Hvað hefur þú gert fyrir heilsuna í dag? Geir Gunnar Markússon skrifar 25. september 2020 13:00 Á hverjum einasta degi höfum við mjög mikið val um það hvort við höldum góðri heilsu eða stuðlum að versnandi heilsu. Nútíma líferni bíður upp á allt annað en heilsusamlegan lífsstíl og alltof margir eru dagsdaglega í heilsuniðurbroti. Hjá nútímanninum eiga allir þættir heilsusamlegs lífs undir högg að sækja t.d. er mikið framboð af skyndibita og sætindum, hreyfing er lítil sem engin, stressið og álagið er yfirgengilegt og svefnleysi er algengara en stormur á Stórhöfða. Það er jafnvel spurning hvort manneskjan sé yfir höfuð gerð til lifa af í nútíma líferni? Því okkur er að takast nokkuð vel að tortíma okkur með eigin „velmegnun“ með aukinni tíðni lífsstílssjúkdóma. Offita og fylgikvillar eru t.d. mun stærra vandamál í heiminum en vannæring. Það væri mjög skrítið að geta sofið eins og vært ungabarn eftir að hafa stressað sig upp allan daginn, drukkið ótæpilega af kaffi eða orkudrykkjum og svo ekkert hreyft sig. Líkaminn er svo oft að senda okkur skilboð sem við hunsum. Sorglega margir horfa t.d. ekki á ástæður svefnleysisins og taka bara öflugar svefntöflur til að bæta gráu ofan á svart. Hvar er ábyrgðin á eigin heilsu og lífi ef þú horfir ekki á lífsstíl þinn heldur tekur bara töflur til að halda niðri einkennunum sem lífsstíll þinn veldur? Við erum manneskjur eða homo sapiens, hinn viti borni maður en miðað við þessa sjálfeyðingarhvöt okkar í nútímalíferni þá er eitthvað langt í við séum hinn viti borni maður. Annað dæmi um skilaboð frá líkamanum sem við hunsum er þegar þú kemur heim eftir erfiðan dag í vinnunni með hausverk og slenið er að drepa þig þá væri það besta sem þú gerir er að fara í góðan 30 mín göngutúr (byrja létt, allt telur og ekki skemmir ef það er í guðsgrænni náttúrinni) og fá þér 1-2 vatnsglös fyrir túrinn. Ég get lofað því að hausverkurinn verður betri og orkan meiri eftir göngutúrinn. Því stórar líkur eru á því að líkami þinn hafi verið að senda þér skilaboð um að hann skorti súrefni og hreyfingu en þú gafst honum tvær hausverkjatöflur, sætindi og langan lúr (þarf vissulega að sofa en betra væri að geyma það til kl.22:00 og fá góðan nætursvefn). Líkami okkar og sál er alltaf að leita að jafnvægi og við þurfum ákveðið jafnvægi á okkar daglegu athafnir. Var mikið stress í vinnunni eða skólanum í dag? Ef svarið er já þá þarftu að finna heilsusamlegar leiðir til að afstressa þig (án þess að nota lyf, áfengi eða mat) t.d. hugleiðslu, slökun eða jóga. Við leyfum okkur eða gefum okkur ekki einu sinni 5-10 mínútur í hugleiðslu yfir daginn en við erum tilbúin að eyða heilum vinnudegi í stress og læti! Það sér það hver heilvita maður að svona líferni endar með ósköpum. Engin lifandi vera er gerð til þola svona misþyrmingu dag eftir dag, vikur og mánuðum saman…og hvað þá að nota enn verri aðferðir til að bæta fyrir skaðann!? Það er reyndar ótrúlegt hvað mannslíkaminn þolir miðað við misþyrmingarnar sem dynja á honum á hverjum degi. Nútíma lífsstíll er voðalega þægilegur og auðveldur, það er vissulega auðveldara að kaupa skyndibita en útbúa hollan kvöldmat og keyra í vinnuna frekar en að labba eða hjóla. En það sem margir vita ekki er að þessi líffstíll er vítahringur enn meiri óhollustu, hreyfingarleysis, svefnleysis og streitu. Það er t.d. ekkert í unnum mat með fullt af sykri og aukaefnum sem fær okkur til að vilja fara upp úr Lazy-boy stólnum og fara út að hreyfa okkur, þvert á móti með hverjum bitanum á fætur öðrum færist þú neðar og neðar í stólinn. Of margir af þeim sem ég hef hitt í næringar- og heilsuráðgjöf í gegnum árin segja að þau séu svo góð við sig að þau geti ekki pínt sig út í göngutúr í rigningu, borðað grænmeti í stað sælgætis eða hætt að horfa á uppáhaldsþáttinn í sjónuvarpinu til að fara að sofa. Það sem ég segi þessum skjólstæðingum er að í rauninni séu þau vond við sig þegar fram líða stundir, þegar líkaminn segir nei við þessari „góðsemi“. Í þessu samhengi heilbrigðs lífernis er ég ekki að tala um einhvern sykurlausan kúr eða algjört meinlæta líf þar sem við leyfum okkur aldrei neitt dekur í mat, heldur að við kunnum að njóta þess og í hófi án þess að heilsan fari að gjalda fyrir það. Og þá skiptir t.d. einstaka óhollusta ekki máli ef mataræðið þess fyrir utan er hollt.Margir í nútímasamfélagi hafa einfaldlega ekki upplifað alvöru lífsgæði sem fylgir heilsusamlegum lífsstíl og því hversu æðislega góður þú ert við sjálfa/n þig ef þú hugsar vel um líkama og sál. Ég vona að þú sért ekki komin með samviskubit eftir lestur þessarar greinar, því þú hefur ekki verið að sinna heilsunni? Það var síður en svo ástæðan, frekar að hvetja þig til dáða og mín einlæga von er að þú upplifir alvöru lífsgæði með sem bestri heilsu. Á hverjum degi höfum við val um ýmislegt sem snýr að heilsu okkar. Ég vona að þessi grein hafi opnað augu þín fyrir því að þú hefur valið þegar kemur að því að standa með heilsunni þinni. Höfundur er næringarfræðingur Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Heilsa Geir Gunnar Markússon Mest lesið Forvarnir á ferð Erlingur Sigvaldason Skoðun Bakpokinn sem þyngist aðeins hjá öðrum Inga Sæland Skoðun Örlög Íslendinga og u-beygja áhrifamesta fjármálamanns heims Snorri Másson Skoðun Það læra börnin sem fyrir þeim er haft Sigurður Örn Hilmarsson Skoðun Fegurð sem breytir skólum Einar Mikael Sverrisson Skoðun Mataræði í stóra samhengi lífsins Birna Þórisdóttir Skoðun Jóhann Páll: Vertu í liði með náttúrunni ekki gegn henni Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke Skoðun Hvað varð um loftslagsmálin? Kamma Thordarson Skoðun Verður Frelsið fullveldinu að bráð? Anton Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Forvarnir á ferð Erlingur Sigvaldason skrifar Skoðun Vertu meðbyr mannúðar Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Fegurð sem breytir skólum Einar Mikael Sverrisson skrifar Skoðun Það læra börnin sem fyrir þeim er haft Sigurður Örn Hilmarsson skrifar Skoðun Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke skrifar Skoðun Verður Frelsið fullveldinu að bráð? Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Til rektorsframbjóðenda: Hvað gerir nýr rektor HÍ við Endurmenntun? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Mataræði í stóra samhengi lífsins Birna Þórisdóttir skrifar Skoðun Hvað varð um loftslagsmálin? Kamma Thordarson skrifar Skoðun Bakpokinn sem þyngist aðeins hjá öðrum Inga Sæland skrifar Skoðun Örlög Íslendinga og u-beygja áhrifamesta fjármálamanns heims Snorri Másson skrifar Skoðun Ég kýs Magnús Karl sem rektor Bylgja Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Jóhann Páll: Vertu í liði með náttúrunni ekki gegn henni Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Tífalt hærri vextir, meiri skuldir - menntastefna stjórnvalda? Júlíus Viggó Ólafsson,Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Lífið gefur engan afslátt Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kolbrún Pálsdóttir sem næsti rektor HÍ Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Vitskert veröld Einar Helgason skrifar Skoðun Draumurinn um hið fullkomna öryggisnet Signý Jóhannesdóttir skrifar Skoðun Sönnunarbyrði og hagsmunaárekstur Arnar Sigurðsson skrifar Skoðun Sem doktorsnemi styð ég Silju Báru til Rektors Háskóla Íslands Eva Jörgensen skrifar Skoðun Sterk og breið samtök – tími til að styrkja rödd minni fyrirtækja Friðrik Árnason skrifar Skoðun Nýjar ráðleggingar um mataræði María Heimisdóttir skrifar Skoðun Börn með fjölþættan vanda Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Hvalveiðar eru slæmar fyrir ímynd Íslands Clive Stacey skrifar Skoðun Netöryggi á krossgötum: Hvernig tryggjum við íslenska innviði? Heimir Fannar Gunnlaugsson skrifar Skoðun Í heimi sem samþykkir þjóðarmorð er ekkert jafnrétti Najlaa Attaallah skrifar Skoðun Heilinn okkar og klukka lífsins Birna V. Baldursdóttir ,Heiðdís B. Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Hvað er kona? - Þörf kynjakerfisins til að skilgreina og stjórna konum Arna Magnea Danks skrifar Skoðun Ég styð Ingibjörgu Gunnarsdóttur í stöðu rektors við Háskóla Íslands Herdís Sveinsdóttir skrifar Skoðun Silja Bára skilur stjórnsýslu HÍ! Elva Ellertsdóttir,Kolbrún Eggertsdóttir skrifar Sjá meira
Á hverjum einasta degi höfum við mjög mikið val um það hvort við höldum góðri heilsu eða stuðlum að versnandi heilsu. Nútíma líferni bíður upp á allt annað en heilsusamlegan lífsstíl og alltof margir eru dagsdaglega í heilsuniðurbroti. Hjá nútímanninum eiga allir þættir heilsusamlegs lífs undir högg að sækja t.d. er mikið framboð af skyndibita og sætindum, hreyfing er lítil sem engin, stressið og álagið er yfirgengilegt og svefnleysi er algengara en stormur á Stórhöfða. Það er jafnvel spurning hvort manneskjan sé yfir höfuð gerð til lifa af í nútíma líferni? Því okkur er að takast nokkuð vel að tortíma okkur með eigin „velmegnun“ með aukinni tíðni lífsstílssjúkdóma. Offita og fylgikvillar eru t.d. mun stærra vandamál í heiminum en vannæring. Það væri mjög skrítið að geta sofið eins og vært ungabarn eftir að hafa stressað sig upp allan daginn, drukkið ótæpilega af kaffi eða orkudrykkjum og svo ekkert hreyft sig. Líkaminn er svo oft að senda okkur skilboð sem við hunsum. Sorglega margir horfa t.d. ekki á ástæður svefnleysisins og taka bara öflugar svefntöflur til að bæta gráu ofan á svart. Hvar er ábyrgðin á eigin heilsu og lífi ef þú horfir ekki á lífsstíl þinn heldur tekur bara töflur til að halda niðri einkennunum sem lífsstíll þinn veldur? Við erum manneskjur eða homo sapiens, hinn viti borni maður en miðað við þessa sjálfeyðingarhvöt okkar í nútímalíferni þá er eitthvað langt í við séum hinn viti borni maður. Annað dæmi um skilaboð frá líkamanum sem við hunsum er þegar þú kemur heim eftir erfiðan dag í vinnunni með hausverk og slenið er að drepa þig þá væri það besta sem þú gerir er að fara í góðan 30 mín göngutúr (byrja létt, allt telur og ekki skemmir ef það er í guðsgrænni náttúrinni) og fá þér 1-2 vatnsglös fyrir túrinn. Ég get lofað því að hausverkurinn verður betri og orkan meiri eftir göngutúrinn. Því stórar líkur eru á því að líkami þinn hafi verið að senda þér skilaboð um að hann skorti súrefni og hreyfingu en þú gafst honum tvær hausverkjatöflur, sætindi og langan lúr (þarf vissulega að sofa en betra væri að geyma það til kl.22:00 og fá góðan nætursvefn). Líkami okkar og sál er alltaf að leita að jafnvægi og við þurfum ákveðið jafnvægi á okkar daglegu athafnir. Var mikið stress í vinnunni eða skólanum í dag? Ef svarið er já þá þarftu að finna heilsusamlegar leiðir til að afstressa þig (án þess að nota lyf, áfengi eða mat) t.d. hugleiðslu, slökun eða jóga. Við leyfum okkur eða gefum okkur ekki einu sinni 5-10 mínútur í hugleiðslu yfir daginn en við erum tilbúin að eyða heilum vinnudegi í stress og læti! Það sér það hver heilvita maður að svona líferni endar með ósköpum. Engin lifandi vera er gerð til þola svona misþyrmingu dag eftir dag, vikur og mánuðum saman…og hvað þá að nota enn verri aðferðir til að bæta fyrir skaðann!? Það er reyndar ótrúlegt hvað mannslíkaminn þolir miðað við misþyrmingarnar sem dynja á honum á hverjum degi. Nútíma lífsstíll er voðalega þægilegur og auðveldur, það er vissulega auðveldara að kaupa skyndibita en útbúa hollan kvöldmat og keyra í vinnuna frekar en að labba eða hjóla. En það sem margir vita ekki er að þessi líffstíll er vítahringur enn meiri óhollustu, hreyfingarleysis, svefnleysis og streitu. Það er t.d. ekkert í unnum mat með fullt af sykri og aukaefnum sem fær okkur til að vilja fara upp úr Lazy-boy stólnum og fara út að hreyfa okkur, þvert á móti með hverjum bitanum á fætur öðrum færist þú neðar og neðar í stólinn. Of margir af þeim sem ég hef hitt í næringar- og heilsuráðgjöf í gegnum árin segja að þau séu svo góð við sig að þau geti ekki pínt sig út í göngutúr í rigningu, borðað grænmeti í stað sælgætis eða hætt að horfa á uppáhaldsþáttinn í sjónuvarpinu til að fara að sofa. Það sem ég segi þessum skjólstæðingum er að í rauninni séu þau vond við sig þegar fram líða stundir, þegar líkaminn segir nei við þessari „góðsemi“. Í þessu samhengi heilbrigðs lífernis er ég ekki að tala um einhvern sykurlausan kúr eða algjört meinlæta líf þar sem við leyfum okkur aldrei neitt dekur í mat, heldur að við kunnum að njóta þess og í hófi án þess að heilsan fari að gjalda fyrir það. Og þá skiptir t.d. einstaka óhollusta ekki máli ef mataræðið þess fyrir utan er hollt.Margir í nútímasamfélagi hafa einfaldlega ekki upplifað alvöru lífsgæði sem fylgir heilsusamlegum lífsstíl og því hversu æðislega góður þú ert við sjálfa/n þig ef þú hugsar vel um líkama og sál. Ég vona að þú sért ekki komin með samviskubit eftir lestur þessarar greinar, því þú hefur ekki verið að sinna heilsunni? Það var síður en svo ástæðan, frekar að hvetja þig til dáða og mín einlæga von er að þú upplifir alvöru lífsgæði með sem bestri heilsu. Á hverjum degi höfum við val um ýmislegt sem snýr að heilsu okkar. Ég vona að þessi grein hafi opnað augu þín fyrir því að þú hefur valið þegar kemur að því að standa með heilsunni þinni. Höfundur er næringarfræðingur
Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke Skoðun
Skoðun Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke skrifar
Skoðun Til rektorsframbjóðenda: Hvað gerir nýr rektor HÍ við Endurmenntun? Ólafur Stephensen skrifar
Skoðun Tífalt hærri vextir, meiri skuldir - menntastefna stjórnvalda? Júlíus Viggó Ólafsson,Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Netöryggi á krossgötum: Hvernig tryggjum við íslenska innviði? Heimir Fannar Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Hvað er kona? - Þörf kynjakerfisins til að skilgreina og stjórna konum Arna Magnea Danks skrifar
Skoðun Ég styð Ingibjörgu Gunnarsdóttur í stöðu rektors við Háskóla Íslands Herdís Sveinsdóttir skrifar
Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke Skoðun