152 ástæður til bjartsýni Hrund Gunnsteinsdóttir skrifar 4. september 2021 09:01 Athygli þín er auðlind af skornum skammti. Nóbelsverðlaunahafinn Herbert A. Simon sagði athyglina vera „flöskuháls mannlegrar hugsunar“. Við tökum meðvitað eftir aðeins brotabroti af því sem gerist í kringum okkur. Þessi flöskuháls athyglinnar takmarkar ekki aðeins hvað við veitum athygli í annars örvandi upplýsingaumhverfi, heldur mótar ákvarðanirnar sem við tökum. Það er alveg á hreinu að við veitum mörgum hlutum athygli. En spurningin er: Hversu meðvituð eða meðvitaður ert þú um það sem þú veitir athygli? Athyglin mótar ákvarðanir Athygli okkar mótar hugsun, ímyndarafl, sjónarhorn, ákvarðanir og að lokum aðgerðir sem við grípum til. Enska orðið yfir fréttir, news, er samansett úr upphafsstöfum höfuðáttanna fjögurra, north, east, west og south. Hins vegar má deila um hversu fjölbreytt sjónarhorn við fáum í gegnum fréttaflutning, hvort sem hann er innlendur eða alþjóðlegur. Líka er hollt að velta fyrir sér hversu meðvituð við erum um hvort upplýsingar leiði til betra og innihaldsríkara lífs þegar við tökum ákvarðanir? Nægir ekki að vita hvað er rétt Gagnlegt er að byrja á að skoða hugann þegar kemur að stærstu vá samtímans, loftslagsvánni. Geta jarðarinnar til að endurnýja krafta sína, vegna landnýtingar og ágengni á lífríki jarðar, fer minnkandi. Enric Sala, einn helsti leiðtogi í verndun og eflingu vistkerfa hafsins, komst vel að orði í nýlegu viðtali í hljóðvarpinu Outrage and Optimism. „Ég hélt alltaf að þegar fólk vissi um vísindalegar staðreyndir myndi það taka öðruvísi ákvarðanir.“ Staðreyndin er hins vegar sú, að við erum ekki eins rökræn og við viljum halda. Í raun erum við full af hugsanaskekkjum og tilfinningum í hvert sinn sem við tökum ákvarðanir. Svo eigum við líka erfitt með að hugsa heildrænt, að sjá samhengi hlutanna og hugsa langt fram í tímann. Enric breytti nálgun sinni til að ná eyrum fólks og ráðamanna þegar hann sá hvaða sjónarhorni við lítum helst til. Við gerum lítið í málum jarðarinnar nema við skiljum hvaða áhrif umhverfisváin hefur á okkar persónulega líf. Rekjum fjóra áhugaverða punkta í bók Enrics Sala, The Nature of Nature. 600% aukning á fiski 1. Meira en þrír-fjórðu af fiskistofnum í hafinu eru ofveiddir. Fjöldi fiska eykst um 600% að meðaltali þegar við verndum afmörkuð svæði í hafinu. Fiskurinn syndir svo að sjálfsögðu til annarra svæða, þar sem hægt er að veiða hann undir sjálfbærari stjórn. Allir vinna. Staðreyndin er hins vegar sú að aðeins 3% af heimshöfunum eru vernduð. 2. Það er algeng mýta að segja að við getum ekki verndað lífið í hafinu af því að við þurfum að fæða vaxandi fólksfjölda. Staðreyndin er sú að við framleiðum nægan mat fyrir 30% fleiri en búa á jörðinni, eða 10 milljarða manna. Við hins vegar sóum þriðjungi hans eða týnum. Eyðum meira í ís og tölvuleiki, en náttúru 3. Við eyðum meiri pening í að kaupa ís, en við verjum í að vernda náttúruna á ári. Auðlindir jarðar sem við nýtum eru metnar á 125 trilljónir dollara á ári. Ofnýting á auðlindum jarðar, kostar okkur 6 trilljónir á ári. Trilljón er stjarnfræðileg upphæð, svo há að það er mjög erfitt að gera sér grein fyrir stærðinni. Ein trilljón er milljón milljónir. Eða þúsund milljarðar dollara, margfaldaðir með 127 kr. á gengi dagsins. Það eru 12 núll í trilljón. Hætt/ur að lesa? 4. Áætlað er að kostnaðurinn við að vernda að minnsta kosti 30% af náttúrunni sé um það bil 140 milljarðar dollara á ári. Það er minni upphæð en við eyðum í tölvuleiki á ári. Til samanburðar er jarðefnaeldsneytisiðnaðurinn niðurgreiddur um 3 trilljónir dollara á ári. 152. leiðandi aðilar á sviði sjálfbærni og samfélagsábyrgðar Festa – miðstöð um sjálfbærni og samfélagsábyrgð, hefur vaxið ört frá því samtökin voru stofnuð af sex fyrirtækjum árið 2011, Landsbankanum, Íslandsbanka, Össuri, Símanum, Landsvirkjun og Rio Tinto Alcan. Nýlega gekk 152. aðildafélagið í Festu, en það er Seðlabanki Íslands. Breiður hópur fyrirtækja á aðild að Festu, frá minnstu til þeirra stærstu á Íslandi, stofnanir, háskólar, sveitafélög, félagasamtök, fjámálastofnanir og hagsmunasamtök. Festa er þekkingarsamfélag og frjáls félagsamtök, sem eru ekki rekin í hagnaðarskyni. Samfélag Festu stuðlar að nýsköpun, framsýnni hugsun og brúarsmíð á milli ólíkra aðila. Við stuðlum að hringrásarhagkerfinu og sjálfbærni. Við trúum á sjálfbæra framtíð, erindi einstaklinga, hugvit og sterka innviði. Því virkari sem samfélag Festu er, því fókuseraðri verður athygli okkar að málefninu. Athyglin mótar hugsanir, hugsanir móta ákvarðanir og ákvarðanir eru grunnurinn að aðgerðum. Ástæða til bjartsýni Í raun fjallar þetta um sjónarhorn og hugrekki til að taka réttar ákvarðanir. Það vantar ekkert upp á þekkingu, rök, greiningar eða vísindi. Við þurfum að nýta auðlindina athygli betur og meðvitaðar og styðja hvert annað í átt að sjálfbærni. Þar kemur fræðsluhlutverk Festu sterkt inn. Vaxandi samfélag Festu stígur sífellt fastar til jarðar í þessum ásetningi og styður við vegferð annarra í sömu átt. Það er sannarlega ástæða til bjartsýni um sjálfbærari og frjósamari framtíð. Höfundur er framkvæmdastjóri Festu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hrund Gunnsteinsdóttir Samfélagsleg ábyrgð Mest lesið Líf eftir afplánun Eva Sóley Kristjánsdóttir Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Fáni okkar allra Hörður Lárusson Skoðun Séríslensk hávaxtastefna Sigurjón Þórðarson Skoðun Ég hef… Karólína Helga Símonardóttir Skoðun Mér var sagt að þegja á meðan fréttatíminn var Haukur Brynjarsson Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun Forljót grá hús Hjalti Andrason Skoðun Allt fyrir Brussel og Nató, hitt reddast einhvern veginn Davíð Bergmann Skoðun Skoðun Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir skrifar Skoðun Pyrrosar sigur Helgi Tómasson skrifar Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson skrifar Skoðun Mér var sagt að þegja á meðan fréttatíminn var Haukur Brynjarsson skrifar Skoðun Allt fyrir Brussel og Nató, hitt reddast einhvern veginn Davíð Bergmann skrifar Skoðun Forljót grá hús Hjalti Andrason skrifar Skoðun Líf eftir afplánun Eva Sóley Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Fáni okkar allra Hörður Lárusson skrifar Skoðun Séríslensk hávaxtastefna Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson skrifar Skoðun Ég hef… Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Ekki mamman í hópnum - leiðtoginn í hópnum Katrín Ásta Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Rannsóknarnefnd styrjalda Gunnar Einarsson skrifar Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei skrifar Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) skrifar Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard skrifar Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson skrifar Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Kvennabarátta á tímum bakslags Tatjana Latinovic skrifar Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson skrifar Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Okur fákeppni og ofurvextir halda uppi verðbólgu Þorsteinn Sæmundsson skrifar Sjá meira
Athygli þín er auðlind af skornum skammti. Nóbelsverðlaunahafinn Herbert A. Simon sagði athyglina vera „flöskuháls mannlegrar hugsunar“. Við tökum meðvitað eftir aðeins brotabroti af því sem gerist í kringum okkur. Þessi flöskuháls athyglinnar takmarkar ekki aðeins hvað við veitum athygli í annars örvandi upplýsingaumhverfi, heldur mótar ákvarðanirnar sem við tökum. Það er alveg á hreinu að við veitum mörgum hlutum athygli. En spurningin er: Hversu meðvituð eða meðvitaður ert þú um það sem þú veitir athygli? Athyglin mótar ákvarðanir Athygli okkar mótar hugsun, ímyndarafl, sjónarhorn, ákvarðanir og að lokum aðgerðir sem við grípum til. Enska orðið yfir fréttir, news, er samansett úr upphafsstöfum höfuðáttanna fjögurra, north, east, west og south. Hins vegar má deila um hversu fjölbreytt sjónarhorn við fáum í gegnum fréttaflutning, hvort sem hann er innlendur eða alþjóðlegur. Líka er hollt að velta fyrir sér hversu meðvituð við erum um hvort upplýsingar leiði til betra og innihaldsríkara lífs þegar við tökum ákvarðanir? Nægir ekki að vita hvað er rétt Gagnlegt er að byrja á að skoða hugann þegar kemur að stærstu vá samtímans, loftslagsvánni. Geta jarðarinnar til að endurnýja krafta sína, vegna landnýtingar og ágengni á lífríki jarðar, fer minnkandi. Enric Sala, einn helsti leiðtogi í verndun og eflingu vistkerfa hafsins, komst vel að orði í nýlegu viðtali í hljóðvarpinu Outrage and Optimism. „Ég hélt alltaf að þegar fólk vissi um vísindalegar staðreyndir myndi það taka öðruvísi ákvarðanir.“ Staðreyndin er hins vegar sú, að við erum ekki eins rökræn og við viljum halda. Í raun erum við full af hugsanaskekkjum og tilfinningum í hvert sinn sem við tökum ákvarðanir. Svo eigum við líka erfitt með að hugsa heildrænt, að sjá samhengi hlutanna og hugsa langt fram í tímann. Enric breytti nálgun sinni til að ná eyrum fólks og ráðamanna þegar hann sá hvaða sjónarhorni við lítum helst til. Við gerum lítið í málum jarðarinnar nema við skiljum hvaða áhrif umhverfisváin hefur á okkar persónulega líf. Rekjum fjóra áhugaverða punkta í bók Enrics Sala, The Nature of Nature. 600% aukning á fiski 1. Meira en þrír-fjórðu af fiskistofnum í hafinu eru ofveiddir. Fjöldi fiska eykst um 600% að meðaltali þegar við verndum afmörkuð svæði í hafinu. Fiskurinn syndir svo að sjálfsögðu til annarra svæða, þar sem hægt er að veiða hann undir sjálfbærari stjórn. Allir vinna. Staðreyndin er hins vegar sú að aðeins 3% af heimshöfunum eru vernduð. 2. Það er algeng mýta að segja að við getum ekki verndað lífið í hafinu af því að við þurfum að fæða vaxandi fólksfjölda. Staðreyndin er sú að við framleiðum nægan mat fyrir 30% fleiri en búa á jörðinni, eða 10 milljarða manna. Við hins vegar sóum þriðjungi hans eða týnum. Eyðum meira í ís og tölvuleiki, en náttúru 3. Við eyðum meiri pening í að kaupa ís, en við verjum í að vernda náttúruna á ári. Auðlindir jarðar sem við nýtum eru metnar á 125 trilljónir dollara á ári. Ofnýting á auðlindum jarðar, kostar okkur 6 trilljónir á ári. Trilljón er stjarnfræðileg upphæð, svo há að það er mjög erfitt að gera sér grein fyrir stærðinni. Ein trilljón er milljón milljónir. Eða þúsund milljarðar dollara, margfaldaðir með 127 kr. á gengi dagsins. Það eru 12 núll í trilljón. Hætt/ur að lesa? 4. Áætlað er að kostnaðurinn við að vernda að minnsta kosti 30% af náttúrunni sé um það bil 140 milljarðar dollara á ári. Það er minni upphæð en við eyðum í tölvuleiki á ári. Til samanburðar er jarðefnaeldsneytisiðnaðurinn niðurgreiddur um 3 trilljónir dollara á ári. 152. leiðandi aðilar á sviði sjálfbærni og samfélagsábyrgðar Festa – miðstöð um sjálfbærni og samfélagsábyrgð, hefur vaxið ört frá því samtökin voru stofnuð af sex fyrirtækjum árið 2011, Landsbankanum, Íslandsbanka, Össuri, Símanum, Landsvirkjun og Rio Tinto Alcan. Nýlega gekk 152. aðildafélagið í Festu, en það er Seðlabanki Íslands. Breiður hópur fyrirtækja á aðild að Festu, frá minnstu til þeirra stærstu á Íslandi, stofnanir, háskólar, sveitafélög, félagasamtök, fjámálastofnanir og hagsmunasamtök. Festa er þekkingarsamfélag og frjáls félagsamtök, sem eru ekki rekin í hagnaðarskyni. Samfélag Festu stuðlar að nýsköpun, framsýnni hugsun og brúarsmíð á milli ólíkra aðila. Við stuðlum að hringrásarhagkerfinu og sjálfbærni. Við trúum á sjálfbæra framtíð, erindi einstaklinga, hugvit og sterka innviði. Því virkari sem samfélag Festu er, því fókuseraðri verður athygli okkar að málefninu. Athyglin mótar hugsanir, hugsanir móta ákvarðanir og ákvarðanir eru grunnurinn að aðgerðum. Ástæða til bjartsýni Í raun fjallar þetta um sjónarhorn og hugrekki til að taka réttar ákvarðanir. Það vantar ekkert upp á þekkingu, rök, greiningar eða vísindi. Við þurfum að nýta auðlindina athygli betur og meðvitaðar og styðja hvert annað í átt að sjálfbærni. Þar kemur fræðsluhlutverk Festu sterkt inn. Vaxandi samfélag Festu stígur sífellt fastar til jarðar í þessum ásetningi og styður við vegferð annarra í sömu átt. Það er sannarlega ástæða til bjartsýni um sjálfbærari og frjósamari framtíð. Höfundur er framkvæmdastjóri Festu.
Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson Skoðun
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun
Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir skrifar
Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson skrifar
Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson skrifar
Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar
Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar
Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar
Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson Skoðun
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun