Hvað er innifalið í að þekkja fólk Matthildur Björnsdóttir skrifar 22. febrúar 2024 17:01 Guðni forseti var að nefna vandann með fámennið á Íslandi, á Vísi þann 17. febrúar 2024. Þau orð minntu mig á það viðhorf og fullyrðingu sem ég heyrði mikið um. Það var að við þekktum nágranna okkar vel og líka alla ættingjana. En ég lærði að sjá og skilja að það er ekki satt. Af því að við þekkjum ekki innri manninn í þeim, ef við höfum aldrei setið með þeim og heyrt þau tjá sig um verðgildi sín eða líðan. Móðir Bjarkar söngkonu ólst upp í sömu götu og ég, en ég þekkti hana ekki neitt persónulega, vissi bara hvernig hún leit út. Svo seinna sá ég að hún hafði alið Björk vel upp og veitt henni það að hafa það sjálfstraust og öryggi sem ekki allar stelpur fengu. Ég er elst af fimm systrum, en get ekki sagt að ég þekki þær allar mjög vel. Svo er ég eins og ótal Íslendingar af fjölmennri ætt, en þekki það lið hreinlega ekki neitt persónulega, þó að ég viti nöfnin á mörgum þeirra. Af minni reynslu er mikið meira falið í að geta sagt að maður þekki aðra í kring um sig og jafnvel eigin fjölskyldumeðlimi. Á meðan allir eru börn er auðveldara að álykta að þessi þekking sé til staðar. Því að þá á meðan sakleysið er í barninu og sterkari hlið einstaklings upplifunar í hverjum og einum er ekki komin upp og hvað þau muni gera til að vinna fyrir sér í framtíðinni. Hver þau muni reynast sem persónuleikar er ekki heldur endilega komið í ljós, frekar en annað sem rís seinna eftir að árunum í lífinu fjölgar og einstaklingar finna meira út um sig og hvert lífsferð þeirra sé heitið. Svo er það kannski hugsanlegur ótti um að leyfa öðrum að komast inn að sér vegna fámennisins og ótta við slúður um sig. Af hverju vilja svo margir telja að þeir þekki nágranna sína frá því að vita bara hvernig þeir líta út? Svo minntist Guðni á kjaftasögur. Þær eru sérkennileg sálfræðileg tilfelli sem geta haft ótal ástæður. Getgátur, þörf fyrir að hefja sig yfir aðra og löngun eftir athygli í samfélagi sem hefur séð það sem ljótt og rangt að spyrja vini og ættingja spurninga sem sýna áhuga fyrir því hver þau eru. Atriði sem geta veitt dýpri innsýn í viðkomandi og um leið líklegra til að byggja meiri nánd en blaðrið í kjaftasögunum. Af hverju einstaklingar hafi ekki viljað fá spurningar, er svo annað athyglisvert atriði. Ég man til dæmis að það þótti og var séð sem dónaskapur að spyrja aðra persónulegra spurninga. Það hefði þó breytt lífi mínu til hins betra ef ég hefði fengið tvær spurningar á sitt hvoru tímabilinu í lífi mínu.Sú fyrri sem ég hefði þurft að fá, hefði verið um val á skóla (sem ég hefði þurft að fara til í strætó, af því að þá hafði enginn barnaskóli komið upp í hverfinu mínu). Ég hefði sem níu ára barn valið að halda áfram í þeim skóla sem ég var í, en mér var ráðstafað til að fara í annan skóla, af því að móðir mín taldi að það væri réttara að ég færi í hann, af því að hún „taldi sig þekkja fólk í því hverfi“. Það varð svo reynsla sem hefði verið betra fyrir mig að sleppa. Síðari spurningin sem kom ekki heldur, hefði breytt miklu fyrir framtíð mína og barna minna. Viðhorfið að baki því að hún kom ekki, var frá ótal vanþroskuðum atriðum í samfélaginu þá. Svo að það er dýrmætt fyrir foreldra að hugsa um að finna út hvað börnin hugsi um atriði sem snerti líf þeirra og framtíð áður en þeim er ráðstafað. Ég er viss um að það myndu margir hafa upplifað eitthvað svipað, af því að foreldrar áttu að vita meira og betur en börnin. En börn vita alla vega oft hvað sé rétt fyrir þau og ættu að fá opin tjáskipti við að taka þær ákvarðanir sem skiptir þau máli, þegar það er mögulegt. Auðvitað skiptir máli hvernig tónn er í mannveru sem spyr og að það sé ekki einskonar neikvæð fyrirfram gagnrýnin yfirheyrsla. Réttar og opnar spurningar með hlýju viðmóti geta skipt sköpum í betri átt í lífi og framtíð fólks. Og kannski gert kjaftasögur óþarfar? Við að hafa búið í milljóna samfélagi í meira en þrjátíu og fimm ár hefur sýnt mér og sannað að orka andrúmslofts og viðhorfa er litríkari. Efni í íslenskum fjölmiðlum er líka að sýna að sumir af yngri kynslóðunum eru að læra það frá ferðum sínum um heiminn og sumir að kjósa líf í öðru landi. Matthildur Björnsdóttir. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Matthildur Björnsdóttir Mest lesið Opið bréf til Rósu Guðbjartsdóttur Margrét Kristín Blöndal Skoðun Við viljum styðja ungmenni í að velja rétt fyrir sig og sína framtíð Þórdís Jóna Sigurðardóttir Skoðun Verið brjáluð. Ég fer ekki neitt Ian McDonald Skoðun Vönduð vinnubrögð? Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Hvernig eiga umsækjendur í opinbera sjóði að fylgja forsendum sem eru þversagnakenndar? Bogi Ragnarsson Skoðun Mikil réttarbót fyrir fatlað fólk mætir hindrunum Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Veitingastaðir eru ekki kjarnorkuver Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Frábær fundur, frábært framtak, vanvirk stjórnsýsla, meðvirk stjórnvöld Ögmundur Jónasson Skoðun Pólítískt hugrekki Unnur Hrefna Jóhannsdóttir Skoðun Frá stjórnun til tengsla – Endurmat á atferlismeðferð í ljósi tilfinningagreindar Kristín Magdalena Ágústsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Pólítískt hugrekki Unnur Hrefna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vísir að lægri orkureikningi Einar Vilmarsson skrifar Skoðun Frábær fundur, frábært framtak, vanvirk stjórnsýsla, meðvirk stjórnvöld Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Opið bréf til Rósu Guðbjartsdóttur Margrét Kristín Blöndal skrifar Skoðun Mikil réttarbót fyrir fatlað fólk mætir hindrunum Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Verið brjáluð. Ég fer ekki neitt Ian McDonald skrifar Skoðun Hvernig eiga umsækjendur í opinbera sjóði að fylgja forsendum sem eru þversagnakenndar? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Vönduð vinnubrögð? Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Við viljum styðja ungmenni í að velja rétt fyrir sig og sína framtíð Þórdís Jóna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Veitingastaðir eru ekki kjarnorkuver Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Nýr vegvísir Evrópusambandsins um jafnrétti kynjanna Clara Ganslandt skrifar Skoðun Frá stjórnun til tengsla – Endurmat á atferlismeðferð í ljósi tilfinningagreindar Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun Blaður 35 Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Kaldar kveðjur frá forsætisráðherrra til ferðaþjónustunnar Pétur Óskarsson skrifar Skoðun Nú hefst samræmt próf í stærðfræði Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Rangfærslur Viðskiptaráðs Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Sanngirni í Kópavogsmódelinu Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Ríkisstjórnarflokkarnir fylgja Landsvirkjun – gegn Þjórsárverum Svandís Svavarsdóttir,Álfheiður Ingadóttir skrifar Skoðun Skapandi framtíð – forvarnir og félagsstarf í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun Upplýsingar um mataræði barna og unglinga á landsvísu eru of gamlar – það er óásættanlegt Birna Þórisdóttir,Sigurbjörg Bjarnadóttir,Inga Þórsdóttir skrifar Skoðun Hvaða orka? Birgir Sverrisson skrifar Skoðun Það skiptir máli hvernig gervigreind er notuð í kennslu Hjörvar Ingi Haraldsson skrifar Skoðun Friðum Eyjafjörð Jana Salóme Ingibjargar Jósepsdóttir skrifar Skoðun Sóknaráætlanir landshlutanna – lykillinn að sterkara Íslandi Páll Snævar Brynjarsson,Sigríður Ó. Kristjánsdóttir,Sveinbjörg Rut Pétursdóttir,Albertína Friðbjörg Elíasdóttir,Bryndís Fiona Ford,Ingunn Jónsdóttir,Berglind Kristinsdóttir,Páll Björgvin Guðmundsson skrifar Skoðun Eflum samstöðuna á kvennaári – Stöndum vörð um mannréttindi Kristín Ástgeirsdóttir skrifar Skoðun Langar þig að vera sjóklár? Steinunn Ása Þorvaldsdóttir,Jakob Frímann Þorsteinsson skrifar Skoðun Við fögnum en gleymum ekki Sandra B. Franks skrifar Skoðun Mun gervigreind skapa stafræna stéttaskiptingu á Íslandi? Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Hvorki „allt lokað“ né „allt opið“ Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Aukin neysla á ávöxtum og grænmeti í kjölfar nýrra ráðlegginga um mataræði Jóhanna Eyrún Torfadóttir,Hólmfríður Þorgeirsdóttir skrifar Sjá meira
Guðni forseti var að nefna vandann með fámennið á Íslandi, á Vísi þann 17. febrúar 2024. Þau orð minntu mig á það viðhorf og fullyrðingu sem ég heyrði mikið um. Það var að við þekktum nágranna okkar vel og líka alla ættingjana. En ég lærði að sjá og skilja að það er ekki satt. Af því að við þekkjum ekki innri manninn í þeim, ef við höfum aldrei setið með þeim og heyrt þau tjá sig um verðgildi sín eða líðan. Móðir Bjarkar söngkonu ólst upp í sömu götu og ég, en ég þekkti hana ekki neitt persónulega, vissi bara hvernig hún leit út. Svo seinna sá ég að hún hafði alið Björk vel upp og veitt henni það að hafa það sjálfstraust og öryggi sem ekki allar stelpur fengu. Ég er elst af fimm systrum, en get ekki sagt að ég þekki þær allar mjög vel. Svo er ég eins og ótal Íslendingar af fjölmennri ætt, en þekki það lið hreinlega ekki neitt persónulega, þó að ég viti nöfnin á mörgum þeirra. Af minni reynslu er mikið meira falið í að geta sagt að maður þekki aðra í kring um sig og jafnvel eigin fjölskyldumeðlimi. Á meðan allir eru börn er auðveldara að álykta að þessi þekking sé til staðar. Því að þá á meðan sakleysið er í barninu og sterkari hlið einstaklings upplifunar í hverjum og einum er ekki komin upp og hvað þau muni gera til að vinna fyrir sér í framtíðinni. Hver þau muni reynast sem persónuleikar er ekki heldur endilega komið í ljós, frekar en annað sem rís seinna eftir að árunum í lífinu fjölgar og einstaklingar finna meira út um sig og hvert lífsferð þeirra sé heitið. Svo er það kannski hugsanlegur ótti um að leyfa öðrum að komast inn að sér vegna fámennisins og ótta við slúður um sig. Af hverju vilja svo margir telja að þeir þekki nágranna sína frá því að vita bara hvernig þeir líta út? Svo minntist Guðni á kjaftasögur. Þær eru sérkennileg sálfræðileg tilfelli sem geta haft ótal ástæður. Getgátur, þörf fyrir að hefja sig yfir aðra og löngun eftir athygli í samfélagi sem hefur séð það sem ljótt og rangt að spyrja vini og ættingja spurninga sem sýna áhuga fyrir því hver þau eru. Atriði sem geta veitt dýpri innsýn í viðkomandi og um leið líklegra til að byggja meiri nánd en blaðrið í kjaftasögunum. Af hverju einstaklingar hafi ekki viljað fá spurningar, er svo annað athyglisvert atriði. Ég man til dæmis að það þótti og var séð sem dónaskapur að spyrja aðra persónulegra spurninga. Það hefði þó breytt lífi mínu til hins betra ef ég hefði fengið tvær spurningar á sitt hvoru tímabilinu í lífi mínu.Sú fyrri sem ég hefði þurft að fá, hefði verið um val á skóla (sem ég hefði þurft að fara til í strætó, af því að þá hafði enginn barnaskóli komið upp í hverfinu mínu). Ég hefði sem níu ára barn valið að halda áfram í þeim skóla sem ég var í, en mér var ráðstafað til að fara í annan skóla, af því að móðir mín taldi að það væri réttara að ég færi í hann, af því að hún „taldi sig þekkja fólk í því hverfi“. Það varð svo reynsla sem hefði verið betra fyrir mig að sleppa. Síðari spurningin sem kom ekki heldur, hefði breytt miklu fyrir framtíð mína og barna minna. Viðhorfið að baki því að hún kom ekki, var frá ótal vanþroskuðum atriðum í samfélaginu þá. Svo að það er dýrmætt fyrir foreldra að hugsa um að finna út hvað börnin hugsi um atriði sem snerti líf þeirra og framtíð áður en þeim er ráðstafað. Ég er viss um að það myndu margir hafa upplifað eitthvað svipað, af því að foreldrar áttu að vita meira og betur en börnin. En börn vita alla vega oft hvað sé rétt fyrir þau og ættu að fá opin tjáskipti við að taka þær ákvarðanir sem skiptir þau máli, þegar það er mögulegt. Auðvitað skiptir máli hvernig tónn er í mannveru sem spyr og að það sé ekki einskonar neikvæð fyrirfram gagnrýnin yfirheyrsla. Réttar og opnar spurningar með hlýju viðmóti geta skipt sköpum í betri átt í lífi og framtíð fólks. Og kannski gert kjaftasögur óþarfar? Við að hafa búið í milljóna samfélagi í meira en þrjátíu og fimm ár hefur sýnt mér og sannað að orka andrúmslofts og viðhorfa er litríkari. Efni í íslenskum fjölmiðlum er líka að sýna að sumir af yngri kynslóðunum eru að læra það frá ferðum sínum um heiminn og sumir að kjósa líf í öðru landi. Matthildur Björnsdóttir.
Við viljum styðja ungmenni í að velja rétt fyrir sig og sína framtíð Þórdís Jóna Sigurðardóttir Skoðun
Hvernig eiga umsækjendur í opinbera sjóði að fylgja forsendum sem eru þversagnakenndar? Bogi Ragnarsson Skoðun
Frábær fundur, frábært framtak, vanvirk stjórnsýsla, meðvirk stjórnvöld Ögmundur Jónasson Skoðun
Frá stjórnun til tengsla – Endurmat á atferlismeðferð í ljósi tilfinningagreindar Kristín Magdalena Ágústsdóttir Skoðun
Skoðun Frábær fundur, frábært framtak, vanvirk stjórnsýsla, meðvirk stjórnvöld Ögmundur Jónasson skrifar
Skoðun Hvernig eiga umsækjendur í opinbera sjóði að fylgja forsendum sem eru þversagnakenndar? Bogi Ragnarsson skrifar
Skoðun Við viljum styðja ungmenni í að velja rétt fyrir sig og sína framtíð Þórdís Jóna Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Frá stjórnun til tengsla – Endurmat á atferlismeðferð í ljósi tilfinningagreindar Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar
Skoðun Ríkisstjórnarflokkarnir fylgja Landsvirkjun – gegn Þjórsárverum Svandís Svavarsdóttir,Álfheiður Ingadóttir skrifar
Skoðun Upplýsingar um mataræði barna og unglinga á landsvísu eru of gamlar – það er óásættanlegt Birna Þórisdóttir,Sigurbjörg Bjarnadóttir,Inga Þórsdóttir skrifar
Skoðun Sóknaráætlanir landshlutanna – lykillinn að sterkara Íslandi Páll Snævar Brynjarsson,Sigríður Ó. Kristjánsdóttir,Sveinbjörg Rut Pétursdóttir,Albertína Friðbjörg Elíasdóttir,Bryndís Fiona Ford,Ingunn Jónsdóttir,Berglind Kristinsdóttir,Páll Björgvin Guðmundsson skrifar
Skoðun Aukin neysla á ávöxtum og grænmeti í kjölfar nýrra ráðlegginga um mataræði Jóhanna Eyrún Torfadóttir,Hólmfríður Þorgeirsdóttir skrifar
Við viljum styðja ungmenni í að velja rétt fyrir sig og sína framtíð Þórdís Jóna Sigurðardóttir Skoðun
Hvernig eiga umsækjendur í opinbera sjóði að fylgja forsendum sem eru þversagnakenndar? Bogi Ragnarsson Skoðun
Frábær fundur, frábært framtak, vanvirk stjórnsýsla, meðvirk stjórnvöld Ögmundur Jónasson Skoðun
Frá stjórnun til tengsla – Endurmat á atferlismeðferð í ljósi tilfinningagreindar Kristín Magdalena Ágústsdóttir Skoðun