Lýsir al­gjöru öryggis­leysi eftir blauta tusku í and­litið

Í september í fyrra var fjallað um málið á Vísi og í kvöldfréttum Sýnar.

Þann 19. september á seinasta ári var sonur Katrínar á leiðinni frá skólalóðinni í Smáraskóla yfir í frístund ásamt vini sínum. Mikill erill var á svæðinu en Sjávarútvegssýningin stóð yfir í Fífunni við hlið Smáraskóla.

Atvikið við sjónarhornið náðist á upptöku öryggismyndavélar.

„Það sést á myndavélinni að þessi kona kemur úr undirgöngum við skólalóðina, kemur hlaupandi og fer beint í hann,“ sagði Katrín í samtali við Vísi og vísaði svo í lýsingu sonarins.

„Hann vissi ekkert hver þetta var eða hvaðan hún var að koma,“ sagði Katrín. Konan hafi reynt að hrækja á strákinn, reynt að taka takkasíma hans og sagt marga ljóta hluti við hann, meðal annars kallað hann „heimskan“ og „aumingja“.

„Hún ræðst á hann og hrindir honum. Hann dettur í jörðina og fer að skæla greyið. Hún hreytir einhverju í hann, að hann eigi bara að fara heim til sín að væla.“

Svo hafi bíll allt í einu birst og konan farið upp í bílinn.

Sonurinn hafi strax farið til kennara og látið vita af því sem gerðist. Ekkert hafi verið gert. Foreldrarnir hafi verið hugsi yfir þessum viðbrögðum og héldu sjálf á fund lögreglu morguninn eftir. Í framhaldinu var kallað eftir myndefni úr öryggismyndavél á svæðinu. Upptakan staðfesti frásögn sonar Katrínar.

Í samtali við Vísi nefndi Katrín að viðbrögð skólans hefðu mátt vera betri. Skólastjóra Smáraskóla hafi vissulega blöskrað en lögregla hafi bent á að mikilvægt hefði verið að tilkynna hvað gerðist um leið, í þeim tilgangi að fylgja málinu strax eftir.

„Við vildum fá fund með skólanum fyrst og tala við lögreglu,“ sagði Katrín í samtali við Vísi. Hún hafi sjálf ekki gert sér strax grein fyrir því hve alvarlegt málið væri. Skólastjóri Smáraskóla hafi bent þeim á að skólalóðir á Íslandi séu almennt opnar og því ekki hægt að útiloka komu óboðinna gesta þangað. Katrín sagðist ekki sannfærð um að lausnin væri að loka skólalóðum.

Setti hún þetta í samhengi við að almennt þyrfti að hlúa betur að börnum hér á landi. Vísaði hún til nýlegra tíðinda úr samfélaginu þar sem börn ýmist hafa orðið fyrir ofbeldi, valið ofbeldi eða bíða mánuðum eða árum saman á biðlistum.

„Það þarf að leggja niður pólitísk vopn og gera betur fyrir börn. Þarna er barn sjálft að fara frá skóla í frístund, sjö ára barn sem hefur engan þroska til að koma sér sjálft frá skóla í frístund. Mönnunarvandinn er mikill í frístundum sem er bara orðið geymsluúrræði. Það er hræðilegt hvað börn eru orðin sjálfala eftir skóla.“

Katrín birti einnig frásögn af málinu á Facebook og fékk að eigin sögn skilaboð frá fleirum á höfuðborgarsvæðinu sem lýstu sambærilegri konu sem réðst að fólki með ung börn þennan sama dag.

Í samtali við kvöldfréttir Sýnar sagði Katrín viðbrögð skólans, sem gerði lögreglu ekki viðvart, að einhverju leyti skiljanleg.

„Ég held að þau, eins og allt samfélagið, sé ekki tilbúið í að það sé verið að ráðast á börnin okkar. Það er enginn tilbúinn í þetta samfélag sem við allt í einu lifum í. En lögreglan bendir á það hvers vegna það hafi ekki verið hringt strax í hana og ég held einfaldlega að þessir ferlar séu ekki til ef ráðist er á börn á skólalóð, en ég held að á mánudaginn verði þetta nýtt verklag.“

Á hálfgerðri sjálfsstýringu

Árásin var kærð til lögreglu og rannsókn hafin.

Í dag eru liðnir tæpir fjórtán mánuðir frá atvikinu.

Fyrr í mánuðinum barst Katrínu og föður drengsins sú tilkynning að lögreglustjórinn höfuðborgarsvæðinu hefði ákveðið að falla frá saksókn út af brotinu.

Þann 20. nóvember síðastliðinn óskaði réttargæslumaður drengsins eftir rökstuðningi fyrir þeirri ákvörðun. Svar barst fjórum dögum síðar.

Í því bréfi kemur einungis fram að ákveðið hafi verið að falla frá saksókn út af ætluðu broti og að „ákvörðun þessi byggir á því að almannahagsmunir þykja ekki krefjast málshöfðunar vegna sérstakra aðstæðna í málinu.“

Katrín segir þessar fregnir hafa verið eins og að fá blauta tusku í andlitið, ekki síst þegar litið er til þess að frásögn sonar hennar hafi aldrei breyst auk þess sem lýsing hans á atvikinu er sú sama og fram kemur á fyrrnefndri myndbandsupptöku.

Þá hafi ekki verið tekið með í reikninginn að konan sem um ræðir hafi orðið uppvís að því að hafa ráðist á annað barn í skóla í Kópavogi, nokkrum mánuðum eftir atvikið í september á seinasta ári.

Katrín birti færslu á Facebook á dögunum þar sem hún veltir upp þeirri spurningu á hvaða stað samfélagið sé komið þegar börn eru ekki lengur örugg í leikskóla, á skólalóðum og jafnvel ekki heima hjá sér, þar sem þau eru útsett fyrir ýmiss konar hættum á Internetinu.

„Ég hef verið á hálfgerðri sjálfsstýringu vegna þessa máls, barnið er hvergi öruggt fyrir mér og ég horfi á hann og hugsa: „Hvernig ræðst einhver á barn?“ Og skilaboðin núna eru: „Það má.“ Ég skil vel lög og reglur, ég þekki líka til dómskerfisins og sönnunarbyrðar sem þar er ávallt höfð í hávegum. Eflaust er hægt að færa mjög fagurfræðileg rök fyrir niðurfellingunni. En það sem situr eftir er, hvernig samfélagi búum við í?“

Katrín vísar jafnframt í nýlegar fréttir af kynferðisbrotamáli sem komið hefur upp á leikskóla í Reykjavík.

„Árás á barn á skólalóð, mál fellt, engin vernd, misnotkun í leikskóla, þá er erfitt að segja annað en að kerfið sé komið af fótum fram. Hvernig eigum við að treysta kerfi sem virkar aðeins þegar það á að verja sjálft sig en ekki börnin? Hvernig á barn að læra að vera óhrætt ef samfélagið sjálft getur það ekki?“ ritar Katrín í færslunni og bætir við að það sé ekki eðlilegt að foreldrar þurfi að lifa í stöðugum ótta og óvissu.

„Og það er ekki eðlilegt að kerfi sem ber ábyrgð á börnum okkar sé svona brothætt, svona aftengt, svona ótrúverðugt. Ef það er eitthvað sem þessi síðustu mál hafa kennt okkur, þá er það þetta: Við eigum ekki að þurfa að taka á móti svona mörgum köldum tuskum í andlitið til að kerfið vakni. Börnin okkar eiga ekki að þurfa að bera afleiðingarnar á meðan.“

Engar afleiðingar

Í samtali við Vísi tekur Katrín skýrt fram að hún beri ekki kala til umræddrar konu, gerandans í málinu, en fram kom í frétt Vísis á seinasta ári að konan glímdi við geðrænan vanda.

„Hún er ekki vandamálið, heldur allt kerfið í kringum hana, af því að samfélagið hefur að vissu leyti brugðist henni. Það stendur upp úr að mínu mati er hvað kerfið er rosalega varnarlaust. Hvernig eigum við að treysta kerfi sem virkar aðeins þegar það á að verja sig sjálft – en ekki börnin? Við eigum að geta gert svo miklu betur en þetta, en það er eins og það sé ekki vilji fyrir því eða við vitum ekki hvernig við eigum að gera það. Það er vitað hver þessi kona er og hvað hún hefur gert en samt er ekkert gert til að koma í veg fyrir að þetta endurtaki sig.

Í seinustu viku fékk ég símtal frá bæjarfulltrúa í bæjarstjórn Kópavogs sem spurði mig hreint út: „Hvað getur Kópavogsbær gert?“ Og ég sagði bara: „Ég veit það ekki. Ég held að þetta sé miklu stærra en sveitarfélagið.“ Af því að þetta er orðið miklu stærra vandamál. Við erum alltaf föst í þessum viðbragðsáætlunum; hvernig á að bregðast við – í staðinn fyrir að einblína á forvarnir. Við ættum að einblína frekar á forvarnaráætlanir.“

Þegar Vísir ræddi við Katrínu á seinasta ári tók hún fram að sonur hennar væri sleginn eftir árásina, væri hræddur við að fara út og héldi að umrædd kona myndi koma og stela sér. Undanfarið ár hafa þau einbeitt sér að því að hlúa að andlegu hlið drengsins. Katrín segir Smáraskóla hafa uppfært sína ferla eftir atvikið, en annars hafi þau foreldrarnir ekki átt mikið samtal við skólastjórnendur. Sonur þeirra hafi hins vegar fengið virkilega góða aðstoð frá skólasálfræðingum í Smáraskóla.

„Sálfræðingurinn greip þetta alveg strax og við erum virkilega ánægð með það sem hann hefur gert. Sonur okkar er enn þá að hitta hann í dag.“

Hún segir það hafa skipt sköpum að sonur hennar hafi brugðist hárrétt við árásinni á sínum tíma.

„Hann er skýr og klár strákur og hann veit að heimurinn er grimmur. En hann á að geta upplifað sig öruggan, ekki síst í skólanum.“

Hún segir atvikið ekki síst hafa haft áhrif á hana sjálfa sem foreldri.

Ég stend mig að því að þegar síminn hringir kemur strax þessi hugsun upp í hugann: „Kom eitthvað fyrir? Er í lagi með barnið mitt?

Hún segist ómögulega geta komist til botns í hvað liggi á hvað við þeirri ákvörðun að fella málið niður.

„Það tók heilt ár að koma með þetta svar: „Við ætlum ekki að gera neitt í þessu.“ Eins og lögfræðingurinn okkar hefur bent á, þá er enginn rökstuðningur fyrir þessari ákvörðun,“ segir Katrín og bætir við:

„Hvaða skilaboð erum við að senda börnunum okkar – þegar það er ráðist á þau og það eru engar afleiðingar? Erum við þá ekki óbeint að segja að þetta sé í lagi?