirlit stjórnvöld hafa með brottkasti sem og takmarkaðra rannsókna á umfangi þess er vart tilefni til fullyrðinga um umfang brottkasts.” Höfundur er sjávarútvegsfræðingur og framkvæmdastjóri Bláa hagkerfisins.
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun