Volaða þjóð? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar 31. júlí 2024 09:01 Telja má nánast á fingrum annarrar handar þá málaflokka sem einróma samþykki, stundum kallað neitunarvald, á enn við um þegar teknar eru ákvarðanir í ráðherraráði Evrópusambandsins. Hér áður var það reglan en heyrir nú til undantekninga. Þar á meðal eru til dæmis hvorki sjávarútvegs- né orkumál sem skipta okkur miklu. Vægi ríkja innan sambandsins, þegar teknar eru ákvarðanir innan þess, fer í dag í fyrst og fremst eftir því hversu fjölmenn þau eru sem eðli málsins samkvæmt hefur komið sér verst fyrir fámennustu ríkin. Kæmi til þess að Ísland gengi í Evrópusambandið fengjum við þannig sex þingmenn á þing þess af 720 sem er sambærilegt við það að hafa hálfan þingmann á Alþingi. Þýzkaland eitt hefur til dæmis 96 þingmenn. Staðan væri enn verri í ráðherraráði sambandsins þar sem vægi Íslands yrði allajafna einungis 0,08% eða á við 5% hlutdeild í þingmanni á Alþingi. Hvað framkvæmdastjórn Evrópusambandsins varðar eru þeir sem þar sitja einungis embættismenn sambandsins enda óheimilt að ganga erinda heimalanda sinna. Með öðrum orðum er þannig afskaplega langur vegur frá því að Ísland sæti við sama borð og önnur ríki innan Evrópusambandsins og hvað þá að landið hefði sama vægi og Þýzkaland og Frakkland eins og Sigmundur Ernir Rúnarsson hélt fram í grein á Eyjunni um síðustu helgi. Raunar nefndi hann Bretland einnig í þeim efnum sem gekk eins og kunnugt er úr sambandinu fyrir rúmum fjórum árum síðan. Með öðrum orðum hefur Sigmundur greinilega ekki fylgst nógu vel með þróun mála í fyrirheitna landinu undanfarin ár. Fleiri mjög andvígir en mjög hlynntir Fram kemur í grein Sigmundar að svara verði „áköfu ákalli“ þjóðarinnar eftir inngöngu í Evrópusambandið. Það sé Viðreisn að gera með áherzlu sinni á það að tekin verði skref í þá átt. Einhverra hluta vegna er flokkurinn þó góður ef hann mælist með 10% fylgi í skoðanakönnunum. Hvar er þá stóraukið fylgi eina flokksins sem leggur áherzlu á málið og var beinlínis stofnaður í kringum það? Á sama tíma stórjókst fylgi Samfylkingarinnar meðal annars og ekki sízt í kjölfar þess að ákveðið var að leggja áherzlu á málið til hliðar. Með áköfu ákalli vísar Sigmundur til skoðanakannana um afstöðu fólks til inngöngu í Evrópusambandið. Þó þær hafi vissulega sýnt fleiri hlynnta en andvíga inngöngu undanfarin misseri munar þar einungis 6,7 prósentustigum miðað við könnun Maskínu á dögunum sem er merkilega lítið miðað við þær kjöraðstæður sem verið hafa fyrir áróður Evrópusambandssinna sem að vísu heldur engu vatni. Þá eru aðeins 19,5% aðspurðra mjög hlynntir sem eru þeir sem mögulega hafa uppi einhvers konar ákall, færri en eru mjög andvígir. Fyrir vikið virðist Sigmundur eitthvað óviss um það hvar hann hafi þjóðina í raun í þessum efnum. Síðar í greininni segir hann þannig að Íslendingar verði að „átta sig“ á stöðu mála. „Annað hvort eru þeir partur af Evrópu [lesist Evrópusambandinu] eða upp á sjálfa sig komnir.“ Agalegt fyrir þau vel yfir 150 ríki sem standa eins og Ísland utan sambandsins og fyrir vikið algerlega ein á báti. Við lok greinarinnar kallar Sigmundur Íslendinga síðan „volaða þjóð“ fyrir að vilji ekki þar inn. Þessa sömu og var með ákaft ákall í upphafi hennar. Kjósendur eru þegar við stjórnvölinn Forsenda þess að tekin verði skref í átt að inngöngu í Evrópusambandið er vitanlega þingmeirihluti fyrir málinu, kjörinn af íslenzkum kjósendum, og ríkisstjórn samstíga um að það. Annars verða vitanlega engar ákvarðanir teknar í þá veru. Þetta lagði til að mynda þing sambandsins sjálfs ítrekað áherzlu á þegar misheppnuð umsókn Samfylkingarinnar og VG var í gangi á sínum tíma: „Þing Evrópusambandsins ítrekar áhyggjur sínar af pólitískum ágreiningi innan ríkisstjórnarinnar og stjórnarflokkanna varðandi inngönguna í það.“ Dræmur áhugi á inngöngu í Evrópusambandið er ekki aðeins skiljanlegur í ljósi þess að vægi Íslands yrði lítið sem ekkert innan sambandsins heldur einnig og ekki síður til að mynda með tilliti til lokamarksmiðs samrunans innan þess allt frá upphafi. Að til verði evrópskt sambandsríki. Síðan hafa jafnt og þétt verið tekin fleiri skref í þá átt. Nú síðast var til dæmis lögð áherzla á áframhaldandi þróun í þá veru í stjórnarsáttmála ríkisstjórnar Þýzkalands sem mynduð er meðal annars af þýzkum systurflokkum Samfylkingarinnar og Viðreisnar. Hitt er svo annað mál að það er alveg rétt hjá Sigmundi að aðild Íslands að EES-samningnum er engan veginn ásættanleg þó hún sé langtum skárri en innganga í Evrópusambandið. Lausnin í þeim efnum er þó ekki að fara úr öskunni í eldinn heldur þvert á móti að endurheimta þau völd yfir íslenzkum málum sem framseld hafa verið til sambandsins í gegnum samninginn og skipta honum út fyrir víðtækan fríverzlunarsamning eins og ríki heimsins kjósa að semja um sín á milli í dag. Þar á meðal og ekki sízt Evrópusambandið. Höfundur er sagnfræðingur og alþjóðastjórnmálafræðingur (MA í alþjóðasamskiptum með áherzlu á Evrópufræði og öryggis- og varnarmál). Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hjörtur J. Guðmundsson Evrópusambandið Mest lesið Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun „Já, hvað með bara að skjóta hann!“ Þórhildur Hjaltadóttir Skoðun Trump les tölvupóstinn þinn Mörður Áslaugarson Skoðun Hvers vegna þegir kristin, vestræn menning? Ómar Torfason Skoðun Heimar sem þurfa nýja umræðu! Sigurður Árni Reynisson Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson Skoðun Sársauki annarra og samúðarþreyta Guðrún Jónsdóttir Skoðun 52 milljarðar/ári x 30 ár = EES Jón Baldvin Hannibalsson Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir Skoðun Alþjóðalög eða lögleysa? Urður Hákonardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Þau eru framtíðin – en fá ekki að njóta nútímans Sigurður Kári skrifar Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna þegir kristin, vestræn menning? Ómar Torfason skrifar Skoðun Trump les tölvupóstinn þinn Mörður Áslaugarson skrifar Skoðun „Já, hvað með bara að skjóta hann!“ Þórhildur Hjaltadóttir skrifar Skoðun Heimar sem þurfa nýja umræðu! Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sársauki annarra og samúðarþreyta Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson skrifar Skoðun Alþjóðalög eða lögleysa? Urður Hákonardóttir skrifar Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar Skoðun GPT‑5 kemur í ágúst – áskoranir og tækifæri fyrir Ísland Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Við tölum um vöxt — en gleymum því sem vex Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Verri framkoma en hjá Trump Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson skrifar Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Vertu drusla! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tekur sér stöðu með Evrópusambandinu Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Feluleikur ríkisstjórnarinnar? Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun Ég heiti Elísa og ég er Drusla Elísa Rún Svansdóttir skrifar Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed skrifar Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Börnin og hungursneyðin í Gaza Sverrir Ólafsson skrifar Skoðun Kynbundið ofbeldi Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðdragandi aðildar þarf umboð Erna Bjarnadóttir skrifar Sjá meira
Telja má nánast á fingrum annarrar handar þá málaflokka sem einróma samþykki, stundum kallað neitunarvald, á enn við um þegar teknar eru ákvarðanir í ráðherraráði Evrópusambandsins. Hér áður var það reglan en heyrir nú til undantekninga. Þar á meðal eru til dæmis hvorki sjávarútvegs- né orkumál sem skipta okkur miklu. Vægi ríkja innan sambandsins, þegar teknar eru ákvarðanir innan þess, fer í dag í fyrst og fremst eftir því hversu fjölmenn þau eru sem eðli málsins samkvæmt hefur komið sér verst fyrir fámennustu ríkin. Kæmi til þess að Ísland gengi í Evrópusambandið fengjum við þannig sex þingmenn á þing þess af 720 sem er sambærilegt við það að hafa hálfan þingmann á Alþingi. Þýzkaland eitt hefur til dæmis 96 þingmenn. Staðan væri enn verri í ráðherraráði sambandsins þar sem vægi Íslands yrði allajafna einungis 0,08% eða á við 5% hlutdeild í þingmanni á Alþingi. Hvað framkvæmdastjórn Evrópusambandsins varðar eru þeir sem þar sitja einungis embættismenn sambandsins enda óheimilt að ganga erinda heimalanda sinna. Með öðrum orðum er þannig afskaplega langur vegur frá því að Ísland sæti við sama borð og önnur ríki innan Evrópusambandsins og hvað þá að landið hefði sama vægi og Þýzkaland og Frakkland eins og Sigmundur Ernir Rúnarsson hélt fram í grein á Eyjunni um síðustu helgi. Raunar nefndi hann Bretland einnig í þeim efnum sem gekk eins og kunnugt er úr sambandinu fyrir rúmum fjórum árum síðan. Með öðrum orðum hefur Sigmundur greinilega ekki fylgst nógu vel með þróun mála í fyrirheitna landinu undanfarin ár. Fleiri mjög andvígir en mjög hlynntir Fram kemur í grein Sigmundar að svara verði „áköfu ákalli“ þjóðarinnar eftir inngöngu í Evrópusambandið. Það sé Viðreisn að gera með áherzlu sinni á það að tekin verði skref í þá átt. Einhverra hluta vegna er flokkurinn þó góður ef hann mælist með 10% fylgi í skoðanakönnunum. Hvar er þá stóraukið fylgi eina flokksins sem leggur áherzlu á málið og var beinlínis stofnaður í kringum það? Á sama tíma stórjókst fylgi Samfylkingarinnar meðal annars og ekki sízt í kjölfar þess að ákveðið var að leggja áherzlu á málið til hliðar. Með áköfu ákalli vísar Sigmundur til skoðanakannana um afstöðu fólks til inngöngu í Evrópusambandið. Þó þær hafi vissulega sýnt fleiri hlynnta en andvíga inngöngu undanfarin misseri munar þar einungis 6,7 prósentustigum miðað við könnun Maskínu á dögunum sem er merkilega lítið miðað við þær kjöraðstæður sem verið hafa fyrir áróður Evrópusambandssinna sem að vísu heldur engu vatni. Þá eru aðeins 19,5% aðspurðra mjög hlynntir sem eru þeir sem mögulega hafa uppi einhvers konar ákall, færri en eru mjög andvígir. Fyrir vikið virðist Sigmundur eitthvað óviss um það hvar hann hafi þjóðina í raun í þessum efnum. Síðar í greininni segir hann þannig að Íslendingar verði að „átta sig“ á stöðu mála. „Annað hvort eru þeir partur af Evrópu [lesist Evrópusambandinu] eða upp á sjálfa sig komnir.“ Agalegt fyrir þau vel yfir 150 ríki sem standa eins og Ísland utan sambandsins og fyrir vikið algerlega ein á báti. Við lok greinarinnar kallar Sigmundur Íslendinga síðan „volaða þjóð“ fyrir að vilji ekki þar inn. Þessa sömu og var með ákaft ákall í upphafi hennar. Kjósendur eru þegar við stjórnvölinn Forsenda þess að tekin verði skref í átt að inngöngu í Evrópusambandið er vitanlega þingmeirihluti fyrir málinu, kjörinn af íslenzkum kjósendum, og ríkisstjórn samstíga um að það. Annars verða vitanlega engar ákvarðanir teknar í þá veru. Þetta lagði til að mynda þing sambandsins sjálfs ítrekað áherzlu á þegar misheppnuð umsókn Samfylkingarinnar og VG var í gangi á sínum tíma: „Þing Evrópusambandsins ítrekar áhyggjur sínar af pólitískum ágreiningi innan ríkisstjórnarinnar og stjórnarflokkanna varðandi inngönguna í það.“ Dræmur áhugi á inngöngu í Evrópusambandið er ekki aðeins skiljanlegur í ljósi þess að vægi Íslands yrði lítið sem ekkert innan sambandsins heldur einnig og ekki síður til að mynda með tilliti til lokamarksmiðs samrunans innan þess allt frá upphafi. Að til verði evrópskt sambandsríki. Síðan hafa jafnt og þétt verið tekin fleiri skref í þá átt. Nú síðast var til dæmis lögð áherzla á áframhaldandi þróun í þá veru í stjórnarsáttmála ríkisstjórnar Þýzkalands sem mynduð er meðal annars af þýzkum systurflokkum Samfylkingarinnar og Viðreisnar. Hitt er svo annað mál að það er alveg rétt hjá Sigmundi að aðild Íslands að EES-samningnum er engan veginn ásættanleg þó hún sé langtum skárri en innganga í Evrópusambandið. Lausnin í þeim efnum er þó ekki að fara úr öskunni í eldinn heldur þvert á móti að endurheimta þau völd yfir íslenzkum málum sem framseld hafa verið til sambandsins í gegnum samninginn og skipta honum út fyrir víðtækan fríverzlunarsamning eins og ríki heimsins kjósa að semja um sín á milli í dag. Þar á meðal og ekki sízt Evrópusambandið. Höfundur er sagnfræðingur og alþjóðastjórnmálafræðingur (MA í alþjóðasamskiptum með áherzlu á Evrópufræði og öryggis- og varnarmál).
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun
Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson Skoðun
Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson skrifar
Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun
Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson Skoðun