Vönduð eða vindasöm vinnubrögð í aðdraganda vindorkuvers Haraldur Þór Jónsson skrifar 17. ágúst 2024 15:33 Ekki ætla ég að efast um að vinnubrögð Landsvirkjunar í málinu eru vandasöm. Starfsfólk Landsvirkjunar stendur sig vel í sínum störfum og leggur sig fram um að vanda vinnubrögð. En markmið vönduðu vinnubragðanna er að byggja virkjun og markmiðinu skal náð! Mikilvægt er því að fara yfir hina hliðina á sama málinu, þ.e.a.s. vindasöm vinnubrögð í aðdraganda vindorkuvers. Landsvirkjun hóf undirbúning Búrfellslundar árið 2013 og skilað inn í umfjöllun í rammaáætlun 200 MW vindorkuveri. Þá var niðurstaða verkefnastjórnar Rammaáætlunar að Búrfellslundur væri slæmur orkunýtingarkostur sökum þess hversu slæm áhrif á ferðaþjónustu og útvist hann muni hafa með sjónrænt áhrifasvæði á hálendi Íslands sem er í kringum 1.000 ferkílómetrar. Verkefnastjórnin lagði til að Búrfellslundur yrði í biðflokki og alþingi staðfesti þá ákvörðun. Landsvirkjun tók sig til og minnkaði umfang vindorkuversins niður í 120 MW til að minnka umhverfisáhrifin og taka tillit til athugasemdanna. Eftir umfjöllun rammaáætlunar árið 2020 var niðurstaða verkefnisstjórnarinnar að þrátt fyrir breytta útfærslu væru áhrifin af vindorkuverinu enn verri en fyrri útgáfa þar sem vægi ferðaþjónustunnar sem atvinnugrein hefði tvöfaldast á þessu 5 ára tímabili. Verkefnastjórnin lagði því til að Búrfellslundur yrði áfram í biðflokki. Það má því skrifa afgreiðslu alþingis á óvönduð vinnubrögð þar sem alþingi tók pólitíska ákvörðun um að setja Búrfellslund í nýtingarflokk gegn faglegu rökum verkefnastjórnarinnar. Áhugavert væri að kalla eftir faglegu forsendum sem lágu til grundvallar ákvörðunar alþingis á þeim tíma, ef þau eru til! Síðan 2022 hefur Umhverfis- orku- og loftlagsráðherra unnið stefnu í vindorkumálum sem lögð var fram á þingi í vor. Í stefnunni er sérstaklega tekið fram að ekki eigi að byggja vindorkuver innan miðhálendislínunnar. Verja skuli hálendi Íslands. Þarna fer ekki hljóð og mynd saman, því Búrfellslundur er á hálendi Íslands. Það var jú alþingi sem sett Búrfellslund í nýtingarflokk, gegn faglegri ráðleggingu verkefnastjórnar rammaáætlunar. Til að redda málinu, þá var bætt inn í komandi vindorkustefnu að hún gildi ekki aftur í tímann svo Landsvirkjun geti reist Búrfellslund því okkur liggur svo á, það er komið að skuldardögum eins og ráðherrann hefur sagt. Sveitarstjórn Skeiða- og Gnúpverjahrepps nýtti sér heimild í lögum um rammaáætlun að fara fram á frestun á að innleiða Búrfellslund í skipulag í júní 2023. Í faglega umhverfismati Landsvirkjunar kemur skýrt fram að framkvæmdasvæði Búrfellslundar og áhrifasvæði væri bæði í Skeiða- og Gnúpverjahreppi og Rangárþingi Ytra. Í þeirri útgáfu af Búrfellslundi sem stendur til að reisa, þá eru vindmyllurnar aðeins í Rangárþingi Ytra á sveitarfélagamörkunum. Það breytir ekki þeirri staðreynd að áhrifasvæði vindorkuversins er í Skeiða- og Gnúpverjahreppi og Landsvirkjun hefur ekki sótt um að vindorkuverið fari í skipulag sveitarfélagsins. Bæði skuggavarp og hljóðvist vindorkuversins hefur áhrif í Skeiða- og Gnúpverjahreppi og takmarkar því landnotkun sveitarfélagsins, en það telst víst ekki til faglegra vinnubragða að eiga samskipti við nágranna sinn ef hægt er að komast hjá því. Búrfellslundur skilar engum tekjur í nærumhverfi sínu sökum undanþágu orkumannvirkja frá lögbundnum tekjustofni sveitarfélaga. Búrfellslundur verður rekinn af erlendum sérfræðingum sem munu koma 1-2svar til landsins á ári að sinna viðhaldi. Hann skilar því engum staðbundnum störfum og þar af leiðandi engum útsvarstekjum til sveitarfélaganna. En það skiptir víst engu máli, það er búið að undirbúa þetta svo faglega og ákvörðun alþingis var svo fagleg. Þann 14. mars á þessu ári gerði Landsvirkjun raforkusamning við Laxey ehf um sölu á endurnýjanlegri raforku til uppbyggingar nýrrar landeldisstöðvar Laxeyjar í Vestmannaeyjum. Í fréttatilkynningu Landsvirkjunar um málið kemur fram að forsenda samningsins sé að Búrfellslundur verði gangsettur í lok árs 2026 og Hvammsvirkjun tveimur árum síðar. Gert er ráð fyrir að verkefnið skapi 100 störf í Vestmannaeyjum, en í fréttinni kemur ekki fram að engin störf skapist þar sem orkan verður til. Hefur íbúum Rangárþings Ytra eða Skeiða- og Gnúpverjahrepps verið faglega kynnt að orkan úr Búrfellslundi fari til Vestmannaeyja en verði ekki nýtt til atvinnuuppbyggingar í nærumhverfi orkuframleiðslunnar ? Ég hvet bæði orkufyrirtækin og alþingismenn að taka upp fagleg vinnubrögð. Vinna þarf með íbúunum sem búa í nærumhverfi og áhrifasvæði orkumannvirkja til að tryggja að boðuð orkuskipti raungerist í náinni framtíð. Höfundur er oddviti í Skeiða- og Gnúpverjahreppi þar sem mest raforka hefur verið framleidd í sögu Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Haraldur Þór Jónsson Vindorkuver í Búrfellslundi Mest lesið Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson Skoðun Til hamingju Íslendingar með nýja Óperu Andri Björn Róbertsson Skoðun Skoðun Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson skrifar Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Til hamingju Íslendingar með nýja Óperu Andri Björn Róbertsson skrifar Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir skrifar Skoðun Fjögurra daga vinnuvika – nýr veruleiki? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ráðherra gengur fram án laga Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hagkvæmur kostur utan friðlands Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og inntak Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Sumargjöf Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hannað fyrir miklu stærri markaði Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Grafarvogur framtíðar verður til Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson skrifar Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson skrifar Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir skrifar Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson skrifar Sjá meira
Ekki ætla ég að efast um að vinnubrögð Landsvirkjunar í málinu eru vandasöm. Starfsfólk Landsvirkjunar stendur sig vel í sínum störfum og leggur sig fram um að vanda vinnubrögð. En markmið vönduðu vinnubragðanna er að byggja virkjun og markmiðinu skal náð! Mikilvægt er því að fara yfir hina hliðina á sama málinu, þ.e.a.s. vindasöm vinnubrögð í aðdraganda vindorkuvers. Landsvirkjun hóf undirbúning Búrfellslundar árið 2013 og skilað inn í umfjöllun í rammaáætlun 200 MW vindorkuveri. Þá var niðurstaða verkefnastjórnar Rammaáætlunar að Búrfellslundur væri slæmur orkunýtingarkostur sökum þess hversu slæm áhrif á ferðaþjónustu og útvist hann muni hafa með sjónrænt áhrifasvæði á hálendi Íslands sem er í kringum 1.000 ferkílómetrar. Verkefnastjórnin lagði til að Búrfellslundur yrði í biðflokki og alþingi staðfesti þá ákvörðun. Landsvirkjun tók sig til og minnkaði umfang vindorkuversins niður í 120 MW til að minnka umhverfisáhrifin og taka tillit til athugasemdanna. Eftir umfjöllun rammaáætlunar árið 2020 var niðurstaða verkefnisstjórnarinnar að þrátt fyrir breytta útfærslu væru áhrifin af vindorkuverinu enn verri en fyrri útgáfa þar sem vægi ferðaþjónustunnar sem atvinnugrein hefði tvöfaldast á þessu 5 ára tímabili. Verkefnastjórnin lagði því til að Búrfellslundur yrði áfram í biðflokki. Það má því skrifa afgreiðslu alþingis á óvönduð vinnubrögð þar sem alþingi tók pólitíska ákvörðun um að setja Búrfellslund í nýtingarflokk gegn faglegu rökum verkefnastjórnarinnar. Áhugavert væri að kalla eftir faglegu forsendum sem lágu til grundvallar ákvörðunar alþingis á þeim tíma, ef þau eru til! Síðan 2022 hefur Umhverfis- orku- og loftlagsráðherra unnið stefnu í vindorkumálum sem lögð var fram á þingi í vor. Í stefnunni er sérstaklega tekið fram að ekki eigi að byggja vindorkuver innan miðhálendislínunnar. Verja skuli hálendi Íslands. Þarna fer ekki hljóð og mynd saman, því Búrfellslundur er á hálendi Íslands. Það var jú alþingi sem sett Búrfellslund í nýtingarflokk, gegn faglegri ráðleggingu verkefnastjórnar rammaáætlunar. Til að redda málinu, þá var bætt inn í komandi vindorkustefnu að hún gildi ekki aftur í tímann svo Landsvirkjun geti reist Búrfellslund því okkur liggur svo á, það er komið að skuldardögum eins og ráðherrann hefur sagt. Sveitarstjórn Skeiða- og Gnúpverjahrepps nýtti sér heimild í lögum um rammaáætlun að fara fram á frestun á að innleiða Búrfellslund í skipulag í júní 2023. Í faglega umhverfismati Landsvirkjunar kemur skýrt fram að framkvæmdasvæði Búrfellslundar og áhrifasvæði væri bæði í Skeiða- og Gnúpverjahreppi og Rangárþingi Ytra. Í þeirri útgáfu af Búrfellslundi sem stendur til að reisa, þá eru vindmyllurnar aðeins í Rangárþingi Ytra á sveitarfélagamörkunum. Það breytir ekki þeirri staðreynd að áhrifasvæði vindorkuversins er í Skeiða- og Gnúpverjahreppi og Landsvirkjun hefur ekki sótt um að vindorkuverið fari í skipulag sveitarfélagsins. Bæði skuggavarp og hljóðvist vindorkuversins hefur áhrif í Skeiða- og Gnúpverjahreppi og takmarkar því landnotkun sveitarfélagsins, en það telst víst ekki til faglegra vinnubragða að eiga samskipti við nágranna sinn ef hægt er að komast hjá því. Búrfellslundur skilar engum tekjur í nærumhverfi sínu sökum undanþágu orkumannvirkja frá lögbundnum tekjustofni sveitarfélaga. Búrfellslundur verður rekinn af erlendum sérfræðingum sem munu koma 1-2svar til landsins á ári að sinna viðhaldi. Hann skilar því engum staðbundnum störfum og þar af leiðandi engum útsvarstekjum til sveitarfélaganna. En það skiptir víst engu máli, það er búið að undirbúa þetta svo faglega og ákvörðun alþingis var svo fagleg. Þann 14. mars á þessu ári gerði Landsvirkjun raforkusamning við Laxey ehf um sölu á endurnýjanlegri raforku til uppbyggingar nýrrar landeldisstöðvar Laxeyjar í Vestmannaeyjum. Í fréttatilkynningu Landsvirkjunar um málið kemur fram að forsenda samningsins sé að Búrfellslundur verði gangsettur í lok árs 2026 og Hvammsvirkjun tveimur árum síðar. Gert er ráð fyrir að verkefnið skapi 100 störf í Vestmannaeyjum, en í fréttinni kemur ekki fram að engin störf skapist þar sem orkan verður til. Hefur íbúum Rangárþings Ytra eða Skeiða- og Gnúpverjahrepps verið faglega kynnt að orkan úr Búrfellslundi fari til Vestmannaeyja en verði ekki nýtt til atvinnuuppbyggingar í nærumhverfi orkuframleiðslunnar ? Ég hvet bæði orkufyrirtækin og alþingismenn að taka upp fagleg vinnubrögð. Vinna þarf með íbúunum sem búa í nærumhverfi og áhrifasvæði orkumannvirkja til að tryggja að boðuð orkuskipti raungerist í náinni framtíð. Höfundur er oddviti í Skeiða- og Gnúpverjahreppi þar sem mest raforka hefur verið framleidd í sögu Íslands.
Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar
Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar
Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar
Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun