Jafnvægi í náttúruvernd Elvar Árni Lund skrifar 27. október 2011 06:00 Ari Trausti Guðmundsson skrifar áhugaverða grein í Fréttablaðið 12. október sl. um meðferð dýra á Íslandi, Við og dýrin. Flest af því sem Ari segir þar tek ég heilshugar undir, sér í lagi hvað varðar meðferð og flutning sláturdýra á Íslandi en víst er að líf margra dýra áður en þeim er slátrað til kjötvinnslu er bágborið samanborið við líf villtra dýra og fugla. Lög á Íslandi um dýravernd eru samt að flestra mati góð, en eins og oft vill verða, þá er það eftirfylgnin sem ekki er í lagi og er fjárskorti kennt um. Í grein Ara Trausta segir að nú sé tími til kominn að láta af harðri samkeppni við rándýr í náttúrulegu umhverfi sínu en þarna vil ég staldra við. Lífríkið er í stöðugri þróun og mannanna verk hafa áhrif þar á. Það sem við teljum vera „náttúrulegt umhverfi“ dýra er kannski ekki svo náttúrlegt þegar betur er að gáð. Hvað er t.d. náttúrulegt við það að sílamávar og hrafnar hafi frjálst aðgengi að úrgangi fiskeldisstöðva og sorpurðunarsvæða nokkra daga í viku en þurfi þess á milli að leita sér ætis annars staðar, svo dæmi séu nefnd? Þegar svo varptími mófugla gengur í garð, sækir „vargurinn“ að sjálfsögðu í egg og unga annarra tegunda til að fóðra eigin afkvæmi. Hvað með að láta af refaveiðum þegar slíkt hefur verið stundað frá landnámi og ákveðið „jafnvægi“ hefur komist á? „Jafnvægið“ einkennist af fáum refum en fjölda fugla sem auðga umhverfið með söng sínum og látbragði. Hægt er að nýta suma fuglastofnana til veiða, enda eru þeir sterkir og heilbrigðir þegar afrán er takmarkað. Sé refaveiðum hætt mun eflaust komast á einhvers konar „jafnvægi“ aftur en hvers konar jafnvægi yrði það? Til að byrja með myndi ref fjölga hratt og þar sem mikið er af æti mun byggðin vera þétt enda takmarkast stærð refaóðala m.a. af æti innan þeirra, þ.e.a.s. þar sem mikið er af æti er þéttleikinn mikill. Þegar líður á mun hinsvegar framboð af æti minnka, fuglalífið mun taka breytingum. Refir gætu jafnvel soltið áður en „jafnvægi“ kæmist á aftur. Og hvaða jafnvægi væri það? Færri fuglar og fleiri refir sem myndu halda niðri fjölda fugla nema gripið væri inn í. Er það eðlileg þróun? Er það eftirsóknarvert, og þá fyrir hvern? Hvernig lífríkið á Íslandi var fyrir landnám er erfitt að fullyrða um. Sennilega hefur verið meira um ref á láglendi en eftir að landnám hófst og þar með veiðar. Menn vissu í þá daga að samkeppnin um matinn er hörð og dýr eins og refur er vissulega í samkeppni við manninn um æti. Því hafa refaveiðar verið stundaðar frá upphafi. Hugmyndir sumra um að hægt sé að hafa mikið af rjúpu öðru megin á fjallinu og marga refi hinum megin ganga einfaldlega ekki upp, sbr. refafriðlandið á Hornströndum. Þar sem mikið er af fuglum vill svo til að veiðar á ref og mink eru stundaðar af kappi en því miður fer þessum svæðum fækkandi. Allt sem mannskepnan gerir hefur áhrif á náttúruna enda er það svo að maðurinn er hluti af náttúrunni hvað sem hann gerir. Þannig getur aðgerðarleysi verið í raun jafnmikið inngrip í náttúruna og bein aðgerð. Nú á dögum má oft heyra frasann „að láta náttúruna njóta vafans“. Ekkert er samt rætt um hver þessi vafi er enda er þessi frasi oft notaður þegar grípa á til skipulegs aðgerðarleysis sem er eins og áður segir í rauninni heilmikið inngrip. Maðurinn hefur stundað einhverskonar veiðar frá upphafi sem tegund og jafnvel áður en tegundin varð til sem slík. Margar veiðiaðferðir sem notast var við eru óásættanlegar í dag og hafa nýjar og mannúðlegri aðferðir litið dagsins ljós. Nægjusemi við veiðar, hófleg umgengni við nytjastofna og margt annað sem lítur að veiðisiðferði hefur aukist til muna undanfarna áratugi á Íslandi. Síðan Skotveiðifélag Íslands tók til starfa hefur mikið áunnist og siðareglur félagsins sem samþykktar voru fyrir rúmum 30 árum sýna að SKOTVÍS eru samtök náttúruunnenda og veiðimanna. Veiðar á ref, mink og sílamáf er náttúruvernd í verki. Uppgjöf og aðgerðarleysi er það ekki. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðanir Mest lesið Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Þetta er ekki allt að koma með fjárlagafrumvarpinu Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa skrifar Skoðun Viðskiptaþvinganir gegn Ísrael Steinunn Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Búðu til pláss – fyrir öll börn Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason skrifar Skoðun Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Mammon hefur náð lífeyrissjóðum á sitt band Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Forgangsorkan verður ekki skert Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir skrifar Skoðun „Við höfðum öll rangt fyrir okkur“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin og gerviverktaka Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Tölum um tilfinningar Amanda Ásdís Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Óttinn við íslensku rafkrónuna Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Áskorun til Sjúkratrygginga Íslands – hugsum í lausnum Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Afnemum launamisrétti Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Hvað hefur Ísland gert? Katla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar Sjá meira
Ari Trausti Guðmundsson skrifar áhugaverða grein í Fréttablaðið 12. október sl. um meðferð dýra á Íslandi, Við og dýrin. Flest af því sem Ari segir þar tek ég heilshugar undir, sér í lagi hvað varðar meðferð og flutning sláturdýra á Íslandi en víst er að líf margra dýra áður en þeim er slátrað til kjötvinnslu er bágborið samanborið við líf villtra dýra og fugla. Lög á Íslandi um dýravernd eru samt að flestra mati góð, en eins og oft vill verða, þá er það eftirfylgnin sem ekki er í lagi og er fjárskorti kennt um. Í grein Ara Trausta segir að nú sé tími til kominn að láta af harðri samkeppni við rándýr í náttúrulegu umhverfi sínu en þarna vil ég staldra við. Lífríkið er í stöðugri þróun og mannanna verk hafa áhrif þar á. Það sem við teljum vera „náttúrulegt umhverfi“ dýra er kannski ekki svo náttúrlegt þegar betur er að gáð. Hvað er t.d. náttúrulegt við það að sílamávar og hrafnar hafi frjálst aðgengi að úrgangi fiskeldisstöðva og sorpurðunarsvæða nokkra daga í viku en þurfi þess á milli að leita sér ætis annars staðar, svo dæmi séu nefnd? Þegar svo varptími mófugla gengur í garð, sækir „vargurinn“ að sjálfsögðu í egg og unga annarra tegunda til að fóðra eigin afkvæmi. Hvað með að láta af refaveiðum þegar slíkt hefur verið stundað frá landnámi og ákveðið „jafnvægi“ hefur komist á? „Jafnvægið“ einkennist af fáum refum en fjölda fugla sem auðga umhverfið með söng sínum og látbragði. Hægt er að nýta suma fuglastofnana til veiða, enda eru þeir sterkir og heilbrigðir þegar afrán er takmarkað. Sé refaveiðum hætt mun eflaust komast á einhvers konar „jafnvægi“ aftur en hvers konar jafnvægi yrði það? Til að byrja með myndi ref fjölga hratt og þar sem mikið er af æti mun byggðin vera þétt enda takmarkast stærð refaóðala m.a. af æti innan þeirra, þ.e.a.s. þar sem mikið er af æti er þéttleikinn mikill. Þegar líður á mun hinsvegar framboð af æti minnka, fuglalífið mun taka breytingum. Refir gætu jafnvel soltið áður en „jafnvægi“ kæmist á aftur. Og hvaða jafnvægi væri það? Færri fuglar og fleiri refir sem myndu halda niðri fjölda fugla nema gripið væri inn í. Er það eðlileg þróun? Er það eftirsóknarvert, og þá fyrir hvern? Hvernig lífríkið á Íslandi var fyrir landnám er erfitt að fullyrða um. Sennilega hefur verið meira um ref á láglendi en eftir að landnám hófst og þar með veiðar. Menn vissu í þá daga að samkeppnin um matinn er hörð og dýr eins og refur er vissulega í samkeppni við manninn um æti. Því hafa refaveiðar verið stundaðar frá upphafi. Hugmyndir sumra um að hægt sé að hafa mikið af rjúpu öðru megin á fjallinu og marga refi hinum megin ganga einfaldlega ekki upp, sbr. refafriðlandið á Hornströndum. Þar sem mikið er af fuglum vill svo til að veiðar á ref og mink eru stundaðar af kappi en því miður fer þessum svæðum fækkandi. Allt sem mannskepnan gerir hefur áhrif á náttúruna enda er það svo að maðurinn er hluti af náttúrunni hvað sem hann gerir. Þannig getur aðgerðarleysi verið í raun jafnmikið inngrip í náttúruna og bein aðgerð. Nú á dögum má oft heyra frasann „að láta náttúruna njóta vafans“. Ekkert er samt rætt um hver þessi vafi er enda er þessi frasi oft notaður þegar grípa á til skipulegs aðgerðarleysis sem er eins og áður segir í rauninni heilmikið inngrip. Maðurinn hefur stundað einhverskonar veiðar frá upphafi sem tegund og jafnvel áður en tegundin varð til sem slík. Margar veiðiaðferðir sem notast var við eru óásættanlegar í dag og hafa nýjar og mannúðlegri aðferðir litið dagsins ljós. Nægjusemi við veiðar, hófleg umgengni við nytjastofna og margt annað sem lítur að veiðisiðferði hefur aukist til muna undanfarna áratugi á Íslandi. Síðan Skotveiðifélag Íslands tók til starfa hefur mikið áunnist og siðareglur félagsins sem samþykktar voru fyrir rúmum 30 árum sýna að SKOTVÍS eru samtök náttúruunnenda og veiðimanna. Veiðar á ref, mink og sílamáf er náttúruvernd í verki. Uppgjöf og aðgerðarleysi er það ekki.
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar
Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun