Strangari reglur og ný gjaldskrá til að „tempra kraftmikla fólksfjölgun“ Elín Margrét Böðvarsdóttir skrifar 5. ágúst 2025 13:10 Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir dómsmálaráðherra segist boða stefnubreytingu í útlendingamálum. Vísir/Ívar Dómsmálaráðherra segist vilja „tempra kraftmikla fólksfjölgun“ á Íslandi með nýjum reglum um dvalarleyfi. Nýjum reglum verði meðal annars ætlað að gera auknar kröfur til þeirra sem hingað koma á grundvelli atvinnu- og námsmannaleyfis, en ráðherra segir einnig mikilvægt að gera kröfu um að tekið sé á móti þeim sem hingað koma og ábyrgum hætti. Grein sem Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir dómsmálaráðherra skrifar á Vísi í morgun hefur vakið athygli en þar hún boðar stefnubreytingu í útlendingamálum. Hún vísar til greiningarvinnu á stöðu dvalarleyfa á Íslandi sem stendur yfir í ráðuneytinu. Hún segir fyrstu niðurstöður sláandi, en frá 2017 hefur íbúum landsins fjölgað um rúmlega fimmtíu þúsund. „Þessi fjölgun hefur verið ofboðslega kraftmikil og á mjög stuttum tíma. Við sjáum að hlutfallsleg fjölgun á Íslandi hún hefur verið fimmtánföld á við Evrópumeðaltal og næstum fjórföld á við hin Norðurlöndin. Og tveir þriðju hlutar af fólksfjölgun á Íslandi hefur verið borin uppi af erlendum ríkisborgurum,“ segir Þorbjörg í samtali við fréttastofu. Brugðist sé við ákalli kjósenda Hún segist hafa skynjað ákall um breytingar í síðustu kosningabaráttu í samtölum sínum við kjósendur. Við þessu hyggist hún bregðast. „Hvort sem ég var að tala við kennara sem lýstu því hversu erfitt það er að kenna hérna á suðvesturhorninu einfaldlega vegna þess að tungumálin í kennslustofunni eru mörg. Ég heyrði þetta frá heilbrigðisstarfsfólki, ég heyrði þetta frá lögreglumönnum og ég heyrði þetta frá almennum kjósendum. Og þá leggur þú auðvitað við hlustir. Það er ábyrgðarhlutverk hjá ráðherra sem meðtekur svona skilaboð að bregðast ekki við og nú er ég að gera það,” segir Þorbjörg. Stefna ríkisstjórnarinnar sé að samræma kerfið hér við Norðurlöndin, einkum með því að taka úr sambandi svokallaðar sér íslenskar reglur. „Það hef ég þegar gert með útlendingafrumvarpi og næsta skref hjá mér er þá að skoða þessi dvalarleyfi og mun á næstunni kynna reglubreytingar þar um og aðra gjaldskrá fyrir dvalarleyfi til að tempra þessa kraftmiklu fólksfjölgun hér á landi. Því hún hefur áhrif á innviði, hún hefur áhrif á velferð.“ „Það má kalla þessa stefnu harða innflytjendastefnu“ Líkt og fram kom í greininni vilji hún horfa til stefnu Noregs hvað varðar dvalarleyfi, en Norðmenn geri strangari kröfur um færni, menntun og vilja þeirra sem til landsins koma til að taka þátt í samfélaginu. „Þeir breyttu einfaldlega um kúrs og hugsuðu dvalarleyfiskerfið sitt út frá því, hvaða fólk er það sem atvinnulífið er að kalla eftir. Hver er þörfin og hvað viljum við. Það má kalla þessa stefnu harða innflytjendastefnu, en í reynd er verið að tala miklu frekar um stefnu sem byggir á því að tryggja velferð allra íbúa landsins til lengri tíma litið,“ segir Þorbjörg. Móttökurnar hafi ekki alltaf verið til sóma Það geti að mati Þorbjargar dregið úr spennu í samfélaginu að gera kröfur til fólks sem hingað kemur. Um leið þurfi að gera kröfur til Íslendinga um að hjálpa fólki við að aðlagast samfélaginu. „Þessi punktur er alveg jafn mikilvægur af því þessi kraftmikli fólksflutningur sem hefur verið hér á landi frá árinu 2017, hann hefur ekki falið í sér að móttökurnar hafi verið með þeim hætti að við sem samfélag getum endilega alltaf verið stolt. Við viljum sýna ábyrgð í útlendingamálum. Ábyrg um það hver fjöldinn er sem kemur til landsins og að við séum ábyrg í móttöku,” segir Þorbjörg. Getur þú nefnt dæmi um hvaða frekari kröfur um ræðir og hvaða hópur þetta er sem er að koma hingað núna sem myndi ekki standa undir slíkum kröfum? „Stóra svarið er kannski frekar það, að kerfið okkar er í samanburði við Norðurlöndin opnara hvað varðar dvalarleyfi en annars staðar. Það eru minni kröfur gerðar. Og eins og ég nefndi í greininni, það felur líka í sér hættur,“ svarar Þorbjörg. „Þegar að dvalarleyfi til dæmis á grundvelli atvinnu, við erum mjög opin um það hvað telst til dæmis að vera sérfræðingur á einhverju sviði, þá getur það gerst að fólk komi til landsins á veikum grundvelli, sé háð sínum atvinnurekanda og mér finnst nýleg og stærsta mansalsrannsókn Íslands benda til þess að það fólk sem hingað kom til lands á grundvelli dvalarleyfa hafi verið að koma til landsins á veikum forsendum og staðið mjög veikt í samfélaginu á grundvelli þessa. Það má líka horfa til námsmannaleyfa um það, hverjar eru kröfurnar um námsframvindu og námsárangur.“ Innflytjendamál Dómsmál Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur Viðreisn Mest lesið Starfsmenn Kubbs og Terra grunaðir um samráð Innlent Titringur í hreppnum vegna lögheimilisflutninga Innlent Klórar sér í kollinum yfir kvennaverkfallinu Innlent Gagnrýna lítinn fyrirvara á skipulagi kvennafrídagsins Innlent Pallborðið: Dómgreindarbrestur hjá CoolBet Innlent Brunaði austur til að finna litla frænda Innlent Falsað myndband af kennara og nemanda fór í dreifingu Innlent Stöðugleiki norðlægrar hringrásar skammgóður vermir fyrir Ísland Innlent Sigmundur seinn: „Er þingmaðurinn í salnum?“ Innlent Halla tekur sér frí og vill að karlmenn axli ábyrgð Innlent Fleiri fréttir Flugumferðarstjórar aflýsa vinnustöðvunum á morgun og laugardag Lofar látum og vísar gagnrýni Samtaka atvinnulífsins á bug „Fyrst og fremst erum við að biðja um að fá að vera skráð í okkar hús“ Þriggja ára fangelsi eftir flug frá Berlín Fann aldagamlan mun, brást hárrétt við og langar að gerast fornleifafræðingur Brunaði austur til að finna litla frænda „Þá erum við að tala um 60 milljarða í töpuðum útflutningstekjum“ Kvíðið starfsfólk, handtökur og fornminjafundur Starfsmenn Kubbs og Terra grunaðir um samráð Lúkas Geir áfrýjar eins og hinir tveir Kvenleiðtogar á kvennafrídegi: Kristrún með fjölskyldunni, Inga vill kíkja á Arnarhól og Þorgerður með í baráttuanda Landsnet fagnar sigri í baráttu við landeigendur Falsað myndband af kennara og nemanda fór í dreifingu Nýr lögreglustjóri á Austurlandi verði skipaður á allra næstu dögum Gagnrýna lítinn fyrirvara á skipulagi kvennafrídagsins „Við finnum fyrir mikilli spennu frá heimsbyggðinni“ Verktakar hafi greinilega nóg því þeir kjósi frekar að bíða en lækka Pallborðið: Dómgreindarbrestur hjá CoolBet Guðmundur til ráðherra og framkvæmdastjóri HK tekur við Sjaldan eins erfitt að kaupa fasteign og konur undirbúa verkfall Titringur í hreppnum vegna lögheimilisflutninga Sigmundur seinn: „Er þingmaðurinn í salnum?“ Halla tekur sér frí og vill að karlmenn axli ábyrgð Embættismenn sitji að hámarki í fjórtán ár og aðstoðarmenn hætti fyrir kosningar Engin lausn og ákveðin sjálfsblekking að banna börnum að nota tölvuleiki Stöðugleiki norðlægrar hringrásar skammgóður vermir fyrir Ísland Kröfur kvennaárs komnar í innheimtu og gjalddaginn fallinn Segir tilvalin íbúðasvæði opnast með Sundabraut Niðurrif hafið á gamla Morgunblaðshúsinu Næstum öllum sagt upp hjá dótturfélagi Play Sjá meira
Grein sem Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir dómsmálaráðherra skrifar á Vísi í morgun hefur vakið athygli en þar hún boðar stefnubreytingu í útlendingamálum. Hún vísar til greiningarvinnu á stöðu dvalarleyfa á Íslandi sem stendur yfir í ráðuneytinu. Hún segir fyrstu niðurstöður sláandi, en frá 2017 hefur íbúum landsins fjölgað um rúmlega fimmtíu þúsund. „Þessi fjölgun hefur verið ofboðslega kraftmikil og á mjög stuttum tíma. Við sjáum að hlutfallsleg fjölgun á Íslandi hún hefur verið fimmtánföld á við Evrópumeðaltal og næstum fjórföld á við hin Norðurlöndin. Og tveir þriðju hlutar af fólksfjölgun á Íslandi hefur verið borin uppi af erlendum ríkisborgurum,“ segir Þorbjörg í samtali við fréttastofu. Brugðist sé við ákalli kjósenda Hún segist hafa skynjað ákall um breytingar í síðustu kosningabaráttu í samtölum sínum við kjósendur. Við þessu hyggist hún bregðast. „Hvort sem ég var að tala við kennara sem lýstu því hversu erfitt það er að kenna hérna á suðvesturhorninu einfaldlega vegna þess að tungumálin í kennslustofunni eru mörg. Ég heyrði þetta frá heilbrigðisstarfsfólki, ég heyrði þetta frá lögreglumönnum og ég heyrði þetta frá almennum kjósendum. Og þá leggur þú auðvitað við hlustir. Það er ábyrgðarhlutverk hjá ráðherra sem meðtekur svona skilaboð að bregðast ekki við og nú er ég að gera það,” segir Þorbjörg. Stefna ríkisstjórnarinnar sé að samræma kerfið hér við Norðurlöndin, einkum með því að taka úr sambandi svokallaðar sér íslenskar reglur. „Það hef ég þegar gert með útlendingafrumvarpi og næsta skref hjá mér er þá að skoða þessi dvalarleyfi og mun á næstunni kynna reglubreytingar þar um og aðra gjaldskrá fyrir dvalarleyfi til að tempra þessa kraftmiklu fólksfjölgun hér á landi. Því hún hefur áhrif á innviði, hún hefur áhrif á velferð.“ „Það má kalla þessa stefnu harða innflytjendastefnu“ Líkt og fram kom í greininni vilji hún horfa til stefnu Noregs hvað varðar dvalarleyfi, en Norðmenn geri strangari kröfur um færni, menntun og vilja þeirra sem til landsins koma til að taka þátt í samfélaginu. „Þeir breyttu einfaldlega um kúrs og hugsuðu dvalarleyfiskerfið sitt út frá því, hvaða fólk er það sem atvinnulífið er að kalla eftir. Hver er þörfin og hvað viljum við. Það má kalla þessa stefnu harða innflytjendastefnu, en í reynd er verið að tala miklu frekar um stefnu sem byggir á því að tryggja velferð allra íbúa landsins til lengri tíma litið,“ segir Þorbjörg. Móttökurnar hafi ekki alltaf verið til sóma Það geti að mati Þorbjargar dregið úr spennu í samfélaginu að gera kröfur til fólks sem hingað kemur. Um leið þurfi að gera kröfur til Íslendinga um að hjálpa fólki við að aðlagast samfélaginu. „Þessi punktur er alveg jafn mikilvægur af því þessi kraftmikli fólksflutningur sem hefur verið hér á landi frá árinu 2017, hann hefur ekki falið í sér að móttökurnar hafi verið með þeim hætti að við sem samfélag getum endilega alltaf verið stolt. Við viljum sýna ábyrgð í útlendingamálum. Ábyrg um það hver fjöldinn er sem kemur til landsins og að við séum ábyrg í móttöku,” segir Þorbjörg. Getur þú nefnt dæmi um hvaða frekari kröfur um ræðir og hvaða hópur þetta er sem er að koma hingað núna sem myndi ekki standa undir slíkum kröfum? „Stóra svarið er kannski frekar það, að kerfið okkar er í samanburði við Norðurlöndin opnara hvað varðar dvalarleyfi en annars staðar. Það eru minni kröfur gerðar. Og eins og ég nefndi í greininni, það felur líka í sér hættur,“ svarar Þorbjörg. „Þegar að dvalarleyfi til dæmis á grundvelli atvinnu, við erum mjög opin um það hvað telst til dæmis að vera sérfræðingur á einhverju sviði, þá getur það gerst að fólk komi til landsins á veikum grundvelli, sé háð sínum atvinnurekanda og mér finnst nýleg og stærsta mansalsrannsókn Íslands benda til þess að það fólk sem hingað kom til lands á grundvelli dvalarleyfa hafi verið að koma til landsins á veikum forsendum og staðið mjög veikt í samfélaginu á grundvelli þessa. Það má líka horfa til námsmannaleyfa um það, hverjar eru kröfurnar um námsframvindu og námsárangur.“
Innflytjendamál Dómsmál Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur Viðreisn Mest lesið Starfsmenn Kubbs og Terra grunaðir um samráð Innlent Titringur í hreppnum vegna lögheimilisflutninga Innlent Klórar sér í kollinum yfir kvennaverkfallinu Innlent Gagnrýna lítinn fyrirvara á skipulagi kvennafrídagsins Innlent Pallborðið: Dómgreindarbrestur hjá CoolBet Innlent Brunaði austur til að finna litla frænda Innlent Falsað myndband af kennara og nemanda fór í dreifingu Innlent Stöðugleiki norðlægrar hringrásar skammgóður vermir fyrir Ísland Innlent Sigmundur seinn: „Er þingmaðurinn í salnum?“ Innlent Halla tekur sér frí og vill að karlmenn axli ábyrgð Innlent Fleiri fréttir Flugumferðarstjórar aflýsa vinnustöðvunum á morgun og laugardag Lofar látum og vísar gagnrýni Samtaka atvinnulífsins á bug „Fyrst og fremst erum við að biðja um að fá að vera skráð í okkar hús“ Þriggja ára fangelsi eftir flug frá Berlín Fann aldagamlan mun, brást hárrétt við og langar að gerast fornleifafræðingur Brunaði austur til að finna litla frænda „Þá erum við að tala um 60 milljarða í töpuðum útflutningstekjum“ Kvíðið starfsfólk, handtökur og fornminjafundur Starfsmenn Kubbs og Terra grunaðir um samráð Lúkas Geir áfrýjar eins og hinir tveir Kvenleiðtogar á kvennafrídegi: Kristrún með fjölskyldunni, Inga vill kíkja á Arnarhól og Þorgerður með í baráttuanda Landsnet fagnar sigri í baráttu við landeigendur Falsað myndband af kennara og nemanda fór í dreifingu Nýr lögreglustjóri á Austurlandi verði skipaður á allra næstu dögum Gagnrýna lítinn fyrirvara á skipulagi kvennafrídagsins „Við finnum fyrir mikilli spennu frá heimsbyggðinni“ Verktakar hafi greinilega nóg því þeir kjósi frekar að bíða en lækka Pallborðið: Dómgreindarbrestur hjá CoolBet Guðmundur til ráðherra og framkvæmdastjóri HK tekur við Sjaldan eins erfitt að kaupa fasteign og konur undirbúa verkfall Titringur í hreppnum vegna lögheimilisflutninga Sigmundur seinn: „Er þingmaðurinn í salnum?“ Halla tekur sér frí og vill að karlmenn axli ábyrgð Embættismenn sitji að hámarki í fjórtán ár og aðstoðarmenn hætti fyrir kosningar Engin lausn og ákveðin sjálfsblekking að banna börnum að nota tölvuleiki Stöðugleiki norðlægrar hringrásar skammgóður vermir fyrir Ísland Kröfur kvennaárs komnar í innheimtu og gjalddaginn fallinn Segir tilvalin íbúðasvæði opnast með Sundabraut Niðurrif hafið á gamla Morgunblaðshúsinu Næstum öllum sagt upp hjá dótturfélagi Play Sjá meira
Kvenleiðtogar á kvennafrídegi: Kristrún með fjölskyldunni, Inga vill kíkja á Arnarhól og Þorgerður með í baráttuanda