Fylgjum fordæmi geimfaranna Ríkarður Ríkarðsson skrifar 18. apríl 2022 10:00 Árið 1970 varð sprenging um borð í Apollo 13 geimfarinu á leið til tunglsins. Styrkur koldíoxíðs varð lífshættulega mikill og geimfararnir þurftu að grípa til þess sem við höndina var til að bjarga sér. Handklæði, límband, plastpoki og plastbarki af geimbúningi voru nýtt í lofthreinsibúnað og engum varð meint af. Hálfri öld síðar er mannkyn allt í svipaðri stöðu. Styrkur koldíoxíðs er hættulega mikill og við geimfarar á Jörðu þurfum að nýta þær lausnir sem við höfum til að hreinsa andrúmsloftið. Þær felast helst í aukinni endurnýjanlegri orkuvinnslu, nýsköpun í framleiðslu iðnaðar og matvæla og föngun og nýtingu koldíoxíðs eða förgun þess. Á öllum þessum sviðum beitir Landsvirkjun sér nú þegar. Góðu fréttirnar eru að raunhæfum lausnum fjölgar og innleiðing margra þeirra er vel á veg komin. Ísland er t.d. komið að lokaverkefni orkuskipta þar sem öll okkar raforka og hiti kemur þegar frá endurnýjanlegum orkulindum. Nærri 7 af hverjum 10 nýskráðum bifreiðum má knýja innlendri endurnýjanlegri orku og „aðeins“ 15% frumorkunotkunar okkar á eftir að umbreyta í slíka græna orkugjafa, sem er þó ærið verkefni því um er að ræða u.þ.b. milljón tonn árlega af bensíni og olíu. Til að klára orkuskipti og byggja áfram upp grænt framleiðsluhagkerfi framtíðar þarf aukna orkuvinnslu. Þar stöndum við líka vel. Landnýting okkar í dag í þágu allrar orkuvinnslu Íslendinga, bæði í hita og rafmagni, nær yfir um 0,6% af landinu. Gróflega áætlað kallar sjálfbær heimur knúinn endurnýjanlegum orkugjöfum á nýtingu 2% af öllu landrými jarðar. Til að setja það hlutfall í samhengi áætlar Matvæla- og landbúnaðarstofnun SÞ (FAO) að heildar landnýting landbúnaðar nái þegar yfir meira en 30% landrýmis jarðar. Ef við Íslendingar förum úr okkar 0,6% upp í um 1% getum við orðið orkusjálfstæð þjóð og ef við förum hærra getum við hjálpað öðrum löndum að ná fram orkuskiptum og orkuöryggi. Orkuskipti á landi og sjó Rafvæðing minni bíla er komin á skrið. Í stærri bílum og skipum eru fyrstu skref nú undirbúin með rafeldsneyti. Í fluginu er talsverð óvissa þó rafvæðing minni véla sé talin möguleg á þessum áratug, sem og íblöndun líf- eða rafeldsneytis í flugvélaeldsneyti. Við hjá Landsvirkjun erum að þróa verkefni um raunhæf skref í átt að orkuskiptum stærri bíla og tengda nýsköpun. Þetta yrðu fyrstu skrefin í vetnisframleiðslu. Ávinningur þess verkefnis verður vonandi orkuskipti um 35 trukka og nokkurra strætisvagna eða rúta. Við vonumst til að geta hafist handa innan 12-18 mánaða. Þá erum við einnig að þróa annað og stærra verkefni sem miðar að orkuskiptum skipaflutninga og mögulega sjávarútvegs til lengri tíma. Þar yrðu einnig stigin skref í vetnis- og metanólframleiðslu, sem vonandi leiða til enn stærri verkefna síðar. Þessu verkefni stefnum við einnig á að ýta úr vör eftir 12-18 mánuði. Við höfum fulla trú á að þarna getum við náð góðum árangri en gerum okkur jafnframt grein fyrir að þetta gerum við ekki án víðtæks samstarfs við innlend og erlend fyrirtæki, stjórnvöld og nærsamfélag. Fleiri verkefni handan við hornið Ísland er í sterkri stöðu til að byggja upp fyrirmyndar grænt framleiðsluhagkerfi framtíðar sem lágmarkar losun og vistspor grænna neysluvara. Við byggjum á öflugri reynslu í landbúnaði, garðyrkju, fiskeldi og hátækni. Við byggjum á ábyrgri nýtingu hreinna endurnýjanlegra auðlinda okkar, vatnsins, jarðvarmans og vindsins. Við byggjum á sterku samstarfi við viðskiptavini. Hjá Landsvirkjun sjáum við fram á að á næstum 5 árum eða svo gætum við líka þjónustað hóp nýrra stórnotenda í garðyrkju, örþörungaframleiðslu og/eða fiskeldi á landi. Þegar framtíðarsýn, skipulag og sköpunargleði samfélags okkar taka höndum saman er framtíðin björt. Að undanförnu hefur orðið til skýrari samstaða um hvert við Íslendingar viljum stefna í orku- og loftslagsmálum. Á þeim grunni hafa orðið til ýmis samstarfsverkefni sem við hjá Landsvirkjun höfum trú á að muni skila árangri. Sem dæmi má nefna Bláma á Vestfjörðum, sem skoðar orkuskipti í sjávarútvegi, Eim á Norðurausturlandi sem leggur áherslu á fjölnýtingu orkuauðlinda og Orkídeu á Suðurlandi þar sem áherslan er á orkutengda matvælaframleiðslu. Með viðskiptavinum okkar Elkem og PCC ásamt þekkingarfyrirtækinu CRI og öðrum skoðum við tækifæri í kolefnisföngun og rafeldsneytisframleiðslu. Og með Icelandair tækifæri til orkuskipta í lofti. Nú förum við að fordæmi geimfaranna, nýtum kunnáttu okkar og lausnir við hönd og snúum við blaðinu í loftslagsmálum. Höfundur er framkvæmdastjóri Viðskiptaþróunar og nýsköpunar hjá Landsvirkjun. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Landsvirkjun Orkumál Mest lesið Orkunýlendan Ísland? Bjarni Jónsson Skoðun Látum þá hlæja því þeir tapa hvort sem er Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ríkisstjórnin seilist í sjóði erfiðisvinnufólks Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Fjárfesting í háskólum Magnús Karl Magnússon Skoðun Þar sem náttúran tapar Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Gætum við verið betri hvert við annað? Jakob Frímann Magnússon Skoðun Skortur á serótónín Gunnar Dan Wiium Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa Skoðun Ég vil ekki þennan veruleika Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hvað á ég að gera í því? María Rut Hinriksdóttir skrifar Skoðun Gætum við verið betri hvert við annað? Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Ríkisstjórnin seilist í sjóði erfiðisvinnufólks Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Þar sem náttúran tapar Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Fjárfesting í háskólum Magnús Karl Magnússon skrifar Skoðun Orkunýlendan Ísland? Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Ég vil ekki þennan veruleika Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir skrifar Skoðun Grímulaus grænþvottur Dofri Hermannsson skrifar Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason skrifar Skoðun Skortur á serótónín Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Þegar sorgin bankar upp á Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Látum þá hlæja því þeir tapa hvort sem er Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Alzheimer - mennska og mildi Ragnheiður Ríkharðsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsa bætt um 64 milljarða Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Er krónan að valda átökum á milli kynslóða? Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Þetta er ekki allt að koma með fjárlagafrumvarpinu Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa skrifar Skoðun Viðskiptaþvinganir gegn Ísrael Steinunn Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Búðu til pláss – fyrir öll börn Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Sjá meira
Árið 1970 varð sprenging um borð í Apollo 13 geimfarinu á leið til tunglsins. Styrkur koldíoxíðs varð lífshættulega mikill og geimfararnir þurftu að grípa til þess sem við höndina var til að bjarga sér. Handklæði, límband, plastpoki og plastbarki af geimbúningi voru nýtt í lofthreinsibúnað og engum varð meint af. Hálfri öld síðar er mannkyn allt í svipaðri stöðu. Styrkur koldíoxíðs er hættulega mikill og við geimfarar á Jörðu þurfum að nýta þær lausnir sem við höfum til að hreinsa andrúmsloftið. Þær felast helst í aukinni endurnýjanlegri orkuvinnslu, nýsköpun í framleiðslu iðnaðar og matvæla og föngun og nýtingu koldíoxíðs eða förgun þess. Á öllum þessum sviðum beitir Landsvirkjun sér nú þegar. Góðu fréttirnar eru að raunhæfum lausnum fjölgar og innleiðing margra þeirra er vel á veg komin. Ísland er t.d. komið að lokaverkefni orkuskipta þar sem öll okkar raforka og hiti kemur þegar frá endurnýjanlegum orkulindum. Nærri 7 af hverjum 10 nýskráðum bifreiðum má knýja innlendri endurnýjanlegri orku og „aðeins“ 15% frumorkunotkunar okkar á eftir að umbreyta í slíka græna orkugjafa, sem er þó ærið verkefni því um er að ræða u.þ.b. milljón tonn árlega af bensíni og olíu. Til að klára orkuskipti og byggja áfram upp grænt framleiðsluhagkerfi framtíðar þarf aukna orkuvinnslu. Þar stöndum við líka vel. Landnýting okkar í dag í þágu allrar orkuvinnslu Íslendinga, bæði í hita og rafmagni, nær yfir um 0,6% af landinu. Gróflega áætlað kallar sjálfbær heimur knúinn endurnýjanlegum orkugjöfum á nýtingu 2% af öllu landrými jarðar. Til að setja það hlutfall í samhengi áætlar Matvæla- og landbúnaðarstofnun SÞ (FAO) að heildar landnýting landbúnaðar nái þegar yfir meira en 30% landrýmis jarðar. Ef við Íslendingar förum úr okkar 0,6% upp í um 1% getum við orðið orkusjálfstæð þjóð og ef við förum hærra getum við hjálpað öðrum löndum að ná fram orkuskiptum og orkuöryggi. Orkuskipti á landi og sjó Rafvæðing minni bíla er komin á skrið. Í stærri bílum og skipum eru fyrstu skref nú undirbúin með rafeldsneyti. Í fluginu er talsverð óvissa þó rafvæðing minni véla sé talin möguleg á þessum áratug, sem og íblöndun líf- eða rafeldsneytis í flugvélaeldsneyti. Við hjá Landsvirkjun erum að þróa verkefni um raunhæf skref í átt að orkuskiptum stærri bíla og tengda nýsköpun. Þetta yrðu fyrstu skrefin í vetnisframleiðslu. Ávinningur þess verkefnis verður vonandi orkuskipti um 35 trukka og nokkurra strætisvagna eða rúta. Við vonumst til að geta hafist handa innan 12-18 mánaða. Þá erum við einnig að þróa annað og stærra verkefni sem miðar að orkuskiptum skipaflutninga og mögulega sjávarútvegs til lengri tíma. Þar yrðu einnig stigin skref í vetnis- og metanólframleiðslu, sem vonandi leiða til enn stærri verkefna síðar. Þessu verkefni stefnum við einnig á að ýta úr vör eftir 12-18 mánuði. Við höfum fulla trú á að þarna getum við náð góðum árangri en gerum okkur jafnframt grein fyrir að þetta gerum við ekki án víðtæks samstarfs við innlend og erlend fyrirtæki, stjórnvöld og nærsamfélag. Fleiri verkefni handan við hornið Ísland er í sterkri stöðu til að byggja upp fyrirmyndar grænt framleiðsluhagkerfi framtíðar sem lágmarkar losun og vistspor grænna neysluvara. Við byggjum á öflugri reynslu í landbúnaði, garðyrkju, fiskeldi og hátækni. Við byggjum á ábyrgri nýtingu hreinna endurnýjanlegra auðlinda okkar, vatnsins, jarðvarmans og vindsins. Við byggjum á sterku samstarfi við viðskiptavini. Hjá Landsvirkjun sjáum við fram á að á næstum 5 árum eða svo gætum við líka þjónustað hóp nýrra stórnotenda í garðyrkju, örþörungaframleiðslu og/eða fiskeldi á landi. Þegar framtíðarsýn, skipulag og sköpunargleði samfélags okkar taka höndum saman er framtíðin björt. Að undanförnu hefur orðið til skýrari samstaða um hvert við Íslendingar viljum stefna í orku- og loftslagsmálum. Á þeim grunni hafa orðið til ýmis samstarfsverkefni sem við hjá Landsvirkjun höfum trú á að muni skila árangri. Sem dæmi má nefna Bláma á Vestfjörðum, sem skoðar orkuskipti í sjávarútvegi, Eim á Norðurausturlandi sem leggur áherslu á fjölnýtingu orkuauðlinda og Orkídeu á Suðurlandi þar sem áherslan er á orkutengda matvælaframleiðslu. Með viðskiptavinum okkar Elkem og PCC ásamt þekkingarfyrirtækinu CRI og öðrum skoðum við tækifæri í kolefnisföngun og rafeldsneytisframleiðslu. Og með Icelandair tækifæri til orkuskipta í lofti. Nú förum við að fordæmi geimfaranna, nýtum kunnáttu okkar og lausnir við hönd og snúum við blaðinu í loftslagsmálum. Höfundur er framkvæmdastjóri Viðskiptaþróunar og nýsköpunar hjá Landsvirkjun.
Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason Skoðun
Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason skrifar
Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar
Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason Skoðun