Dauðadæmdir menn fá ekki að leita til alríkisdómstóla með ný sönnunargögn Vésteinn Örn Pétursson skrifar 24. maí 2022 22:45 Hæstiréttur Bandaríkjanna er skipaður níu dómurum. AP/Alex Brandon Hæstiréttur Bandaríkjanna komst í gær að þeirri niðurstöðu að fangar sem héldu fram sakleysi sínu gætu ekki lagt fram ný sönnunargögn í málum sínum, þrátt fyrir að sýnt hefði verið fram á að vörn þeirra hafi ekki verið fullnægjandi vegna vanhæfra lögmanna. Þetta á jafnvel við um fanga sem hlotið hafa dauðadóm eða verið dæmdir til fangelsisvistar til lífstíðar. Meirihluti réttarins taldi að réttur ríkja í Bandaríkjunum til þess að framfylgja hegningarlögum gangi þannig framar rétti saklausra manna til að sýna fram á sakleysi sitt með nýjum sönnunargögnum. Sex dómarar íhaldsins réðu för Sex af níu dómurum komust að þeirri niðurstöðu að ekki væri heimilt fyrir fanga að leggja fram sönnunargögn fyrir alríkisdómstól (e. federal court), ef þau hefðu ekki áður verið lögð fram fyrir ríkisdómstól (e. state court). Ákvörðunin hefur það í för með sér að fangar munu ekki geta leitað atbeina alríkisdómstóla til að sýna fram á sakleysi sitt, ef verjendur þeirra hafa til að mynda ekki sinnt starfi sínu sem skyldi. Þá gengur hún gegn fordæmi réttarins sem áður hafði verið sett. Hæstiréttur samanstendur af níu dómurum. Sex sem skipaðir voru af forsetum úr röðum Repúblikana, en þremur úr röðum Demókrata. Allir sex úr fyrrnefnda hópnum voru fylgjandi ákvörðuninni, en hinir þrír á móti og sögðu hana „rökleysu“ og „öfugsnúna“ í minnihlutaáliti sínu. Dómarinn Clarence Thomas, sem skipaður var af George Bush eldri, ritaði álit meirihlutans í málinu. Þar sagði að málið snerist um rétt ríkja til þess að framfylgja settum hegningarlögum. Þann rétt mætti ekki svipta ríkin með inngripi alríkisdómstóla. Taldi meirihlutinn að ríkin væru einmitt svipt rétti sínum til þess, þrátt fyrir að sakborningar legðu fram sönnunargögn sem lögmönnum hefði láðst að gera fyrir ríkisdómstólum, til þess að sýna fram á sakleysi sitt. Mistök lögmanna geti kostað menn lífið Málinu, sem lauk með þessari ákvörðun, var skotið til Hæstaréttar af stjórnvöldum í Arizona. Þau vildu koma í veg fyrir að tveir fangar á dauðadeild gætu látið reyna á mál sín fyrir alríkisdómstólum. Guardian greinir frá því að annar þeirra hefði með sterkum rökum getað sýnt fram á sakleysi í málinu sem hann var að endingu dæmdur til dauða fyrir. Arizona-ríki hélt því fram að mennirnir ættu ekki að geta lagt fram sönnunargögn fyrir alríkisdómstól sem ekki höfðu komið fram fyrir ríkisdómstól. Lögmenn mannanna tveggja bentu hins vegar á að ástæða þess að gögnin voru ekki lögð fram væri sú að lögmenn þeirra fyrir ríkisdómstólnum, sem ríkið hafði útvegað þeim, hefðu verið vanhæfir. Ef ekki yrði fallist á að leyfa þeim að leggja gögnin fram hefðu þeir því í reynd verið dæmdir til dauða vegna þess að lögmönnum þeirra hefði láðst að benda á augljósan sannleik í málinu, eða þeir ekki náð að skila gögnum fyrir settan frest. Ekki væri unnt að kenna föngunum sjálfum um það. Meirihluti réttarins féllst hins vegar á sjónarmið ríkisins, fremur en mannanna. Clarence Thomas, annar frá vinstri í fremri röð, skrifaði álit meirihlutans í málinu. Sonia Sotomayor, lengst til hægri í fremri röð, skrifaði álit minnihlutans, þar sem ákvörðunin var sögð „öfugsnúin“ og „órökrétt.“Hæstiréttur Bandaríkjanna Ábyrgðin sé réttarins og einskis annars Með ákvörðuninni virðist rétturinn skipta nokkuð um þá stefnu sína að fylgja eigin fordæmum. Árið 2012 gekk Hæstaréttardómur í sambærilegu máli, þar sem niðurstaðan var sú að fangar ættu rétt á því að leita til alríkisdómstóla þegar sýnt hefði verið fram á að vörn þeirra hefði verið áfátt. Í minnihlutaáliti sínu sagði Sonia Sotomayor, sem skipuð var af Barack Obama, að ákvörðun meirihlutans væri órökrétt og sagði hana „öfugsnúna.“ Þá sagði hún að samkvæmt fordæmi réttarins sjálfs, sem þessi ákvörðun gengi gegn, væri ekki hægt að kenna föngum um, né refsa þeim fyrir, að lögmenn þeirra hafi ekki haldið uppi nógu góðum vörnum fyrir dómi. Þá sagði hún að með ákvörðuninni væri rétturinn til verjanda fyrir dómi, sem tryggður er í 6. viðauka stjórnarskrá Bandaríkjanna, ekkert nema orðin tóm. Hér eftir ættu sakborningar sem ekki hefðu fengið nægilega góða vörn enga von. „Ábyrgðin á þessari hörmulegu niðurstöðu liggur ekki á herðum Bandaríkjaþings, heldur þessa réttar,“ skrifaði Sotomayor. Bandaríkin Hæstiréttur Bandaríkjanna Dauðarefsingar Mest lesið Læknir í Kópavogi blekkti fjölskyldu sína með lygasögu um krabbamein Innlent Tugir drengja fastir í rústum skóla sem hrundi til grunna Erlent Hættir sem þingflokksformaður Innlent Leiðtogar fagna áætluninni en bíða svara frá Hamas Erlent Hópslagsmál og hundaárás Innlent Sundlaugar borgarinnar verði bættar fyrir ungbarnafjölskyldur Innlent Vonsviknir ferðamenn og reiði út í Icelandair vegna hækkunar fargjalda Innlent Arnarflug lifað lengst í samkeppni við Icelandair Innlent Ná ekki að leika árangur Wagner eftir Erlent Tilkynnt um dróna yfir Keflavíkurflugvelli Innlent Fleiri fréttir Ná ekki að leika árangur Wagner eftir Vilja Diddy í ellefu ára fangelsi „Við erum ekki í stríði en við búum ekki við frið“ Um þúsund manns teknir af lífi í Íran það sem af er ári Tugir drengja fastir í rústum skóla sem hrundi til grunna Leiðtogar fagna áætluninni en bíða svara frá Hamas Misstu allt samband við Internetið Erlendir miðlar fjalla um gjaldþrot Play Ísraelar samþykkja friðaráætlun Trumps Mafíósar dæmdir til dauða Öruggur um að brátt ríki friður á Gasa Freista þess að koma aðildarumsókn Úkraínu fram hjá Orbán Adams hættir og Cuomo og Mamdani skiptast á skotum Fyrrverandi landgönguliði drap að minnsta kosti fjóra í Michigan Evrópusinnar héldu meirihluta í Moldóvu Orrustuþotur yfir Borgundarhólmi og drónar trufla flug í Noregi Fjöldi fórnarlamba eftir skothríð og íkveikju í kirkju mormóna Æðsti leiðtogi mormóna látinn Banna dróna yfir Danmörku Óttast úrbræðslu vegna rafmagnsleysis í kjarnorkuveri Sjálft lýðræðið undir er Moldóvar ganga til kosninga Vill fá Trump til að gefa Taívan upp á bátinn Segist hafa hafnað boði til einkaeyju Epsteins Árásir stóðu yfir í rúma tólf tíma Dróna- og skuggastríð í Evrópu: Hvað gengur Rússum til og hvað getur NATO gert? Sigar hernum á „hryðjuverkamenn“ í Portland Ráku starfsmenn FBI sem fóru á hnéð eftir morðið á Floyd Fundu leynilega sígarettuverksmiðju í neðanjarðarbyrgi Drónar sáust á flugi yfir herflugvelli í Danmörku og Noregi Ræningjar fjölmenntu með byssur og haka í skartgripabúð Sjá meira
Þetta á jafnvel við um fanga sem hlotið hafa dauðadóm eða verið dæmdir til fangelsisvistar til lífstíðar. Meirihluti réttarins taldi að réttur ríkja í Bandaríkjunum til þess að framfylgja hegningarlögum gangi þannig framar rétti saklausra manna til að sýna fram á sakleysi sitt með nýjum sönnunargögnum. Sex dómarar íhaldsins réðu för Sex af níu dómurum komust að þeirri niðurstöðu að ekki væri heimilt fyrir fanga að leggja fram sönnunargögn fyrir alríkisdómstól (e. federal court), ef þau hefðu ekki áður verið lögð fram fyrir ríkisdómstól (e. state court). Ákvörðunin hefur það í för með sér að fangar munu ekki geta leitað atbeina alríkisdómstóla til að sýna fram á sakleysi sitt, ef verjendur þeirra hafa til að mynda ekki sinnt starfi sínu sem skyldi. Þá gengur hún gegn fordæmi réttarins sem áður hafði verið sett. Hæstiréttur samanstendur af níu dómurum. Sex sem skipaðir voru af forsetum úr röðum Repúblikana, en þremur úr röðum Demókrata. Allir sex úr fyrrnefnda hópnum voru fylgjandi ákvörðuninni, en hinir þrír á móti og sögðu hana „rökleysu“ og „öfugsnúna“ í minnihlutaáliti sínu. Dómarinn Clarence Thomas, sem skipaður var af George Bush eldri, ritaði álit meirihlutans í málinu. Þar sagði að málið snerist um rétt ríkja til þess að framfylgja settum hegningarlögum. Þann rétt mætti ekki svipta ríkin með inngripi alríkisdómstóla. Taldi meirihlutinn að ríkin væru einmitt svipt rétti sínum til þess, þrátt fyrir að sakborningar legðu fram sönnunargögn sem lögmönnum hefði láðst að gera fyrir ríkisdómstólum, til þess að sýna fram á sakleysi sitt. Mistök lögmanna geti kostað menn lífið Málinu, sem lauk með þessari ákvörðun, var skotið til Hæstaréttar af stjórnvöldum í Arizona. Þau vildu koma í veg fyrir að tveir fangar á dauðadeild gætu látið reyna á mál sín fyrir alríkisdómstólum. Guardian greinir frá því að annar þeirra hefði með sterkum rökum getað sýnt fram á sakleysi í málinu sem hann var að endingu dæmdur til dauða fyrir. Arizona-ríki hélt því fram að mennirnir ættu ekki að geta lagt fram sönnunargögn fyrir alríkisdómstól sem ekki höfðu komið fram fyrir ríkisdómstól. Lögmenn mannanna tveggja bentu hins vegar á að ástæða þess að gögnin voru ekki lögð fram væri sú að lögmenn þeirra fyrir ríkisdómstólnum, sem ríkið hafði útvegað þeim, hefðu verið vanhæfir. Ef ekki yrði fallist á að leyfa þeim að leggja gögnin fram hefðu þeir því í reynd verið dæmdir til dauða vegna þess að lögmönnum þeirra hefði láðst að benda á augljósan sannleik í málinu, eða þeir ekki náð að skila gögnum fyrir settan frest. Ekki væri unnt að kenna föngunum sjálfum um það. Meirihluti réttarins féllst hins vegar á sjónarmið ríkisins, fremur en mannanna. Clarence Thomas, annar frá vinstri í fremri röð, skrifaði álit meirihlutans í málinu. Sonia Sotomayor, lengst til hægri í fremri röð, skrifaði álit minnihlutans, þar sem ákvörðunin var sögð „öfugsnúin“ og „órökrétt.“Hæstiréttur Bandaríkjanna Ábyrgðin sé réttarins og einskis annars Með ákvörðuninni virðist rétturinn skipta nokkuð um þá stefnu sína að fylgja eigin fordæmum. Árið 2012 gekk Hæstaréttardómur í sambærilegu máli, þar sem niðurstaðan var sú að fangar ættu rétt á því að leita til alríkisdómstóla þegar sýnt hefði verið fram á að vörn þeirra hefði verið áfátt. Í minnihlutaáliti sínu sagði Sonia Sotomayor, sem skipuð var af Barack Obama, að ákvörðun meirihlutans væri órökrétt og sagði hana „öfugsnúna.“ Þá sagði hún að samkvæmt fordæmi réttarins sjálfs, sem þessi ákvörðun gengi gegn, væri ekki hægt að kenna föngum um, né refsa þeim fyrir, að lögmenn þeirra hafi ekki haldið uppi nógu góðum vörnum fyrir dómi. Þá sagði hún að með ákvörðuninni væri rétturinn til verjanda fyrir dómi, sem tryggður er í 6. viðauka stjórnarskrá Bandaríkjanna, ekkert nema orðin tóm. Hér eftir ættu sakborningar sem ekki hefðu fengið nægilega góða vörn enga von. „Ábyrgðin á þessari hörmulegu niðurstöðu liggur ekki á herðum Bandaríkjaþings, heldur þessa réttar,“ skrifaði Sotomayor.
Bandaríkin Hæstiréttur Bandaríkjanna Dauðarefsingar Mest lesið Læknir í Kópavogi blekkti fjölskyldu sína með lygasögu um krabbamein Innlent Tugir drengja fastir í rústum skóla sem hrundi til grunna Erlent Hættir sem þingflokksformaður Innlent Leiðtogar fagna áætluninni en bíða svara frá Hamas Erlent Hópslagsmál og hundaárás Innlent Sundlaugar borgarinnar verði bættar fyrir ungbarnafjölskyldur Innlent Vonsviknir ferðamenn og reiði út í Icelandair vegna hækkunar fargjalda Innlent Arnarflug lifað lengst í samkeppni við Icelandair Innlent Ná ekki að leika árangur Wagner eftir Erlent Tilkynnt um dróna yfir Keflavíkurflugvelli Innlent Fleiri fréttir Ná ekki að leika árangur Wagner eftir Vilja Diddy í ellefu ára fangelsi „Við erum ekki í stríði en við búum ekki við frið“ Um þúsund manns teknir af lífi í Íran það sem af er ári Tugir drengja fastir í rústum skóla sem hrundi til grunna Leiðtogar fagna áætluninni en bíða svara frá Hamas Misstu allt samband við Internetið Erlendir miðlar fjalla um gjaldþrot Play Ísraelar samþykkja friðaráætlun Trumps Mafíósar dæmdir til dauða Öruggur um að brátt ríki friður á Gasa Freista þess að koma aðildarumsókn Úkraínu fram hjá Orbán Adams hættir og Cuomo og Mamdani skiptast á skotum Fyrrverandi landgönguliði drap að minnsta kosti fjóra í Michigan Evrópusinnar héldu meirihluta í Moldóvu Orrustuþotur yfir Borgundarhólmi og drónar trufla flug í Noregi Fjöldi fórnarlamba eftir skothríð og íkveikju í kirkju mormóna Æðsti leiðtogi mormóna látinn Banna dróna yfir Danmörku Óttast úrbræðslu vegna rafmagnsleysis í kjarnorkuveri Sjálft lýðræðið undir er Moldóvar ganga til kosninga Vill fá Trump til að gefa Taívan upp á bátinn Segist hafa hafnað boði til einkaeyju Epsteins Árásir stóðu yfir í rúma tólf tíma Dróna- og skuggastríð í Evrópu: Hvað gengur Rússum til og hvað getur NATO gert? Sigar hernum á „hryðjuverkamenn“ í Portland Ráku starfsmenn FBI sem fóru á hnéð eftir morðið á Floyd Fundu leynilega sígarettuverksmiðju í neðanjarðarbyrgi Drónar sáust á flugi yfir herflugvelli í Danmörku og Noregi Ræningjar fjölmenntu með byssur og haka í skartgripabúð Sjá meira