Vonast eftir markvissari aðgerðaáætlun í væntanlegri uppfærslu Kjartan Kjartansson skrifar 14. september 2023 07:01 Guðlaugur Þór Þórðarson og Guðmundur Ingi Guðbrandsson, núverandi og fyrrverandi ráðherrar loftslagsmála í ríkisstjórninni, ganga niður stiga í Ráðherrabústaðnum. Vísir/Vilhelm Ríkisstjórnin stefnir að því að leggja fram uppfærða aðgerðaáætlun í loftslagsmálum fyrir lok ársins. Formaður loftslagsráðs segir að áætlunin þurfi að verða mun markvissari með tölulegum markmiðum og skýrari ábyrgðarskiptingu en sú sem nú er í gildi. Fyrsta fjármagnaða aðgerðaáætlunin í loftslagsmálum var kynnt á fyrri hluta fyrra kjörtímabils núverandi ríkisstjórnar árið 2018. Hún var uppfærð árið 2020 með fimmtán nýjum aðgerðum. Þá var fullyrt að aðgerðirnar dygðu til þess að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda um 35 prósent fyrir árið 2030 miðað við árið 2005. Ísland stæði þá nokkuð ríflega við skuldbindingu sína um 29 prósent samdrátt sem var hlutdeild landsins í þáverandi sameiginlegu markmiði með Evrópusambandinu. Töluvert vantar þó upp á að það markmið náist miðað við framreikning Umhverfisstofnunar á losun Íslands sem var birtur í apríl. Samdráttur með núverandi eða staðfestum aðgerðum verður um 24 prósent að mati stofnunarinnar. Sjálfstætt landsmarkmið sem ríkisstjórnin setti sér við upphaf núverandi kjörtímabils um 55 prósent samdrátt fyrir lok áratugsins er víðsfjarri. Guðlaugur Þór Þórðarson, loftslagsráðherra, sagði of snemmt að kveða upp dóm um loftslagsmarkmið ríkisstjórnarinnar eftir að framreikningur Umhverfisstofnunar var kynntur og boðaði uppfærslu á aðgerðaáætluninni. „Við viljum gera hana eins hratt og við getum en á sama tíma með aðgerðum sem eru mælanlegar og skilgreindar þannig að við vitum hvar við stöndum,“ sagði hann í apríl. Sérstök áhersla á alþjóðlegu skuldbindingarnar Ráðherrann upplýsti ríkisstjórnina um vinnu við uppfærslu á aðgerðaáætluninni á fundi hennar í síðustu viku. Í skriflegu svari við fyrirspurn Vísis segir ráðuneyti hans að stefnt sé að því að birta hana fyrir árslok. Horft sé til markmiða ríkisstjórnarinnar um 55 prósent samdrátt í losun á beinni ábyrgð Íslands fyrir 2030 og að grunnur verði lagður að kolefnishlutleysi árið 2040. Sérstök áhersla verði lögð á aðgerðir til þess að uppfylla skuldbindingar gagnvart Evrópusambandinu um samdrátt í losun sem telst á beinni ábyrgð Íslands. ESB stefnir að 55 prósent samdrætti fyrir árið 2030 en hlutdeild Íslands í því markmiði hefur enn ekki verið ákvörðuð. Byggt verður á grunni aðgerðaáætlunarinnar frá árinu 2020 að viðbættum áherslum og aðgerðum sem samtal ráðuneytisins við Samtök atvinnulífsins, sveitarfélögin, samtök í landbúnaði og fleiri um gerð loftslagsvísa atvinnulífsins leiddi af sér. Einnig á að líta til aðgerðaáætlana nágrannaríkjanna sem fyrirmynda. Halldór Þorgeirsson, starfandi formaður loftslagsráðs. Skipunartími ráðsins rann út í byrjun mánaðar en verið er að skoða hvernig það verður endurskipað. Halldór var áður framkvæmdastjóri hjá loftslagssamningi Sameinuðu þjóðanna.Vísir/Vilhelm Eiga að geta verið nákvæmari um ætlaðan árangur Núgildandi aðgerðaáætlun hefur meðal annars sætt gagnrýni fyrir að vera ekki nógu skýr um hvaða árangri einstakar aðgerðir eiga að skila. Halldór Þorgeirsson, formaður loftslagsráðs, ráðgjafarráðs sem á að veita stjórnvöldum aðhald og ráðgjöf í loftslagsmálum, segir að aðgerðaáætlunin þurfi að verða miklu markvissari með tölulegum upplýsingum og mun skýrari skiptingu ábyrgðar. „Það er komin það mikil reynsla að við eigum að geta verið nákvæmari um hvaða árangri hlutir geta skilað,“ segir Halldór við Vísi. Ákveðnar hugmyndir séu um lausnir en ekki sé ljóst hvernig þær eiga að verða að raunveruleika. „Það er það sem þarf að breytast, að það sé verið að ráðast í tilteknar fjárfestingar,“ segir hann. Töf eykur kostnaðinn Halldóri er sérstaklega hugsað til ábyrgðar atvinnulífsins sem hann segir tilbúið að gera margt til þess að draga úr losun. Það sé hins vegar að bíða eftir kostnaðarskiptingu vegna dýrra fjárfestinga sem aðgerðirnar kalla á. „Í öllu svona kemur töf bara til með að auka kostnaðinn. Þess vegna er svo brýnt að við breytum núverandi ástandi. Það er svo ljóst að við höfum ekki náð tökum á losuninni. Það þarf virkilega margt að gerast núna og afdrifaríkar ákvarðanir sem þarf að taka,“ segir hann. Það er engin ein loftslagsaðgerð sem Halldór segir að þurfi að rata í aðgerðaáætlunina. Hún þurfti fyrst og fremst að vera markviss, ábyrgðaskiptingin skýr og árangurinn af henni sé metinn fyrir fram. Árni Finnsson, framkvæmdastjóri Náttúruverndarsamtaka Íslands.Vísir/Sigurjón Markmiðin verði að vera skýr og trúverðug Árni Finnsson, framkvæmdastjóri Náttúruverndarsamtaka Íslands, segist furða sig á hvað íslenskir ráðamenn dragi lappirnar í loftslagsmálum. Hann gagnrýnir að hlutdeild Íslands í uppfærðu sameiginlegu losunarmarkmiði Evrópusambandsins og Noregs liggi enn ekki fyrir. Loftslagsráðherra hafi talað um opinberlega að hlutdeildin gæti numið um fjörutíu prósent samdrætti í losun. Í formlegu svari við fyrirspurn á Alþingi í síðustu viku hafi hann engu að síður sagt að viðræður við Evrópusambandið standi enn yfir. „Spurningin er: hvað tefur ríkisstjórnina? Af hverju þetta aðgerðaleysi. Ríkisstjórnin verður að setja skýr, trúverðug markmið um samdrátt í losun,“ segir Árni. Loftslagsmál Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Mest lesið Greindi þátt almennings og fjölmiðla í máli „strokufangans“ Innlent Sagður hafa tæmt sjóði flokksins og rekur nýja stjórn úr húsnæðinu Innlent Þúsundir syrgja í Tehran og Trump segir æðstaklerkinn ljúga Erlent Halla forseti blandar sér í götuljósaumræðuna Innlent Mikill viðbúnaður vegna eftirfarar á Sæbraut Innlent Reiða fram rúma milljón fyrir Jakub Innlent Vonar að Rauði krossinn endurskoði afstöðu sína Innlent Segir ásakanir kjaftæði og íhugar meiðyrðamál Innlent „Þurfum að huga að forvörnum“ Fréttir Allt að sautján stiga hiti í dag Veður Fleiri fréttir Handtóku ökumann eftir eftirför á Sæbraut Vonar að Rauði krossinn endurskoði afstöðu sína Segir ásakanir kjaftæði og íhugar meiðyrðamál Átök í Sósíalistaflokknum, þinglokaviðræður og síðasti dagur Litlu kaffistofunnar Veiðigjöld ekki á dagskrá þingfundar í dag Gripinn við innbrot og bíl ekið inn í búð Greindi þátt almennings og fjölmiðla í máli „strokufangans“ Mikill viðbúnaður vegna eftirfarar á Sæbraut Sagður hafa tæmt sjóði flokksins og rekur nýja stjórn úr húsnæðinu Halla forseti blandar sér í götuljósaumræðuna Reiða fram rúma milljón fyrir Jakub Tilraun langtímakjarasamninga hafi mistekist Málið rannsakað sem tilraun til manndráps Telja Múmínlundinn klárt brot á höfundarétti Glænýr leikskóli í Mosfellsbæ heitir Sumarhús Verðbólguvonbrigði, hraðakstur og kokkur með keppnisskap Málið týndist í kerfinu og reyndist á endanum fyrnt Segulómtækið enn óvirkt og beðið eftir þúsund lítrum af helíni „Allar kannanir eru með einhverja óvissu“ Steini frá Straumnesi látinn Áfram frestað meðan formenn funda Birgir Ármannsson kominn með málflutningsréttindi Þingmenn ekki svo heppnir að fá tvöföld laun Standa saman gegn „óskiljanlegri“ ósk Vegagerðarinnar Helgi leiðir nefnd um atvinnumál í Norðurþingi Nú má heita Kareem Link Baggio og Anóra Vava Star Kerfið bilaði og atkvæði greidd upp á gamla mátann Ánægja með gjaldfrjálsar skólamáltíðir en fjármögnunin áskorun Verðbólga eykst og Alþingi í óvissu Gerðu úttekt á skrifstofu Ríkissáttasemjara Sjá meira
Fyrsta fjármagnaða aðgerðaáætlunin í loftslagsmálum var kynnt á fyrri hluta fyrra kjörtímabils núverandi ríkisstjórnar árið 2018. Hún var uppfærð árið 2020 með fimmtán nýjum aðgerðum. Þá var fullyrt að aðgerðirnar dygðu til þess að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda um 35 prósent fyrir árið 2030 miðað við árið 2005. Ísland stæði þá nokkuð ríflega við skuldbindingu sína um 29 prósent samdrátt sem var hlutdeild landsins í þáverandi sameiginlegu markmiði með Evrópusambandinu. Töluvert vantar þó upp á að það markmið náist miðað við framreikning Umhverfisstofnunar á losun Íslands sem var birtur í apríl. Samdráttur með núverandi eða staðfestum aðgerðum verður um 24 prósent að mati stofnunarinnar. Sjálfstætt landsmarkmið sem ríkisstjórnin setti sér við upphaf núverandi kjörtímabils um 55 prósent samdrátt fyrir lok áratugsins er víðsfjarri. Guðlaugur Þór Þórðarson, loftslagsráðherra, sagði of snemmt að kveða upp dóm um loftslagsmarkmið ríkisstjórnarinnar eftir að framreikningur Umhverfisstofnunar var kynntur og boðaði uppfærslu á aðgerðaáætluninni. „Við viljum gera hana eins hratt og við getum en á sama tíma með aðgerðum sem eru mælanlegar og skilgreindar þannig að við vitum hvar við stöndum,“ sagði hann í apríl. Sérstök áhersla á alþjóðlegu skuldbindingarnar Ráðherrann upplýsti ríkisstjórnina um vinnu við uppfærslu á aðgerðaáætluninni á fundi hennar í síðustu viku. Í skriflegu svari við fyrirspurn Vísis segir ráðuneyti hans að stefnt sé að því að birta hana fyrir árslok. Horft sé til markmiða ríkisstjórnarinnar um 55 prósent samdrátt í losun á beinni ábyrgð Íslands fyrir 2030 og að grunnur verði lagður að kolefnishlutleysi árið 2040. Sérstök áhersla verði lögð á aðgerðir til þess að uppfylla skuldbindingar gagnvart Evrópusambandinu um samdrátt í losun sem telst á beinni ábyrgð Íslands. ESB stefnir að 55 prósent samdrætti fyrir árið 2030 en hlutdeild Íslands í því markmiði hefur enn ekki verið ákvörðuð. Byggt verður á grunni aðgerðaáætlunarinnar frá árinu 2020 að viðbættum áherslum og aðgerðum sem samtal ráðuneytisins við Samtök atvinnulífsins, sveitarfélögin, samtök í landbúnaði og fleiri um gerð loftslagsvísa atvinnulífsins leiddi af sér. Einnig á að líta til aðgerðaáætlana nágrannaríkjanna sem fyrirmynda. Halldór Þorgeirsson, starfandi formaður loftslagsráðs. Skipunartími ráðsins rann út í byrjun mánaðar en verið er að skoða hvernig það verður endurskipað. Halldór var áður framkvæmdastjóri hjá loftslagssamningi Sameinuðu þjóðanna.Vísir/Vilhelm Eiga að geta verið nákvæmari um ætlaðan árangur Núgildandi aðgerðaáætlun hefur meðal annars sætt gagnrýni fyrir að vera ekki nógu skýr um hvaða árangri einstakar aðgerðir eiga að skila. Halldór Þorgeirsson, formaður loftslagsráðs, ráðgjafarráðs sem á að veita stjórnvöldum aðhald og ráðgjöf í loftslagsmálum, segir að aðgerðaáætlunin þurfi að verða miklu markvissari með tölulegum upplýsingum og mun skýrari skiptingu ábyrgðar. „Það er komin það mikil reynsla að við eigum að geta verið nákvæmari um hvaða árangri hlutir geta skilað,“ segir Halldór við Vísi. Ákveðnar hugmyndir séu um lausnir en ekki sé ljóst hvernig þær eiga að verða að raunveruleika. „Það er það sem þarf að breytast, að það sé verið að ráðast í tilteknar fjárfestingar,“ segir hann. Töf eykur kostnaðinn Halldóri er sérstaklega hugsað til ábyrgðar atvinnulífsins sem hann segir tilbúið að gera margt til þess að draga úr losun. Það sé hins vegar að bíða eftir kostnaðarskiptingu vegna dýrra fjárfestinga sem aðgerðirnar kalla á. „Í öllu svona kemur töf bara til með að auka kostnaðinn. Þess vegna er svo brýnt að við breytum núverandi ástandi. Það er svo ljóst að við höfum ekki náð tökum á losuninni. Það þarf virkilega margt að gerast núna og afdrifaríkar ákvarðanir sem þarf að taka,“ segir hann. Það er engin ein loftslagsaðgerð sem Halldór segir að þurfi að rata í aðgerðaáætlunina. Hún þurfti fyrst og fremst að vera markviss, ábyrgðaskiptingin skýr og árangurinn af henni sé metinn fyrir fram. Árni Finnsson, framkvæmdastjóri Náttúruverndarsamtaka Íslands.Vísir/Sigurjón Markmiðin verði að vera skýr og trúverðug Árni Finnsson, framkvæmdastjóri Náttúruverndarsamtaka Íslands, segist furða sig á hvað íslenskir ráðamenn dragi lappirnar í loftslagsmálum. Hann gagnrýnir að hlutdeild Íslands í uppfærðu sameiginlegu losunarmarkmiði Evrópusambandsins og Noregs liggi enn ekki fyrir. Loftslagsráðherra hafi talað um opinberlega að hlutdeildin gæti numið um fjörutíu prósent samdrætti í losun. Í formlegu svari við fyrirspurn á Alþingi í síðustu viku hafi hann engu að síður sagt að viðræður við Evrópusambandið standi enn yfir. „Spurningin er: hvað tefur ríkisstjórnina? Af hverju þetta aðgerðaleysi. Ríkisstjórnin verður að setja skýr, trúverðug markmið um samdrátt í losun,“ segir Árni.
Loftslagsmál Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Mest lesið Greindi þátt almennings og fjölmiðla í máli „strokufangans“ Innlent Sagður hafa tæmt sjóði flokksins og rekur nýja stjórn úr húsnæðinu Innlent Þúsundir syrgja í Tehran og Trump segir æðstaklerkinn ljúga Erlent Halla forseti blandar sér í götuljósaumræðuna Innlent Mikill viðbúnaður vegna eftirfarar á Sæbraut Innlent Reiða fram rúma milljón fyrir Jakub Innlent Vonar að Rauði krossinn endurskoði afstöðu sína Innlent Segir ásakanir kjaftæði og íhugar meiðyrðamál Innlent „Þurfum að huga að forvörnum“ Fréttir Allt að sautján stiga hiti í dag Veður Fleiri fréttir Handtóku ökumann eftir eftirför á Sæbraut Vonar að Rauði krossinn endurskoði afstöðu sína Segir ásakanir kjaftæði og íhugar meiðyrðamál Átök í Sósíalistaflokknum, þinglokaviðræður og síðasti dagur Litlu kaffistofunnar Veiðigjöld ekki á dagskrá þingfundar í dag Gripinn við innbrot og bíl ekið inn í búð Greindi þátt almennings og fjölmiðla í máli „strokufangans“ Mikill viðbúnaður vegna eftirfarar á Sæbraut Sagður hafa tæmt sjóði flokksins og rekur nýja stjórn úr húsnæðinu Halla forseti blandar sér í götuljósaumræðuna Reiða fram rúma milljón fyrir Jakub Tilraun langtímakjarasamninga hafi mistekist Málið rannsakað sem tilraun til manndráps Telja Múmínlundinn klárt brot á höfundarétti Glænýr leikskóli í Mosfellsbæ heitir Sumarhús Verðbólguvonbrigði, hraðakstur og kokkur með keppnisskap Málið týndist í kerfinu og reyndist á endanum fyrnt Segulómtækið enn óvirkt og beðið eftir þúsund lítrum af helíni „Allar kannanir eru með einhverja óvissu“ Steini frá Straumnesi látinn Áfram frestað meðan formenn funda Birgir Ármannsson kominn með málflutningsréttindi Þingmenn ekki svo heppnir að fá tvöföld laun Standa saman gegn „óskiljanlegri“ ósk Vegagerðarinnar Helgi leiðir nefnd um atvinnumál í Norðurþingi Nú má heita Kareem Link Baggio og Anóra Vava Star Kerfið bilaði og atkvæði greidd upp á gamla mátann Ánægja með gjaldfrjálsar skólamáltíðir en fjármögnunin áskorun Verðbólga eykst og Alþingi í óvissu Gerðu úttekt á skrifstofu Ríkissáttasemjara Sjá meira