Í dag hefur verið fjallað um mál flóttafólks sem var gert að yfirgefa húsakynni Embættis ríkislögreglustjóra í Hafnarfirði í dag. Þeirra á meðal er Blessing Newton, sem hefur verið svipt réttindum eftir að hafa fengið synjun um alþjóðlega vernd. Hún og fleira fólk í sömu stöðu sér nú fram á að enda á götunni.
Guðrún Hafsteinsdóttir dómsmálaráðherra segir útlendingalögin, sem samþykkt voru í mars á þessu ári, virka sem skyldi. Samkvæmt ákvæði laganna fellur öll þjónusta fólks niður, 30 dögum eftir að því hefur borist endanleg synjun um alþjóðlega vernd.
„Á þessum 30 dögum ber fólki að yfirgefa landið, því það hefur ekki leyfi til að búa hér á landinu. Við væntum þess að lang, langflestir muni vilja fara í sjálfviljugri brottför,“ sagði Guðrún í samtali við fréttastofu nú síðdegis.
Fæstir fara
Fréttastofa hefur fengið þau svör frá Embætti ríkislögreglustjóra að dæmi séu um að fólk fari ekki úr landi, heldur hafi „látið sig hverfa úr þjónustu“ eins og það er orðað í skriflegu svari embættisins.
Af þeim 53 sem hefur verið tilkynnt um lok á þjónustu frá 1. júlí hafa tíu farið með lögreglu úr landi eða eru að undirbúa brottför. Þá hafa 30 fullnýtt dagana í úrræðinu eða yfirgefið úrræðið innan 30 daga rammans.
Guðrún segir fólk sem fer ekki sjálfviljugt úr landi vera á eigin ábyrgð hér á landi.
„Það er erfitt að eiga við það þegar fólk sýnir ekki samstarfsvilja, og þegar fólk gerir það ekki þá á það ekki rétt á þjónustu hér á landi.“
Eins eru dæmi um að fólk komi hingað til lands án gildra ferðaskilríkja, sem geri stjórnvöldum erfitt fyrir að senda það til heimalanda sinna. Guðrún segir sömuleiðis að það sé á ábyrgð fólks að afla þeirra.
„Það eru einnig dæmi um það að það séu ekki framsalssamningar á milli landa. Ég geri mér grein fyrir því að það geti skapað vandamál, en það er í algjörum undantekningartilfellum og við munum skoða það í ráðuneytinu hvernig við leysum það.“
Samstarfsvilji forði fólki frá götunni
Í umsögn Sambands íslenskra sveitarfélaga um frumvarpið sem síðar varð að núgildandi útlendingalögum voru viðraðar áhyggjur af því að heimilislausum mynd fjölga og mansal aukast, ef breytingin sem hér er til umfjöllunar yrði að veruleika.
Aðspurð hvort hún telji hættu á því segir Guðrún alveg skýrt að ef fólk sýni samstarfsvilja og yfirgefi landið sjálfviljugt innan tilsetts frests, þá muni það ekki enda á götunni.
„Það er hér búsetuúrræði sem er á hendi Ríkislögreglustjóra, þannig að fólk fær fæði og húsaskjól, en þarf að sýna samstarfsvilja,“ segir Guðrún.
Aðspurð hvort gera þyrfti breytingar á útfærslu laganna sagði Guðrún það verða að koma í ljós.
„Lögin eru að virka sem skyldi og vitaskuld geta við ný lög komið fram einhverjir agnúar. Við munum bara sjá hvernig því flýtur fram í fyllingu tímans.“
