Dýpt kreppu skoðuð í samanburði við rekstur Landspítala í X ár

„Þó að það sé nær ómögulegt að spá með nægilegri vissu um framvinduna næstu misseri er nauðsynlegt að gera sér í hugarlund hvernig hlutirnir þróast að gefnum ákveðnum forsendum,“ segir Konráð S. Guðjónsson hagfræðingur Viðskiptaráðs Íslands um nýtt haglíkan sem Viðskiptaráðið kynnir til sögunnar í dag undir yfirskriftinni „Haglíkan í skugga COVID-19.“ 

„Með þessu líkani getur hver sem er áttað sig betur á því hvaða áhrif COVID-19 faraldurinn hefur á efnahagslífið því þróun landsframleiðslu er ráðandi þáttur þegar kemur að kaupmætti launa, fasteignamarkaði, atvinnustigi, skatttekjum og svo mörgu öðru,“ segir Konráð.

Að sögn Konráðs kom líkanið til af því að síðastliðna tvo mánuði hefur Viðskiptaráðið verið að velta fyrir sér stöðunni með því að búa til hinar ýmsu sviðsmyndir. Það sé erfitt viðfangs, kreppan verður sú dýpsta í áratugi og jafnvel aldir og erfitt sé fyrir söguleg gögn og haglíkön að fanga atburði og afleiðingar heimsfaraldursins.

Það sem líkanið sýnir eru sviðsmyndir af þróun landsframleiðslu til ársins 2030. Notendur setja sjálfir inn raunbreytingar og geta þannig séð hvernig sviðsmynd breytist miðað við mismunandi rauntölur eða spár.

„Við sjáum til dæmis að ef höggið verður mjög þungt og um 13% samdráttur landsframleiðslu eins og í þeirri sviðsmynd sem birtist þegar líkanið opnast, þá gætum við verið nokkurn tíma eða jafnvel átta ár að ná fyrra stigi verðmætasköpunar á mann, jafnvel þó að batinn verði í takt við sögulega hagþróun,“ segir Konráð og bætir við „Það endurspeglar líka að bæði dýpt niðursveiflunnar í ár og efnahagsbatinn þegar hann hefst mun hafa gríðarleg áhrif á niðurstöðuna ef við horfum lengra fram í tímann. Því skipta rétt viðbrögð á vinnumarkaði, í fyrirtækjum, hjá ríkinu og Seðlabankanum höfuðmáli.“

Haglíkanið má sjá hér.

Konráð segir líkanið geta nýst vel fyrirtækjum sem nú reyna að vinna einhverjar áætlanir fram í tímann. Líkanið sé einnig gagnlegt til að rýna betur í gangverk hagkerfisins og geti auðveldað stjórnendum að taka eins upplýstar ákvarðanir og hægt er. ,,Það mun koma í ljós hvernig þetta nýtist og aldrei að vita nema við þróum þetta áfram, enda lítum við á þetta sem fyrstu tilraun,“ segir Konráð. 

Auðvelt að skilja niðurstöður

Í niðurstöðum líkansins er uppsafnað tap borið saman við rekstur Landspítalans til X ára eða sem nemur öllum launum og tengdum gjöldum á Íslandi í X mánuði. Niðurstöður sýna líka hvaða ár fyrri landsframleiðslu á mann er náð.

Til frekari útskýringar tekur Konráð eftirfarandi dæmi og niðurstöður.

»Til að sýna þetta má til dæmis gera ráð fyrir að ef höggið verður minna en í sviðsmyndinni sem birtist, eða um -7%, og batinn aðeins hraðari, um 4% hagvöxtur á ári, verður fyrri landsframleiðslu á mann náð árið 2024 í stað 2028 og uppsafnað tap nemur rekstri Landspítalans í 4 ár í stað 16 ára.

»Á meðfylgjandi myndum má sjá hvernig niðurstöður breytast. Fyrri mynd sýnir -13% og seinni mynd - 7%.