Um­mælin hörð gagn­rýni sem ekki eigi að flokka sem hatur­sorðræðu

Brynjar Níelsson og Helga Vala Helgadóttir lögmenn ræddu tjáningarfrelsið og hatursorðræðu í Reykjavík síðdegis á Bylgjunni í dag. Tilefni umræðunnar var grein þingmanns Miðflokksins, Snorra Mássonar, í Morgunblaðinu í dag um kæru Samtakanna ´78 á hendur Eldi Smára Kristinssonar, frambjóðanda Lýðræðisvaktarinnar, fyrir hatursorðræðu.

Í greininni, sem Snorri endurbirti í dag á Facebook-síðu sinni, gagnrýnir hann harðlega kæru Samtakanna ´78. Hann vitnaði í Eld í grein sinni: „Alþingi heldur að karlmenn geti fætt börn. Þessi lög eru í bága við bæði barnasáttmála SÞ og í bága við úrskurð Mannréttindadómstóls Evrópu er varðar rétt barns til þess að þekkja líffræðilegan uppruna sinn. Manneskjur sem fæða börn kallast konur. Konur sem fæða börn eru alltaf líffræðilegar mæður barna sinna. Alveg óháð hvað vanstillt Alþingi segir.“

Snorri segir að fyrir þetta hafi Eldur verið kærður til lögreglu og sakaður um hatursorðræðu. Eldur var líka kærður fyrir ýmis önnur ummæla sem má sjá neðst í greininni. 

Sterkar skoðanir ekki endilega hatursorðræða

„Þetta er að þróast þannig að hagsmunahópar sem eru að berjast fyrir hagsmunum ákveðinna félagsmanna, og allt hið besta með það. En þegar menn eru farnir að nota sér það í stórum stíl út af einhverju svona hef ég verulega áhyggjur af tjáningarfrelsinu. Ef menn líta á það að þetta sé refsiverð háttsemi og hatursorðræða,“ segir Brynjar um þessar athugasemdir Elds.

Hann segist þeirrar skoðunar að með hatursorðræðu verði fólk að vera að kynda undir ofbeldi eða ofsóknir gagnvart einhverjum hópum.

„Ekki hafa bara einhverja aðra skoðun.“

Hann segir þetta alltaf vera að einhverju leyti matskennt en að hans mati sé tjáningarfrelsið svo mikilvægt að það sé ekki hægt að ganga svo langt að því.

„Þá er það orðið einskis virði.“

Helga Vala segir mikilvægt að átta sig á því hvaða ummæli það eru sem eru kærð til lögreglunnar. Sem dæmi sé talað um að Samtökin séu að „groom-a“ börn í 5. bekk og fáni hópsins kallaður „fáni satanísks sértrúarsafnaðar sem vilji helst gelda eins mörg börn og mögulegt er“.

„Öll þessi umræða beinist að einum hópi fólks,“ segir Helga Vala og að allir hljóti að geta verið sammála um að það sé minnihlutahópur. Það sé trans fólk og að um áraraðir hafi þessi einstaklingur gengið hart í umræðu gegn þessum hópi. Helga Vala segist fagna því að Samtökin ´78 taki af skarið og leiti til lögreglu með svona álitaefni.

Rétta leiðin að leita til lögreglu

„Það er rétti vettvangurinn til að fara. Til að láta á það reyna hvort að þessi lög sem að Alþingi hefur samþykkt, hvort að þau eiga við um þessa orðræðu sem beinist svona harkalega að ákveðnum hópi,“ segir Helga Vala. Það sé eðlilegra að fara í þann farveg í stað þess að standa í opinberu stríði við þennan einstakling. Orðræða mannsins sé meiðandi fyrir þennan hóp.

„Þetta meiðir hóp af fólki sem á alveg rétt á sinni tilveru eins og hann. Þetta er ljótt og ég skil ekki í nýjum þingmanni að vera að verja þetta,“ segir Helga Vala og á þá við Snorra Másson.

Brynjar segist ekki sammála því að athugasemdir Elds séu hatursorðræða.

„Þetta er auðvitað bara hörð gagnrýni og menn geta haft einhverja skoðun á því en það er ekki það sama og hatursorðræða sem á að vera refsiverð í mínum huga.“

Á vondum stað

Brynjar segir að þarna verði að greina á milli og menn verði að geta borið ábyrgð á orðum sínum, orðin geti verið ærumeiðandi.

„En ef menn ætla að fara að taka alla svona harða gagnrýni og gera hana að refsiverðri hatursorðræðu, þá erum við komin á vondan stað.“

Brynjar segir ekkert að því að fólk hafi skoðun á því að það sé „verið að hringja með ólögráða einstaklinga“. Það þurfi ekki að vera hatursorðræða.

Helga Vala greip þá inn og sagði Brynjari ekki að láta svona. Þetta séu ekki venjuleg skoðanaskipti. Það sé skilgreining á hatursorðræðu í lögunum.

„Það er verið að saka þarna hóp af saklausu fólki um að vera kynferðisbrotamenn,“ segir Helga Vala og að bara það sé refsivert. Brynjar segir það ærumeiðingu ekki hatursorðræðu. Helga Vala bendir þá á að þessar árásir mannsins séu ekki einstakt tilfelli heldur hafi þær átt sér stað um árabil.

Helga Vala segir þetta hatursorðræðu því þetta beinist að ákveðnum hópi . Brynjar segir mikilvægt að það sé farið varlega í þetta því tjáningarfrelsið sé svo mikilvægt.

Hægt er að hlusta á umræðurnar hér að ofan en það sauð aðeins upp úr á milli þeirra Helgu og Brynjars  undir lokin.