Félagstengsl og einmanaleiki – hver er staðan? Ingrid Kuhlman skrifar 7. nóvember 2023 07:01 Á hverjum degi heilsa milljarðar manna um allan heim nágrönnum sínum og samstarfsmönnum, senda vinum skilaboð á samfélagsmiðlum og deila hugsunum sínum og tilfinningum með fjölskyldumeðlimum. Þessi félaglegu tengsl gegna mikilvægu hlutverki í að auka lífsgæði okkar, veita tilfinningalegan stuðning, stuðla að góðri líkamlegri og andlegri heilsu, efla persónulegan þroska og byggja upp sterk samfélög. Að fjárfesta tíma og fyrirhöfn í að viðhalda og mynda félagsleg tengsl er á margan hátt grundvöllur tilveru okkar. Einmanaleiki og félagsleg einangrun geta tekið andlegan og líkamlegan toll og hafa verið tengd við langvarandi heilsufarsvandamál eins og háþrýsting, sykursýki, heilabilun, hjarta- og æðasjúkdóma, þunglyndi og kvíða. Öll ofangreind atriði tengjast aukinni hættu á ótímabæru andláti. Með tímanum getur einmanaleiki auk þess skert félagslega færni, sem gerir einstaklingum erfiðara fyrir að mynda og viðhalda tengslum. Á hinn bóginn geta jákvæð félagsleg tengsl eflt félagslega vellíðan og verndað okkur gegn margvíslegum heilsufarsáhættum. Fólk með sterk félagsleg tengsl lifir yfirleitt lengur og upplifir meiri hamingju. Þegar við stöndum frammi fyrir áskorunum er gott að geta treyst á félagslegan stuðning, hvort sem um er að ræða vini, fjölskyldumeðlimi eða samstarfsmenn. Yfirgripsmikil rannsókn á félagstengslum og einmanaleika Í sameiginlegri rannsókn Meta og Gallup í Bandaríkjunum, The Global State of Social Connections, eru tekin saman gögn frá 142 löndum. Um það bil 1000 einstaklingar 15 ára og eldri tóku þátt í hverju landi fyrir sig en í þremur löndum, þ.á.m. á Íslandi, Jamaíku og Púertó Ríkó, var eintakið 500 þátttakendur. Rannsóknin, sem er sú fyrsta sinnar tegundar, sýnir hnattrænt landslag félagslegra tengsla og einmanaleika. Stutt samantekt á niðurstöðunum Þegar niðurstöðurnar eru skoðaðar kemur í ljós að: Flestum (72%) finnst þeir vera „mjög“ eða „nokkuð“ tengdir öðrum á meðan 6% finnst þeir ekki tengdir öðru fólki „yfirleitt“. Næstum fjórðungur jarðarbúa (24%) finnst þeir „mjög“ eða „nokkuð“ einmana á meðan 49% segjast alls ekki einmana. Svipað hlutfall karla (73%) og kvenna (72%) greinir frá því að þeir séu mjög eða frekar tengdir öðrum á meðan 24% karla og kvenna segjast mjög eða frekar einmana. Hafa ber þó í huga að í nokkrum löndum er töluverður kynjamunur í upplifun á félagstengslum og einmanaleika. Fólk á aldrinum 19-29 ára segist meira einmana (27%) en fólk 65 og eldra (17%). Þó að tíðni einmanaleika sé lág hjá eldri aldurshópnum er um að ræða 135 milljónir fullorðinna 65 ára og eldri um allan heim. Hlutfall þessa hóps á bara eftir að vaxa á næstu árum. Sameinuðu þjóðirnar spá því að árið 2050 verði einstaklingar 65 ára og eldri um 1,5 milljarður. Fólk um allan heiminn segist eiga í samskiptum við margs konar þjóðfélagshópa, eins og t.d. vini, fjölskyldu, samstarfsmenn, nágranna, fólk sem deilir sömu áhugamálum eða skoðunum og ókunnuga. Samskipti a.m.k. einu sinni á dag við vini eða fjölskyldu sem býr nálægt eru tíðust á heimsvísu eða 58%. Samskipti við nágranna eru næst tíðust eða 46%. Sumir segjast vera í félagslegum tengslum en upplifa samt einmanaleika. Hver er staða Íslands? Á Íslandi segist mikill meirihluti eða 89% upplifa nokkuð mikil eða mikil félagstengsl, sem er töluvert hærra en meðaltalið á heimsvísu (72%). 10% segjast lítið tengdir öðrum og 1% segist ekki vera með nein félagstengsl, sem er með því lægsta í heiminum. Lítill munur er á milli kynjanna þegar kemur að félagstengslum. Þegar athyglin beinist að einmanaleika segjast 70% Íslendinga alls ekki einmana, sem er töluvert hærra en meðaltalið á heimsvísu (49%). 21% segjast pínulítið einmana og 9% segjast mjög eða nokkuð einmana. Lítill kynjamunur er þegar kemur að einmanaleika. Varðandi tegund félagstengsla þá segjast 81% Íslendinga eiga í samskiptum a.m.k. einu sinni á dag við vini eða fjölskylda sem býr nálægt. Í öðru sæti eru samskipti við samstarfsmenn eða samnemendur (51%) og í þriðja sæti samskipti við fólk sem deilir svipuðu áhugamáli eða skoðunum (31%). Fæstir eða 21% eiga samskipti við nágranna eða fólk sem býr nálægt þeim. Hægt er að skoða niðurstöður rannsóknarinnar og hvers land fyrir á heimasíðu Gallup í Bandaríkjunum. Niðurlag Ofangreindar rannsóknarniðurstöður geta verið gagnlegar við að þróa aðferðir til að bregðast við einmanaleika og félagslega einangrun og efla frumkvæði sem stuðlar að félagslegum tengslum. Í skýrslunni er reyndar ekki fjallað um hvaða þættir liggi til grundvallar upplifun á félagstengslum og einmanaleika né er leitað skýringa á muninum á milli landa. Að sögn Meta og Gallup bíða þær rannsóknir betri tíma. Höfundur er framkvæmdastjóri Þekkingarmiðlunar og með MSc í hagnýtri jákvæðri sálfræði. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ingrid Kuhlman Mest lesið Látum þá hlæja því þeir tapa hvort sem er Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Þegar sorgin bankar upp á Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason Skoðun Skortur á serótónín Gunnar Dan Wiium Skoðun Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ég vil ekki þennan veruleika Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir Skoðun Halldór 21.09.2024 Halldór Skoðun Skoðun Ég vil ekki þennan veruleika Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir skrifar Skoðun Grímulaus grænþvottur Dofri Hermannsson skrifar Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason skrifar Skoðun Skortur á serótónín Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Þegar sorgin bankar upp á Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Látum þá hlæja því þeir tapa hvort sem er Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Alzheimer - mennska og mildi Ragnheiður Ríkharðsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsa bætt um 64 milljarða Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Er krónan að valda átökum á milli kynslóða? Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Þetta er ekki allt að koma með fjárlagafrumvarpinu Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa skrifar Skoðun Viðskiptaþvinganir gegn Ísrael Steinunn Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Búðu til pláss – fyrir öll börn Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason skrifar Skoðun Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Mammon hefur náð lífeyrissjóðum á sitt band Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Forgangsorkan verður ekki skert Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir skrifar Sjá meira
Á hverjum degi heilsa milljarðar manna um allan heim nágrönnum sínum og samstarfsmönnum, senda vinum skilaboð á samfélagsmiðlum og deila hugsunum sínum og tilfinningum með fjölskyldumeðlimum. Þessi félaglegu tengsl gegna mikilvægu hlutverki í að auka lífsgæði okkar, veita tilfinningalegan stuðning, stuðla að góðri líkamlegri og andlegri heilsu, efla persónulegan þroska og byggja upp sterk samfélög. Að fjárfesta tíma og fyrirhöfn í að viðhalda og mynda félagsleg tengsl er á margan hátt grundvöllur tilveru okkar. Einmanaleiki og félagsleg einangrun geta tekið andlegan og líkamlegan toll og hafa verið tengd við langvarandi heilsufarsvandamál eins og háþrýsting, sykursýki, heilabilun, hjarta- og æðasjúkdóma, þunglyndi og kvíða. Öll ofangreind atriði tengjast aukinni hættu á ótímabæru andláti. Með tímanum getur einmanaleiki auk þess skert félagslega færni, sem gerir einstaklingum erfiðara fyrir að mynda og viðhalda tengslum. Á hinn bóginn geta jákvæð félagsleg tengsl eflt félagslega vellíðan og verndað okkur gegn margvíslegum heilsufarsáhættum. Fólk með sterk félagsleg tengsl lifir yfirleitt lengur og upplifir meiri hamingju. Þegar við stöndum frammi fyrir áskorunum er gott að geta treyst á félagslegan stuðning, hvort sem um er að ræða vini, fjölskyldumeðlimi eða samstarfsmenn. Yfirgripsmikil rannsókn á félagstengslum og einmanaleika Í sameiginlegri rannsókn Meta og Gallup í Bandaríkjunum, The Global State of Social Connections, eru tekin saman gögn frá 142 löndum. Um það bil 1000 einstaklingar 15 ára og eldri tóku þátt í hverju landi fyrir sig en í þremur löndum, þ.á.m. á Íslandi, Jamaíku og Púertó Ríkó, var eintakið 500 þátttakendur. Rannsóknin, sem er sú fyrsta sinnar tegundar, sýnir hnattrænt landslag félagslegra tengsla og einmanaleika. Stutt samantekt á niðurstöðunum Þegar niðurstöðurnar eru skoðaðar kemur í ljós að: Flestum (72%) finnst þeir vera „mjög“ eða „nokkuð“ tengdir öðrum á meðan 6% finnst þeir ekki tengdir öðru fólki „yfirleitt“. Næstum fjórðungur jarðarbúa (24%) finnst þeir „mjög“ eða „nokkuð“ einmana á meðan 49% segjast alls ekki einmana. Svipað hlutfall karla (73%) og kvenna (72%) greinir frá því að þeir séu mjög eða frekar tengdir öðrum á meðan 24% karla og kvenna segjast mjög eða frekar einmana. Hafa ber þó í huga að í nokkrum löndum er töluverður kynjamunur í upplifun á félagstengslum og einmanaleika. Fólk á aldrinum 19-29 ára segist meira einmana (27%) en fólk 65 og eldra (17%). Þó að tíðni einmanaleika sé lág hjá eldri aldurshópnum er um að ræða 135 milljónir fullorðinna 65 ára og eldri um allan heim. Hlutfall þessa hóps á bara eftir að vaxa á næstu árum. Sameinuðu þjóðirnar spá því að árið 2050 verði einstaklingar 65 ára og eldri um 1,5 milljarður. Fólk um allan heiminn segist eiga í samskiptum við margs konar þjóðfélagshópa, eins og t.d. vini, fjölskyldu, samstarfsmenn, nágranna, fólk sem deilir sömu áhugamálum eða skoðunum og ókunnuga. Samskipti a.m.k. einu sinni á dag við vini eða fjölskyldu sem býr nálægt eru tíðust á heimsvísu eða 58%. Samskipti við nágranna eru næst tíðust eða 46%. Sumir segjast vera í félagslegum tengslum en upplifa samt einmanaleika. Hver er staða Íslands? Á Íslandi segist mikill meirihluti eða 89% upplifa nokkuð mikil eða mikil félagstengsl, sem er töluvert hærra en meðaltalið á heimsvísu (72%). 10% segjast lítið tengdir öðrum og 1% segist ekki vera með nein félagstengsl, sem er með því lægsta í heiminum. Lítill munur er á milli kynjanna þegar kemur að félagstengslum. Þegar athyglin beinist að einmanaleika segjast 70% Íslendinga alls ekki einmana, sem er töluvert hærra en meðaltalið á heimsvísu (49%). 21% segjast pínulítið einmana og 9% segjast mjög eða nokkuð einmana. Lítill kynjamunur er þegar kemur að einmanaleika. Varðandi tegund félagstengsla þá segjast 81% Íslendinga eiga í samskiptum a.m.k. einu sinni á dag við vini eða fjölskylda sem býr nálægt. Í öðru sæti eru samskipti við samstarfsmenn eða samnemendur (51%) og í þriðja sæti samskipti við fólk sem deilir svipuðu áhugamáli eða skoðunum (31%). Fæstir eða 21% eiga samskipti við nágranna eða fólk sem býr nálægt þeim. Hægt er að skoða niðurstöður rannsóknarinnar og hvers land fyrir á heimasíðu Gallup í Bandaríkjunum. Niðurlag Ofangreindar rannsóknarniðurstöður geta verið gagnlegar við að þróa aðferðir til að bregðast við einmanaleika og félagslega einangrun og efla frumkvæði sem stuðlar að félagslegum tengslum. Í skýrslunni er reyndar ekki fjallað um hvaða þættir liggi til grundvallar upplifun á félagstengslum og einmanaleika né er leitað skýringa á muninum á milli landa. Að sögn Meta og Gallup bíða þær rannsóknir betri tíma. Höfundur er framkvæmdastjóri Þekkingarmiðlunar og með MSc í hagnýtri jákvæðri sálfræði.
Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason Skoðun
Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason skrifar
Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar
Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason Skoðun