Þjóðin vaknaði og nú er komið að stjórnvöldum Ellen Kristjánsdóttir skrifar 23. júní 2023 11:30 Flest þekkjum við einhvern sem hefur orðið fíkn að bráð. Fíknin fer ekki í manngreinarálit og því er alls ekki um einsleitan hóp að ræða. Sum ánetjast ung og önnur jafnvel á gamalsaldri. Þau sem leita sér meðferðar hafa oftast einlægan vilja til að snúa við blaðinu en því miður er málið ekki alltaf svo einfalt. Í samfélaginu er nokkuð almenn sátt um nauðsyn þess að styðja við meðferðarúrræði og hjálpa sjúklingum að komast aftur inn í samfélagið. Hins vegar hefur verið talsverður vandræðagangur í málefnum sem varða þau sem ekki ná bata og festast í hinum harða heimi neyslunnar. Enginn ætlar sér að fara þangað. Þar snýst allt um næsta skammt því fráhvörfin eru óbærileg og allt er reynt til að forðast þau. Í mörgum tilfellum kemur sprautan til sögunnar, með allri þeirri auknu hættu sem slíkri neyslu fylgir. Skaðaminnkunarstarfsemi Rauða krossins hefur undanfarin ár verið ómetanlegt ljós í tilveru þeirra verst settu í þessum hópi. Grundvallarmarkmið skaðaminnkunar er að halda fólki á lífi og koma í veg fyrir óafturkræfan skaða sem hlotist getur af vímuefnanotkun, en ekki að koma í veg fyrir notkunina sjálfa. Þetta felst t.d. í eftirliti með notkun vímuefnanna og viðbrögðum ef hættuleg einkenni gera vart við sig. Boðið er upp á hreinar sprautur og nálar og þjálfað starfsfólk mætir skjólstæðingum með hlýlegu og fordómalausu viðmóti. Nefúðinn Naloxone fæst líka án endurgjalds, en hann bjargar lífi þeirra sem hafa tekið of stóran skammt af ópíóíðalyfjum, sem og strimlar til að athuga styrkleika lyfjanna eða hvort óvænt efni leynist í þeim. Skjólstæðingar geta líka fengið næringu, sálrænan stuðning, hlý föt og fleira. Í mars 2022 opnaði Rauði krossinn nýtt neyslurými, Ylju. Um tilraunaverkefni til eins árs var að ræða og það lokaði í mars á þessu ári. Tryggð hefur verið áframhaldandi fjármögnun fyrir rekstur rýmisins, en það skortir húsnæði. Síðan rýminu var lokað hafa sýkingar af völdum vímuefnanotknunar í æð rokið upp, með tilheyrandi álagi og kostnaði fyrir heilbrigðiskerfið. Sömu þróun má sjá í nágrannalöndum okkar. Dæmin sanna að þar sem dregið er úr skaðaminnkandi þjónustu eykst álag á aðra þætti heilbrigðiskerfisins og dauðsföllum fjölgar. Neyslurými koma ekki í stað meðferðar. Í draumaheimi myndu öll fara í meðferð og læknast, en því miður er það ekki svo. Sum geta ekki hætt, sama hversu djúpt sem þau virðast sokkin og þurfa bara björgunarhring til að halda lífi og eiga von. Meðferð og skaðaminnkun eru ekki andstæður. Skaðaminnkun hvetur ekki til aukinnar neyslu heldur bætir lísgæði þeirra sem lifa með fíkn og dregur þar með úr ýmsum samfélagslegum skaða. Mannslíf eru í húfi. Á hverju strandar? Tónleikarnir „Vaknaðu!“ voru nýlega haldnir í Hörpu og sendir út á RÚV til þess að vekja athygli á þeirri hræðilegu staðreynd að fjöldi ungs fólks hefur látist af völdum ópíóíðalyfja á undanförnum mánuðum. Í tengslum við tónleikana var efnt til söfnunar til styrktar Rauða krossinum og starfsemi hans á sviði forvarna og skaðaminnkunar. Árangurinn fór fram úr björtustu vonum. Þjóðin vaknaði svo sannarlega og fylkti sér á bak við þetta þarfa málefni. Rauði krossinn hefur þar með fengið fjármagn til að sinna áfram sínu góða starfi um sinn en til þess að hægt verði að halda áfram af fullum krafti vantar aðeins staðsetningu fyrir 200 fermetra neyslurými. Húsnæðið er þegar fyrir hendi (í formi gáma) og fjármagnið er til staðar, en nú bíðum við öll eftir viðbrögðum stjórnvalda, sem enn hafa ekki brugðist við óskum um heppilega staðsetningu. Stungið hefur verið upp á ýmsum stöðum sem ekki þarfnast grenndarkynningar, til dæmis auðri lóð við Skúlagötu þar sem engar framkvæmdir eru ráðgerðar fyrr en 2028. Engin svör hafa borist, enn sem komið er. Mannslíf eru í húfi. Á hverju strandar? Höfundur er söngkona og einn skipuleggjenda tónleikanna Vaknaðu!. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fíkn Mest lesið Vindmyllufyrirtæki í áskrift hjá íslenskum almenningi Linda Jónsdóttir Skoðun Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir Skoðun Hvers virði er vara ef hún er ekki seld? Jón Jósafat Björnsson Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson Skoðun Metnaðarfull markmið og stórir sigrar Halla Helgadóttir Skoðun Aulatal um að Evrópa sé veik og getulaus Ole Anton Bieltvedt Skoðun Ár vondra vinnubragða í Stúdentaráði HÍ Katla Ólafsdóttir,Mathias Bragi Ölvisson Skoðun „Evrópa er í hnignun“ – Er það samt? Lítum aðeins á söguna Guðni Freyr Öfjörð Skoðun Vilja Ísland í sambandsríki Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Skipta ekki öll börn jafn miklu máli? Greiðslur Reykjavíkurborgar fyrir nám barna utan sveitarfélags Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Er sjálfbærni bara fyrir raungreinafólk? Saga Helgason skrifar Skoðun Börn í skjóli Kvennaathvarfsins Auður Magnúsdóttir skrifar Skoðun Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nýr vettvangur samskipta? Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson skrifar Skoðun Vilja Ísland í sambandsríki Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Blikkandi viðvörunarljós Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun „Evrópa er í hnignun“ – Er það samt? Lítum aðeins á söguna Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Vindmyllufyrirtæki í áskrift hjá íslenskum almenningi Linda Jónsdóttir skrifar Skoðun Metnaðarfull markmið og stórir sigrar Halla Helgadóttir skrifar Skoðun Hvers virði er vara ef hún er ekki seld? Jón Jósafat Björnsson skrifar Skoðun Aulatal um að Evrópa sé veik og getulaus Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Ár vondra vinnubragða í Stúdentaráði HÍ Katla Ólafsdóttir,Mathias Bragi Ölvisson skrifar Skoðun Mannúð og hugrekki - gegn stríðsglæpum og þjóðarmorði Ólafur Ingólfsson skrifar Skoðun Framtíð menntunar – byggjum á trausti, ekki tortryggni Helga Kristín Kolbeins skrifar Skoðun Fé án hirðis Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson skrifar Skoðun Gæludýr geta dimmu í dagsljós breytt Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Myllan sem mala átti gull Andrés Kristjánsson skrifar Skoðun Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson,Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Pírati pissar í skóinn sinn Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Fáum presta aftur inn í skólana Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Rösk og reiðubúin fyrir landsbyggðina Hópur Röskvuliða skrifar Skoðun Icelandic Learning is a Gendered Health Issue Logan Lee Sigurðsson skrifar Skoðun Goðsögnin um UFS-sjóði sem róttækar „woke"- fjárfestingar Már Wolfgang Mixa skrifar Skoðun Framtíð Öskjuhlíðar Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vanhæfur Sjálfstæðisflokkur Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Mælt fyrir miklum kjarabótum öryrkja og aldraðra Inga Sæland skrifar Skoðun Mannréttindabrot og stríðsglæpir Rússa í Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Sjá meira
Flest þekkjum við einhvern sem hefur orðið fíkn að bráð. Fíknin fer ekki í manngreinarálit og því er alls ekki um einsleitan hóp að ræða. Sum ánetjast ung og önnur jafnvel á gamalsaldri. Þau sem leita sér meðferðar hafa oftast einlægan vilja til að snúa við blaðinu en því miður er málið ekki alltaf svo einfalt. Í samfélaginu er nokkuð almenn sátt um nauðsyn þess að styðja við meðferðarúrræði og hjálpa sjúklingum að komast aftur inn í samfélagið. Hins vegar hefur verið talsverður vandræðagangur í málefnum sem varða þau sem ekki ná bata og festast í hinum harða heimi neyslunnar. Enginn ætlar sér að fara þangað. Þar snýst allt um næsta skammt því fráhvörfin eru óbærileg og allt er reynt til að forðast þau. Í mörgum tilfellum kemur sprautan til sögunnar, með allri þeirri auknu hættu sem slíkri neyslu fylgir. Skaðaminnkunarstarfsemi Rauða krossins hefur undanfarin ár verið ómetanlegt ljós í tilveru þeirra verst settu í þessum hópi. Grundvallarmarkmið skaðaminnkunar er að halda fólki á lífi og koma í veg fyrir óafturkræfan skaða sem hlotist getur af vímuefnanotkun, en ekki að koma í veg fyrir notkunina sjálfa. Þetta felst t.d. í eftirliti með notkun vímuefnanna og viðbrögðum ef hættuleg einkenni gera vart við sig. Boðið er upp á hreinar sprautur og nálar og þjálfað starfsfólk mætir skjólstæðingum með hlýlegu og fordómalausu viðmóti. Nefúðinn Naloxone fæst líka án endurgjalds, en hann bjargar lífi þeirra sem hafa tekið of stóran skammt af ópíóíðalyfjum, sem og strimlar til að athuga styrkleika lyfjanna eða hvort óvænt efni leynist í þeim. Skjólstæðingar geta líka fengið næringu, sálrænan stuðning, hlý föt og fleira. Í mars 2022 opnaði Rauði krossinn nýtt neyslurými, Ylju. Um tilraunaverkefni til eins árs var að ræða og það lokaði í mars á þessu ári. Tryggð hefur verið áframhaldandi fjármögnun fyrir rekstur rýmisins, en það skortir húsnæði. Síðan rýminu var lokað hafa sýkingar af völdum vímuefnanotknunar í æð rokið upp, með tilheyrandi álagi og kostnaði fyrir heilbrigðiskerfið. Sömu þróun má sjá í nágrannalöndum okkar. Dæmin sanna að þar sem dregið er úr skaðaminnkandi þjónustu eykst álag á aðra þætti heilbrigðiskerfisins og dauðsföllum fjölgar. Neyslurými koma ekki í stað meðferðar. Í draumaheimi myndu öll fara í meðferð og læknast, en því miður er það ekki svo. Sum geta ekki hætt, sama hversu djúpt sem þau virðast sokkin og þurfa bara björgunarhring til að halda lífi og eiga von. Meðferð og skaðaminnkun eru ekki andstæður. Skaðaminnkun hvetur ekki til aukinnar neyslu heldur bætir lísgæði þeirra sem lifa með fíkn og dregur þar með úr ýmsum samfélagslegum skaða. Mannslíf eru í húfi. Á hverju strandar? Tónleikarnir „Vaknaðu!“ voru nýlega haldnir í Hörpu og sendir út á RÚV til þess að vekja athygli á þeirri hræðilegu staðreynd að fjöldi ungs fólks hefur látist af völdum ópíóíðalyfja á undanförnum mánuðum. Í tengslum við tónleikana var efnt til söfnunar til styrktar Rauða krossinum og starfsemi hans á sviði forvarna og skaðaminnkunar. Árangurinn fór fram úr björtustu vonum. Þjóðin vaknaði svo sannarlega og fylkti sér á bak við þetta þarfa málefni. Rauði krossinn hefur þar með fengið fjármagn til að sinna áfram sínu góða starfi um sinn en til þess að hægt verði að halda áfram af fullum krafti vantar aðeins staðsetningu fyrir 200 fermetra neyslurými. Húsnæðið er þegar fyrir hendi (í formi gáma) og fjármagnið er til staðar, en nú bíðum við öll eftir viðbrögðum stjórnvalda, sem enn hafa ekki brugðist við óskum um heppilega staðsetningu. Stungið hefur verið upp á ýmsum stöðum sem ekki þarfnast grenndarkynningar, til dæmis auðri lóð við Skúlagötu þar sem engar framkvæmdir eru ráðgerðar fyrr en 2028. Engin svör hafa borist, enn sem komið er. Mannslíf eru í húfi. Á hverju strandar? Höfundur er söngkona og einn skipuleggjenda tónleikanna Vaknaðu!.
Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir Skoðun
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun
Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson Skoðun
Skoðun Skipta ekki öll börn jafn miklu máli? Greiðslur Reykjavíkurborgar fyrir nám barna utan sveitarfélags Hrönn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson skrifar
Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar
Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir Skoðun
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun
Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson Skoðun