Borgarlínan og samgönguverkfræðin Jónas Elíasson skrifar 24. maí 2021 10:00 BRT-Lite í Álaborg Tveir samgönguverkfræðingar skrifa á Vísi 22.5 að PlusBus kerfi í Álaborg sé BRT kerfi þó Þórarinn Hjaltason hafi sagt að það sé ekki. Þessi grein er skrifuð til að segja þeim að samgönguverkfræðingum er alveg óhætt að trúa því sem Þórarinn Hjaltason segir. Ef hann segir að þetta sé BRT-Lite þá er það BRT-Lite og verður það þangað til samgönguyfirvöld Álaborgar eru komin með vottun frá ITDP (Institute for Transportation and Development Policy. Borgarlínan er líka BRT-Lite Upphaflega myndin sem birt var af tilvonandi Borgarlínu var af BRT kerfi í Ecuador. Síðan hefur sá kvittur verið uppi að Borgarlínan ætti að vera BRT en að öllum líkindum hefur svo aldrei verið. Verkefnisstjórinn var ekki viss um að sótt yrði um vottun á fundi í ágúst 2019 og sú afstaða er skynsamleg. Fyrirmyndin En það er ekki Plusbus í Álaborg sem er helsta fyrirmyndin að Borgarlínu, það er Bussveien í Stavanger, sbr. grein eftir þáverandi verkefnisstjóra undirbúnings fyrir Borgarlínu í Mbl í des. 2017. Bussveien verður 50 km og þar með lengsta BRT-kerfi Evrópu, sbr. þessa grein. Áætlað er að Borgarlínukerfið verði 58 km. Ef Borgarlínan verður BRT, þá er Evrópumet Stavanger í hættu! Nær hefði verið að taka Þrándheim til fyrirmyndar. Þar eru nýjar línur 1-3, teknar í notkun 2019. Upphaflega stóð til að gera þær BRT, lagt var af stað með sama götusnið og birt er í frumdragaskýrslu borgarlínunnar, þetta var tillagan í upphafi. En henni var hafnað 2011 og línurnar gerðar með biðstöðvum hægra megin og flýtibrautum eftir þörfum, sem er mikið skynsamlegra fyrir innanbæjar strætó. Valdir voru van Hool XXL vagnar (frá Belgíu) , þá má gera sem BHLS (Bus with High Level of Service). Þetta er bláu vagnarnir í frumdragaskýrslunni sem ekki á að kaupa, heldur leggja 300.000 fermetra af þarflausu rauðu malbiki frá malbikunarstöð Rvk, ríkið borgar. Engin þörf fyrir BRT Löngun ráðgjafaverkfræðinga til að gera eitthvað fínt og flott er skiljanleg, en það verður að vera einhver þörf fyrir það. BRT á að líkja eftir MRT (Metro) hvað flutningsgetu varðar, en hér hafa aldrei verið neinar lestar og engin þörf fyrir slíkar eftirlíkingar. Samgönguverkfræðingar sem kynna strætólínur á 30 km/klst með 600 m á milli stöðva sem BRT gera sjálfan sig að athlægi. Og kalla Borgarlínukerfið, sem fer á sama hraða og gamli strætó, hraðvagnakerfi, er líka hlægilegt. Það er líka dálítið hlægilegt að vera að tala um borgarlínu með getu til að sjá fyrir 12% af ferðaþörfinni sem „lausn“ í samgöngumálum. Ein BRT lína flytur gjarnan 60 - 150.000 farþega á dag. 45.000 innstig á dag í allar 20 - 30 línurnar samtals þykir gott hjá Strætó bs. Ef menn vilja svo hraðvagnakerfi gæti Strætó bs léttilega komið upp hraðvagnakerfi í þríhyrningnum Akranes-Selfoss-Keflavík með miðju í Rvk. Þetta myndu verða um 15 hraðvagnastöðvar allt í allt og vagnarnir á 50 -60 km/klst hraða. Gamli strætó mundi sjá um flutning milli stöðvanna. Svona kerfi gæti keppt við einkabílinn. Þar á Borgarlínan ekki möguleika. Hraðbrautir og mislæg gatnamót. Á Íslandi eru ekki hraðbrautir og verða sjálfsagt aldrei. Hægt er að tala um frívegi (freeway), en það er vegur með frjálsum flæði, ljóslaus, hraðinn 60 - 90 km/klst, valinn samkvæmt öryggissjónarmiðum, eins og er á íslenska þjóðvegakerfinu. Að þrengja að umferðinni á slíkum vegum er samgönguverkfræðileg bilun, Laddi hefði líklega sagt: Náttúrlega bilun. Hraðar samgöngur eru nauðsynlegar til að halda uppi þjóðarframleiðslu. Þetta skilja samgönguverkfræðingar og snúa sér að verkefnum sem samræmast því. Hér í Reykjavík þarf að byggja nokkur mislæg gatnamót tíl að gera þjóðvegina að frívegum, en borgarstjórnin hefur verið í þrjóskukasti gagnvart þessu verkefni undanfarin ár. Aðal viðfangsefni samgönguverkfræðinnar Mesta samgönguvandamál dagsin eru umferðatafir og tafakostnaður. Tafakostnaður í dag er 33 miaKr/ári, hækkandi umtæpa 2 miaKr/ári og þetta er lágt metið. Samfélagslegur kostnaður af slíkri stærðargráðu vegna umferðatafa er óþarfur og óviðunandi. Atvinnulífið hefur miklar áhyggjur af þessu og það með réttu. Rvk heldur að hún sé að græða á þessu, fái ókeypis borgarlínu og tafagjöld, en það er misskilningur. Stefna hennar í skipulagsmálum er þegar búin að hrekja alla bestu gjaldendurna til nágrannasveitafélaganna og eftir situr borgarsjóður galtómur. Nú eru fyrirtækin líka að hugsa sér til hreyfings vegna umferðatafanna, t.d. ætlar Icelandair að flytja frá umferðaklessunni í Nauthólsvík til Hafnarfjarðar. Hvað ætla ráðgefandi samgönguverkfræðingar að gera ? Taka þátt í þessu, eða gefa einhver ráð sem virka ?? Höfundur er professor i verkfræði við Háskóla Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Samgöngur Borgarlína Jónas Elíasson Mest lesið Stormur í Þjóðleikhúsinu Bubbi Morthens Skoðun Mega bara íslenskir karlmenn nauðga konum á Íslandi? Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Nýbygging þýðir ekki gallalaus eign Annþór Kristján Karlsson Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Börn í skugga stríðs Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Opið bréf til mennta- og barnamálaráðherra Gunnar Örn Vopnfjörð Þorsteinsson Skoðun Skoðun Skoðun Stormur í Þjóðleikhúsinu Bubbi Morthens skrifar Skoðun Börn í skugga stríðs Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Opið bréf til mennta- og barnamálaráðherra Gunnar Örn Vopnfjörð Þorsteinsson skrifar Skoðun Hvernig gerum við Grundarhverfi enn betra? Ævar Harðarson skrifar Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Gildi kærleika og mannúðar Toshiki Toma skrifar Skoðun Hvernig tryggjum við samkeppnishæfni þjóðar? Jón Skafti Gestsson skrifar Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Flottu kjötauglýsingarnar í blöðunum... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Grafarvogsgremjan Þorlákur Axel Jónsson skrifar Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Fjármögnuðu stríðsvél Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugleiðingar á páskum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar Skoðun Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Sjá meira
BRT-Lite í Álaborg Tveir samgönguverkfræðingar skrifa á Vísi 22.5 að PlusBus kerfi í Álaborg sé BRT kerfi þó Þórarinn Hjaltason hafi sagt að það sé ekki. Þessi grein er skrifuð til að segja þeim að samgönguverkfræðingum er alveg óhætt að trúa því sem Þórarinn Hjaltason segir. Ef hann segir að þetta sé BRT-Lite þá er það BRT-Lite og verður það þangað til samgönguyfirvöld Álaborgar eru komin með vottun frá ITDP (Institute for Transportation and Development Policy. Borgarlínan er líka BRT-Lite Upphaflega myndin sem birt var af tilvonandi Borgarlínu var af BRT kerfi í Ecuador. Síðan hefur sá kvittur verið uppi að Borgarlínan ætti að vera BRT en að öllum líkindum hefur svo aldrei verið. Verkefnisstjórinn var ekki viss um að sótt yrði um vottun á fundi í ágúst 2019 og sú afstaða er skynsamleg. Fyrirmyndin En það er ekki Plusbus í Álaborg sem er helsta fyrirmyndin að Borgarlínu, það er Bussveien í Stavanger, sbr. grein eftir þáverandi verkefnisstjóra undirbúnings fyrir Borgarlínu í Mbl í des. 2017. Bussveien verður 50 km og þar með lengsta BRT-kerfi Evrópu, sbr. þessa grein. Áætlað er að Borgarlínukerfið verði 58 km. Ef Borgarlínan verður BRT, þá er Evrópumet Stavanger í hættu! Nær hefði verið að taka Þrándheim til fyrirmyndar. Þar eru nýjar línur 1-3, teknar í notkun 2019. Upphaflega stóð til að gera þær BRT, lagt var af stað með sama götusnið og birt er í frumdragaskýrslu borgarlínunnar, þetta var tillagan í upphafi. En henni var hafnað 2011 og línurnar gerðar með biðstöðvum hægra megin og flýtibrautum eftir þörfum, sem er mikið skynsamlegra fyrir innanbæjar strætó. Valdir voru van Hool XXL vagnar (frá Belgíu) , þá má gera sem BHLS (Bus with High Level of Service). Þetta er bláu vagnarnir í frumdragaskýrslunni sem ekki á að kaupa, heldur leggja 300.000 fermetra af þarflausu rauðu malbiki frá malbikunarstöð Rvk, ríkið borgar. Engin þörf fyrir BRT Löngun ráðgjafaverkfræðinga til að gera eitthvað fínt og flott er skiljanleg, en það verður að vera einhver þörf fyrir það. BRT á að líkja eftir MRT (Metro) hvað flutningsgetu varðar, en hér hafa aldrei verið neinar lestar og engin þörf fyrir slíkar eftirlíkingar. Samgönguverkfræðingar sem kynna strætólínur á 30 km/klst með 600 m á milli stöðva sem BRT gera sjálfan sig að athlægi. Og kalla Borgarlínukerfið, sem fer á sama hraða og gamli strætó, hraðvagnakerfi, er líka hlægilegt. Það er líka dálítið hlægilegt að vera að tala um borgarlínu með getu til að sjá fyrir 12% af ferðaþörfinni sem „lausn“ í samgöngumálum. Ein BRT lína flytur gjarnan 60 - 150.000 farþega á dag. 45.000 innstig á dag í allar 20 - 30 línurnar samtals þykir gott hjá Strætó bs. Ef menn vilja svo hraðvagnakerfi gæti Strætó bs léttilega komið upp hraðvagnakerfi í þríhyrningnum Akranes-Selfoss-Keflavík með miðju í Rvk. Þetta myndu verða um 15 hraðvagnastöðvar allt í allt og vagnarnir á 50 -60 km/klst hraða. Gamli strætó mundi sjá um flutning milli stöðvanna. Svona kerfi gæti keppt við einkabílinn. Þar á Borgarlínan ekki möguleika. Hraðbrautir og mislæg gatnamót. Á Íslandi eru ekki hraðbrautir og verða sjálfsagt aldrei. Hægt er að tala um frívegi (freeway), en það er vegur með frjálsum flæði, ljóslaus, hraðinn 60 - 90 km/klst, valinn samkvæmt öryggissjónarmiðum, eins og er á íslenska þjóðvegakerfinu. Að þrengja að umferðinni á slíkum vegum er samgönguverkfræðileg bilun, Laddi hefði líklega sagt: Náttúrlega bilun. Hraðar samgöngur eru nauðsynlegar til að halda uppi þjóðarframleiðslu. Þetta skilja samgönguverkfræðingar og snúa sér að verkefnum sem samræmast því. Hér í Reykjavík þarf að byggja nokkur mislæg gatnamót tíl að gera þjóðvegina að frívegum, en borgarstjórnin hefur verið í þrjóskukasti gagnvart þessu verkefni undanfarin ár. Aðal viðfangsefni samgönguverkfræðinnar Mesta samgönguvandamál dagsin eru umferðatafir og tafakostnaður. Tafakostnaður í dag er 33 miaKr/ári, hækkandi umtæpa 2 miaKr/ári og þetta er lágt metið. Samfélagslegur kostnaður af slíkri stærðargráðu vegna umferðatafa er óþarfur og óviðunandi. Atvinnulífið hefur miklar áhyggjur af þessu og það með réttu. Rvk heldur að hún sé að græða á þessu, fái ókeypis borgarlínu og tafagjöld, en það er misskilningur. Stefna hennar í skipulagsmálum er þegar búin að hrekja alla bestu gjaldendurna til nágrannasveitafélaganna og eftir situr borgarsjóður galtómur. Nú eru fyrirtækin líka að hugsa sér til hreyfings vegna umferðatafanna, t.d. ætlar Icelandair að flytja frá umferðaklessunni í Nauthólsvík til Hafnarfjarðar. Hvað ætla ráðgefandi samgönguverkfræðingar að gera ? Taka þátt í þessu, eða gefa einhver ráð sem virka ?? Höfundur er professor i verkfræði við Háskóla Íslands.
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar