Leigubílavandinn verður að leysast Hildur Sverrisdóttir skrifar 3. júní 2022 08:31 Í tæplega þrjátíu ár hafa stjórnvöld haft þak á leyfum til að veita leigubílaþjónustu. Þrátt fyrir fólksfjölgun, og gríðarlega fjölgun ferðamanna, hefur fjölgun leyfa alls ekki náð að mæta aukinni eftirspurn. ESA hefur að auki sett fram athugasemdir vegna fyrirkomulags leigubifreiðaaksturs hér á landi og Samkeppniseftirlitið mælst til þess að núgildandi lög verði endurskoðuð með það að leiðarljósi að bæta samkeppnisumhverfið á leigubifreiðamarkaði. Ófremdarástand Öll þau sem hafa reynt að taka leigubíla undanfarið vita að fyrirkomulagið nú stuðlar í besta falli að óvissu um hvort hægt sé að treysta á þjónustuna og í versta falli óöryggi og ótta þegar það ekki gengur. Það er ómögulegt og í raun hættulegt að fólk bíði jafnvel klukkustundum saman að nóttu til eftir leigubíl og leiti því í auknum mæli til ólöglegrar skutlstarfsemi ýmis konar með þeirri áhættu sem því fylgir og þá sérstaklega fyrir konur. Skilvirk og áreiðanleg leigubílaþjónusta er svo nauðsynleg fyrir daglegt líf og sérstaklega mikilvægur hlekkur í samfélagi sem vill bjóða upp á almenningssamgöngur sem valkost. Auðvitað er ekki við okkar ágætu leigubílstjóra landsins að sakast að ástandið sé eins og það er í dag. Leigubílstjórastéttin er reyndar um margt stórmerkileg. Leigubílstjórar hafa komið við sögu í lífi okkar flestra, jafnvel í gleði eða sorg, og þá oft verið stuðningur eða stuðpepparar og svo gætt trúnaðar um það allt saman. En umgjörðin í kringum starfsumhverfi þeirra er orðin úrelt fyrir þá sjálfa og neytendur þeirra og því farin að vinna gegn sjálfri sér. Fagnaðarefni að breytingar eru í sjónmáli Sigurður Ingi Jóhannsson, innviðaráðherra, hefur brugðist við því ástandi sem nú er með að fjölga atvinnuleyfum fyrir leigubifreiðaakstur um 100 á höfuðborgarsvæðinu og Suðurnesjum. Skrefið er gott og nauðsynlegt og verður til bóta. En það er ekki nægjanlegt sem framtíðarlausn á leigubílamarkaði. Mikilvægara er því langtímaskrefið sem ráðherra hefur einnig þegar stigið með að leggja fram frumvarp sem er í vinnslu á þinginu og kveður á um mun meira frelsi um rekstrarfyrirkomulag á þessum markaði. Frumvarp um samkeppnisvænna leigubílaumhverfi Frumvarp innviðaráðherra afnemur gríðarlega miklar aðgangshindranir sem hafa ríkt í kringum þessa starfsemi sem kemur niður á eðlilegri samkeppni og þar með verðlagningu og þjónustustigi. Þar skiptir miklu máli að afnema eigi kvótaúthlutun leyfa á viðkomandi svæðum. Önnur atriði frumvarpsins er vert að nefna og ég tel brýnt að verði skoðuð betur við yfirstandandi meðferð málsins á þinginu svo þau verði ekki í raun óþarfa aðgangshindrun inn á leigubílamarkaðinn. Löggiltir gjaldmælar tímaskekkja Það er til að mynda úrelt og óþarflega íþyngjandi að gera kröfu um löggiltan gjaldmæli í bifreiðunum. Snjalllausnir samtímans geta með nægilega gagnsæjum og öruggum hætti leyst úr gjaldtöku gagnvart farþegum svo vel sé til að standast kröfur neytendaverndar. Ráðherra hefur sagt að slík ný tækni sé hugsunin á bakvið undanþáguatriði ákvæðisins um að heimilt sé að aka án gjaldmælis ef samið er um fyrirframumsamið heildargjald eins og það er orðað í frumvarpinu. Verra er að einu dæmin sem eru nefnd í greinargerð frumvarpsins um slíka fyrirframumsamda heildargjaldsundanþágu eru annars vegar skoðunarferð með fararstjóra og hins vegar eðalvagnaþjónusta. Það verður því að breikka snjalltæknivænu undanþáguheimildina svo hún nái einnig yfir hefðbundna leigubílaþjónustu. Best væri að setja einfaldlega eina skýra reglu um að í öllum ferðum verði gjaldtaka og fyrirkomulag hennar að vera gegnsæ og skýrt tekin fram með augljósum hætti samkvæmt kröfum neytendaverndar. Krafa um starfsstöð útiloki ekki einyrkja Passa verður einnig að kröfur um eiginlega starfsstöð eins og frumvarpið kveður á um hafi ekki í för með sér aðgangshindrun einyrkja og annarra aðila sem hafa hug á að starfa á þessum vettvangi. Það er hægt að taka undir með ráðherra um að það sé óskandi að þingið leiti lausna til sátta hvað þetta atriði varðar. Þar má til dæmis nefna að í Danmörku var lausnin sú sem hægt væri að líta til að hver einstaka bifreið gæti skoðast sem einstaka starfsstöð og með því þessi aðgangshindrun fyrir einyrkja afnumin. Frumvarp innviðaráðherra er mikið fagnaðarefni og frelsisskref sem vafalaust skilar sér í aukinni samkeppni og bættum og neytendavænni leigubílasamgöngum. Ég vona að í yfirstandandi vinnu á þinginu verði þessir ákveðnu þættir skýrðir svo tilgangi frumvarpsins verði örugglega náð um meira svigrúm til góðs í þessari ágætu atvinnugrein. Höfundur er þingmaður Sjálfstæðisflokksins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hildur Sverrisdóttir Leigubílar Alþingi Sjálfstæðisflokkurinn Mest lesið 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson Skoðun Skoðun Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson skrifar Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Sjá meira
Í tæplega þrjátíu ár hafa stjórnvöld haft þak á leyfum til að veita leigubílaþjónustu. Þrátt fyrir fólksfjölgun, og gríðarlega fjölgun ferðamanna, hefur fjölgun leyfa alls ekki náð að mæta aukinni eftirspurn. ESA hefur að auki sett fram athugasemdir vegna fyrirkomulags leigubifreiðaaksturs hér á landi og Samkeppniseftirlitið mælst til þess að núgildandi lög verði endurskoðuð með það að leiðarljósi að bæta samkeppnisumhverfið á leigubifreiðamarkaði. Ófremdarástand Öll þau sem hafa reynt að taka leigubíla undanfarið vita að fyrirkomulagið nú stuðlar í besta falli að óvissu um hvort hægt sé að treysta á þjónustuna og í versta falli óöryggi og ótta þegar það ekki gengur. Það er ómögulegt og í raun hættulegt að fólk bíði jafnvel klukkustundum saman að nóttu til eftir leigubíl og leiti því í auknum mæli til ólöglegrar skutlstarfsemi ýmis konar með þeirri áhættu sem því fylgir og þá sérstaklega fyrir konur. Skilvirk og áreiðanleg leigubílaþjónusta er svo nauðsynleg fyrir daglegt líf og sérstaklega mikilvægur hlekkur í samfélagi sem vill bjóða upp á almenningssamgöngur sem valkost. Auðvitað er ekki við okkar ágætu leigubílstjóra landsins að sakast að ástandið sé eins og það er í dag. Leigubílstjórastéttin er reyndar um margt stórmerkileg. Leigubílstjórar hafa komið við sögu í lífi okkar flestra, jafnvel í gleði eða sorg, og þá oft verið stuðningur eða stuðpepparar og svo gætt trúnaðar um það allt saman. En umgjörðin í kringum starfsumhverfi þeirra er orðin úrelt fyrir þá sjálfa og neytendur þeirra og því farin að vinna gegn sjálfri sér. Fagnaðarefni að breytingar eru í sjónmáli Sigurður Ingi Jóhannsson, innviðaráðherra, hefur brugðist við því ástandi sem nú er með að fjölga atvinnuleyfum fyrir leigubifreiðaakstur um 100 á höfuðborgarsvæðinu og Suðurnesjum. Skrefið er gott og nauðsynlegt og verður til bóta. En það er ekki nægjanlegt sem framtíðarlausn á leigubílamarkaði. Mikilvægara er því langtímaskrefið sem ráðherra hefur einnig þegar stigið með að leggja fram frumvarp sem er í vinnslu á þinginu og kveður á um mun meira frelsi um rekstrarfyrirkomulag á þessum markaði. Frumvarp um samkeppnisvænna leigubílaumhverfi Frumvarp innviðaráðherra afnemur gríðarlega miklar aðgangshindranir sem hafa ríkt í kringum þessa starfsemi sem kemur niður á eðlilegri samkeppni og þar með verðlagningu og þjónustustigi. Þar skiptir miklu máli að afnema eigi kvótaúthlutun leyfa á viðkomandi svæðum. Önnur atriði frumvarpsins er vert að nefna og ég tel brýnt að verði skoðuð betur við yfirstandandi meðferð málsins á þinginu svo þau verði ekki í raun óþarfa aðgangshindrun inn á leigubílamarkaðinn. Löggiltir gjaldmælar tímaskekkja Það er til að mynda úrelt og óþarflega íþyngjandi að gera kröfu um löggiltan gjaldmæli í bifreiðunum. Snjalllausnir samtímans geta með nægilega gagnsæjum og öruggum hætti leyst úr gjaldtöku gagnvart farþegum svo vel sé til að standast kröfur neytendaverndar. Ráðherra hefur sagt að slík ný tækni sé hugsunin á bakvið undanþáguatriði ákvæðisins um að heimilt sé að aka án gjaldmælis ef samið er um fyrirframumsamið heildargjald eins og það er orðað í frumvarpinu. Verra er að einu dæmin sem eru nefnd í greinargerð frumvarpsins um slíka fyrirframumsamda heildargjaldsundanþágu eru annars vegar skoðunarferð með fararstjóra og hins vegar eðalvagnaþjónusta. Það verður því að breikka snjalltæknivænu undanþáguheimildina svo hún nái einnig yfir hefðbundna leigubílaþjónustu. Best væri að setja einfaldlega eina skýra reglu um að í öllum ferðum verði gjaldtaka og fyrirkomulag hennar að vera gegnsæ og skýrt tekin fram með augljósum hætti samkvæmt kröfum neytendaverndar. Krafa um starfsstöð útiloki ekki einyrkja Passa verður einnig að kröfur um eiginlega starfsstöð eins og frumvarpið kveður á um hafi ekki í för með sér aðgangshindrun einyrkja og annarra aðila sem hafa hug á að starfa á þessum vettvangi. Það er hægt að taka undir með ráðherra um að það sé óskandi að þingið leiti lausna til sátta hvað þetta atriði varðar. Þar má til dæmis nefna að í Danmörku var lausnin sú sem hægt væri að líta til að hver einstaka bifreið gæti skoðast sem einstaka starfsstöð og með því þessi aðgangshindrun fyrir einyrkja afnumin. Frumvarp innviðaráðherra er mikið fagnaðarefni og frelsisskref sem vafalaust skilar sér í aukinni samkeppni og bættum og neytendavænni leigubílasamgöngum. Ég vona að í yfirstandandi vinnu á þinginu verði þessir ákveðnu þættir skýrðir svo tilgangi frumvarpsins verði örugglega náð um meira svigrúm til góðs í þessari ágætu atvinnugrein. Höfundur er þingmaður Sjálfstæðisflokksins.
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun