Framlög Páls Baldvins Baldvinssonar til þjóðfélagsumræðu Ögmundur Jónasson skrifar 6. desember 2008 04:45 Danski rithöfundurinn Hans Scherfig segir í einni bóka sinna að til séu þeir sem skrifi um lífið, svo hinir sem skrifi um þá sem skrifa um lífið. Þá megi ekki gleyma hinum sem lifa lífinu. Páll Baldvin Baldvinsson hefur sérhæft sig í kategóríu tvö. Hann birtist þjóðinni fyrst og fremst sem sá sem fjallar um þá sem skrifa um lífið. Sannast sagna finnst mér oft gaman að hlusta á Pál Baldvin, til dæmis í Kilju Egils Helgasonar en sá þáttur er í uppáhaldi hjá mér. Þar er Páll Baldvin fastagestur og oft með skemmtilegar vangaveltur um bókmenntir. Þess vegna þótti mér heldur miður þegar hann sá ástæðu til að gefa mér hrapalega falleinkunn fyrir framgöngu mína í nýlegum sunnudagsþætti Ævars Kjartanssonar og Ágústs Þórs Árnasonar þar sem fjalla átti um fullveldið. Þetta gerði hann í grein í Fréttablaðinu í vikunni. Ég kom í þennan þátt við forföll annars manns með minna en engum fyrirvara því þátturinn var hafinn þegar mér var kippt inn í hann. Hafði ekki einu sinni heyrt upphafið. Þar var fyrir Kristrún Heimisdóttir sem Páll Baldvin segir hafa verið beitta „ofbeldisfullri stýringu" af minni hálfu, enda sé ég „kjaftaskur" og „ráptuðra" sem tali í „tómum frösum" og ástæða til að spyrja hvort ég hafi ekki þorað að tala um „fullveldið", viðfangsefni þáttarins. Í stað þess að ræða fullveldið hafi ég farið „út og suður" um rafmagnsskömmtun í Kaliforníu, loftslagsmálin, Brusselvaldið, brunatryggingar í Reykjavík. Svo víða hafi ég farið „að varla var þráður í samtalinu." Hér endurómar Páll Baldvin ávirðingar Kristrúnar Heimisdóttur í minn garð í þættinum og að honum loknum. Bæði hún og félagar hennar á fjölmiðlum haga að sjálfsögðu sínu máli eins og þau kjósa. En skyldi vera til of mikils mælst að biðja þau að íhuga hvers vegna þessi dæmi hafi verið nefnd í umræðu um fullveldi þjóða og samfélaga? Þau voru tekin til að sýna hvar hið eiginlega vald liggur og þá einnig hvar við viljum í raun hafa það; hvers vegna við viljum mörg hver hafa lýðræðislega þröskulda fólksins í sveitarfélögum og þjóðríkjum, þröskulda sem alþjóðafjármagnið kemst ekki alveg eins glatt yfir og vill því jafnan burt. Heimsvæðingin hefur verið á forsendum fjármagnsins, hvort sem horft er til Alþjóðaviðskiptastofnunarinnar, Alþjóðagjaldeyrissjóðsins eða Evrópusambandsins. Þetta var það samhengi sem þessi dæmi voru sett inn í. Rafmagnsskömmtun í Los Angeles er dæmi um borg í markaðsvæddu hagkerfi sem hélt eignarhaldi á rafmagnsveitum á sinni hendi og slapp þannig við Enron skandalinn og aðra óáran því tengda. Bandaríkin eru um sumt ekki eins miðstýrð og Evrópusambandið sem sviptir aðildarþjóðirnar fullveldi sínu í veigamiklum efnum. Raunveruleg dæmi úr lífi fólks og samfélaga skipta máli þegar talað er um fullveldi og lýðræði, völd og áhrif fólks á eigið umhverfi. Hér þarf að horfa á raunveruleikann eins og hann birtist okkur, reynsluna og lærdómana sem draga má af skerðingu fullveldis og nærlýðræðis, skerðingu þess að Jón og Gunna rétt eins og Ögmundur, Kristrún og Páll Baldvin fái um það ráðið í hvernig samfélagi þau búa. Dæmin eru allt um kring. Brunatrygginar á vegum Reykjavíkurborgar voru aflagðar þegar okkur var bannað með tilskipun Evrópusambandins að skipuleggja þær eins og við helst vildum. Þetta gerði skipulag brunatrygginga margfalt kostnaðarsamara, þyngra í vöfum og óhagkvæmara. Þetta er lítið einfalt dæmi um skerðingu á fullveldi þjóðar sem hefur neikvæðar afleiðingar í för með sér fyrir Jón og Gunnu og alla hina í samfélaginu - nema þá fáu sem græða. Dæmi sem þessi vekja greinilega hneykslan hjá sjálfskipuðum stýrendum umræðunnar um hvað megi og megi ekki tala um þegar fullveldi ber á góma. Loftslagsmálin, hafréttarmálin og mannréttindin nefndi ég í þættinum á hinn bóginn sem dæmi um mál sem við þyrftum að sameinast um á heimsvísu. Ég fæ engu um það ráðið þótt Páli Baldvini Baldvinssyni þyki lítið til minna röksemda og málflutnings koma. En einni spurningu langar mig til að biðja Pál Baldvin að velta fyrir sér: Getur verið að almenn umræða um kennisetningar og fræðilega teóríu án skírskotunar til þess veruleika sem við hrærumst í, og til þeirra mála sem heitast á okkur brenna, sé takmörkuð og á engan hátt fullnægjandi þegar fullveldi og önnur mikilvæg mál ber á góma? Hvaða sjálfskipaða vald hvaða sjálfskipuðu sérfræðinga ákvarðar ramma umræðunnar? Hvernig er hægt að ná fram málefnalegri, víðsýnni umræðu og traustari ákvarðanatöku um framtíðina ef ekki með vísan í reynsluna og raunveruleg dæmi úr lífi þjóða og einstaklinga? Leiðin til þess hruns sem við nú stöndum frammi fyrir var vörðuð af einstrengingslegum ramma kennisetninga sem m.a. hafa verið settar fram af fólki sem teljast fræðimenn á heimsmælikvarða og hafa jafnvel fengið Nóbelsverðlaun í nýfrjálshyggjuhagfræði. Vald og áhrif Jóns og Gunnu úti í bæ, og þeirra fullveldi í hnattvæddum heimi, á ekki að einskorðast við þröngan ramma kennisetninga. Teóría á ágætlega við í samræðum þeirra sem hafa atvinnu af því að skrifa um þá sem skrifa um lífið. En engin teóría um framtíð samfélags er góð ef hún er komin úr tengslum við þau sem lifa lífinu. Höfundur er alþingismaður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Nóbelsverðlaun Ögmundur Jónasson Mest lesið Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson Skoðun Pabbar, mömmur, afar, ömmur Jón Pétur Zimsen Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson Skoðun Þar sem gervigreind er raunverulega að breyta öllu Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir Skoðun Vellíðan í vinnu Ingrid Kuhlman Skoðun Hefur vanfjármögnun sveitarfélaga áhrif á byggingarkostnað? Jón Ingi Hákonarson Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson Skoðun Skoðun Skoðun Sótt að réttindum kvenna — núna Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson skrifar Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson skrifar Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Fjórði hver vinnur í verslun og þjónustu Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar Skoðun Pabbar, mömmur, afar, ömmur Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Vellíðan í vinnu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Hefur vanfjármögnun sveitarfélaga áhrif á byggingarkostnað? Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Þar sem gervigreind er raunverulega að breyta öllu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego skrifar Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir skrifar Skoðun Þorgerður og erlendu dómstólarnir Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Sjá meira
Danski rithöfundurinn Hans Scherfig segir í einni bóka sinna að til séu þeir sem skrifi um lífið, svo hinir sem skrifi um þá sem skrifa um lífið. Þá megi ekki gleyma hinum sem lifa lífinu. Páll Baldvin Baldvinsson hefur sérhæft sig í kategóríu tvö. Hann birtist þjóðinni fyrst og fremst sem sá sem fjallar um þá sem skrifa um lífið. Sannast sagna finnst mér oft gaman að hlusta á Pál Baldvin, til dæmis í Kilju Egils Helgasonar en sá þáttur er í uppáhaldi hjá mér. Þar er Páll Baldvin fastagestur og oft með skemmtilegar vangaveltur um bókmenntir. Þess vegna þótti mér heldur miður þegar hann sá ástæðu til að gefa mér hrapalega falleinkunn fyrir framgöngu mína í nýlegum sunnudagsþætti Ævars Kjartanssonar og Ágústs Þórs Árnasonar þar sem fjalla átti um fullveldið. Þetta gerði hann í grein í Fréttablaðinu í vikunni. Ég kom í þennan þátt við forföll annars manns með minna en engum fyrirvara því þátturinn var hafinn þegar mér var kippt inn í hann. Hafði ekki einu sinni heyrt upphafið. Þar var fyrir Kristrún Heimisdóttir sem Páll Baldvin segir hafa verið beitta „ofbeldisfullri stýringu" af minni hálfu, enda sé ég „kjaftaskur" og „ráptuðra" sem tali í „tómum frösum" og ástæða til að spyrja hvort ég hafi ekki þorað að tala um „fullveldið", viðfangsefni þáttarins. Í stað þess að ræða fullveldið hafi ég farið „út og suður" um rafmagnsskömmtun í Kaliforníu, loftslagsmálin, Brusselvaldið, brunatryggingar í Reykjavík. Svo víða hafi ég farið „að varla var þráður í samtalinu." Hér endurómar Páll Baldvin ávirðingar Kristrúnar Heimisdóttur í minn garð í þættinum og að honum loknum. Bæði hún og félagar hennar á fjölmiðlum haga að sjálfsögðu sínu máli eins og þau kjósa. En skyldi vera til of mikils mælst að biðja þau að íhuga hvers vegna þessi dæmi hafi verið nefnd í umræðu um fullveldi þjóða og samfélaga? Þau voru tekin til að sýna hvar hið eiginlega vald liggur og þá einnig hvar við viljum í raun hafa það; hvers vegna við viljum mörg hver hafa lýðræðislega þröskulda fólksins í sveitarfélögum og þjóðríkjum, þröskulda sem alþjóðafjármagnið kemst ekki alveg eins glatt yfir og vill því jafnan burt. Heimsvæðingin hefur verið á forsendum fjármagnsins, hvort sem horft er til Alþjóðaviðskiptastofnunarinnar, Alþjóðagjaldeyrissjóðsins eða Evrópusambandsins. Þetta var það samhengi sem þessi dæmi voru sett inn í. Rafmagnsskömmtun í Los Angeles er dæmi um borg í markaðsvæddu hagkerfi sem hélt eignarhaldi á rafmagnsveitum á sinni hendi og slapp þannig við Enron skandalinn og aðra óáran því tengda. Bandaríkin eru um sumt ekki eins miðstýrð og Evrópusambandið sem sviptir aðildarþjóðirnar fullveldi sínu í veigamiklum efnum. Raunveruleg dæmi úr lífi fólks og samfélaga skipta máli þegar talað er um fullveldi og lýðræði, völd og áhrif fólks á eigið umhverfi. Hér þarf að horfa á raunveruleikann eins og hann birtist okkur, reynsluna og lærdómana sem draga má af skerðingu fullveldis og nærlýðræðis, skerðingu þess að Jón og Gunna rétt eins og Ögmundur, Kristrún og Páll Baldvin fái um það ráðið í hvernig samfélagi þau búa. Dæmin eru allt um kring. Brunatrygginar á vegum Reykjavíkurborgar voru aflagðar þegar okkur var bannað með tilskipun Evrópusambandins að skipuleggja þær eins og við helst vildum. Þetta gerði skipulag brunatrygginga margfalt kostnaðarsamara, þyngra í vöfum og óhagkvæmara. Þetta er lítið einfalt dæmi um skerðingu á fullveldi þjóðar sem hefur neikvæðar afleiðingar í för með sér fyrir Jón og Gunnu og alla hina í samfélaginu - nema þá fáu sem græða. Dæmi sem þessi vekja greinilega hneykslan hjá sjálfskipuðum stýrendum umræðunnar um hvað megi og megi ekki tala um þegar fullveldi ber á góma. Loftslagsmálin, hafréttarmálin og mannréttindin nefndi ég í þættinum á hinn bóginn sem dæmi um mál sem við þyrftum að sameinast um á heimsvísu. Ég fæ engu um það ráðið þótt Páli Baldvini Baldvinssyni þyki lítið til minna röksemda og málflutnings koma. En einni spurningu langar mig til að biðja Pál Baldvin að velta fyrir sér: Getur verið að almenn umræða um kennisetningar og fræðilega teóríu án skírskotunar til þess veruleika sem við hrærumst í, og til þeirra mála sem heitast á okkur brenna, sé takmörkuð og á engan hátt fullnægjandi þegar fullveldi og önnur mikilvæg mál ber á góma? Hvaða sjálfskipaða vald hvaða sjálfskipuðu sérfræðinga ákvarðar ramma umræðunnar? Hvernig er hægt að ná fram málefnalegri, víðsýnni umræðu og traustari ákvarðanatöku um framtíðina ef ekki með vísan í reynsluna og raunveruleg dæmi úr lífi þjóða og einstaklinga? Leiðin til þess hruns sem við nú stöndum frammi fyrir var vörðuð af einstrengingslegum ramma kennisetninga sem m.a. hafa verið settar fram af fólki sem teljast fræðimenn á heimsmælikvarða og hafa jafnvel fengið Nóbelsverðlaun í nýfrjálshyggjuhagfræði. Vald og áhrif Jóns og Gunnu úti í bæ, og þeirra fullveldi í hnattvæddum heimi, á ekki að einskorðast við þröngan ramma kennisetninga. Teóría á ágætlega við í samræðum þeirra sem hafa atvinnu af því að skrifa um þá sem skrifa um lífið. En engin teóría um framtíð samfélags er góð ef hún er komin úr tengslum við þau sem lifa lífinu. Höfundur er alþingismaður.
Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar
Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar
Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar
Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir Skoðun