Hefjumst handa strax! Hörður Arnarson og Kristín Linda Árnadóttir skrifa 12. ágúst 2021 10:30 Hvert tonn af koldíoxíði, sem sleppur út í andrúmsloftið, eykur hnattræna hlýnun. Þessi einföldu sannindi er að finna í nýútkominni ástandsskýrslu milliríkjanefndar um loftslagsmál. Skýrslan er sú svartasta hingað til og niðurstaða vísindamannanna sem hana rita er að við þurfum að grípa til stórtækra aðgerða strax, ef ekki á illa að fara. Við höfum enn tækifæri til að grípa í taumana, þótt tíminn sé naumur. Ef við náum að draga verulega úr losun koldíoxíðs og annarra gróðurhúsalofttegunda þá getum við snúið þróuninni við. Fyrstu og augljósustu batamerkin yrðu auðvitað þau að andrúmsloftið yrði hreinna, en hitastig jarðar þyrfti 20-30 ár til að ná jafnvægi. Þar hafa öll hlutverki að gegna, stjórnvöld, atvinnulífið og einstaklingar. Vissulega er verkefnið ekkert einfalt, enda er losun gróðurhúsalofttegunda samþætt öllu okkar hagkerfi. Fáar þjóðir standa hins vegar jafn vel að vígi og við, með alla okkar endurnýjanlegu orku. Við þurfum að auka hlut þeirrar orku og losa okkur við bensín og olíur. Það er alls ekki óraunsætt að ná því takmarki árið 2050, eins og íslensk stjórnvöld hafa lýst yfir, jafnvel fyrr. Við verðum líka að gæta að jafnvægi milli efnahagslegra verðmæta og áhrifa á umhverfi og samfélag. Við höfum sannarlega enga ástæðu til að gefast upp frammi fyrir þessu risavaxna verkefni, en auðvitað er óumflýjanlegt að beisla meiri græna orku ef við ætlum að ná markmiðum okkar í loftslagsmálum árin 2030 og 2040, hvað þá til að vera laus við bensín og olíur árið 2050. Við þurfum að ná samstöðu um hvaðan græna orkan okkar kemur og hvernig, til hagsbóta fyrir okkur og sem hluti af alþjóðlegri lausn loftslagsmála. Margföldun hjá nágrannaþjóðum Nágrannar okkar á Norðurlöndum og á meginlandi Evrópu hafa heldur betur látið hendur standa fram úr ermum á undanförnum árum og þar heldur uppbyggingin áfram. Á meginlandinu er því spáð að endurnýjanleg orkuvinnsla muni sexfaldast fram til ársins 2050. Í Svíþjóð, Noregi og Danmörku heldur uppbygging vindorku áfram af fítonskrafti. Árið 2030 verður vindorkuvinnsla á hinum Norðurlöndunum meira en fjórföld orkuvinnsla Íslands í dag. Þessi lönd ætla sér að taka þátt í þeirri byltingu sem er nauðsynleg til að vinna að bættum og loftslagsvænum heimi byggðum á grænni orku. Ísland þarf ekki að vera neinn eftirbátur þeirra. Bensín eða háskólar? Landsvirkjun hefur hafið undirbúning að framleiðslu á rafeldsneyti. Grænt eldsneyti þarf að koma í stað jarðefnaeldsneytis. Árið 2018 fluttu Íslendingar inn 680 þúsund tonn af bensíni og olíum fyrir innlendar samgöngur. Fyrir það greiddi þjóðin um 50 milljarða króna, sem er sambærileg upphæð og árleg útgjöld ríkissjóðs til háskólanna. Það sem verra er: Við notkun þessa eldsneytis losnuðu um 1,7 milljónir tonna af koldíoxíði út í andrúmsloftið. Þá losun getum við komið í veg fyrir og eigum að gera það. Matvæli framtíðar Aukin vinnsla á endurnýjanlegri, grænni orku skapar ótal tækifæri í matvælaframleiðslu. Þessi stærsta iðngrein í heimi nýtir 37% alls gróðurlendis heims og 70% ferskvatnsnotkunar má rekja til hennar. Matvælaframleiðsla í heiminum öllum er komin að ákveðnum þolmörkum og umhverfisfótspor matvælakerfisins er gríðarlegt – ekki bara með tilliti til gróðurhúsalofttegunda, heldur einnig áhrifa á lífríki jarðar. Matvælaframleiðsla framtíðar verður stýrt hátækniumhverfi. Hér væru kjöraðstæður fyrir sjálfbæra matvælaframleiðslu og um leið yrði að horfa til útflutnings, rétt eins og gert er í sjávarútvegi, enda er íslenskur markaður of lítill til að framleiðslan borgi sig. Græn gagnaver Annar iðnaður framtíðar eru gagnaverin. Í heimi nútíma- og framtíðartækni vex þörfin fyrir þau með hverjum deginum. Hér á landi stendur þeim til boða 100% græn og endurnýjanleg orka, en þar að auki þurfa þau minni orku en víða annars staðar vegna þess kalda loftslags sem hér er. Þarna liggja mikil tækifæri fyrir Íslendinga til að selja orkuna í græna starfsemi gagnavera og fá þannig góðan arð af orkuauðlindinni. Grænar rafhlöður Við vitum einnig að á tímum örrar rafbílavæðingar hefur eftirspurn eftir rafhlöðum aukist hratt. Kolefnisútblásturinn sem sparast við að koma bílum á rafmagn skiptir ekki einungis máli, heldur skiptir að sjálfsögðu miklu máli fyrir loftslagið að orkan sem notuð er í framleiðslu rafhlaðanna sé græn. Framlagið til loftslagsmála verður því meira eftir því sem framleiðslan á rafhlöðunum er umhverfisvænni. Slík framleiðsla hér á landi væri eins græn og hugsast gæti og um leið skapaðist ný atvinnugrein, ný störf yrðu til og þjóðin fengi enn og aftur arð af auðlind sinni. Raunhæf markmið Hjá Landsvirkjun höfum við sett metnaðarfull markmið, en við vitum af reynslunni að þau eru raunhæf. Við höfum tvöfaldað raforkuvinnsluna frá árinu 2005, en á sama tíma hefur bein losun gróðurhúsalofttegunda á orkueiningu lækkað um 67% og kolefnissporið minnkað um 65%. Lækkunin skýrist bæði af samdrætti í losun og aukinni bindingu í jarðvegi og gróðri. Frá upphafi starfseminnar á 7. áratug síðustu aldar hefur Landsvirkjun staðið að mikilli uppgræðslu lands. Við gerum það enn og munum gera áfram. Við vitum í hverju lausnin felst. Í fyrsta lagi þurfum við að auka endurnýjanlega orkuvinnslu. Í öðru lagi þurfum við að leggja áherslu á nýsköpun í framleiðslu, nýir tímar kallar á nýja nálgun. Og í þriðja lagi þurfum við að fanga það koldíoxíð sem óhjákvæmilega myndast og ná að nýta það eða farga því. Land endurnýjanlegrar orku hefur alla burði til að losa sig við jarðefnaeldsneyti og leggja sitt af mörkum til nýrrar heimsmyndar. Landsvirkjun, orkufyrirtæki þjóðarinnar, ætlar að vera í fararbroddi á þeirri vegferð. Og við þurfum að hefjast strax handa. Hörður Arnarson er forstjóri Landsvirkjunar og Kristín Linda Árnadóttir aðstoðarforstjóri Landsvirkjunar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Landsvirkjun Loftslagsmál Kristín Linda Árnadóttir Hörður Arnarson Mest lesið Þjóðarátak í umönnun eldra fólks Einar Magnússon ,Þráinn Þorvaldsson Skoðun Sagan að endurtaka sig í beinni Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir Skoðun Hin heimtufreka kennarastétt Áslaug Pálsdóttir Ragnheiðardóttir Skoðun Að hengja bakara fyrir smið Rakel Linda Kristjánsdóttir Skoðun Þingmaðurinn og spillingin á Veðurstofunni Sigurgeir Bárðarson Skoðun Hefur sala á rafbílum hrunið? Jón Ásgeir Haukdal Þorvaldsson Skoðun Svar til lögmanns SFS Magnús Guðmundsson Skoðun Halldór 25.01.2025 Halldór Ég get horft í augun á ykkur og sagt Kristófer Már Maronsson Skoðun Hinn vandrataði vegur að starfslokum Ástríður Þórey Jónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Þjóðarátak í umönnun eldra fólks Einar Magnússon ,Þráinn Þorvaldsson skrifar Skoðun Að hengja bakara fyrir smið Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til undirbúningskjörbréfanefndar Alþingis skrifar Skoðun Hinn vandrataði vegur að starfslokum Ástríður Þórey Jónsdóttir skrifar Skoðun Stöndum vörð um menntun, farsæld og stuðning við börnin okkar Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Viltu koma að kenna? Hulda María Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sagan að endurtaka sig í beinni Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hin heimtufreka kennarastétt Áslaug Pálsdóttir Ragnheiðardóttir skrifar Skoðun Hugmynd af barnum árið 2005 Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Yfir 3000 íbúðir á næstu árum Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar og sveitarfélaga: Tími til að fjárfesta í framtíð barna okkar Kristján Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Er nóg fyrir ríkið að það vilji vita – á þinn kostnað? Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Svar til lögmanns SFS Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Ég get horft í augun á ykkur og sagt Kristófer Már Maronsson skrifar Skoðun Bókhaldsbrellur blekkja dómstóla Björn Thorsteinsson skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin glímir við skattyfirvöld Kristinn Jónasson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur menntunar – Framhaldsfræðslan, fimmta stoð menntunar Guðjónína Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Sagan um gardínurnar Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Samfélagstilraunin sem lítið er fjallað um Elfa Ýr Gylfadóttir skrifar Skoðun 24. janúar og risastórt vistspor Íslands Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Hvenær er lögbrot lögbrot og hvenær er lögbrot ekki lögbrot!! Sigurður Freyr Sigurðarson skrifar Skoðun E. coli eitrun meðal barna og aðrir skaðvaldar í mat Lárus S. Guðmundsson skrifar Skoðun Sorg barna - leit að merkingu Matthildur Bjarnadóttir skrifar Skoðun Öðruvísi, fordæmd, útskúfuð en einnig ósigrandi Arna Magnea Danks skrifar Skoðun Sparnaður án aðgreiningar Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Til varnar leiðindum Skúli S. Ólafsson skrifar Skoðun Strætó fær sérakrein á Kringlumýrarbraut Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Vinnum saman, stígum fram og göngum í takt Dagbjört Harðardóttir skrifar Skoðun Heimatilbúið „tjón“ Landsvirkjunar Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Þingmaðurinn og spillingin á Veðurstofunni Sigurgeir Bárðarson skrifar Sjá meira
Hvert tonn af koldíoxíði, sem sleppur út í andrúmsloftið, eykur hnattræna hlýnun. Þessi einföldu sannindi er að finna í nýútkominni ástandsskýrslu milliríkjanefndar um loftslagsmál. Skýrslan er sú svartasta hingað til og niðurstaða vísindamannanna sem hana rita er að við þurfum að grípa til stórtækra aðgerða strax, ef ekki á illa að fara. Við höfum enn tækifæri til að grípa í taumana, þótt tíminn sé naumur. Ef við náum að draga verulega úr losun koldíoxíðs og annarra gróðurhúsalofttegunda þá getum við snúið þróuninni við. Fyrstu og augljósustu batamerkin yrðu auðvitað þau að andrúmsloftið yrði hreinna, en hitastig jarðar þyrfti 20-30 ár til að ná jafnvægi. Þar hafa öll hlutverki að gegna, stjórnvöld, atvinnulífið og einstaklingar. Vissulega er verkefnið ekkert einfalt, enda er losun gróðurhúsalofttegunda samþætt öllu okkar hagkerfi. Fáar þjóðir standa hins vegar jafn vel að vígi og við, með alla okkar endurnýjanlegu orku. Við þurfum að auka hlut þeirrar orku og losa okkur við bensín og olíur. Það er alls ekki óraunsætt að ná því takmarki árið 2050, eins og íslensk stjórnvöld hafa lýst yfir, jafnvel fyrr. Við verðum líka að gæta að jafnvægi milli efnahagslegra verðmæta og áhrifa á umhverfi og samfélag. Við höfum sannarlega enga ástæðu til að gefast upp frammi fyrir þessu risavaxna verkefni, en auðvitað er óumflýjanlegt að beisla meiri græna orku ef við ætlum að ná markmiðum okkar í loftslagsmálum árin 2030 og 2040, hvað þá til að vera laus við bensín og olíur árið 2050. Við þurfum að ná samstöðu um hvaðan græna orkan okkar kemur og hvernig, til hagsbóta fyrir okkur og sem hluti af alþjóðlegri lausn loftslagsmála. Margföldun hjá nágrannaþjóðum Nágrannar okkar á Norðurlöndum og á meginlandi Evrópu hafa heldur betur látið hendur standa fram úr ermum á undanförnum árum og þar heldur uppbyggingin áfram. Á meginlandinu er því spáð að endurnýjanleg orkuvinnsla muni sexfaldast fram til ársins 2050. Í Svíþjóð, Noregi og Danmörku heldur uppbygging vindorku áfram af fítonskrafti. Árið 2030 verður vindorkuvinnsla á hinum Norðurlöndunum meira en fjórföld orkuvinnsla Íslands í dag. Þessi lönd ætla sér að taka þátt í þeirri byltingu sem er nauðsynleg til að vinna að bættum og loftslagsvænum heimi byggðum á grænni orku. Ísland þarf ekki að vera neinn eftirbátur þeirra. Bensín eða háskólar? Landsvirkjun hefur hafið undirbúning að framleiðslu á rafeldsneyti. Grænt eldsneyti þarf að koma í stað jarðefnaeldsneytis. Árið 2018 fluttu Íslendingar inn 680 þúsund tonn af bensíni og olíum fyrir innlendar samgöngur. Fyrir það greiddi þjóðin um 50 milljarða króna, sem er sambærileg upphæð og árleg útgjöld ríkissjóðs til háskólanna. Það sem verra er: Við notkun þessa eldsneytis losnuðu um 1,7 milljónir tonna af koldíoxíði út í andrúmsloftið. Þá losun getum við komið í veg fyrir og eigum að gera það. Matvæli framtíðar Aukin vinnsla á endurnýjanlegri, grænni orku skapar ótal tækifæri í matvælaframleiðslu. Þessi stærsta iðngrein í heimi nýtir 37% alls gróðurlendis heims og 70% ferskvatnsnotkunar má rekja til hennar. Matvælaframleiðsla í heiminum öllum er komin að ákveðnum þolmörkum og umhverfisfótspor matvælakerfisins er gríðarlegt – ekki bara með tilliti til gróðurhúsalofttegunda, heldur einnig áhrifa á lífríki jarðar. Matvælaframleiðsla framtíðar verður stýrt hátækniumhverfi. Hér væru kjöraðstæður fyrir sjálfbæra matvælaframleiðslu og um leið yrði að horfa til útflutnings, rétt eins og gert er í sjávarútvegi, enda er íslenskur markaður of lítill til að framleiðslan borgi sig. Græn gagnaver Annar iðnaður framtíðar eru gagnaverin. Í heimi nútíma- og framtíðartækni vex þörfin fyrir þau með hverjum deginum. Hér á landi stendur þeim til boða 100% græn og endurnýjanleg orka, en þar að auki þurfa þau minni orku en víða annars staðar vegna þess kalda loftslags sem hér er. Þarna liggja mikil tækifæri fyrir Íslendinga til að selja orkuna í græna starfsemi gagnavera og fá þannig góðan arð af orkuauðlindinni. Grænar rafhlöður Við vitum einnig að á tímum örrar rafbílavæðingar hefur eftirspurn eftir rafhlöðum aukist hratt. Kolefnisútblásturinn sem sparast við að koma bílum á rafmagn skiptir ekki einungis máli, heldur skiptir að sjálfsögðu miklu máli fyrir loftslagið að orkan sem notuð er í framleiðslu rafhlaðanna sé græn. Framlagið til loftslagsmála verður því meira eftir því sem framleiðslan á rafhlöðunum er umhverfisvænni. Slík framleiðsla hér á landi væri eins græn og hugsast gæti og um leið skapaðist ný atvinnugrein, ný störf yrðu til og þjóðin fengi enn og aftur arð af auðlind sinni. Raunhæf markmið Hjá Landsvirkjun höfum við sett metnaðarfull markmið, en við vitum af reynslunni að þau eru raunhæf. Við höfum tvöfaldað raforkuvinnsluna frá árinu 2005, en á sama tíma hefur bein losun gróðurhúsalofttegunda á orkueiningu lækkað um 67% og kolefnissporið minnkað um 65%. Lækkunin skýrist bæði af samdrætti í losun og aukinni bindingu í jarðvegi og gróðri. Frá upphafi starfseminnar á 7. áratug síðustu aldar hefur Landsvirkjun staðið að mikilli uppgræðslu lands. Við gerum það enn og munum gera áfram. Við vitum í hverju lausnin felst. Í fyrsta lagi þurfum við að auka endurnýjanlega orkuvinnslu. Í öðru lagi þurfum við að leggja áherslu á nýsköpun í framleiðslu, nýir tímar kallar á nýja nálgun. Og í þriðja lagi þurfum við að fanga það koldíoxíð sem óhjákvæmilega myndast og ná að nýta það eða farga því. Land endurnýjanlegrar orku hefur alla burði til að losa sig við jarðefnaeldsneyti og leggja sitt af mörkum til nýrrar heimsmyndar. Landsvirkjun, orkufyrirtæki þjóðarinnar, ætlar að vera í fararbroddi á þeirri vegferð. Og við þurfum að hefjast strax handa. Hörður Arnarson er forstjóri Landsvirkjunar og Kristín Linda Árnadóttir aðstoðarforstjóri Landsvirkjunar.
Skoðun Stöndum vörð um menntun, farsæld og stuðning við börnin okkar Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar og sveitarfélaga: Tími til að fjárfesta í framtíð barna okkar Kristján Gísli Stefánsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur menntunar – Framhaldsfræðslan, fimmta stoð menntunar Guðjónína Sæmundsdóttir skrifar
Skoðun Hvenær er lögbrot lögbrot og hvenær er lögbrot ekki lögbrot!! Sigurður Freyr Sigurðarson skrifar