Hvernig tryggir þú stærstu fjárfestingu lífins? Berglind Halla Elíasdóttir skrifar 28. maí 2025 08:32 Ég man vel þegar ég keypti mína fyrstu íbúð. Ég og kærastinn minn vorum ótrúlega stressuð áður en við fórum í gegnum greiðslumatið því okkur dreymdi um að byrja búa sjálf í stað þess að vera í kjallaranum hjá tengdaforeldrum mínum, eins frábær og þau eru. Það er frekar yfirþyrmandi að standa frammi fyrir því að taka tugmilljóna króna lán fyrir stærstu fjárfestingu lífsins en skilja ekki lánavalmöguleikana. Hversu langt á lánið að vera? Verðtryggt eða óverðtryggt? Fasta eða breytilega vexti? Eins vitum við ekki hvað gerist í framtíðinni. Fer verðbólga upp eða niður? Hver verða launin okkar eftir fimm ár? Hvað ef eitthvað kemur upp á? Margar stórar spurningar sem við þurftum að finna svör við áður en lánið var loks tekið. Greiðslumatið var á endanum samþykkt og við fluttum inn þremur mánuðum seinna, skuldbundin næstu 40 árin. Það fylgir því ábyrgð að vera eigandi fasteignar. Það að kunna og skilja allt sem því fylgir tekur tíma. Einn nauðsynlegur hluti af því er að tryggja fasteignina fyrir því óvænta sem getur komið upp. Hvað þarf eiginlega að tryggja? Rétt eins og lánin getur heimur trygginga verið flókinn. Ég skil vel að fólk sé meira með hugann við að innrétta nýju íbúðina sína heldur en að eyða tíma í að pæla í tryggingum en ég hvet öll til að kynna sér vel sínar tryggingar og hvað stendur til boða. Það er nefnilega gríðarlega mikilvægt að vera rétt upplýst þar sem tjón tengd fasteigninni geta verið mjög dýr. Þegar við eignumst fasteign þá þurfum við, lögum samkvæmt, að brunatryggja hana. Nafn tryggingarinnar er mjög lýsandi, hún bætir tjón á fasteigninni vegna bruna. Þú ert hins vegar einnig að greiða gjald til Náttúruhamfaratryggingar Íslands, í ofanflóðasjóð, byggingaröryggisgjald, matsgjald og forvarnargjald. Brunatryggingin og þeir sjóðir og gjöld sem þú greiðir í ná þó ekki nærri því yfir öll þau tjón sem geta átt sér stað. Í raun eru algengustu tjónin greidd úr húseigendatryggingu. Húseigendatrygging bætir tjón á eigninni sjálfri, eins og brunatryggingin. Hún er þó ekki bundin í lög þannig þú þarft að ganga úr skugga um að hún sé til staðar. Hún bætir meðal annars tjón vegna vatnsleka frá lögnum og hreinlætistækjum, vegna óveðurs, ef rúður, hreinlætistæki, helluborð og borðplötur brotna og tjón vegna innbrots eða innbrotstilraunar. Tjón sem bætt eru úr þessari tryggingu eru töluvert algengari en fólk grunar og aðstæðurnar sem fólk stendur frammi fyrir geta verið erfiðar. Segjum til dæmis að lögn springi um miðjan dag og enginn er heima. Vatn flæðir um alla íbúðina, eyðileggur parketið og aðra hluti sem komast í snertingu við vatnið. Það fer undir gólfefnið og flísarnar, lekur niður til nágrannans, eyðileggur jafnvel steypuna. Slík tjón eru því miður algeng og hleypur kostnaður vegna slíkra tjóna á mörgum milljónum. Það er á höndum fárra að geta ráðið við slíkt án þess að vera með húseigendatryggingu. Sjálf þekki ég fólk sem hefur lent í slíkum tjónum og fór þannig að þau gátu ekki búið inni á heimilinu sínu í nokkrar vikur á meðan verið var að laga skemmdir en þau voru sem betur fer með húseigendatryggingu. En hér erum við bara búin að tala um eignina sjálfa. Hvað með alla hlutina? Það er algengt að fólk telji sig ekki hafa þörf fyrir að tryggja innbúið sitt. Helst vegna þess að það telur það ekki vera mikils virði, bara nokkrar mublur úr sænskri húsgagnaverslun. En þar liggur misskilningurinn. Innbú er auðvitað ekki bara stóru húsgögnin heldur allt sem þú myndir taka með þér ef þú myndir flytja. Hver einasta flík í skápnum, skópörin, borðbúnaður, allur eldhúsbúnaður, maturinn í skápunum, sængur, rúm og hver einasti púði, sjónvarpið, leikjatölvan og öll hin raftækin. Þetta er allt sem þú átt – allt sem þú þyrftir að kaupa ef allt hyrfi á einni nóttu. Ef þú átt eitthvað af því sem ég taldi upp, eigið heimili, þá mæli ég með að vera með heimilistrygginguna – hvort sem þú átt fasteignina eða ekki. Ef það allra versta gerist Þegar þú ert orðinn lántakandi upp á tugi milljóna þarftu að vera viss um að geta staðið undir þeim skuldbindingum. Öruggar tekjur þarf til að reikningsdæmið gangi hreinlega upp. Þess vegna skiptir jafnmiklu máli að tryggja okkur sjálf, rétt eins og eigur okkar. Líf- og sjúkdómatryggingar eru hugsaðar til að grípa þig og ástvini þína ef það versta gerist. Ef þú veikist alvarlega og getur þar af leiðandi ekki unnið, hleypur sjúkdómatryggingin undir bagga svo þú getir einbeitt þér að því að ná upp heilsunni. Líftryggingin er svo hugsuð til að grípa ástvini þína, svo þau standi ekki uppi með miklar skuldbindingar eins og fasteignalán, auk þess að hjálpa þeim sem eru að ganga í gegnum erfiða tíma. Ég fer nánar yfir allt saman, á mannamáli, á sameiginlegum fræðslufundi VÍS og Íslandsbanka þann 2. júní í Norðurturni. Heiti fundarins er „Hvað viltu vita? Íbúðalán og tryggingar við fyrstu kaup“ þar sem farið verður yfir það helsta sem þú þarft að vita þegar þú kaupir þína fyrstu eign, hvað bíður þín og hvernig þú tryggir þig rétt. Höfundur greinar er sérfræðingur í þjónustuupplifun hjá VÍS og þar áður þjónusturáðgjafi í einstaklingsviðskiptum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fjármál heimilisins Mest lesið Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Ég man vel þegar ég keypti mína fyrstu íbúð. Ég og kærastinn minn vorum ótrúlega stressuð áður en við fórum í gegnum greiðslumatið því okkur dreymdi um að byrja búa sjálf í stað þess að vera í kjallaranum hjá tengdaforeldrum mínum, eins frábær og þau eru. Það er frekar yfirþyrmandi að standa frammi fyrir því að taka tugmilljóna króna lán fyrir stærstu fjárfestingu lífsins en skilja ekki lánavalmöguleikana. Hversu langt á lánið að vera? Verðtryggt eða óverðtryggt? Fasta eða breytilega vexti? Eins vitum við ekki hvað gerist í framtíðinni. Fer verðbólga upp eða niður? Hver verða launin okkar eftir fimm ár? Hvað ef eitthvað kemur upp á? Margar stórar spurningar sem við þurftum að finna svör við áður en lánið var loks tekið. Greiðslumatið var á endanum samþykkt og við fluttum inn þremur mánuðum seinna, skuldbundin næstu 40 árin. Það fylgir því ábyrgð að vera eigandi fasteignar. Það að kunna og skilja allt sem því fylgir tekur tíma. Einn nauðsynlegur hluti af því er að tryggja fasteignina fyrir því óvænta sem getur komið upp. Hvað þarf eiginlega að tryggja? Rétt eins og lánin getur heimur trygginga verið flókinn. Ég skil vel að fólk sé meira með hugann við að innrétta nýju íbúðina sína heldur en að eyða tíma í að pæla í tryggingum en ég hvet öll til að kynna sér vel sínar tryggingar og hvað stendur til boða. Það er nefnilega gríðarlega mikilvægt að vera rétt upplýst þar sem tjón tengd fasteigninni geta verið mjög dýr. Þegar við eignumst fasteign þá þurfum við, lögum samkvæmt, að brunatryggja hana. Nafn tryggingarinnar er mjög lýsandi, hún bætir tjón á fasteigninni vegna bruna. Þú ert hins vegar einnig að greiða gjald til Náttúruhamfaratryggingar Íslands, í ofanflóðasjóð, byggingaröryggisgjald, matsgjald og forvarnargjald. Brunatryggingin og þeir sjóðir og gjöld sem þú greiðir í ná þó ekki nærri því yfir öll þau tjón sem geta átt sér stað. Í raun eru algengustu tjónin greidd úr húseigendatryggingu. Húseigendatrygging bætir tjón á eigninni sjálfri, eins og brunatryggingin. Hún er þó ekki bundin í lög þannig þú þarft að ganga úr skugga um að hún sé til staðar. Hún bætir meðal annars tjón vegna vatnsleka frá lögnum og hreinlætistækjum, vegna óveðurs, ef rúður, hreinlætistæki, helluborð og borðplötur brotna og tjón vegna innbrots eða innbrotstilraunar. Tjón sem bætt eru úr þessari tryggingu eru töluvert algengari en fólk grunar og aðstæðurnar sem fólk stendur frammi fyrir geta verið erfiðar. Segjum til dæmis að lögn springi um miðjan dag og enginn er heima. Vatn flæðir um alla íbúðina, eyðileggur parketið og aðra hluti sem komast í snertingu við vatnið. Það fer undir gólfefnið og flísarnar, lekur niður til nágrannans, eyðileggur jafnvel steypuna. Slík tjón eru því miður algeng og hleypur kostnaður vegna slíkra tjóna á mörgum milljónum. Það er á höndum fárra að geta ráðið við slíkt án þess að vera með húseigendatryggingu. Sjálf þekki ég fólk sem hefur lent í slíkum tjónum og fór þannig að þau gátu ekki búið inni á heimilinu sínu í nokkrar vikur á meðan verið var að laga skemmdir en þau voru sem betur fer með húseigendatryggingu. En hér erum við bara búin að tala um eignina sjálfa. Hvað með alla hlutina? Það er algengt að fólk telji sig ekki hafa þörf fyrir að tryggja innbúið sitt. Helst vegna þess að það telur það ekki vera mikils virði, bara nokkrar mublur úr sænskri húsgagnaverslun. En þar liggur misskilningurinn. Innbú er auðvitað ekki bara stóru húsgögnin heldur allt sem þú myndir taka með þér ef þú myndir flytja. Hver einasta flík í skápnum, skópörin, borðbúnaður, allur eldhúsbúnaður, maturinn í skápunum, sængur, rúm og hver einasti púði, sjónvarpið, leikjatölvan og öll hin raftækin. Þetta er allt sem þú átt – allt sem þú þyrftir að kaupa ef allt hyrfi á einni nóttu. Ef þú átt eitthvað af því sem ég taldi upp, eigið heimili, þá mæli ég með að vera með heimilistrygginguna – hvort sem þú átt fasteignina eða ekki. Ef það allra versta gerist Þegar þú ert orðinn lántakandi upp á tugi milljóna þarftu að vera viss um að geta staðið undir þeim skuldbindingum. Öruggar tekjur þarf til að reikningsdæmið gangi hreinlega upp. Þess vegna skiptir jafnmiklu máli að tryggja okkur sjálf, rétt eins og eigur okkar. Líf- og sjúkdómatryggingar eru hugsaðar til að grípa þig og ástvini þína ef það versta gerist. Ef þú veikist alvarlega og getur þar af leiðandi ekki unnið, hleypur sjúkdómatryggingin undir bagga svo þú getir einbeitt þér að því að ná upp heilsunni. Líftryggingin er svo hugsuð til að grípa ástvini þína, svo þau standi ekki uppi með miklar skuldbindingar eins og fasteignalán, auk þess að hjálpa þeim sem eru að ganga í gegnum erfiða tíma. Ég fer nánar yfir allt saman, á mannamáli, á sameiginlegum fræðslufundi VÍS og Íslandsbanka þann 2. júní í Norðurturni. Heiti fundarins er „Hvað viltu vita? Íbúðalán og tryggingar við fyrstu kaup“ þar sem farið verður yfir það helsta sem þú þarft að vita þegar þú kaupir þína fyrstu eign, hvað bíður þín og hvernig þú tryggir þig rétt. Höfundur greinar er sérfræðingur í þjónustuupplifun hjá VÍS og þar áður þjónusturáðgjafi í einstaklingsviðskiptum.
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun