Við þekkjum það flest að opna símann okkar og fá meldingu um uppfærslu. Viðvikið kostar nokkra smelli og örlítinn tíma, en þjónustan verður enn betri fyrir okkur notendurna á eftir.
Hlutverk hins opinbera er ekki ýkja frábrugðið hlutverki snjallsímans. Að vera vettvangur þar sem fólk sækir þjónustu, upplýsingar og aðstoð við daglegt líf. Að hjálpa þeim sem hjálpina þurfa, útvega ökuskírteini, byggja vegi og greiða út fæðingarorlof. Áfram mætti lengi telja.
Þjónustan þarf ekki bara að vera til staðar, hún þarf að vera áreiðanleg og í takt við tímann. Fólk á ekki að þurfa að keyra með pappíra í Kópavog, fá símatíma milli tíu og tvö eða tala við margar mismunandi stofnanir um sama málið.
Hið opinbera má ekki þenjast út, fara að hverfast um sjálft sig og þvælast fyrir. Það er þá sem báknið svokallaða verður til í huga fólks. Báknið snýst nefnilega ekki bara um kostnað. Það er ekki síður táknmynd þunglamalegs apparats þar sem hlutirnir eru óaðgengilegir, kosta mikið og gerast hægt.
Til að vel megi vera þarf stýrikerfið að vera í lagi.
Ísland verður stafrænt
Síðustu misseri höfum við tekið mörg stór skref til að létta fólki lífið og spara kostnað.
Með Stafrænu Íslandi erum við að gjörbreyta samskiptum og viðmóti hins opinbera. Í dag týnir enginn ökuskírteininu, enda tryggilega geymt í snjallsímanum. Bílferðir með pappíra í þinglýsingu heyra brátt sögunni til og öll gögn berast í stafrænt pósthólf, í stað bréfpósts í lúgu. Áfram mætti lengi telja.
Þjónustu sem kallaði áður á ferðalög og pennastrik má nálgast með nokkrum smellum og næstu misseri mun þessum atriðum fjölga margfalt. Við erum komin í tólfta sæti af 193 í mati Sameinuðu þjóðanna á stafrænni þjónustu, en stefnum enn hærra.
Virkjum einkaframtakið
Góðar hugmyndir fæðast hins vegar ekki bara í Stjórnarráðinu, heldur fyrst og fremst úti í samfélaginu. Áhersla á nýsköpun er lykilatriði í velgengni okkar, ekki síst þegar við stöndum í djúpri kreppu.
Síðustu mánuði höfum við lagt stóraukna áherslu á nýsköpun og samvinnu við fólk og fyrirtæki í landinu. Með verkefnum á borð við hakkaþon vegna COVID, gagnaþon fyrir umhverfið, heilbrigðis- og nýsköpunarmót og aukinni fræðslu byggjum við undir ný störf, þekkingu og hugmyndir fyrir samfélagið allt.
Úr frumkvöðlastarfsemi verða oft til nýjar lausnir sem hjálpa hinu opinbera að veita betri þjónustu. Nærtækt dæmi er íslenska frumkvöðlafyrirtækið Kara Connect, sem færir nú heilbrigðisþjónustu víða um heim nær notendum og dregur úr sóun í kerfinu.
Spörum krónur og kolefni
Á sama tíma og við sækjum fram er grundvallaratriði í allri okkar vinnu að bera virðingu fyrir skattfé. Þar skiptir miklu að fólk sjái hvert peningarnir renna í raun. Í þeim anda erum við t.a.m. langt komin með að gjörbreyta álagningarseðlum vegna skattgreiðslna. Þannig mun fólk nú sjá svart á hvítu í hvað skattarnir fara og í hvaða hlutföllum.
Annar og öllu ósýnilegri angi útgjaldanna eru opinber innkaup. Óvíða skiptir hins vegar meira máli að við höldum vel um taumana. Ríkið eyðir um 200 milljörðum á ári í vörur, verk og aðkeypta þjónustu. Þó við spörum ekki nema 2% í innkaupum þá verða eftir fjórir milljarðar til að nota í önnur verkefni eða lækka skatta.
Það er mikilvægt að hver stofnun sitji ekki í sínu horni og geri misgóða samninga, heldur þurfum við að nýta stærðina og kraftinn í hinu opinbera til að fá mesta virðið fyrir almannafé.
Á eftir munum við kynna nýja innkaupastefnu í þessum anda á opnum viðburði, með titlinum Léttum lífið.
Þar rekur Björgvin Víkingsson, forstjóri Ríkiskaupa, hvernig við ætlum að spara milljarða með nýrri nálgun - á sama tíma og við veitum enn betri og umhverfisvænni þjónustu. Auk hans koma fram Andri Heiðar Kristinsson, framkvæmdastjóri Stafræns Íslands og Þorbjörg Helga Vigfúsdóttir, stofnandi og framkvæmdastjóri Köru Connect. Þau ætla að fjalla um stafræna byltingu samfélagsins og árangurinn í nýsköpun og frumkvöðlastarfi.
Markmiðið er einfalt; Að segja frá því hvernig við erum að uppfæra stýrikerfi samfélagsins.
Höfundur er fjármála- og efnahagsráðherra.
