Köngulóarvefur Hamas Bjarni Már Magnússon skrifar 30. október 2023 09:30 Mikil umræða spratt upp um nýafstaðna helgi vegna atkvæðagreiðslu sem fram fór á allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna um ályktun vegna stríðsátakanna fyrir botni Miðjarðarhafs. Tillagan beindist að mannúðarhlið átakana og var borin upp af Arabahópnum svonefnda. Mikil óánægja birtist víða með að fulltrúar Íslands hafi ekki greitt atkvæði með ályktuninni. Ísland sat hjá og var sú afstaða útskýrð af utanríkisráðuneytinu með þeim hætti að það hefði viljað sjá breytingartillögu Kanada ná brautargengi sem tók skýrar á grimmdarverkum Hamas frá 7. október en upphaflega tillagan gerði. Í því samhengi má hafa í huga að um er að ræða fyrstu ályktunina sem kemur frá lykilstofnun Sameinuðu þjóðanna um átökin fyrir botni Miðjarðarhafs. Það getur því ekki annað en talist eðlilegt að vísa sérstaklega til umræddra grimmdarverka Hamas í slíkri yfirlýsingu. Strax að lokinni atkvæðagreiðslunni útskýrði Ísland afstöðu sína í atkvæðaskýringu og lagði áherslu á nauðsyn mannúðarhlés til að tryggja tafarlausa mannúðaraðstoð, harmaði gríðarlegt mannfall óbreyttra borgara og ítrekaði að þá yrði að vernda. Þar að auki kallaði Ísland eftir því að hugað yrði að pólitískri lausn deilunnar, komið yrði á friði og byggt yrði á tveggja ríkja lausninni svokölluðu. Skömm og fylgispekt Í kjölfarið lýsti þó nokkur fjöldi því yfir að hann skammaðist sín fyrir að vera Íslendingur vegna þessa, þ.e. að Ísland hafi ekki stutt ályktun Arabahópsins, heldur ákveðið að sitja hjá við afgreiðslu ályktunar, sem naut meirihlutastuðnings, og fulltrúar Íslands lýstu sig í megindráttum sammála. Lítill áhugi var hins vegar á að ræða hvort stríðandi aðilar hafi farið eftir ályktuninni. Sú skoðun var aftur á móti viðruð að afstaða Íslands við atkvæðagreiðsluna mætti skýra sem fylgispekt við Bandaríkin þó þau greiddu atkvæði með öðrum hætti en Ísland. Noregur var eitt þeirra ríkja sem greiddu atkvæði með tillögu Arabaríkjanna. Það var mjög athyglisvert að sjá Jonas Gahr Störe forsætisráðherra Noregs lýsa því yfir að hann telji aðgerðir Ísraels á Gaza vera óhóflegar miðað við kröfur alþjóðalaga. Þegar þjóðarleiðtogar taka sér slíkar yfirlýsingar í munn um aðgerðir annarra ríkja gera þeir það jafnan að mjög yfirlögðu ráði og oftast með aðgengi að viðhlítandi gögnum og upplýsingum. Fyrir þau sem ekki hafa aðgang að slíkum upplýsingum getur verið erfiðara að halda slíku fram, jafnvel þótt grunurinn sé mjög sterkur. Kröfur um að íslensk stjórnvöld fordæmi Ísrael eru skiljanlegar vegna tilfinninga og réttlætiskenndar (sem stríðandi fylkingar nota sér óspart) en ganga tæplega upp að svo stöddu. Ábyrgð í alþjóðakerfinu Ábyrg stjórnvöld í alþjóðakerfinu eiga að fara varlega með stórar yfirlýsingar á borð við fordæmingar í garð annarra ríkja. Ísrael hefur rétt til þess að verja sig (innan ákveðins ramma) en ef í ljós kemur að ekki hafi verið farið að lögum sem gilda um framgöngu ríkja í stríði, eða að framdir hafi verið sannanlegir stríðsglæpir eða aðrir sambærilegir glæpir, þá horfir öðruvísi við hvort Ísland geti fordæmt framferði Ísraels. Það leiðir hins vegar af virðingu okkar Íslendinga fyrir alþjóðalögum og alþjóðakerfinu að fella allajafna ekki dóma um framferði annarra ríkja nema í samræmi við þetta gangverk. Á þessu eru vissulega undantekningar, en í flóknum aðstæðum þar sem þykk stríðsþoka hvílir yfir öllu, þarf að gæta að hverju orði. Svo er auðvitað mikill munur á því hvernig hægt er að tjá sig um aðgerðir Ísraels annars vegar og hryðjuverkasamtakanna Hamas hins vegar. Þótt Ísland hafi viðurkennt sjálfstæði og fullveldi Palestínu þá hegðar stjórn Hamas sér ekki í samræmi við það sem ætlast má til af aðilum sem taka þátt í samfélagi þjóðanna á grundvelli virðingar fyrir alþjóðalögum. Í því samhengi má rifja upp að að Ísland er eitt örfárra ríkja á Vesturlöndum sem hafa viðurkennt Palestínu sem sjálfstætt ríki. Ísland og Svíþjóð eru einu ríkin í Vestur-Evrópu sem það hafa gert. Það gleymist hins vegar stundum að í þingsályktunartillögunni, þar sem Palestína fékk viðurkenningu sína af hálfu Íslands, var þess sérstaklega krafist að Hamas samtökin hætti öllum ofbeldisverkum og viðurkenni rétt Ísraelsríkis til að njóta friðar og öryggis. Hamas hefur aftur á móti aldrei látið af sínum ofbeldisverkum og starfar samkvæmt stofnskrá (endurnýjuð 2017) þar sem uppræting Ísraels er yfirlýst markmið. Þar er öllum pólitískum lausnum einnig hafnað. Árétta verður að enga viðurkenningu er að finna á Hamas af hálfu íslenskra stjórnvalda í umræddri þingsályktunartillögu. Skilja má ályktunina hins vegar sem viðurkenningu á lögmæti heimastjórnar Palestínu, sem Hamas á ekki aðild að, enda hefur heimastjórnin „gefið vopnaða baráttu upp á bátinn, viðurkennt Ísraelsríki og fallist á landamærin frá því fyrir sex daga stríðið 1967 sem framtíðarlandamæri“ eins og segir í ályktuninni. Hönnuð atburðarás Leiðtogar Hamas, og bakhjarlar þeirra, hafi verið fyllilega meðvitaðir um hversu hörð viðbrögð Ísraels yrðu við voðaverkum þeirra 7. október síðastliðinn. Gíslataka 200 óbreyttra borgara og flutningur þeirra inn á Gaza kórónaði drápin á 1.400 óbreyttum borgurum og gulltryggði innrás Ísraels. Hamas liðar hafa hannað atburðarás sem beinlínis leiðir til mikils mannfalls óbreyttra borgara, borgara sem ættu undir öllum eðlilegum kringumstæðum að vera undir þeirra verndarvæng. Tilgangurinn er að veikja stöðu Ísraels, grafa undan samvinnu Ísraels og Sádi-Arabíu og fleri ríkja, valda uppnámi og uppþotum út um víða veröld og framkalla bresti í samstöðu vestrænna ríkja. Slíkur órói gagnast fyrst og fremst Íran og Rússlandi. Kaldrifjuð og ógeðfelld flétta Hamas og bandamanna þeirra hefur fest Ísrael í köngulóarvef þar sem öll viðbrögð magna upp málstað hryðjuverkasamtakanna í hugum þeirra sem ekki hafa skilning á við hvað er að etja. Höfundur er prófessor og deildarforseti lagadeildar Háskólans á Bifröst. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Bjarni Már Magnússon Átök í Ísrael og Palestínu Ísrael Palestína Sameinuðu þjóðirnar Mest lesið Hvernig vogar þú þér að gera grín að Möggu Stínu? Elliði Vignisson Skoðun Rúmfatalagerinn, ekki fyrir alla! Ragnar Gunnarsson Skoðun Ráðgátan um RÚV Helgi Brynjarsson Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun Flækjustig í skjóli einföldunar Kolbrún Georgsdóttir Skoðun Hvetjandi refsing Reykjavíkurborgar Halla Gunnarsdóttir Skoðun Er edrúlífið æðislegt? Jakob Smári Magnússon Skoðun Lausnir í leikskólamálum Kristín Thoroddsen Skoðun Hvað er í gangi? Jón Pétur Zimsen Skoðun Ísland þarf engan sérdíl Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Skoðun Skoðun Villta vestur ólöglegra veðmálaauglýsinga á Íslandi Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir skrifar Skoðun Ísland þarf engan sérdíl Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Er edrúlífið æðislegt? Jakob Smári Magnússon skrifar Skoðun Rúmfatalagerinn, ekki fyrir alla! Ragnar Gunnarsson skrifar Skoðun Að gera ráð fyrir frelsi Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að þekkja sín takmörk Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Gervigreind og dómgreind Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Fjárfesting í réttindum barna bætir fjárhag sveitarfélaga Marín Rós Eyjólfsdóttir skrifar Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson skrifar Skoðun Alþjóða geðheilbrigðisdagurinn – réttur til réttrar meðferðar Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Á að takmarka samfélagsmiðlanotkun barna? María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Hvernig vogar þú þér að gera grín að Möggu Stínu? Elliði Vignisson skrifar Skoðun Hvað er í gangi? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Lausnir í leikskólamálum Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun Hjálpum fólki að eignast börn Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Ráðgátan um RÚV Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Hvetjandi refsing Reykjavíkurborgar Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Flækjustig í skjóli einföldunar Kolbrún Georgsdóttir skrifar Skoðun Lýst eftir afstöðu Viðreisnar til ríkisstyrkja Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Vegferð menntunar Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Almenningssamgöngur fyrir útvalda: Áskorun til stjórnar Strætó bs. og Reykjavíkurborgar Þorsteinn Árnason Sürmeli: skrifar Skoðun Forðumst að sérhagsmunir geti keypt sig til áhrifa í stjórnmálum Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Bætt dagsbirta í Svansvottuðum byggingum Bergþóra Góa Kvaran skrifar Skoðun Skólamáltíðir í Hafnarfirði. Af hverju bauð enginn í verkið? Davíð Arnar Stefánsson skrifar Skoðun Nikótín, konur og krabbamein – gamlar hættur í nýjum búningi Jóhanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Frelsi fylgir ábyrgð Eiríkur Björn Björgvinsson skrifar Skoðun Skilningsleysi á skaðsemi verðtryggingar Guðmundur Ásgeirsson skrifar Skoðun Menntakerfi í fremstu röð Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Enn ríkir áhugaleysi um afdrif fósturbarna Guðlaugur Kristmundsson,Sigurgeir B. Þórisson skrifar Sjá meira
Mikil umræða spratt upp um nýafstaðna helgi vegna atkvæðagreiðslu sem fram fór á allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna um ályktun vegna stríðsátakanna fyrir botni Miðjarðarhafs. Tillagan beindist að mannúðarhlið átakana og var borin upp af Arabahópnum svonefnda. Mikil óánægja birtist víða með að fulltrúar Íslands hafi ekki greitt atkvæði með ályktuninni. Ísland sat hjá og var sú afstaða útskýrð af utanríkisráðuneytinu með þeim hætti að það hefði viljað sjá breytingartillögu Kanada ná brautargengi sem tók skýrar á grimmdarverkum Hamas frá 7. október en upphaflega tillagan gerði. Í því samhengi má hafa í huga að um er að ræða fyrstu ályktunina sem kemur frá lykilstofnun Sameinuðu þjóðanna um átökin fyrir botni Miðjarðarhafs. Það getur því ekki annað en talist eðlilegt að vísa sérstaklega til umræddra grimmdarverka Hamas í slíkri yfirlýsingu. Strax að lokinni atkvæðagreiðslunni útskýrði Ísland afstöðu sína í atkvæðaskýringu og lagði áherslu á nauðsyn mannúðarhlés til að tryggja tafarlausa mannúðaraðstoð, harmaði gríðarlegt mannfall óbreyttra borgara og ítrekaði að þá yrði að vernda. Þar að auki kallaði Ísland eftir því að hugað yrði að pólitískri lausn deilunnar, komið yrði á friði og byggt yrði á tveggja ríkja lausninni svokölluðu. Skömm og fylgispekt Í kjölfarið lýsti þó nokkur fjöldi því yfir að hann skammaðist sín fyrir að vera Íslendingur vegna þessa, þ.e. að Ísland hafi ekki stutt ályktun Arabahópsins, heldur ákveðið að sitja hjá við afgreiðslu ályktunar, sem naut meirihlutastuðnings, og fulltrúar Íslands lýstu sig í megindráttum sammála. Lítill áhugi var hins vegar á að ræða hvort stríðandi aðilar hafi farið eftir ályktuninni. Sú skoðun var aftur á móti viðruð að afstaða Íslands við atkvæðagreiðsluna mætti skýra sem fylgispekt við Bandaríkin þó þau greiddu atkvæði með öðrum hætti en Ísland. Noregur var eitt þeirra ríkja sem greiddu atkvæði með tillögu Arabaríkjanna. Það var mjög athyglisvert að sjá Jonas Gahr Störe forsætisráðherra Noregs lýsa því yfir að hann telji aðgerðir Ísraels á Gaza vera óhóflegar miðað við kröfur alþjóðalaga. Þegar þjóðarleiðtogar taka sér slíkar yfirlýsingar í munn um aðgerðir annarra ríkja gera þeir það jafnan að mjög yfirlögðu ráði og oftast með aðgengi að viðhlítandi gögnum og upplýsingum. Fyrir þau sem ekki hafa aðgang að slíkum upplýsingum getur verið erfiðara að halda slíku fram, jafnvel þótt grunurinn sé mjög sterkur. Kröfur um að íslensk stjórnvöld fordæmi Ísrael eru skiljanlegar vegna tilfinninga og réttlætiskenndar (sem stríðandi fylkingar nota sér óspart) en ganga tæplega upp að svo stöddu. Ábyrgð í alþjóðakerfinu Ábyrg stjórnvöld í alþjóðakerfinu eiga að fara varlega með stórar yfirlýsingar á borð við fordæmingar í garð annarra ríkja. Ísrael hefur rétt til þess að verja sig (innan ákveðins ramma) en ef í ljós kemur að ekki hafi verið farið að lögum sem gilda um framgöngu ríkja í stríði, eða að framdir hafi verið sannanlegir stríðsglæpir eða aðrir sambærilegir glæpir, þá horfir öðruvísi við hvort Ísland geti fordæmt framferði Ísraels. Það leiðir hins vegar af virðingu okkar Íslendinga fyrir alþjóðalögum og alþjóðakerfinu að fella allajafna ekki dóma um framferði annarra ríkja nema í samræmi við þetta gangverk. Á þessu eru vissulega undantekningar, en í flóknum aðstæðum þar sem þykk stríðsþoka hvílir yfir öllu, þarf að gæta að hverju orði. Svo er auðvitað mikill munur á því hvernig hægt er að tjá sig um aðgerðir Ísraels annars vegar og hryðjuverkasamtakanna Hamas hins vegar. Þótt Ísland hafi viðurkennt sjálfstæði og fullveldi Palestínu þá hegðar stjórn Hamas sér ekki í samræmi við það sem ætlast má til af aðilum sem taka þátt í samfélagi þjóðanna á grundvelli virðingar fyrir alþjóðalögum. Í því samhengi má rifja upp að að Ísland er eitt örfárra ríkja á Vesturlöndum sem hafa viðurkennt Palestínu sem sjálfstætt ríki. Ísland og Svíþjóð eru einu ríkin í Vestur-Evrópu sem það hafa gert. Það gleymist hins vegar stundum að í þingsályktunartillögunni, þar sem Palestína fékk viðurkenningu sína af hálfu Íslands, var þess sérstaklega krafist að Hamas samtökin hætti öllum ofbeldisverkum og viðurkenni rétt Ísraelsríkis til að njóta friðar og öryggis. Hamas hefur aftur á móti aldrei látið af sínum ofbeldisverkum og starfar samkvæmt stofnskrá (endurnýjuð 2017) þar sem uppræting Ísraels er yfirlýst markmið. Þar er öllum pólitískum lausnum einnig hafnað. Árétta verður að enga viðurkenningu er að finna á Hamas af hálfu íslenskra stjórnvalda í umræddri þingsályktunartillögu. Skilja má ályktunina hins vegar sem viðurkenningu á lögmæti heimastjórnar Palestínu, sem Hamas á ekki aðild að, enda hefur heimastjórnin „gefið vopnaða baráttu upp á bátinn, viðurkennt Ísraelsríki og fallist á landamærin frá því fyrir sex daga stríðið 1967 sem framtíðarlandamæri“ eins og segir í ályktuninni. Hönnuð atburðarás Leiðtogar Hamas, og bakhjarlar þeirra, hafi verið fyllilega meðvitaðir um hversu hörð viðbrögð Ísraels yrðu við voðaverkum þeirra 7. október síðastliðinn. Gíslataka 200 óbreyttra borgara og flutningur þeirra inn á Gaza kórónaði drápin á 1.400 óbreyttum borgurum og gulltryggði innrás Ísraels. Hamas liðar hafa hannað atburðarás sem beinlínis leiðir til mikils mannfalls óbreyttra borgara, borgara sem ættu undir öllum eðlilegum kringumstæðum að vera undir þeirra verndarvæng. Tilgangurinn er að veikja stöðu Ísraels, grafa undan samvinnu Ísraels og Sádi-Arabíu og fleri ríkja, valda uppnámi og uppþotum út um víða veröld og framkalla bresti í samstöðu vestrænna ríkja. Slíkur órói gagnast fyrst og fremst Íran og Rússlandi. Kaldrifjuð og ógeðfelld flétta Hamas og bandamanna þeirra hefur fest Ísrael í köngulóarvef þar sem öll viðbrögð magna upp málstað hryðjuverkasamtakanna í hugum þeirra sem ekki hafa skilning á við hvað er að etja. Höfundur er prófessor og deildarforseti lagadeildar Háskólans á Bifröst.
Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun
Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir skrifar
Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson skrifar
Skoðun Alþjóða geðheilbrigðisdagurinn – réttur til réttrar meðferðar Pétur Maack Þorsteinsson skrifar
Skoðun Almenningssamgöngur fyrir útvalda: Áskorun til stjórnar Strætó bs. og Reykjavíkurborgar Þorsteinn Árnason Sürmeli: skrifar
Skoðun Forðumst að sérhagsmunir geti keypt sig til áhrifa í stjórnmálum Arna Lára Jónsdóttir skrifar
Skoðun Nikótín, konur og krabbamein – gamlar hættur í nýjum búningi Jóhanna Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Enn ríkir áhugaleysi um afdrif fósturbarna Guðlaugur Kristmundsson,Sigurgeir B. Þórisson skrifar
Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun