Milljarðar frá fólkinu í landinu Halla Þorvaldsdóttir skrifar 11. október 2023 12:30 Nýverið birti fjármálaráðuneytið frétt um að almenningur hefði styrkt almannaheillafélög um 6,6 milljarða króna á síðasta ári. Þetta eru afar áhugaverðar upplýsingar sem nú eru í fyrsta sinn aðgengilegar, í kjölfar lagabreytinga sem gerðar voru árið 2021. Með breytingunni er fólki umbunað með skattaafslætti fyrir að styrkja almannaheillafélög. Í henni felst viðurkenning Alþingis á gildi styrkja almennings fyrir samfélagið allt og upplýsingarnar sýna með óyggjandi hætti trú almennings á gott starf almannaheillafélaga. Til að einstaklingar fái skattaafslátt vegna styrkja sinna þurfa félögin sem njóta styrkjanna að vera skráð í almannaheillaskrá Skattsins en í henni geta aðeins verið félög sem eru óhagnaðardrifin og hafa samfélagsleg markmið að leiðarljósi. Skilgreiningin er breið og nær yfir flest sjúklingasamtök, mannúðar- og líknarstarfsemi, björgunarsveitir og rannsóknasjóði, svo eitthvað sé nefnt. Almannaheillafélög senda Skattinum árlega upplýsingar um framlög fólks. Út frá þeim fæst góð vísbending um heildarframlag almennings til félaganna. Fjármálaráðuneytinu reiknast til að á síðasta ári hafi styrkir almennings numið 6,6 milljörðum króna. Við höfum lengi vitað að almenningur fjármagnar með styrkjum sínum mikilvæga starfsemi í landinu en með þessum nýju fréttum er ljóst hversu magnaður þessi stuðningur er. Mögulega hugsa margir eins og eldri karlmaður sem stendur mér nærri: „Maður er svo þakklátur fyrir að geta stutt þessi samtök og félög, frekar en að þurfa að nýta þjónustu þeirra.“ Þær raddir heyrast stundum að betur færi á að hið opinbera sinnti því starfi sem almannaheillafélögin standa fyrir og stundum á það við. Hitt er annað mál að með styrkjum til félaganna hefur fólk tækifæri til styrkja þann málstað sem stendur hjarta þess næst. Það tækifæri nýtir fólk sér og er þakklátt fyrir. Samkvæmt frétt fjármálaráðuneytisins fengu 96.000 einstaklingar skattaafslátt vegna styrkja á síðasta ári, sem jafngildir um þriðjungi allra íbúa landsins, 18 ára og eldri. Þegar betur er að gáð er þetta einungis brot af styrkjum landsmanna, því skattaafsláttur fæst bara vegna beinna fjárframlaga. Inni í 6,6 milljörðunum eru því engar Bleikar slaufur, engir Álfar, engir Neyðarkallar, engin armbönd eða Mottumarssokkar, engir flugeldar, minningarkort eða happdrættismiðar, svo fátt eitt sé talið. Ég veit ekki frekar en aðrir hver heildarupphæð stuðnings almennings við félög sem vinna samfélaginu til heilla er, en get vel ímyndað mér að hún sé allavega tvöföld sú upphæð sem kom fram í frétt ráðuneytisins. Krabbameinsfélagið hefur notið stuðnings og styrkja almennings allt frá upphafi, eða í rúm 70 ár, og því ljóst að skuldbinding félagsins við fólkið í landinu er mikil. Félagið sinnir öllu starfi sínu án opinberra styrkja og almenningur á því hlutdeild í öllu starfi félagsins, hvort sem það snýr að forvörnum gegn krabbameinum, ókeypis ráðgjöf og stuðningi fagfólks, þjálfun sjálfboðaliða, rannsóknum, hagsmunagæslu, stuðningi við starf aðildarfélaga um allt land eða að koma á margs konar nýrri þjónustu. Styrkir rúmlega 20.000 Velunnara, mánaðarlegra styrktaraðila félagsins, auk annarra stuðningsaðila, m.a. í Bleiku slaufunni sem nú er í hámarki, mikil ráðdeild í rekstri og fyrirhyggjusemi gerir að verkum að félagið stendur vel fjárhagslega. Félagið hefur getað byggt upp varasjóð sem gerir því kleift að geta haldið starfsemi áfram þó brestur verði í fjáröflunum, til dæmis vegna þrenginga í samfélaginu, og félagið hefur líka burði til að leggja stórum verkefnum lið sem geta skipt sköpum fyrir sjúklinga, aðstandendur og starfsfólk. Skemmst er að minnast þess að vorið 2021 bauð félagið heilbrigðisyfirvöldum að kosta að einum þriðja byggingu nýrrar dagdeildar blóð- og krabbameinslækninga á Landspítala, gegn því að strax yrði hafist handa. Önnur saga er að ríkið þáði ekki það liðsinni og staðreyndin er því miður sú að nú, rúmum tveimur árum seinna, fréttist ekkert af ákvörðunum um hvar þjóðarsjúkrahúsið ætlar að þjónusta sívaxandi fjölda fólks sem tekst á við eitt stærsta verkefni lífs síns í krabbameinsmeðferð. Þeir fjármunir sem félagið ætlaði í verkefnið eru hins vegar enn til og verða ávaxtaðir þar til bestu not finnast. Mér vitanlega hefur ekki verið reynt að leggja mat á heildargildi eða virði starfsemi almannaheillafélaga. Það er hins vegar verkefni sem væri vert að reyna að ná utan um og ég er sannfærð um að stærðargráðan kæmi á óvart. Starf félaganna er ótrúlega mikilvægt og fjölbreytt og er oftast unnið af þeim drifkrafti og dugnaði sem einkennir fólk sem vinnur af mikilli hugsjón fyrir mikilvægan málstað. Félögin gegna stóru hlutverki í að færa dýrmæta reynslu og þekkingu frá systurfélögum erlendis til landsins og hafa oftast mikinn sveigjanleika í starfi sínu. Ég leyfi mér að fullyrða að árangur af starfi þeirra sé gríðarlegur. Um leið og félögin njóta stuðnings og styrkja er ábyrgð þeirra mikil. Að starfa alfarið fyrir söfnunarfé setur miklar kröfur á félögin sem njóta styrkjanna, hvort sem það lýtur að því að sinna góðu starfi eða upplýsingagjöf, bæði um starfið sjálft, árangurinn og meðferð fjár. Einn af hverjum þremur Íslendingum getur búist við því að fá krabbamein á lífsleiðinni og hinir eru flestir í stöðu aðstandenda, sumir oft. Málstaðurinn stendur okkur öllum nærri og við viljum hafa áhrif til góðs, okkur öllum til heilla. Við hjá Krabbameinsfélaginu erum eilíflega þakklátt þeim mikla stuðningi sem félagið nýtur. Ef hugurinn hefur ekki þegar ratað þangað hvet ég þig til að hlusta á Rúnar heitinn Júlíusson þar sem hann syngur Það þarf fólk eins og þig fyrir fólk eins og mig. Þetta er nefnilega ekki svo flókið. Saman erum við sterkari. Samstaða og stuðningur okkar getur flutt fjöll og breytt öllu fyrir þau sem á þurfa að halda, m.a. þau sem glíma við krabbamein. Krabbameinsfélagið þakkar ómetanlegan stuðning undanfarin 70 ár. Höfundur er framkvæmdastjóri Krabbameinsfélagsins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Halla Þorvaldsdóttir Heilbrigðismál Mest lesið Í skjóli hvíta bjargvættarins Yousef Ingi Tamimi Skoðun Þegar fólkið okkar langar að deyja Sigurborg Sveinsdóttir,Svava Arnardóttir Skoðun 7 símtöl í röð - en ekkert fer í gegn Gró Einarsdóttir Skoðun Ríkisstjórn lobbýistanna Jón Ferdínand Estherarson Skoðun Vörusvik Rafmenntar í nafni Kvikmyndaskóla Íslands og afleiðingar þeirra Böðvar Bjarki Pétursson,Friðrik Þór Friðriksson Skoðun Áttaviti í öldrunarþjónustu Gunnlaugur Már Briem Skoðun Reynslunni ríkari eftir fjárhagsleg áföll síðustu ára Njáll Trausti Friðbertsson Skoðun Í senn minning og ákvörðun um framtíð Elliði Vignisson Skoðun Why protest works Adam Daniel Fishwick Skoðun Hvert stefnir ráðherra? Aðalsteinn Árni Baldursson Skoðun Skoðun Skoðun Vörusvik Rafmenntar í nafni Kvikmyndaskóla Íslands og afleiðingar þeirra Böðvar Bjarki Pétursson,Friðrik Þór Friðriksson skrifar Skoðun Fleiri átök = verri útkoma í lestri? Birgir Hrafn Birgisson skrifar Skoðun Biðin sem (enn) veikir og tekur Guðlaugur Eyjólfsson skrifar Skoðun Stafrænt netöryggisbelti Hrannar Ásgrímsson skrifar Skoðun Hvert stefnir ráðherra? Aðalsteinn Árni Baldursson skrifar Skoðun Free tuition Colin Fisher skrifar Skoðun Þegar fólkið okkar langar að deyja Sigurborg Sveinsdóttir,Svava Arnardóttir skrifar Skoðun Why protest works Adam Daniel Fishwick skrifar Skoðun Í senn minning og ákvörðun um framtíð Elliði Vignisson skrifar Skoðun Reynslunni ríkari eftir fjárhagsleg áföll síðustu ára Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Ríkisstjórn lobbýistanna Jón Ferdínand Estherarson skrifar Skoðun 7 símtöl í röð - en ekkert fer í gegn Gró Einarsdóttir skrifar Skoðun Áttaviti í öldrunarþjónustu Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Í skjóli hvíta bjargvættarins Yousef Ingi Tamimi skrifar Skoðun Að gjamma á stóra grábjörninn getur haft afleiðingar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Lokun Leo Seafood - Afleiðing tvöföldunar veiðigjalda Sigurgeir B. Kristgeirsson skrifar Skoðun Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir skrifar Skoðun Allir geta hjálpað einhverjum Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Við erum ekki valdalausar. Við erum óbrjótandi Noorina Khalikyar skrifar Skoðun Vægið eftir sem áður dropi í hafið Hjörtur J Guðmundsson skrifar Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson skrifar Skoðun Fólk í sárum veldur tárum Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og grátur í draumum Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Sjá meira
Nýverið birti fjármálaráðuneytið frétt um að almenningur hefði styrkt almannaheillafélög um 6,6 milljarða króna á síðasta ári. Þetta eru afar áhugaverðar upplýsingar sem nú eru í fyrsta sinn aðgengilegar, í kjölfar lagabreytinga sem gerðar voru árið 2021. Með breytingunni er fólki umbunað með skattaafslætti fyrir að styrkja almannaheillafélög. Í henni felst viðurkenning Alþingis á gildi styrkja almennings fyrir samfélagið allt og upplýsingarnar sýna með óyggjandi hætti trú almennings á gott starf almannaheillafélaga. Til að einstaklingar fái skattaafslátt vegna styrkja sinna þurfa félögin sem njóta styrkjanna að vera skráð í almannaheillaskrá Skattsins en í henni geta aðeins verið félög sem eru óhagnaðardrifin og hafa samfélagsleg markmið að leiðarljósi. Skilgreiningin er breið og nær yfir flest sjúklingasamtök, mannúðar- og líknarstarfsemi, björgunarsveitir og rannsóknasjóði, svo eitthvað sé nefnt. Almannaheillafélög senda Skattinum árlega upplýsingar um framlög fólks. Út frá þeim fæst góð vísbending um heildarframlag almennings til félaganna. Fjármálaráðuneytinu reiknast til að á síðasta ári hafi styrkir almennings numið 6,6 milljörðum króna. Við höfum lengi vitað að almenningur fjármagnar með styrkjum sínum mikilvæga starfsemi í landinu en með þessum nýju fréttum er ljóst hversu magnaður þessi stuðningur er. Mögulega hugsa margir eins og eldri karlmaður sem stendur mér nærri: „Maður er svo þakklátur fyrir að geta stutt þessi samtök og félög, frekar en að þurfa að nýta þjónustu þeirra.“ Þær raddir heyrast stundum að betur færi á að hið opinbera sinnti því starfi sem almannaheillafélögin standa fyrir og stundum á það við. Hitt er annað mál að með styrkjum til félaganna hefur fólk tækifæri til styrkja þann málstað sem stendur hjarta þess næst. Það tækifæri nýtir fólk sér og er þakklátt fyrir. Samkvæmt frétt fjármálaráðuneytisins fengu 96.000 einstaklingar skattaafslátt vegna styrkja á síðasta ári, sem jafngildir um þriðjungi allra íbúa landsins, 18 ára og eldri. Þegar betur er að gáð er þetta einungis brot af styrkjum landsmanna, því skattaafsláttur fæst bara vegna beinna fjárframlaga. Inni í 6,6 milljörðunum eru því engar Bleikar slaufur, engir Álfar, engir Neyðarkallar, engin armbönd eða Mottumarssokkar, engir flugeldar, minningarkort eða happdrættismiðar, svo fátt eitt sé talið. Ég veit ekki frekar en aðrir hver heildarupphæð stuðnings almennings við félög sem vinna samfélaginu til heilla er, en get vel ímyndað mér að hún sé allavega tvöföld sú upphæð sem kom fram í frétt ráðuneytisins. Krabbameinsfélagið hefur notið stuðnings og styrkja almennings allt frá upphafi, eða í rúm 70 ár, og því ljóst að skuldbinding félagsins við fólkið í landinu er mikil. Félagið sinnir öllu starfi sínu án opinberra styrkja og almenningur á því hlutdeild í öllu starfi félagsins, hvort sem það snýr að forvörnum gegn krabbameinum, ókeypis ráðgjöf og stuðningi fagfólks, þjálfun sjálfboðaliða, rannsóknum, hagsmunagæslu, stuðningi við starf aðildarfélaga um allt land eða að koma á margs konar nýrri þjónustu. Styrkir rúmlega 20.000 Velunnara, mánaðarlegra styrktaraðila félagsins, auk annarra stuðningsaðila, m.a. í Bleiku slaufunni sem nú er í hámarki, mikil ráðdeild í rekstri og fyrirhyggjusemi gerir að verkum að félagið stendur vel fjárhagslega. Félagið hefur getað byggt upp varasjóð sem gerir því kleift að geta haldið starfsemi áfram þó brestur verði í fjáröflunum, til dæmis vegna þrenginga í samfélaginu, og félagið hefur líka burði til að leggja stórum verkefnum lið sem geta skipt sköpum fyrir sjúklinga, aðstandendur og starfsfólk. Skemmst er að minnast þess að vorið 2021 bauð félagið heilbrigðisyfirvöldum að kosta að einum þriðja byggingu nýrrar dagdeildar blóð- og krabbameinslækninga á Landspítala, gegn því að strax yrði hafist handa. Önnur saga er að ríkið þáði ekki það liðsinni og staðreyndin er því miður sú að nú, rúmum tveimur árum seinna, fréttist ekkert af ákvörðunum um hvar þjóðarsjúkrahúsið ætlar að þjónusta sívaxandi fjölda fólks sem tekst á við eitt stærsta verkefni lífs síns í krabbameinsmeðferð. Þeir fjármunir sem félagið ætlaði í verkefnið eru hins vegar enn til og verða ávaxtaðir þar til bestu not finnast. Mér vitanlega hefur ekki verið reynt að leggja mat á heildargildi eða virði starfsemi almannaheillafélaga. Það er hins vegar verkefni sem væri vert að reyna að ná utan um og ég er sannfærð um að stærðargráðan kæmi á óvart. Starf félaganna er ótrúlega mikilvægt og fjölbreytt og er oftast unnið af þeim drifkrafti og dugnaði sem einkennir fólk sem vinnur af mikilli hugsjón fyrir mikilvægan málstað. Félögin gegna stóru hlutverki í að færa dýrmæta reynslu og þekkingu frá systurfélögum erlendis til landsins og hafa oftast mikinn sveigjanleika í starfi sínu. Ég leyfi mér að fullyrða að árangur af starfi þeirra sé gríðarlegur. Um leið og félögin njóta stuðnings og styrkja er ábyrgð þeirra mikil. Að starfa alfarið fyrir söfnunarfé setur miklar kröfur á félögin sem njóta styrkjanna, hvort sem það lýtur að því að sinna góðu starfi eða upplýsingagjöf, bæði um starfið sjálft, árangurinn og meðferð fjár. Einn af hverjum þremur Íslendingum getur búist við því að fá krabbamein á lífsleiðinni og hinir eru flestir í stöðu aðstandenda, sumir oft. Málstaðurinn stendur okkur öllum nærri og við viljum hafa áhrif til góðs, okkur öllum til heilla. Við hjá Krabbameinsfélaginu erum eilíflega þakklátt þeim mikla stuðningi sem félagið nýtur. Ef hugurinn hefur ekki þegar ratað þangað hvet ég þig til að hlusta á Rúnar heitinn Júlíusson þar sem hann syngur Það þarf fólk eins og þig fyrir fólk eins og mig. Þetta er nefnilega ekki svo flókið. Saman erum við sterkari. Samstaða og stuðningur okkar getur flutt fjöll og breytt öllu fyrir þau sem á þurfa að halda, m.a. þau sem glíma við krabbamein. Krabbameinsfélagið þakkar ómetanlegan stuðning undanfarin 70 ár. Höfundur er framkvæmdastjóri Krabbameinsfélagsins.
Vörusvik Rafmenntar í nafni Kvikmyndaskóla Íslands og afleiðingar þeirra Böðvar Bjarki Pétursson,Friðrik Þór Friðriksson Skoðun
Skoðun Vörusvik Rafmenntar í nafni Kvikmyndaskóla Íslands og afleiðingar þeirra Böðvar Bjarki Pétursson,Friðrik Þór Friðriksson skrifar
Skoðun Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir skrifar
Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson skrifar
Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Vörusvik Rafmenntar í nafni Kvikmyndaskóla Íslands og afleiðingar þeirra Böðvar Bjarki Pétursson,Friðrik Þór Friðriksson Skoðun