Gjaldmiðlar Íslands Ingólfur Sverrisson skrifar 13. september 2024 09:01 Langtímasýn hefur löngum þótt óraunhæf í íslenskri stjórnmálaumræðu. Allt gengur út á að fjalla um málefni sem horfa til vinsælda á líðandi stundu því margir telja með öllu tilgangslaust að hugsa til lengri tíma vegna þess að það er svo langt þangað til! Þessi frumstæða afstaða opinberast skýrt þegar rætt er um hvort við eigum að fara að dæmi flestra þjóða í kringum okkur og taka upp fjölþjóða gjaldmiðil í stað þess minnsta í veröldinni. Það þýðir lítið að dómi margra íslenskra stjórnmálamanna enda tekur það allt of langan tíma og löng ferðalög í pólitík eru varasamur gjörningur, sérstaklega fyrsta skrefið! Það eitt og sér er beinlínis stórhættulegt og því er staðið í stað og hvergi farið – allt óbreytt, ekki einu sinni til umræðu. Haldi fram sem horfir má gera ráð fyrir að eftir tíu til tuttugu ár verði í þessu örlitla samfélagi enn brúkaðir þrír til fjórir gjaldmiðlar: Krónan, verðtryggða krónan, evra og dollar. Með sömu þróun og verið hefur undanfarin ár bendir flest til að 60 til 70 prósent þjóðarframleiðslunnar verði unnin af fyrirtækjum sem eru annaðhvort í evru- eða dollarahagkerfinu. Í dag er hlutur þeirra rösklega 40% og fer vaxandi. Hvað þýðir þetta? Fyrir utan að vera í mun betra starfsumhverfi stærri og öflugri gjaldmiðils verða þessi ágætu fyrirtæki ekki fyrir vaxtavendinum ógurlega sem er helsta refsitæki íslenskra stjórnvalda til að að halda niðri verðbólgu. Það tæki er þeirrar náttúru að virka einasta á þá einstaklinga og þau fyrirtæki sem eru skuldug og lokuð inni í krónuhagkerfinu en íslensk stjórnvöld láta eins og verðbólgan sé þeim einum að kenna. Þess skulu þau gjalda með ofurvöxtum. Þarna er annars vegar um að ræða minni og meðalstór fyrirtæki, fyrirtæki sem eru að vinna að nýsköpun, og hins vegar skuldugir einstaklingar, fyrst og fremst unga fólkið sem er svo fífldjarft að reyna að koma sér þaki yfir höfuðið. Þessir hópar verða að axla alla ábyrgð á verðbólgunni, á meðan við hin skuldlausu sjáum vextina hækka í bankabókunum og fyrirtæki sem færa allt sitt í evrum eða dollurum eru á allt öðrum og betri lánskjörum en þau sem eru lokuð inni í íslenska krónu- og bankahagkerfinu. Gangi ofangreind spá eftir verður innan nokkurra ára búið að staðfesta kyrfilega að á Íslandi búa tvær þjóðir við gjörólík kjör. Baráttan við verðbólguna mun eingöngu bitna á þeim sem skulda og húka enn inni í krónuhagkerfinu og þess vegna verður hlutur þeirra í refsingunni enn stærri og sársaukafyllri eftir því sem árin líða. Ekki kæmi á óvart að þá verði talað af miklum fjálgleik um einelti gagnvart þessum hluta þjóðarinnar því fáránleikinn verður þá væntanlega endanlega orðinn öllum landsmönnum ljós. Tvær örþjóðir í sama landinu vegna þess að menn komu sér aldrei að því verki að gera það sama og allar Evrópuþjóðir hafa þá þegar gert að taka upp sameiginlegan traustan alþjóðlegan gjaldmiðil sem leiðir til eðlilegs efnahagsumhverfis fyrir einstaklinga og fyrirtæki í alþjóðlegri samkeppni. Það sem vekur þó mesta furðu er að unga fólkið í dag skuli ekki rísa upp í öllum stjórnmálaflokkum þó ekki væri til annars en að ræða þessi málefni af alvöru. Þetta góða fólk virðist láta allt yfir sig ganga, þegjandi og hljóðalaust og borgar miklar hækkanir á lánum vegna íbúðarhúsnæðis af endalausri þrælslund og undirgefni. Áfram höldum við inn í framtíðina með marga gjaldmiðla og skiljum ekkert í, að með þeim skuli ekki vera hægt að tryggja stöðugt fjármálaumhverfi í þessu litla hagkerfi að ekki sé nú talað um jöfnuð og sanngirni. Höfundur er eftirlaunaþegi og fyrrum forstöðumaður Samtaka fyrirtækja í málm- og skipaiðnaði. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ingólfur Sverrisson Mest lesið Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson skrifar Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir skrifar Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson skrifar Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson skrifar Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Listin að verða fullkomlega ósammála sjálfri sér á mettíma Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Þingmenn auðvaldsins Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Arðgreiðslur í sjávarútvegi: Staðreyndir gegn fullyrðingum Elliði Vignisson skrifar Skoðun Verðugur bandamaður? Steinar Harðarson skrifar Skoðun Við þurfum nýja sýn á stjórnmál okkar - Mamdani-sýn Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Sósíalistaflokkurinn heimilislaus - hvað næst? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Rán um hábjartan dag Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Af hverju er verðbólga ennþá svona há? Ólafur Margeirsson skrifar Sjá meira
Langtímasýn hefur löngum þótt óraunhæf í íslenskri stjórnmálaumræðu. Allt gengur út á að fjalla um málefni sem horfa til vinsælda á líðandi stundu því margir telja með öllu tilgangslaust að hugsa til lengri tíma vegna þess að það er svo langt þangað til! Þessi frumstæða afstaða opinberast skýrt þegar rætt er um hvort við eigum að fara að dæmi flestra þjóða í kringum okkur og taka upp fjölþjóða gjaldmiðil í stað þess minnsta í veröldinni. Það þýðir lítið að dómi margra íslenskra stjórnmálamanna enda tekur það allt of langan tíma og löng ferðalög í pólitík eru varasamur gjörningur, sérstaklega fyrsta skrefið! Það eitt og sér er beinlínis stórhættulegt og því er staðið í stað og hvergi farið – allt óbreytt, ekki einu sinni til umræðu. Haldi fram sem horfir má gera ráð fyrir að eftir tíu til tuttugu ár verði í þessu örlitla samfélagi enn brúkaðir þrír til fjórir gjaldmiðlar: Krónan, verðtryggða krónan, evra og dollar. Með sömu þróun og verið hefur undanfarin ár bendir flest til að 60 til 70 prósent þjóðarframleiðslunnar verði unnin af fyrirtækjum sem eru annaðhvort í evru- eða dollarahagkerfinu. Í dag er hlutur þeirra rösklega 40% og fer vaxandi. Hvað þýðir þetta? Fyrir utan að vera í mun betra starfsumhverfi stærri og öflugri gjaldmiðils verða þessi ágætu fyrirtæki ekki fyrir vaxtavendinum ógurlega sem er helsta refsitæki íslenskra stjórnvalda til að að halda niðri verðbólgu. Það tæki er þeirrar náttúru að virka einasta á þá einstaklinga og þau fyrirtæki sem eru skuldug og lokuð inni í krónuhagkerfinu en íslensk stjórnvöld láta eins og verðbólgan sé þeim einum að kenna. Þess skulu þau gjalda með ofurvöxtum. Þarna er annars vegar um að ræða minni og meðalstór fyrirtæki, fyrirtæki sem eru að vinna að nýsköpun, og hins vegar skuldugir einstaklingar, fyrst og fremst unga fólkið sem er svo fífldjarft að reyna að koma sér þaki yfir höfuðið. Þessir hópar verða að axla alla ábyrgð á verðbólgunni, á meðan við hin skuldlausu sjáum vextina hækka í bankabókunum og fyrirtæki sem færa allt sitt í evrum eða dollurum eru á allt öðrum og betri lánskjörum en þau sem eru lokuð inni í íslenska krónu- og bankahagkerfinu. Gangi ofangreind spá eftir verður innan nokkurra ára búið að staðfesta kyrfilega að á Íslandi búa tvær þjóðir við gjörólík kjör. Baráttan við verðbólguna mun eingöngu bitna á þeim sem skulda og húka enn inni í krónuhagkerfinu og þess vegna verður hlutur þeirra í refsingunni enn stærri og sársaukafyllri eftir því sem árin líða. Ekki kæmi á óvart að þá verði talað af miklum fjálgleik um einelti gagnvart þessum hluta þjóðarinnar því fáránleikinn verður þá væntanlega endanlega orðinn öllum landsmönnum ljós. Tvær örþjóðir í sama landinu vegna þess að menn komu sér aldrei að því verki að gera það sama og allar Evrópuþjóðir hafa þá þegar gert að taka upp sameiginlegan traustan alþjóðlegan gjaldmiðil sem leiðir til eðlilegs efnahagsumhverfis fyrir einstaklinga og fyrirtæki í alþjóðlegri samkeppni. Það sem vekur þó mesta furðu er að unga fólkið í dag skuli ekki rísa upp í öllum stjórnmálaflokkum þó ekki væri til annars en að ræða þessi málefni af alvöru. Þetta góða fólk virðist láta allt yfir sig ganga, þegjandi og hljóðalaust og borgar miklar hækkanir á lánum vegna íbúðarhúsnæðis af endalausri þrælslund og undirgefni. Áfram höldum við inn í framtíðina með marga gjaldmiðla og skiljum ekkert í, að með þeim skuli ekki vera hægt að tryggja stöðugt fjármálaumhverfi í þessu litla hagkerfi að ekki sé nú talað um jöfnuð og sanngirni. Höfundur er eftirlaunaþegi og fyrrum forstöðumaður Samtaka fyrirtækja í málm- og skipaiðnaði.
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun
Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar
Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar
Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar
Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun